براساس آمارها عامل 22 درصد تصادفات جاده اي در کشور موتور سيکلت سواران هستند و 20 درصد کشته شدگان تصادفهاي شهر تهران و 45 درصد مجروحين آن را همين گروه تشکيل مي‌دهند.
تهران گنجايش دو ميليون موتور سيکلت ديگر را هم دارد
به گفته سرهنگ محمدرضا غلامي رئيس مرکز شماره گذاري و پلاک پليس راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي در سه ماهه اول سال 171هزار و 191 دستگاه موتور توليد شده و 116 هزار و 608 تعويض پلاک و دو هزار و 919 نقل و انتقال صورت گرفته است. به طور کلي 290 هزار و 718 دستگاه موتور شماره گذاري شده که نسبت به سال گذشته 5/2 درصد کاهش داشته‌ايم.
وي با اشاره به اين که تهران ظرفيت پذيرش اين حجم موتور را دارد به خبرنگار مهر مي گويد: بيش از دو ميليون موتور در سطح شهر تهران در حال رفت و آمد هستند که در صورت ساماندهي و رعايت مقررات دو ميليون موتور ديگر هم مي‌تواند در شهر عبور و مرور کند.
به اعتقاد سرهنگ غلامي موتور فضاي اندکي براي پارک مي‌خواهد و تنها مشکلش نبود ايمني لازم است.
بيشتر موتورسيکلتها استاندارد‌هاي ابتدايي آلاينده‌ها را ندارند
وحيد نوروزي، مدير عامل ستاد مرکزي معاينه فني خودرو‌هاي تهران با افزايش تعداد موتور به شدت مخالف است و زيانهاي زيست محيطي اين وسيله نقليه بي شمار عنوان مي کند.
وي به خبرنگار مهر مي گويد: حدود 24 درصد آلودگي هواي تهران را 5/2 ميليون موتورسيکلت در حال تردد در شهر تهران توليد مي‌کنند و نيمي از آلودگيهاي صوتي پايتخت هم مختص موتورسيکلتهاست.
وي ادامه مي‌دهد: متاسفانه توليد فله‌اي و بي‌حساب و کتاب موتورسيکلتها در دهه‌هاي گذشته و از رده خارج نشدن هيچ موتور‌سيکلتي به اين مشکلات دامن زده به نحوي که بسياري از موتورسيکلتهايي که اکنون در سطح شهر تردد مي‌کنند فاقد استاندارد‌هاي ابتدايي آلاينده‌ها هستند و در چند سال اخير که استاندارد‌هاي زيست محيطي آن هم در سطح ابتدايي براي موتورسيکلتها اجباري شده هرچند توانسته صنعت توليد موتور را تا حدودي ساماندهي کند اما 5/2 ميليون موتورسيکلت موجود در شهر تهران به معناي واقعي بلاي جان شهروندان تهراني شده‌اند.
نوروزي اضافه مي‌کند: سازمان محيط زيست هم به عنوان متولي محيط زيست کشور موتورسيکلتهاي دو زمانه و يا گازي را تبديل به موتورسيکلتهاي چهار زمانه مي‌کند. در واقع از موتورسيکلتهاي دو زمانه اسقاطي نبش قبر کرده و با پرداخت يارانه سنگين عملا تعداد موتورسيکلت معمولي را جايگزين آن مي‌کند در حالي که منطق حکم مي‌کند يا نبايد سراغ موتورسيکلتهاي به تاريخ پيوسته مي‌رفتيم و يا اگر هم سراغ آنها مي رويم لااقل موتورسيکلتهاي برقي را جايگزينشان کنيم.
معاينه فني موتورسيکلتها نيازمند امدادهاي غيبي است
مديرعامل ستاد مرکزي فني خودرو‌هاي تهران با اشاره به اين که امکان معاينه فني موتورسيکلتهاي در حال تردد شهر تهران وجود ندارد مي گويد: بحث معاينه موتورسيکلت در حال تردد با شرايط موجود عملا امکان‌پذير نيست و بهتر است مسئولان مربوطه به فکر کيفي سازي موتورسيکلتهاي نو پيش روند تا شايد با امدادهاي غيبي وضعيت موتورسيکلتهاي در حال تردد مشخص شود.
وقتي بيشتر کشورها از ايران عقب مي مانند
نوروزي با مقايسه تعداد موتورسواران ايراني با ساير نقاط جهان مي‌گويد: در هيچ کشور پيشرفته‌اي به اين اندازه که در کشور ما از موتورسيکلت استفاده مي‌شود گرايش به موتور وجود ندارد واين تابع شرايط سهل و آساني است که در خصوص استفاده از موتور وجود دارد.
به باور وي موتورسواران از هيچ قانوني تبعيت نمي‌کنند و به راحتي جان خود و شهروندان را به خطر مي‌اندازند.
بهترين راه حل ساماندهي در مبداء است
مدير عامل ستاد مرکزي معاينه فني خودرو‌هاي تهران بهترين راهکار براي ساماندهي موتور در پايتخت را مديريت در مبداء ميداند و مي‌گويد: توليد کننده بايد استاندارد‌هاي آلودگي، آلايندگي و ايمني را رعايت کند البته در اين مدت توليد‌کنندگان زيرپله‌اي موتور به شدت کاهش پيدا کردهاند و اگر به همين تعداد کارخانه توليد‌کننده موتور نظارت کنيم، به نتايج مطلوبي خواهيم رسيد.
چهره هاي پشت کلاههاي ايمني
سرهنگ هاشمي رئيس پليس راهنمايي رانندگي شهر تهران با اشاره به اينکه در تهران حدود 2.3 تا 2.5 ميليون موتور در حال ترددد هستند به خبرنگار مهر مي گويد: موتورسواران چند دسته اند. برخي براي سهولت در رفت وآمد، عبور از ترافيک و وارد شدن به محدوده طرح از اين وسيله نقليه روان استفاده مي‌کنند. گروهي بضاعت مالي کمي دارند و موتورسيکلت براي آنها وسيله نقليه اي با قيمت مناسب است که مي‌توان با آن کار هم کرد.
وي ادامه مي دهد: بخشي از موتورسواران ما را جوانان تشکيل مي‌دهند که براي تخليه انرژي جواني موتورسواري مي‌کنند و بزهکاران و مجرمان نيز براي اعمال مجرمانه‌شان موتورسيکلت را انتخاب کردهاند. در کل موتورسيکلت يک وسيله نقليه کم حجم، کم مصرف با قدرت مانور بالا است که در ترافيک نمي‌ماند و اگر درست استفاده شود قابليتهاي خوبي دارد.
موتور سواران؛20 درصد کشته شدگان تصادفهاي شهري
رئيس پليس راهنمايي رانندگي شهر تهران ميزان تخلفات موتورسواران را بسيار بالا عنوان مي‌کند و مي‌گويد: عبور از چراغ قرمز، حرکت خلاف جهت، حرکت از پياده‌رو، حرکات مارپيچ، عدم استفاده از کلاه ايمني، حمل بار به صورت غير مجاز و... عمده تخلفات موتورسواران به حساب مي‌آيد.
سرهنگ اسماعيلي مي‌افزايد: 20 درصد کشته شدگان تصادفهاي شهري و 45 درصد مجروحين را موتورسواران تشکيل مي‌دهند.
وي ادامه مي دهد :موتورسيکلت به اسباب بازي خطرناکي تبديل شده است که حجم کشته‌شدگان و مجروحين آن بسيار بالا است که متاسفانه عمده قربانيان آن جوانان هستند.
موتور‌سوار‌ها دومين عامل تصادفات جاده اي
سردار محسن بيگي فرمانده پليس راه کشور نيز در گفتگو با خبرنگار مهر سهم موتورسيکلت را از تصادفات جاده‌اي در سه ماهه اول سال 22 درصد اعلام مي‌کند و مي‌گويد: در فصل بهار 61 هزار و 87 موتورسيکلت به دليل رعايت نکردن قوانين در سطح جاده‌هاي کشور توقيف شده‌اند.
وي ادامه مي‌دهد: در اين زمان 66 هزار و 529 موتورسيکلت نيز به دليل عدم استفاده از کلاه ايمني جريمه شده‌اند.
سردار بيگي اولين عامل تصادفات جاده‌اي را وانت بارها ميداند و مي‌گويد: در سال 88 عامل 2/51 تصادفات جاده‌اي وانت‌بار‌ها بوده‌اند و موتور‌سوار‌ها با 21 درصد در جايگاه بعدي ايستاده‌اند.
هدفمند شدن يارانه؛ افزايش محبوبيت موتور سيکلت
قرار است در نيمه دوم امسال قانون هدفمند شدن يارانه ها اجرايي شود و دراين ميان موتورسيکلت به عنوان وسيله سريع و کم مصرف محبوبيتي دو چندان پيدا خواهد کرد و شهر در تصرف اين وسيله پر سرو صدا و آلوده در خواهد آمد. کارشناسان و مسئولان حوزه ترافيک شهري در اين نکته که اجرايي شدن اين قانون موتور سواران شهرها را افزايش مي دهد هم نظر هستند اما هر کدام راهکارهاي متفاوتي را پيشنهاد مي دهند.
وکيلي کارشناس امور ترافيک در گفتگو با خبرنگار مهر مي گويد: با هدفمند شدن يارانه‌ها بخشي از مردم که از وسائل حمل و نقل شخصي استفاده مي‌کردند به موتور روي مي‌آورند البته اين گرايش زياد گسترده نيست زيرا همه اين گروه موتورسواري بلد نيستند و هر کسي هم ريسک موتور را نمي‌پذيرد ولي عده‌اي براي سفرهاي کوتاه‌شان از موتور استفاده خواهند کرد به خصوص براي فعاليتهاي مرکز شهر که با مشکل پارک هم مواجه نباشند.
وي ادامه مي‌دهد: از نگاه کساني که در اين حوزه به طور تخصصي فعاليت مي‌کنند، آزاد شدن قيمتها و سوخت باعث نمي‌شود که تردد وسيله نقليه کم شود يعني براي کاهش ترافيک علاوه بر قيمت بنزين بايد محدوديتهاي ديگري مانند افزايش بيمه و محدوديت تردد و ... اعمال شود تا ترافيک در شهر تهران کاهش پيدا کند.
اين کارشناس ترافيک گسترش سيستم حمل و نقل عمومي را در کاهش استفاده از موتور موثر مي داند اما پيشنهاد او گسترش فرهنگ دو چرخه سواري است. وکيلي مي گويد: بايد استفاده از دوچرخه در کشور فراگير شود. شايد دوچرخه‌سواري در تهران مشکلات خاص خود را داشته باشد. به طور مثال اين که شهر تهران شهر شيب‌داري است و تردد دوچرخه در آن سخت است، اما بايد در کل کشور فرهنگ استفاده از دوچرخه را گسترش دهيم و با تسهيلاتي که براي آسان شدن استفاده از دوچرخه داده مي‌شود بخشي از افرادي که از موتور استفاده مي‌کنند به دوچرخه‌سواري ترغيب شوند.
گسترش حمل و نقل عمومي؛ کاهش استقبال از موتورسيکلت
نوروزي مدير عامل ستاد مرکزي معاينه فني خودرو‌هاي تهران نيز به گسترش سيستم حمل و نقل عمومي کشور و تاثير آن بر کاهش استفاده از موتورسيکلت اشاره مي کند و مي‌گويد: يکي از دلايل عمده گرايش به سوي موتورسيکلت حداقل در هسته مرکزي شهر و محدوده بازار، فرار از چنگال ترافيک است پس با گسترش حمل و نقل عمومي با کيفيت و مطلوب گرايش به سوي استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي افزايش پيدا مي‌کند، اما در ساير نقاط شهر تاثير قابل توجهي نخواهد داشت.
او يادآوري مي کند: استفاده از موتور در شهر‌هاي کشور بسيار آسان و کم هزينه است و انجام حرکات خلاف قانون و دور از شان شهروندان توسط موتورسواران با کمترين مجازات همراه است که براي حذف اين مشکلات بايد به فکر راه حلهاي اساسي بود.
سرهنگ هاشمي هم بر گسترش حمل و نقل عمومي تاکيد مي کند و مي‌گويد: اگر حمل و نقل عمومي گسترش پيدا کند به نحوي که سفرهاي مردم به راحتي با ناوگان حمل و نقل عمومي قابل انجام باشد تردد با موتور کمتر مي شود.
او ادامه مي‌دهد: اگر شهروندان با پنج دقيقه پياده‌روي به اولين ايستگاه اتوبوس يا مترو برسند يا مطمئن باشند اگر ساعت 7 از خانه خارج شوند 7:35 دقيقه در محل کارشان هستند و مي‌توانند در صورت استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي مديريت زمان هم داشته باشند، مطمئنا موتورسواري را فراموش خواهند کرد.
البته آن دسته که براي اعمال مجرمانه و يا حس هيجان موتورسوار مي‌شوند در اين گروه جايي ندارند.
ساماندهي قوانين تنها راه حل کاهش موتورسيکلت در پايتخت
اما جعفر تشکري هاشمي، معاون حمل و نقل و ترافيک شهرداري تهران با اين نگاه که گسترش حمل و نقل عمومي به کاهش استفاده از موتور ختم خواهد شد، موافق نيست، هرچند او نيز هدفمند شدن يارانه ها را بر افزايش تعداد موتور سواران موثر مي داند.
وي معتقد است: موتورسيکلت، وسيله‌اي ارزان قيمت با مصرف کم، اما توليد آلودگي بالاست و احتمال اين که با اجراي قانون هدفمند کردن يارانه‌ها تعداد موتورسواران در سطح شهر افزايش پيدا کند وجود دارد.
تشکري هاشمي ادامه مي‌دهد: موتور گاهي به عنوان تاکسي استفاده مي‌شود و در برخي موارد نقش وانت بار را دارد و متاسفانه قانون جامع و قوي در خصوص برخورد با تخلفات موتورسواران نيز وجود ندارد.
معاون شهردار تهران پيشنهاد مي‌کند قوانين سخت‌گيرانه‌تري نسبت به استفاده‌کنندگان از موتورسيکلت اعمال شود تا از افزايش چشمگير اين وسيله نقليه کاسته شود.
به اعتقاد تشکري هاشمي رابطه‌اي بين گسترش حمل و نقل عمومي و کاهش گرايش به استفاده از موتورسيکلت وجود ندارد و به دليل ارزان قيمت بودن موتورسيکلت همچنان به عنوان وسيله حمل و نقلي محبوب استفاده خواهد شد.
وي اضافه مي‌کند: اقساط موتورسيکلت از استفاده از يک سفر هر روزه با تاکسي ارزانتر تمام مي‌شود. او تنها راه حل کنترل موتور در پايتخت را ساماندهي قوانين ميداند.
مهرداد لاهوتي عضو فراکسيون مديريت شهري تهران مجلس با بيان اين که موتورسيکلت يکي از فراگيرترين وسائل نقليه در شهر تهران است به خبرنگار مهر مي گويد: اين که صورت مسئله قضيه را پاک کنيم و بگوييم توليد موتور را کاهش دهيم يا محدوديتهاي رفت وآمد درون شهري براي موتورسواران ايجاد کنيم راه چاره نيست. بايد به مشکلات ريشه‌اي پرداخت. درست است که اکنون مردم تهران از دست موتورسواران در رنج و عذاب هستند، آنها به راحتي قوانين را زيرپا مي‌گذارند، هر وقت دلشان مي‌خواهد از پياده‌رو عبور مي‌کنند و با سرعت غيرمجاز حرکت مي‌کنند و... اما با اين وجود موتور سيکلت همچنان يک وسيله نقليه فراگير در شهر تهران است.
نماينده مردم لنگرود اضافه مي کند: به‌جاي آن که از موتور و فضاي موجود وحشت کنيم بايد با استانداردسازي موتورها و نظارت جدي‌تر بر قوانين و مقررات، چارچوبهاي صحيح استفاده از اين وسيله را تعريف کنيم.
سهم بالاي موتور سيکلتها در حمل و نقل کلانشهرها
رسول عباسي، مدير کل دفتر هماهنگي حمل و نقل و ترافيک سازمان شهرداريها و دهياريهاي کشور نيز در گفتگو با خبرنگار مهر مي گويد: استفاده از موتور در شهرها و فرهنگ‌ها متفاوت است. در بعضي از شهرها گرايش استفاده از موتور بسيار است و در برخي ديگر کم.
وي نيز معتقد است با هدفمند شدن يارانه‌ها، گرايش به موتور افزايش پيدا خواهد کرد؛ زيرا موتور در برخي از کلانشهرها بخش عظيمي از حمل و نقل درون شهري را برعهده دارد.
عباسي نيز گسترش شبکه حمل و نقل عمومي را بر کاهش تعداد موتور سيکلت موثر مي داند و مي گويد: اتوبوس يکي از اصلي‌ترين سيستمهاي حمل ونقل عمومي است که بايد شبکه خطوط آن کامل و جامع باشد. ايستگاههاي آن در دسترس باشد و در کمترين زمان و قيمت شهروندان را به مقصد برساند.
چيزي شبيه به معجزه
شايد چيزي شبيه معجزه باشد جابه جايي هر روزه خانواده اي 5 نفره توسط موتورسيکلت بدون اين که حادثه اي رخ دهد يا به شعبده نزديک است حمل کارتنهايي که چندين برابر موتور وزن وحجم دارند اما اينها تصاوير آشنايي است که هر روز مي بينيم. تصوير اين وسيله نقليه پر خطر هر روز پر رنگتر مي شود. انگار مي خواهند خيابانهاي شهر را به تسخير خود دربياورند.
چند ماه ديگر نيز با هدفمند شدن يارانه ها اين وسيله ارزان و کم مصرف دوست داشتني تر و شهر زير دو چرخ آن آلوده تر از سابق خواهد شد...