به گزارش مشرق و به نقل از ایسنا، در تجزیه و تحلیل جالبی که در پایگاه اینترنتی Sport Scientists انجام شده است، یوسین بولت و محمد فرح در کنار هم قرار گرفته و کارایی آنها در دوی 600 متر که رشته دوومیدانی آنها نیست، مقایسه شده است. بولت دوندهای است که در رقابتهای 100 و 200 متر بینظیر است و سالهاست که رقیبی ندارد. در سوی مقابل محمد فرح دونده اهل سومالی اما تبعه انگلیس نیز در مادههای استقامت و نیمه استقامت چندین مدال طلای قهرمانی اروپا، جهان و المپیک را در اختیار دارد.
دوندگانی هستند که شاید بتوانند در دوی 600 متر بولت و فرح را پشت سر بگذارند، برای مثال دیوید رادیشا دوندهای که رکورد 600 متر او 1 دقیقه و 14 ثانیه و 3 صدم ثانیه است و بعید است فرح و بولت بتوانند این رکورد را بشکنند. بنابراین مقایسه این دو نفر برای این نیست که بهترین ورزشکار را پیدا کنیم زیرا در دوی 600 متر دوندگانی بهتری نیز وجود دارند بلکه تنها میخواهیم این دو ورزشکار و قهرمان را با هم در در این ماده مقایسه کنیم. البته ماده دوی 600 متر جزو مواد استاندارد رشتهی دوومیدانی نیست.
از نظر فیزیولوژیک بحثهایی بر سر توانایی انتقال و مصرف انری و به تبع خستگی وجود دارد، باید دید آیا ورزشکاری مانند بولت میتواند فاصلهای 3 برابر بیشتر از مسیری که همیشه میدود را بدود و او چقدر باید سرعت خود را کم کند تا از شکست و خستگی جلوگیری کند؟ در مورد فرح این سوال وجود دارد که آیا بالاترین سرعت او به حدی هست که بولت را تحت فشار بگذارد و خسته کند؟
وقتی میبینم که دوندهای سرعتش در انتهای مسابقه به تدریج کم میشود، یعنی تولید انرژی در بدن او با شکست مواجه شده است و تغییرات متابولیکی در ماهیچههای او به وجود آمده است که بدن به این تغییرات واکنش نشان میدهد. این قضیه بسیار پیچیده است اما در نتیجه آن انقباض ماهیچهها و میزان استفاده از آنها کاهش مییابد.
مطالعات نشان داده است که در پایان دوی 400 متر کارایی تا 39 درصد کاهش مییابد ماهیچهها بدین ترتیب خسته میشوند. اما همچنان به کار گرفته میشوند. بنابراین مقداری خستگی در ماهیچهها و مقداری خستگی در مغز ایجاد میشود.
منبع انرژی بر روند این خستگیها تاثیرگذار است زیرا بر تغییرات بیوشیمیایی در ماهیچهها تاثیر میگذارد. بولت و فرح تولید انرژی متفاوتی دارند. بولت میتواند انرژی مورد نیاز برای انقباض ماهیچهها را سریع تامین کند اما نه برای مدت زمان طولانی. انرژی او از طریق غیر هوازی تامین میشود.
در مقابل فرح میتواند برای ساعتها انرژی تولید کند اما این کار را آهستهتر انجام میدهد زیرا تامین انرژی او از طریق هوازی شکل میگیرد. مشکل این روش تولید انرژی کم بودن ذخیره انرژی است. بنابراین اختلاف فاحشی بین استراتژی رسیدن به سرعت مطلوب در فواصل کوتاه و بلند وجود دارد. برای فعالیتهای کوتاه و شدید مانند دوی سرعت روش غیر هوازی برای تولید انرژی مناسبتر است زیرا در این نوع فعالیتها 70 درصد انرژی بدین طریق تولید میشود.
بولت و فرح از نظر بافت ماهیچههای نیز با هم متفاوت هستند. ماهیچههای بولت سریعتر و با قدرت بیشتری منقبض میشود اما سریعتر نیز خسته میشوند. در دوی 600 متر فرح نیاز دارد تا قدرت و سرعت لازم برای انقباض ماهیچهها را پیدا کنند و سریعتر انرژی تولید کند که در دوی سرعت کمتر به آن نیازمند است.
بولت نیز نیاز دارد تا از تجمع متابولیستها و ایجاد خستگی جلوگیری کند. این شرایط برای او نیز در دوی سرعت به وجود نمیآید. مشکلات بیوشیمیایی در دوی 600 متر برای فرح به آرامی حل میشوند. بسیاری افراد سعی کرده تا بفهمند بهترین فاصله برای او چقدر است. این فاصله حدودا 500 تا 550 متر است، در دوی 600 متر، 50 متر اضافی کمی برای او مشکل ایجاد میکند. رکورد 1500 متر فرح نشان داده است که او توانایی و سرعت کافی برای دوی استقامت را دارد بنابراین رسیدن او از 550 متر به 600 متر آسانتر از رسیدن بولت از 200 متر به 600 متر است.
به بیان دیگر کارایی خوب فرح در دوی 600 متر راحتتر قابل تصور است. او در تمرینهای خود دوی استقامت انجام میدهد اما بولت کمتر همچنین فاصلهای را میدود. رکورد 1500 متر فرح نشان میدهد که فرح در دوی 800 متر میتواند رکورد یک دقیقه و 45 ثانیه تا یک دقیقه و 46 ثانیه را کسب کند. او در دوی 400 متر میتواند رکورد 49 ثانیه را کسب کند. بنابراین برای دوی 600 متر میتوانیم زمان حدود یک دقیقه و 14 تا یک دقیقه و 15 را برای او در نظر بگیریم. بولت دوی 400 متر را در سال 2007 در زمان 46 ثانیه دویده است و همین فاصله را در سن 17 سالگی در زمان 45 ثانیه و 35 صدم ثانیه دویده است. با این وجود 6 سال زمان زیادی است و وزن بدن او در این مدت زیاد شده است. اگر بولت بتواند 400 متر را در 48 ثانیه بدود باید در 27 ثانیه 200 متر را بدود تا در دوی 600 متر به فرح برسد و این رکورد کمی غیر قابل تصور است. البته بولت این توانایی را دارد که با تغییر سیستم تمرینهای خود بتواند زمان رکورد خود را کاهش دهد اما اگر این دو دونده بعد از فصل تمرینهای خود و در زمان آمادگی با هم مسابقه بدهند احتمال برد فرح بیشتر است.
دوندگانی هستند که شاید بتوانند در دوی 600 متر بولت و فرح را پشت سر بگذارند، برای مثال دیوید رادیشا دوندهای که رکورد 600 متر او 1 دقیقه و 14 ثانیه و 3 صدم ثانیه است و بعید است فرح و بولت بتوانند این رکورد را بشکنند. بنابراین مقایسه این دو نفر برای این نیست که بهترین ورزشکار را پیدا کنیم زیرا در دوی 600 متر دوندگانی بهتری نیز وجود دارند بلکه تنها میخواهیم این دو ورزشکار و قهرمان را با هم در در این ماده مقایسه کنیم. البته ماده دوی 600 متر جزو مواد استاندارد رشتهی دوومیدانی نیست.
از نظر فیزیولوژیک بحثهایی بر سر توانایی انتقال و مصرف انری و به تبع خستگی وجود دارد، باید دید آیا ورزشکاری مانند بولت میتواند فاصلهای 3 برابر بیشتر از مسیری که همیشه میدود را بدود و او چقدر باید سرعت خود را کم کند تا از شکست و خستگی جلوگیری کند؟ در مورد فرح این سوال وجود دارد که آیا بالاترین سرعت او به حدی هست که بولت را تحت فشار بگذارد و خسته کند؟
وقتی میبینم که دوندهای سرعتش در انتهای مسابقه به تدریج کم میشود، یعنی تولید انرژی در بدن او با شکست مواجه شده است و تغییرات متابولیکی در ماهیچههای او به وجود آمده است که بدن به این تغییرات واکنش نشان میدهد. این قضیه بسیار پیچیده است اما در نتیجه آن انقباض ماهیچهها و میزان استفاده از آنها کاهش مییابد.
مطالعات نشان داده است که در پایان دوی 400 متر کارایی تا 39 درصد کاهش مییابد ماهیچهها بدین ترتیب خسته میشوند. اما همچنان به کار گرفته میشوند. بنابراین مقداری خستگی در ماهیچهها و مقداری خستگی در مغز ایجاد میشود.
منبع انرژی بر روند این خستگیها تاثیرگذار است زیرا بر تغییرات بیوشیمیایی در ماهیچهها تاثیر میگذارد. بولت و فرح تولید انرژی متفاوتی دارند. بولت میتواند انرژی مورد نیاز برای انقباض ماهیچهها را سریع تامین کند اما نه برای مدت زمان طولانی. انرژی او از طریق غیر هوازی تامین میشود.
در مقابل فرح میتواند برای ساعتها انرژی تولید کند اما این کار را آهستهتر انجام میدهد زیرا تامین انرژی او از طریق هوازی شکل میگیرد. مشکل این روش تولید انرژی کم بودن ذخیره انرژی است. بنابراین اختلاف فاحشی بین استراتژی رسیدن به سرعت مطلوب در فواصل کوتاه و بلند وجود دارد. برای فعالیتهای کوتاه و شدید مانند دوی سرعت روش غیر هوازی برای تولید انرژی مناسبتر است زیرا در این نوع فعالیتها 70 درصد انرژی بدین طریق تولید میشود.
بولت و فرح از نظر بافت ماهیچههای نیز با هم متفاوت هستند. ماهیچههای بولت سریعتر و با قدرت بیشتری منقبض میشود اما سریعتر نیز خسته میشوند. در دوی 600 متر فرح نیاز دارد تا قدرت و سرعت لازم برای انقباض ماهیچهها را پیدا کنند و سریعتر انرژی تولید کند که در دوی سرعت کمتر به آن نیازمند است.
بولت نیز نیاز دارد تا از تجمع متابولیستها و ایجاد خستگی جلوگیری کند. این شرایط برای او نیز در دوی سرعت به وجود نمیآید. مشکلات بیوشیمیایی در دوی 600 متر برای فرح به آرامی حل میشوند. بسیاری افراد سعی کرده تا بفهمند بهترین فاصله برای او چقدر است. این فاصله حدودا 500 تا 550 متر است، در دوی 600 متر، 50 متر اضافی کمی برای او مشکل ایجاد میکند. رکورد 1500 متر فرح نشان داده است که او توانایی و سرعت کافی برای دوی استقامت را دارد بنابراین رسیدن او از 550 متر به 600 متر آسانتر از رسیدن بولت از 200 متر به 600 متر است.
به بیان دیگر کارایی خوب فرح در دوی 600 متر راحتتر قابل تصور است. او در تمرینهای خود دوی استقامت انجام میدهد اما بولت کمتر همچنین فاصلهای را میدود. رکورد 1500 متر فرح نشان میدهد که فرح در دوی 800 متر میتواند رکورد یک دقیقه و 45 ثانیه تا یک دقیقه و 46 ثانیه را کسب کند. او در دوی 400 متر میتواند رکورد 49 ثانیه را کسب کند. بنابراین برای دوی 600 متر میتوانیم زمان حدود یک دقیقه و 14 تا یک دقیقه و 15 را برای او در نظر بگیریم. بولت دوی 400 متر را در سال 2007 در زمان 46 ثانیه دویده است و همین فاصله را در سن 17 سالگی در زمان 45 ثانیه و 35 صدم ثانیه دویده است. با این وجود 6 سال زمان زیادی است و وزن بدن او در این مدت زیاد شده است. اگر بولت بتواند 400 متر را در 48 ثانیه بدود باید در 27 ثانیه 200 متر را بدود تا در دوی 600 متر به فرح برسد و این رکورد کمی غیر قابل تصور است. البته بولت این توانایی را دارد که با تغییر سیستم تمرینهای خود بتواند زمان رکورد خود را کاهش دهد اما اگر این دو دونده بعد از فصل تمرینهای خود و در زمان آمادگی با هم مسابقه بدهند احتمال برد فرح بیشتر است.