وی درباره تاثیر تحولات منطقه بر روابط با کشورهای عربی گفت: صرف نظر از تحولات منطقه خاورمیانه، این نگاه ایران به کشورهای عربی است. لذا در ماه‌های آینده اثرات مثبت آن را در توسعه و تعمیق هر چه بیشتر روابط با حوزه عربی شاهد خواهیم بود.
رابطه ایران و عربستان برای جهان اسلام مهم است
امیرعبداللهیان که شنبه شب، میهمان برنامه "من طهران" شبکه العالم بود، درباره چشم‌انداز روابط ایران و عربستان گفت: عربستان یکی از کشورهای مهم در منطقه عربی، حوزه خلیج فارس و جهان اسلام است و این به دلیل ظرفیت های عربستان و همچنین نقش آن در مسائل منطقه ای است. در گفت وگوهایمان با عربستان بر این موضوع تاکید می کنیم که ایران و عربستان دو کشور مهم و دو بازیگر اساسی در منطقه هستند و تعامل، همکاری و همفکری ما می تواند به حل بخش عمده ای از معضلات منطقه و حتی جهان اسلام کمک کند. البته در برخی حوزه های منطقه ای دچار اختلاف دیدگاه هستیم یا سیاست‌هایمان به گونه ای است که شاید نوعی تقابل در رویکرد هر دو طرف وجود دارد؛ لذا تداوم گفت وگو، دیدار، تبادل پیام و رایزنی می تواند به درک دقیق، درست و واقعی نسبت به رویدادهای منطقه کمک کند، در دوره جدید پیامهایی - دست کم در سطح تبریک به مقامات - تبادل شد، اشارات مثبتی میان دو کشور جریان دارد. دکتر روحانی به مناسبت روز ملی عربستان پیام تبریکی به پادشاه این کشور ارسال کرد، جهانگیری معاون اول رییس جمهور برای ولیعهد عربستان و ظریف برای همتای سعودی خود پیام تبریک فرستاد. تهران از هر گونه ابتکار عمل، گفت وگو و همکاری که باعث تقویت رابطه بین ایران و عربستان شود، استقبال می کند.
روحانی هنوز دعوت رسمی برای حج دریافت نکرده است.
به گفته عبداللهیان، رئیس جمهور کشورمان در راستای سیاست اصولی و حسن همجواری برای توسعه روابط با کشورهای عربی، از هر گونه رفت و آمد به منطقه و به ویژه عربستان استقبال خواهد نمود. درباره شرکت روحانی در مراسم حج سال جاری هم اخباری مبنی بر دعوت از وی وجود دارد، اما هنوز دعوتنامه رسمی به دست طرف ایرانی نرسیده است.
گفت‌وگوی ملی، بهترین راهکار حل بحران بحرین
وی درباره تحولات بحرین گفت: دکتر روحانی در سخنرانی شب گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفتند که ایران از هر گونه روش مبتنی بر اصول دمکراسی در سوریه، بحرین و هر کشور دیگر استقبال می کند، ایران درباره بحرین گفت وگو را مناسبترین راهکار دانسته و از استمرار خشونت در این کشور هیچ طرفی خرسند نیست، چون به نفع امنیت بحرین و منطقه نیست، از استمرار رفتارهای نظامیگری در بحرین هیچ طرفی سود نخواهد برد، توقع ما آن است که مقامات منامه با حکمت و درایت نسبت به خواسته های مردم در چارچوب اصول شناخته شده دموکراتیک کار را دنبال کنند و از پیچیده تر شدن اوضاع جلوگیری کنند، بحرین یکی از موضوعات مورد توجه ایران در حوزه سیاست خارجی است، در خصوص کمک به حل مساله بحرین آمادگی مان را برای کمک به حل سیاسی و تقویت فرایند گفت وگو و برون رفت از بحران که به نفع دو طرف باشد، و به ثبات، آرامش و امنیت کشور کمک کند و حقوق تمام طرفها رعایت شود، اعلام نمودیم. یکی از مشکلات بحرین مداخله خارجی و برخی تصمیم‌هایی است که به فضای افراطی‌گری در این کشور حوزه خلیج فارس دامن می‌زند که امیدواریم با گفت وگوهای جدی و راهکارهای دموکراتیک، شاهد وضعیت مناسب در آینده بحرین باشیم.
به گفته امیرعبداللهیان، آنچه در بحرین می گذرد حقیقتا یک موضوع داخلی است و مطالباتی است که اقشار مختلف در بحرین دارند و انباشت این مطالبات و عدم توجه حکومت به آن، این وضعیت را ایجاد کرده و ما در رایزنی های دیپلماتیک خودمان همواره به مقامات بحرین اعلام کردیم که ایران آمادگی دارد از ظرفیت خودش در تسریع روند گفتگوها و بازگشت بحرین به آرامش کمک کند اما راهکار اساسی را در خود این کشور باید جستجو کرد. گفتگوهای بحرینی- بحرینی و پایبندی همه طرف ها به نتیجه گفتگو ها آینده بحرین را رقم می زند.
موضع ثابت و همیشگی ایران در قبال بحران سوریه
امیرعبداللهیان در ادامه تصریح کرد: اصول ما در سیاست خارجی نسبت به موضوع سوریه ثابت و مشخص است و ما از ابتدا بر راهکار سیاسی در سوریه تاکید داشته ایم و در دوره جدید نیز اصول درباره سوریه همان است و معتقدیم باید راهکار سیاسی را فعال کنیم و از خشونت و ارسال سلاح و تروریسم به داخل سوریه جلوگیری شود.
وی افزود: امروز کل منطقه از وضعیت ایجاد شده در سوریه رنج می برد، زیرا آنچه در این کشور رخ می دهد باعث بروز افراط گرایی و سرایت آن به کشورهای همسایه شده و امروز همه به صراحت از حضور و تجمع نیروهای القاعده و تکفیری در سوریه سخن می گویند و متاسفانه برخی طرفهای منطقه ای و فرامنطقه ای هنوز تصور می کنند با حمایت از این گروهها می توانند در سوریه به نفع خود تغییر ایجاد کنند درحالی که هرگونه تغییری با این روش ممکن است درآینده دامن گیر سایر کشورهای منطقه نیز بشود.
سرآغاز غلبۀ منطق بر خشونت و افراطی‌گری
امیر عبداللهیان ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران، روسیه چین و حتی برخی کشورهای منطقه نسبت به گروههای افراطی و اقدامات تروریستی در منطقه موضع مشترک دارند و امروزه در بخش عمده ای از جامعه بین الملل بر اتخاذ راهکار سیاسی اتفاق نظر وجود دارد. به همین دلیل است که ما شاهدیم که اراده جهانی چه در سطح مردمی و چه در سطح حکومت ها توانست بر اقلیتی که به دنبال تشدید جنگ و حمله به سوریه بودند، غلبه کند. امروز هم شاهدیم که در نیویورک گفتگوهای فشرده ای جریان داشت تا طرفهای مختلف بر سر تاریخ یا مکانیزم آغاز گفتگوهای ژنو2 به توافق برسند و اعتقاد راسخ دارند که راهکار سیاسی مبتنی بر گفتگوی سوری- سوری و توافق بین نمایندگان حکومت سوریه و طرفهای مختلف است که می تواند سوریه را از این وضعیت نجات دهد در عین حال کشورهای منطقه هم باید با کنترل مرزها و جلوگیری از ورود تروریست ها به این کشور به این فرایند کمک کنند. بین ما و مسکو نیز ارتباطات مستمری وجود دارد که تمام تلاش ها مبتنی بر تمرکز بر راهکار سیاسی و دور کردن سوریه از جنگ است.
به گفته وی، ایران یکی از طرف های اساسی در منطقه است و در ارتباط با تحولات سوریه هم تمام کسانی که اوضاع سوریه را به خوبی می فهمند میدانند که با توجه به نگاه ایران به بحث امنیت در منطقه و محور مقاومت حل مساله سوریه با نادیده گرفتن ایران به دور از واقع بینی است. در کنفرانس ژنو هم هم در سطح دبیرکل سازمان ملل و آقای اخضر ابراهیمی و آقای لاوروف این بحث بوده که در کنفرانس ژنو طرف های موثر در آن شرکت کنند و ایران هم یکی از موثرترین کشورها در این رابطه است.
حضور ایران در ژنو 2 ضروری است
معاون وزیر خارجه کشورمان تصریح کرد: در رایزنی های نیویورک چه در سطح رئیس جمهورمحترم با همتایانشان و چه در سطح وزرای خارجه یکی از موضوعات اصلی مطرح شده قضیه سوریه بوده است با تاکید برراهکار های سیاسی و گفتگوهای ژنو هم توسط سازمان ملل به عنوان متولی این مذاکرات دنبال می شود و هم ایده های جدی مبنی بر مشارکت ایران مطرح است.از نظر ما گفتگوهای ژنو می تواند کمک کننده باشد اما بر اساس مذاکرات ژنو در نهایت گفتگوهای سوری- سوری تعیین کننده سرنوشت این کشور خواهد بود.
وی در مورد حضور ایران در این نشست گفت: هنوز هیچ کشوری دعوت نامه رسمی دریافت نکرده و باید زمان داده شود تا مکانیسم و چارچوب ژنو معین شود و برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید دو مساله در نظر گرفته شود: اول این که کشورهای موثر باید به یک فهم مشترک برسند و هیچ کشوری را نمی شود حذف کرد. مساله دوم این است که تصمیم‌گیرنده نهایی و خروجی ملموس نشست باید توسط نمایندگان حکومت و سایر طرف های سوری مشخص شود و هیچ کس نباید از بیرون برای سوریه تصمیم بگیرد.
وی در خصوص "دوره انتقالی" در سوریه اظهار داشت: حقیقت این است که ما از بیانیه ژنو1 به عنوان یک راهکار سیاسی استقبال کردیم، اما در مورد جزئیات بیانیه این امری است که به سوری ها باز می گردد و آنها باید نسبت به این مساله نظر بدهند. اما در عین حال برخی طرف ها تلاش دارند که دوره انتقالی به گونه ای سپری شود که تمامی اختیارات از رئیس جمهور قانونی سوریه آقای بشار اسد گرفته شود و به کمیته انتقالی واگذار شود دیدگاه دیگر این است که این دولت موقت باید در چارچوب تدوین قانون اساسی و کمک به برگزاری انتخابات در سوریه کمک کند. این موضوعی است که امریکا و روسیه هم که سند پایانی ژنو1 را مورد تایید قرار دادند هنوز درباره آن مباحث زیادی دارند.
امیرعبداللهیان درباره بیانیه "ژنو1 "، مرحله انتقالی در سوریه و اختیارات بشار اسد در این مرحله گفت: ما معتقدیم که بیانیه ژنو1 راهکار سیاسی مورد توجه همه طرف هاست اما بر اساس اخبار دریافتی از منابع دیپلماتیک و دوستان روسی، بین روسیه و آمریکا مباحثی برای تبیین بیشتر جوانب این بیانیه وجود دارد.
برخی طرف ها در تلاشند قبل از برگزاری نشست" ژنو 2" نتیجه معلوم باشد اما این امر با روح حاکم بر بیانیه ژنو1 ناسازگار است، زیرا نشست باید برگزار شود و در نتیجه گفت وگوهای سوری- سوری، طرف های مختلف سوری حاضر در نشست درباره گام های بعدی تصمیم گیری کنند و کشورهای دیگر نیز وظیفه دارند از توافق های طرف های گفت وگو کننده حمایت کنند.
وی تاکید کرد که برگزاری ژنو 2 می تواند گام سیاسی مهمی تلقی شود و تمرکز "ژنو2 " هم باید بر تامین نظر مردم سوریه و طرف های مختلف گفت وگو کننده از جمله حکومت سوریه باشد.
ایران هرگز بر سر سوریه معامله نمی‌کند
امیرعبداللهیان درباره تغییر گفتمان سیاسی ایران که در سفر آقای روحانی به نیویورک ، سخنرانی های وی و دیدار مقامات ایران با طرف های غربی تجلی یافت و برخی گمانه زنی ها درباره احتمال معامله بین ایران و آمیرکا بر سر برخی مسائل منطقه ای از جمله مسئله سوریه گفت: جمهوری اسلامی ایران سیاست ثابتی در حوزه سیاست خارجی بر مبنای منطق، حکمت، عزت و مصلحت با روش مبتنی بر درایت دارد. این که ازفضای بوجود آمده و گفت وگوی های ایرانی غربی برای ایجاد درکی درست نزد طرف های ذی‌ربط از اوضاع منطقه استفاده شود، یک امر طبیعی است و این اتفاق خواهد افتاد. اما هیچ چیز خارج از چارچوب اصولی و شناخته شده جمهوری اسلامی ایران صورت نخواهد گرفت و معامله ای در کار نخواهد بود.
وی درباره اظهارات اوباما در نیویورک درباره ایران اظهار داشت: تصور می کنم سخنان اوباما در چارچوب تلاش برای ارائه تصویری نسبتا مثبت از اوضاع در قبال ایران است. از این فضا باید به صورت مناسبت و شایسته استفاده شود، اما مسئله تعیین کننده گام های عملی است که آمریکا در قبال ایران اتخاذ خواهد کرد.