گروه بین‌الملل مشرق - "آلن ایر" سخنگوی فارسی‌زبان وزارت خارجه آمریکا در رابطه با سفر هیئت ایرانی به نیویورک و تماس‌های انجام شده میان مقامات ایالات متحده و ایران در گفتگو با خبرگزاری ترند آذربایجان از وجود موانع بزرگ بر راه توافق میان دو کشور خبر داد اما تاکید کرد دولت اوباما عمیقا به دنبال رسیدن به راه‌حلی جامع است.
نکته جالب این مصاحبه، استفاده آلن ایر از ضرب‌المثل‌های فارسی در توصیف شرایط و روند کنونی مذاکره میان ایران و آمریکاست.
ارزیابی خود آمریکا از این دیدارها چه بود؟
«با یک گل بهار نمی‌شود»
آلن ایر: در مورد دیدار وزرای امور خارجه آقایان کری و ظریف، از اینکه فرصتی شد تا بیشتر در مورد چگونگی پیش رفتن در مسیری گفتگو کنند که رییس جمهور باراک اوباما در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی ترسیم کرد، جای شکر است. ما هم خوشحالیم که آقایان کری و ظریف به ادامۀ این روند، درجهت حصول پیشرفت ملموس در مورد فروکش کردن نگرانی‌های جامعه جهانی نسبت به برنامۀ هستهای ایران، موافقت کردند. اما بقول معروف با یک گل بهار نمی‌شود و همانطوریکه آقای کری گفت، این تغییر لحن توسط ایران فی نفسه به سؤالاتی در مورد برنامۀ هستهای ایران جواب نداده است. پس ما به این تلاش‌ها ادامه خواهیم داد به امید اینکه به نتیجۀ ملموسی برسیم بطوریکه نگرانی‌های جامعۀ بین‌المللی برطرف شود.
دربارۀ تماس تلفنی رؤسای جمهوری آقای اوباما و دکتر روحانی، همانطور که می‌دانید آنها هم، مثل آقایان کری و ظریف، در مورد تلاش در راستای رسیدن به توافقی در مورد برنامۀ هستهای ایران صحبت کردند. آقای اوباما گفت با ایکنه موانع و چالش های بزرگی سر راهمان هست و تضمینی به موفقیت نهایی نیست، طرف ما عمیقاً باور دارند که می‌توانیم به راه‌حل جامعی برسیم. از چالش‌های پیش رو هر دوی آنها خوب مطلع هستند و از اینکه این اولین تماس تلفنی بین رؤسای آمریکا و جمهوری اسلامی ایران از سال 1358 (1979)، خود این هم نشانگر سوء ظن و بدگمانی بین حکومت‌های ما و هم امکان پشت سر گذاشتن این تاریخ پرتنش است.
رییس جمهوری ما آقای اوباما معتقد است که برای حل این معضل، اساس و پایه‌ای هست و صریحاً اعلام کرده است که در چارچوب عمل به تعهدات ایران در قالب معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هستهای، به حق ایران برای استفادۀ صلح آمیز از انرژی اتمی احترام می‌گذاریم. اما گفته‌های آشتی جویانه باید همراۀ اقدامات معنی‌دار، شفاف و قابل تأیید توسط ایران باشد. اگر اینگونه شود، باعث کاهش و نهایتاً برچیدن تحریم ها خواهد شد.
آیا آمریکا مایل است تماس مستقیم دوجانبه را ادامه دهد؟ آیا آمریکا مایل است که گفتگوهای هسته ای در سطح وزرای خارجه ادامه یابد؟
آلن ایر: حتماً، همانطور که آقای اوباما به کرات گفته است، چه در قالب گروۀ 5+1 چه بطور دوجانبه و مستقیماً، آمریکا مایل است درجهت حل و فصل مناقشۀ هستهای با دولت ایران تماس داشته و گفتگو کند و اگر به امید خدا مناقشۀ هستهای حل شود، این خود به خود یک گام بزرگ بسوی روابط جدید بین آمریکا و جمهوری اسلامی ایران براساس احترام متقابل و منافع مشترک شود.
رییس جمهوری ما آقای اوباما هم در نامه‌هایی که خدمت مقام رهبری فرستاده و هم اخیراً خدمت دکتر روحانی روشن ساخت که میخواهد بطور صلحآمیز این موضوع را حل کند. اما مصمم هستیم که ایران نباید به بمب هستهای دست یابد. سیاست آمریکا تغییر رژیم نیست و همانطور که بالا اشاره کردم حقوق مردم ایران برای استفاده صلحآمیز از انرژی را محترم می‌دانیم. ولی ایران بعنوان کشور امضا کنندۀ معاهدۀ ان‌پی‌تی باید تعهداتش را انجام دهد.در مورد سطح گفتگو، رییس‌جمهور آقای اوباما وزیر امور خارجۀ اقای کری را بعنوان هدایت‌کننده برای حل مناقشۀ هستهای با دولت ایران تعیین کرده است و آقای کری با هماهنگی نزدیک و مداوم با اتحادیه اروپا، انگستان، فرانسه، آلمان، روسیه و چین این کار را می‌کند. جزییات این هماهنگی و گفتگوها هنوز در حال مشخص شدن است.
آلن ایر: نباید از بحث در مورد وسائل مطلوب استدلال نادرست بکنید. در مورد هدف مطلوب و مد نظر، نه تنها داخل خاک آمریکا بلکه در جامعۀ بین‌المللی یکصدایی رسایی هست: اینکه ایران باید طبق تعهدات هستهای اش عمل کند و به برطرف کردن نگرانی‌های موجود بین‌المللی در مورد برنامۀ هستهای خود بپردازد.
با توجه به برخی واکنشهای منفی در داخل ایران، خود آمریکا درباره یکصدایی در ایران چه فکر می کند؟
«از بین بردن بدگمانی‌ها خم رنگ‌رزی نیست»
آلن ایر: رییس‌جمهوری ما آقای اوباما هفته پیش در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی گفت که شک، تردید و سوءظن در هر دو طرف هست و از بین بردن این بدگمانی‌ها کار "خم رنگ رزی"* نیست. اما اگر این مسئله هستهای حل شود ، به ایجاد یک روابط جدید براساس احترام متقابل و منافع مشترک خیلی کمک خواهد کرد و از گفته‌های رییس جمهوری اسلامی ایران دکتر روحانی بر علیه افراط‌گرایی و در حمایت از اعتدال استقبال می‌کنیم.
برخی نگرانیها وجود دارد که آمریکا شاید در گفتگوها با ایران تحت تاثیر اسرائیل که طی هفته گذشته روحانی را "فریبکار" نامید، قرار گیرد. آیا این نگرانی بجا است؟
«پاشنه گیوه‌ها را باید بالا کشید»
آلن ایر: خیر، این نگرانی بجا نیست. ما با همۀ متحدانمان، از جمله اسرائیل، مشورت می‌کنیم و همانطور که بارها رییس جمهوری آقای اوباما و وزیر خارجه آقای کری گفته‌اند، دولت ما متعهد به پی گیری راه حلی برای مناقش هستهای ایران از طریق دیپلماسی است. از اظهارات دولت دکتر روحانی و خود دکتر روحانی امیدوار شدیم و حالا وقت آن فرا رسید که این گفته ها را به بوتۀ آزمایش بگذاریم و به اصطلاح پاشنۀ گیوه را بالا بکشیم و مذاکره کنیم. از این حیث مشتاق تشکیل جلسۀ گروۀ P5+1 و ایران در شهر ژنو در 23-24 مهر ماه هستیم.