گروه بین‌الملل مشرق - براساس گفته تحليلگران و منابع مطلع، پس از اينكه قطر در سال هاي اخير بازيگر اصلي منطقه خاورمیانه به شمار می آمد، نقش سياسي این کشور در سه ماه اخير به دنبال انتقال حكومت از شیخ "حمد بن خلیفه آل ثانی" به شیخ "تمیم بن حمد" و به خصوص با سرنگوني حكومت اخوان المسلمين در مصر و افزايش نقش عربستان سعودي در این کشور و همچنین سوریه به صورت چشمگيري فروكش كرد.
به موازات افول نقش منطقه ای قطر، اين كشور كوچك از لحاظ جغرافيايي، اما غني از حیث منابع گاز، به نظر مي رسد که روابط دوحه با كشورهاي عربی همجوار خود نيز بحرانی و متشنج شده و قطر در یک چشم بر هم زدن از مصر تا سوريه و از ليبي تا تونس، برگه هاي زيادي را از دست داد.
"آنتوان بصبوص"، امور تحليلگر سياسي و مدير مرکز رصد اوضاع كشورهاي عربي در پاريس مي گويد: از هم پاشيدگي اوضاع در مصر حاكي از شكست شرط بندي‌های قطر بر سر جماعت اخوان المسلمين بود و با سرنگوني حكومت اخوان المسلمين در مصر شمارش معكوس براي پایان نفوذ قطر در منطقه آغاز شد. همان گونه که این امر نشان داد که این نفوذ تا چه اندازه سطحی و متزلزل بوده است.
در اقدامي بي سابقه، شیخ "حمد بن خلیفه آل ثانی" امير وقت قطر در 24 ژوئن گذشته و پس از اينكه كشورش را از کشوری بی نام و نشان در منطقه به بازيگر منطقه ای بارز و برجسته ای تبديل كرد، اعلام نمود به نفع پسرش، شیخ تميم از حكومت كنارگيري می كند.
امير جديد نيز پس از به دست گرفتن امور اعلام كرد اولويت را به اوضاع داخلي خواهد داد و تنها پس از چند روز از این سخنان، ارتش مصر اقدام به بركناري "محمد مرسي"، رئيس جمهوری مصر از جماعت اخوان المسلمين كرد. این درحالی است که قطر بزرگترين حامي جماعت اخوان المسلمين در جهان عربي به خصوص در مصر، اين كشور محوري و بزرگ بود.
اما در خصوص پرونده سوريه و بحران جاری در این کشور، نفوذ قطر در ائتلاف ملي معارضان سوری با كاهش نفوذ طرفداران قطر به نفع طرفداران عربستان سعودی كاهش يافت.
يك منبع نزدیک به معارضان سوري در این ارتباط می گوید: نقش سياسي قطر در ميان معارضان سوري كاهش يافته و عربستان سعودی هم اکنون از بيشترين نفوذ برخوردار شده و این امر به خصوص با انتخاب "احمد الجربا"، به عنوان رئيس جديد ائتلاف معارضان و "احمد طعمه" به عنوان نخست وزير جدید دولت انتقالي معارضان كه به جاي "غسان هيتو" انتخاب شد كه روابط خوبي با قطر داشت، عیان تر و مشهودتر است، چراکه جربا و طعمه داراي روابط نزديكی با رياض هستند.
اين منبع در ادامه تاكيد می كند كه قطر همچنان به گروه های مسلح سلفی جهادی در سوريه به ويژه در شمال اين كشور کمک می کند و با همكاري تركيه سلاح در اختیار آنها می گذارد.
براساس گفته هاي بصبوص، اوضاع در مصر تاثير منفي زيادي بر اخوان المسلمين در تونس و بر گروه های شبه نظامي وابسته به اخوان المسلمين در ليبي داشته است.
در پاسخ به سوالي درباره دليل كاهش نقش قطر به نفع عربستان در پرونده سوريه، يك منبع قطري می گوید: هر كشوري به شيوه خود از "انقلاب" سوريه حمايت مي كند، اين بحث ارزش "انقلاب" سوريه را كاهش مي دهد و اينگونه القا مي کند كه این قطر بوده كه "انقلاب" كرده نه ملت سوريه.
وي درباره خبرهای مندرج در برخی رسانه ها که از خروج قطر از دايره توجهات منطقه ای سخن می گویند، گفت: هدف ما از حمايت از سوريه، نمايش داده شدن در رسانه ها نيست.
وي مدعی شد كه قطر به منظور حمايت و پشتيباني از "انقلاب" سوريه در برابر جامعه بين المللی ايستاد.
براساس گفته اين منبع، شيخ تميم بن حمد آل ثاني، امير جديد و جوان ( 33 ساله) قطر پيش از دستيابي به حكومت به پرونده سوريه مي پرداخت.
به نظر مي رسد که شيخ تميم مصمم است تا رويكرد تازه اي را در سیاست خارجی خود به ویژه در قبال بحران سوریه در پيش گيرد كه با رويكرد، شيخ حمد بن جاسم آل ثاني، نخست وزير سابق تفاوت بسیار دارد.
بصبوص گفت: به نظر می رسد که هرچه در اين دو سال و نيم شیخ حمد رشته کرد، هم اکنون پنبه شده و گويا این اقدام بي ثبات بوده و بر پايه هاي سست بنا شده بودند و در نهايت كشوري كه داراي بيشترين درآمد سرانه در جهان است، درحال حاضر در مرحله تجديد نظر در حساب های خود و در آستانه بازي در نقشي محدود در منطقه است.
براساس گفته هاي اين تحليلگر سیاسی، امير جديد قطر به دنبال رؤياهاي دست نيافتني دولت سابق، دولت دو حمد یعنی شيخ حمد بن خليفه و شیخ حمد بن جاسم، نخست وزير قطر نیست كه در تلاش برای به دست گرفتن رهبري جهان اسلام و عرب از طريق جماعت اخوان المسلمين و شبكه قطری الجزيره بودند، چراكه اين امر فراتر از توان و قدرت قطر است.
اما قطر همچنان به خصوص از طريق حمايت از "شيخ يوسف قرضاوي"، از اخوان المسلمين حمايت مي كند، همان طور كه شبكه الجزيره همچنان از مخالفان در مصر براي كودتاي نظامي پشتيباني به عمل مي آورد.
از اين رو به نظر مي رسد که قطر به طور كامل از ساير كشورهاي عربی حوزه خليج فارس كه حامي دولت جديد مصر و عبدالفتاح سيسي، وزير دفاع آن هستند، دور است.
يك منبع سياسي عربی در حوزه خليج فارس در این ارتباط می گوید که روابط ميان قطر و ديگر كشورهاي عربی حوزه خليج فارس در حال حاضر در شرایط مناسب و خوبی به سر نمی برد.
وي افزود: اختلاف اساسي بر سر مصر و اختلاف بزرگتر بر سر حمايت از اسلام سياسي است.
به گفته منبعي كه نخواست نامش فاش شود: اختلافي نيز در رابطه با حمايت هاي قطر از مخالفان در كشورهاي عربی حوزه خليج فارس وجود دارد و این برای این كشورها خطر قرمز به شمار مي آيد.
در این ارتباط می توان به درگیری لفظی كوتاهي که ميان عربستان و قطر در آگوست گذشته به وجود آمد، اشاره کرد كه در جریان آن خالد عطيه، وزير امور خارجه قطر در سخناني اظهارات منسوب به شاهزاده بندر بن سلطان، رئيس دستگاه اطلاعات عربستان سعودی را مورد انتقاد قرار داد.
روزنامه "وال استريت ژورنال"، به نقل از شاهزاده بندر نوشته بود: قطر تنها متشكل از 300 نفر و يك شبكه تلويزيوني است". پاسخ قطر به سخنان بندر بن سلطان اين بود كه هر شهروند قطري معادل يک ملت است و ملت قطر يك ملت كامل است.
به دنبال اين درگیری لفظی عربستان سعودی آنچه را كه اين روزنامه منتشر كرده بود، نفي كرد.
بصبوص در رابطه با موضوع روابط ميان كشورهاي عربی حوزه خليج فارس می گوید: کشورهای همجوار قطر اين اطمينان را ندارند كه قطر نقش جديد خود را پذيرفته و از حمايت بي حد و مرز خود از اخوان دست كشيده باشد.
وي می افزاید: شاخص پذيرش اين امر از طريق ديپلماسي قطر و اموالي مشخص مي گردد كه در قالب کمک به هم پيمانان خود مي بخشد و همچنين ادامه ميزباني و استقبال از مفتي اخوان المسلمين، يوسف قرضاوي است.
اما افول نقش قطر به معناي پايان راه قطر نيست، این کشور همچنان از ثروتي فراوان و سرمايه گذاري هاي بزرگ در غرب بهره مي برد كه جايگاه آن را در ميان اين كشورها حفظ مي كند.
"نيل پاتريك"، تحليلگر امور سياسي متخصص در مسائل خليج فارس مي گويد: اين كشور همچنان از جايگاه اقتصادي مهمی در منطقه و جهان برخوردار است.
اين تحليلگر انگليسي اين نكته را مورد توجه قرار مي دهد كه جايگاه قطر در منطقه پس از كودتا در مصر افول كرده است.
گويا تلاش هاي سياسي آن كافي نبوده، قطر همچنين در رابطه با ميزباني جام جهاني 2022 مورد شك و ترديد قرار گرفت، اين درحالي است كه ميزباني اين مسابقات به مثابه تجسم يافتن روياهاي دست نيافتني اين كشور به شمار می آید.
به موازات افول نقش منطقه ای قطر، اين كشور كوچك از لحاظ جغرافيايي، اما غني از حیث منابع گاز، به نظر مي رسد که روابط دوحه با كشورهاي عربی همجوار خود نيز بحرانی و متشنج شده و قطر در یک چشم بر هم زدن از مصر تا سوريه و از ليبي تا تونس، برگه هاي زيادي را از دست داد.
"آنتوان بصبوص"، امور تحليلگر سياسي و مدير مرکز رصد اوضاع كشورهاي عربي در پاريس مي گويد: از هم پاشيدگي اوضاع در مصر حاكي از شكست شرط بندي‌های قطر بر سر جماعت اخوان المسلمين بود و با سرنگوني حكومت اخوان المسلمين در مصر شمارش معكوس براي پایان نفوذ قطر در منطقه آغاز شد. همان گونه که این امر نشان داد که این نفوذ تا چه اندازه سطحی و متزلزل بوده است.
در اقدامي بي سابقه، شیخ "حمد بن خلیفه آل ثانی" امير وقت قطر در 24 ژوئن گذشته و پس از اينكه كشورش را از کشوری بی نام و نشان در منطقه به بازيگر منطقه ای بارز و برجسته ای تبديل كرد، اعلام نمود به نفع پسرش، شیخ تميم از حكومت كنارگيري می كند.
امير جديد نيز پس از به دست گرفتن امور اعلام كرد اولويت را به اوضاع داخلي خواهد داد و تنها پس از چند روز از این سخنان، ارتش مصر اقدام به بركناري "محمد مرسي"، رئيس جمهوری مصر از جماعت اخوان المسلمين كرد. این درحالی است که قطر بزرگترين حامي جماعت اخوان المسلمين در جهان عربي به خصوص در مصر، اين كشور محوري و بزرگ بود.
اما در خصوص پرونده سوريه و بحران جاری در این کشور، نفوذ قطر در ائتلاف ملي معارضان سوری با كاهش نفوذ طرفداران قطر به نفع طرفداران عربستان سعودی كاهش يافت.
يك منبع نزدیک به معارضان سوري در این ارتباط می گوید: نقش سياسي قطر در ميان معارضان سوري كاهش يافته و عربستان سعودی هم اکنون از بيشترين نفوذ برخوردار شده و این امر به خصوص با انتخاب "احمد الجربا"، به عنوان رئيس جديد ائتلاف معارضان و "احمد طعمه" به عنوان نخست وزير جدید دولت انتقالي معارضان كه به جاي "غسان هيتو" انتخاب شد كه روابط خوبي با قطر داشت، عیان تر و مشهودتر است، چراکه جربا و طعمه داراي روابط نزديكی با رياض هستند.
اين منبع در ادامه تاكيد می كند كه قطر همچنان به گروه های مسلح سلفی جهادی در سوريه به ويژه در شمال اين كشور کمک می کند و با همكاري تركيه سلاح در اختیار آنها می گذارد.
براساس گفته هاي بصبوص، اوضاع در مصر تاثير منفي زيادي بر اخوان المسلمين در تونس و بر گروه های شبه نظامي وابسته به اخوان المسلمين در ليبي داشته است.
در پاسخ به سوالي درباره دليل كاهش نقش قطر به نفع عربستان در پرونده سوريه، يك منبع قطري می گوید: هر كشوري به شيوه خود از "انقلاب" سوريه حمايت مي كند، اين بحث ارزش "انقلاب" سوريه را كاهش مي دهد و اينگونه القا مي کند كه این قطر بوده كه "انقلاب" كرده نه ملت سوريه.
وي درباره خبرهای مندرج در برخی رسانه ها که از خروج قطر از دايره توجهات منطقه ای سخن می گویند، گفت: هدف ما از حمايت از سوريه، نمايش داده شدن در رسانه ها نيست.
وي مدعی شد كه قطر به منظور حمايت و پشتيباني از "انقلاب" سوريه در برابر جامعه بين المللی ايستاد.
براساس گفته اين منبع، شيخ تميم بن حمد آل ثاني، امير جديد و جوان ( 33 ساله) قطر پيش از دستيابي به حكومت به پرونده سوريه مي پرداخت.
به نظر مي رسد که شيخ تميم مصمم است تا رويكرد تازه اي را در سیاست خارجی خود به ویژه در قبال بحران سوریه در پيش گيرد كه با رويكرد، شيخ حمد بن جاسم آل ثاني، نخست وزير سابق تفاوت بسیار دارد.
بصبوص گفت: به نظر می رسد که هرچه در اين دو سال و نيم شیخ حمد رشته کرد، هم اکنون پنبه شده و گويا این اقدام بي ثبات بوده و بر پايه هاي سست بنا شده بودند و در نهايت كشوري كه داراي بيشترين درآمد سرانه در جهان است، درحال حاضر در مرحله تجديد نظر در حساب های خود و در آستانه بازي در نقشي محدود در منطقه است.
براساس گفته هاي اين تحليلگر سیاسی، امير جديد قطر به دنبال رؤياهاي دست نيافتني دولت سابق، دولت دو حمد یعنی شيخ حمد بن خليفه و شیخ حمد بن جاسم، نخست وزير قطر نیست كه در تلاش برای به دست گرفتن رهبري جهان اسلام و عرب از طريق جماعت اخوان المسلمين و شبكه قطری الجزيره بودند، چراكه اين امر فراتر از توان و قدرت قطر است.
اما قطر همچنان به خصوص از طريق حمايت از "شيخ يوسف قرضاوي"، از اخوان المسلمين حمايت مي كند، همان طور كه شبكه الجزيره همچنان از مخالفان در مصر براي كودتاي نظامي پشتيباني به عمل مي آورد.
از اين رو به نظر مي رسد که قطر به طور كامل از ساير كشورهاي عربی حوزه خليج فارس كه حامي دولت جديد مصر و عبدالفتاح سيسي، وزير دفاع آن هستند، دور است.
يك منبع سياسي عربی در حوزه خليج فارس در این ارتباط می گوید که روابط ميان قطر و ديگر كشورهاي عربی حوزه خليج فارس در حال حاضر در شرایط مناسب و خوبی به سر نمی برد.
وي افزود: اختلاف اساسي بر سر مصر و اختلاف بزرگتر بر سر حمايت از اسلام سياسي است.
به گفته منبعي كه نخواست نامش فاش شود: اختلافي نيز در رابطه با حمايت هاي قطر از مخالفان در كشورهاي عربی حوزه خليج فارس وجود دارد و این برای این كشورها خطر قرمز به شمار مي آيد.
در این ارتباط می توان به درگیری لفظی كوتاهي که ميان عربستان و قطر در آگوست گذشته به وجود آمد، اشاره کرد كه در جریان آن خالد عطيه، وزير امور خارجه قطر در سخناني اظهارات منسوب به شاهزاده بندر بن سلطان، رئيس دستگاه اطلاعات عربستان سعودی را مورد انتقاد قرار داد.
روزنامه "وال استريت ژورنال"، به نقل از شاهزاده بندر نوشته بود: قطر تنها متشكل از 300 نفر و يك شبكه تلويزيوني است". پاسخ قطر به سخنان بندر بن سلطان اين بود كه هر شهروند قطري معادل يک ملت است و ملت قطر يك ملت كامل است.
به دنبال اين درگیری لفظی عربستان سعودی آنچه را كه اين روزنامه منتشر كرده بود، نفي كرد.
بصبوص در رابطه با موضوع روابط ميان كشورهاي عربی حوزه خليج فارس می گوید: کشورهای همجوار قطر اين اطمينان را ندارند كه قطر نقش جديد خود را پذيرفته و از حمايت بي حد و مرز خود از اخوان دست كشيده باشد.
وي می افزاید: شاخص پذيرش اين امر از طريق ديپلماسي قطر و اموالي مشخص مي گردد كه در قالب کمک به هم پيمانان خود مي بخشد و همچنين ادامه ميزباني و استقبال از مفتي اخوان المسلمين، يوسف قرضاوي است.
اما افول نقش قطر به معناي پايان راه قطر نيست، این کشور همچنان از ثروتي فراوان و سرمايه گذاري هاي بزرگ در غرب بهره مي برد كه جايگاه آن را در ميان اين كشورها حفظ مي كند.
"نيل پاتريك"، تحليلگر امور سياسي متخصص در مسائل خليج فارس مي گويد: اين كشور همچنان از جايگاه اقتصادي مهمی در منطقه و جهان برخوردار است.
اين تحليلگر انگليسي اين نكته را مورد توجه قرار مي دهد كه جايگاه قطر در منطقه پس از كودتا در مصر افول كرده است.
گويا تلاش هاي سياسي آن كافي نبوده، قطر همچنين در رابطه با ميزباني جام جهاني 2022 مورد شك و ترديد قرار گرفت، اين درحالي است كه ميزباني اين مسابقات به مثابه تجسم يافتن روياهاي دست نيافتني اين كشور به شمار می آید.