به گزارش گروه فرهنگی مشرق به نقل از فارس، چهارمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار سال جاری در حالی قرار است برگزار شود که تا پایان آبان ۱۹۱۵ اثر در این جشنواره ثبت‌نام کردند.

بنابر این گزارش، در میان فیلم‌هایی که در این جشنواره به چشم می‌خورد فیلم‌های مربوط به افغانستان جایگاه خوبی دارند که باعث می‌شود نگاهی متفاوت به این جشنواره بیاندازیم.

موضوع افغانستان در دو فیلم داستانی بلند، یک فیلم داستانی کوتاه و ۵ مستند مورد توجه کارگردانان حاضر در چهارمین دوره این جشنواره قرار گرفته است.

* «خاک و مرجان» و «فرشتگان قصاب» با موضوع افغانستان در جشنواره عمار

دو فیلم بلند داستانی «خاک و مرجان» به کارگردانی «مسعود اطیابی» است که زندگی یک خانواده افغانی در بستر حمله آمریکا به این کشور و حضور طالبان را مورد بررسی قرار می‌دهد.

سید امیر پروین حسینی، تهیه کننده این فیلم سینمایی پیش از این با اعلام خبر ارسال این فیلم به جشنواره مردمی فیلم عمار، گفته بود: به نظرم این جشنواره در بحث گفتمان انقلاب اسلامی و مقاومت حرفی برای گفتن دارد و به نظرم رسید که این فیلم بتواند در جشنواره عمار با بقیه فیلم‌هایی که با این رویکرد ساخته شده مقایسه شود و بتوانیم از تجربیات یکدیگر استفاده کنیم.

فیلم بلند داستانی دیگر در این جشنواره فیلم «فرشتگان قصاب» به کارگردانی «سهیل سلیمی» است که ذیل ژانر فیلم جنگی قرار دارد.

 
این فیلم که در سال ۱۳۹۱ تولید شده در خصوص ۱۱سپتامبر است و مسئله قاچاق اعضای بدن در افغانستان توسط آمریکایی‌ها در پوشش صلیب سرخ و همچنین همکاری ارتش آمریکا با قاچاقچیان را به تصویر کشیده می‌شود.

سهیل سلیمی پیش از این درباره علت ارسال این فیلم به جشنواره عمار گفته بود: به نظرم جشنواره‌ عمار یک ویژگی‌هایی دارد و با نگاه مردمی که به قضایا دارد بهترین جایی است که می‌تواند این فیلم دیده شود.

بنابر این گزارش در کنار این دو فیلم داستانی بلند، فیلم داستانی کوتاه ۱۰ دقیقه‌ای با نام «بومرنگ» ساخته غلامرضا جعفری است که داستان برادر وخواهری افغانی را روایت می‌کند که در ایران کار می‌کند و پدر در افغانستان به کشت مواد مخدر مشغول است و از دختر خود می‌خواهد به آنجا برگردد ولی دختر به علت اعتیاد برادر خود حاضر به رفتن نیست اما در اخر به این نتیجه می‌رسد که باید برود و این مشکل را در کشور خودش حل کند.

جعفری با بیان اینکه من به عنوان یک دورگه ایرانی ـ افغانی فکر می‌کردم باید این فیلم ساخته شود، گفت: این فیلم مسئله چرخه مواد مخدر را نشان داده است که پدر چیزی کاشته و بدون آنکه بداند پسرش در ایران معتاد شده و این نکته را هشدار می‌دهد که هرکاری که بکنی به خودت بر می‌گردد.

* شهید ایرانی در افغانستان و جانباز افغان در ایران موضوع دو مستند در جشنواره عمار

اما تعداد فیلم‌های مستند حاضر در این جشنواره بیشتر از تعداد فیلم‌های داستانی است، که یکی از مهمترین این آثار «ماموریت خدا» ساخته «محمدسرور رجایی» است.

در این مستند یک شهید ایرانی در جهاد افغانستان با نام «احمدرضا سعیدی» معرفی می‌شود که به گفته کارگردان این مستند «این شهید مظلوم ایرانی امروز اعتبار بسیار زیادی در بین مردم افغانستان دارد و مزارش زیارتگاه مردم افغانستان از دور و نزدیک است»

رجایی پیش از این درباره چرایی ساخت این مستند، گفته بود: تمام مسئولان فرهنگی ایران و افغانستان وقتی درباره دو کشور صحبت می‌کنند نگاهی به اشتراکات فرهنگی، دینی و مذهبی می‌اندازند در حالی که بزرگترین اشتراکات ما شهدای مشترک هستند که اگر این شهدایی که از کشوری در کشور دیگر به شهادت رسیدند برجسته و معرفی شوند مافوق همه اشتراکات هستند چراکه در این امر ما «خون شریکی» پیدا کرده‌ایم.

در کنار این مستند «سیدحسن یوسفی» در مستند ۲۲ دقیقه‌ای خود با نام «مهاجر» به سراغ یک جانباز شیمیایی افغانستانی در جنگ تحمیلی عراق و ایران رفته است.

یوسفی درباره مستند گفت: موضوع این مستند یک افغانستانی مهاجر است که در سال ۶۴ به عنوان بسیجی به جنگ رفته و شیمیایی شده است.

وی درباره چرایی ساخت چنین مستندی، تصریح کرد: اینکه یک غیر ایرانی برای ایران فداکاری کرده برای من خیلی مهم بود که تصمیم گرفتم این مستند را بسازم.

یوسفی درباره چگونگی رسیدن به این جانباز دفاع مقدس، گفت: به صورت اتفاقی به این سوژه رسیدیم؛ یکبار یک همسر شهید افغانی را در بنیاد شهید ملاقات کردم و بعد از آن این موضوع را پیگیری کردم و به این جانبازی افغانستانی که در کاشان است رسیدیم.

وی افزود: زندگی این جانباز خیلی شگفت‌انگیز است چرا که دو دختر او نابینا هستند، یکی از پسران او کم‌بیناست و یک پسر دیگرش عقب افتاده ذهنی است و سعی کردیم در این مستند زندگی او را نشان دهیم.

* افغانستان از درون در سه مستند «جنایت مقدس»، «افغانستان من» و «گپی با زنان افغان»

بنابر این گزارش دیگر مستند درباره مسئله افغانستان ارائه روایت‌هایی از درون این کشور است که مستندهای «جنایت مقدس»، «افغانستان من» و «گپی با زنان افغان» در این رابطه در چهارمین دوره جشنواره شرکت کرده‌اند.

مستند «جنایت مقدس» کاری از «حمید کوهپایی» داستان مسعود حسینی عکاس افغان در جریان عملیات انتحاری وهابیون در مسجد ابوالفضل کابل در مراسم عاشورای سال ۱۳۹۰ را روایت می‌کند.

عکس مسعود حسینی عکاس افغان برنده پولیتزر از حمله انتحاری عاشورای ۹۰

کوهپایی درباره این مستند گفت: در این مستند روایت عکاس افغان را دنبال می‌کنیم که عکس وی برنده جایزه پولیتزر همان سال شد.

وی افزود: در این مستند این عکس را محور قرار دادیم؛ در این عکس یک دختر سبزپوشی در میان جنازه‌ها باقی مانده است و ما دختر را پیدا کردیم و مسئله را تسری دادیم و به سراغ عوامل انتحاری که پیش از اقدام به عملیات انتحاری دستگیر شدند، رفتیم.

کوهپایی به حضور این مستند در بخش مسابقه جشنواره سینما حقیقت نیز اشاره کرد و افزود: در این مستند به بحث وحدت شیعه و سنی نیز اشاراتی شده است چراکه ما به این نکته اشاره کرده‌ایم که سنی‌ها هم در مراسم عاشورا در افغانستان شرکت می‌کنند و فاصله‌ای بین شیعه و سنی در افغانستان وجود ندارد.

وی ادامه داد: به خصوص که هم عکاس و هم افرادی که همسایه خانواده آن دختر هستند اهل‌سنت هستند و هیچ مشکلی با هم ندارند و در مراسم عاشورا با هم شرکت کرده‌اند، سینه زده‌اند و این ترورها را پدیده‌ای وارداتی و جدید می‌دانند.

بنابر این گزارش دیگر مستند حاضر در جشنواره مردمی فیلم عمار که از درون افغانستان سخن می‌گوید، مستند «افغانستان من» اثری از محمدمهدی خالقی است.

وی پیش از این درباره این مستند گفته بود: این مستند روایت یک دانشجوی افغانستانی است که به افغانستان امروز از بعد فرهنگ و تاریخ نگاه می‌اندازد.

وی افزوده بود: نگاه این مستند بیشتر درک ظرفیت‌های تاریخی افغانستان است و ما با نگاه مرسومی که درباره افغانستان وجود دارد این مستند را نساختیم بلکه نگاهی مقابل این امر داریم و دنبال نگاه سلبی نیستیم بلکه نگاه‌های ایجابی را دنبال می‌کنیم؛ این مستند می‌خواهد ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و تمدنی این کشور را به خود افغانستانی‌ها و ایرانی‌ها معرفی کند.

بنابر این گزارش مستند دیگر در چهارمین جشنواره فیلم عمار که از درون این کشور سخن می‌گوید، مستند «گپی با زنان افغان» است که «کتایون جهانگیری» آن را با موضوعیت «شرایط زن مسلمان افغان در فراز و نشیب‌های تاریخ پر التهاب افغانستان» برای شبکه قرآن ساخته است.

جهانگیری درباره نحوه ساخت این مستند گفت: سال گذشته که اجلاس زنان و بیداری اسلامی برگزار شد به عده‌ای از فیلمسازان خانم اجازه داده شد تا کار کنند و سوالی که باعث شد این مستند را بسازیم این بود که چه موقعیتی باعث شده که ما درباره زنان کار کنیم و مهمتر از اتفاق داخل اجلاس این بود که چرا بحث زنان در انقلاب‌ها و اتفاقات اجتماعی مطرح شده است.

وی افزود: فکر کردم که اگر بخواهم باب گفت‌وگویی را باز کنم و تحلیلی انجام بدهم از دید موقعیت این زنان در کشورهای خودشان و شرایطی که اوضاع اجتماعی برای آنها فراهم کرده می‌تواند، باشد لذا در آنجا با زنان پارلمانی افغانستان برخورد داشتیم که فرهیخته‌تر از افرادی بودند که آنجا با آنها گفت‌وگو کردم.

جهانگیری با بیان فرصت ما اندک بود، تصریح کرد: در گفت‌وگوها به این نتیجه رسیدیم که همه اینها چقدر با تاریخ سیاسی ـ اجتماعی کشور‌شان درگیر و همراه است و نگاه آنها به آینده چقدر برگرفته از این تاریخ است و فیلم را بر این اساس انجام دادیم البته مستندی ۳۰ دقیقه‌ای درخور چنین کاری نیست.

وی با بیان اینکه قولهایی داده شده بود که بتوانیم به کشورهای آنها سفر کنیم اما محقق نشد، افزود: کار مصاحبه‌محور است و البته ساختار دیگری هم دارد و هنگامی که فیلم را می‌بینید از وضعیت زنان افغان در تاریخ سیاسی ـ اجتماعی‌شان مطلع می‌شوید و اگر شما به مصاحبه توجه کنید از وضعیتی که این زن‌ها در آنها قرار داشتند مطلع می‌شوید؛ اینکه اکثراً مهاجر شده بودند و حتی یک دوره‌ای فرار می‌کنند و سپس تصمیم می‌گیرند که با توجه به مشکلات افغانستان برگردند و ما دوره‌های تاریخی را با اینها نگاه می‌کنیم.

جهانگیری در پاسخ به این سوال که چه کردید که در این اثر به دام فمینیسم نیافتید، گفت: کار زنانه هست اما فمینیستی نیست چرا که فمینیسم امروزه اینگونه است که زن جایگاه مردانه می‌خواهد اما بحث ما این است که زن‌ها می‌خواهند حقوق‌شان به صورت انسانی برآورده شود و کار و تحصیل داشته باشند و این یک نگاه انسانی است نه زنانه.

وی افزود: زن‌های افغانستان در طول تاریخ خود با بحرانی مواجه شدند که از عادی‌ترین چیزها چون خروج از خانه، درس خواندن و ... که ما در ایران و اسلام داریم محروم شدند تا جایی که زن‌ها در افغانستان از صحنه حذف شدند و ترسی از حضور در کشور خودشان داشتند و این باعث می‌شود که یک نگاه ویژه‌ای به آنها داشته باشیم و اینکه زن‌هایی در این بین می‌بینیم که آزاد هستند و چیزی کمتر از زنان دیگر در دنیا ندارند و خیلی قوی هستند و نمی‌خواهند مرد باشند بلکه می‌خواهند برای آنها ارزش قائل شوند.