افکار عمومی لبنانی‌ها اگر در اولین درگیریها درک درستی از عوامل پشت پرده این اتفاقات نداشته و مسببان این ناآرامی‌ها و کشتار را نمی‌شناختند، حالا دیگر علاوه بر عادت کردن به این روال، با عوامل پشت پرده آن نیز آشنا هستند، آنها می‌دانند که آنچه در طرابلس روی می‌دهد، انعکاس خشم عربستان سعودی و مزدوران داخلی این کشور از شکست‌های منطقه‌ای متوالی است. مردم لبنان می‌دانند طرابلس به صحنه انتقام‌گیری سعودی‌ها از دولت سوریه و ایران و حزب‌الله لبنان تبدیل شده و این کشور می‌کوشد به جای تمام شکست‌های خود یک پیروزی به دست آورد.
ارتباط نزدیک ناآرامی‌های طرابلس با شکست‌های راهبردی تروریست‌های مسلح در سوریه دلیل دیگری بر این مدعاست. وقوع درگیریها در طرابلس که در دفعات پیش اندکی پس از پیروزی دولت سوریه در القصیر یا شکست در آغاز لشگرکشی خارجی به سوریه روی داد؛ این بار هم بعد از اینکه عملیات نظامی بزرگ تروریستها با همراهی عربستان، اردن، آمریکا و اسرائیل برای رفع محاصره غوطه شرقی ناکام ماند، بار دیگر سناریوی تکراری درگیری های مسلحانه و کشتار غیرنظامیان از سوی تک تیراندازان طرابلس رقم خورد.
ابعاد شکست‌های ریاض البته منحصر در سوریه نمی‌شود، توافق هسته‌ای ژنو بین ایران و کشورهای 1+5 با وجود تلاش طرفین در اطمینان بخشی به ریاض و سایر کشورهای عربی منطقه، وحشت را در اردوگاه سعودی ها ایحاد کرده است. عبدالله العسکر رئیس کمیسیون روابط خارجی در مجلس شورای عربستان در این رابطه گفته است که امضای این توافق خواب آرام را از چشم ساکنان منطقه خواهد گرفت، البته وی توضیح نداد که خود این توافق قابلیت ناآرام کردن منطقه را خواهد داشت یا اینکه خشم سعودی ها از این توافق است که خواب آرام را از ساکنان منطقه می‌گیرد.
العسکر در ابراز ترس و نگرانی سعودی ها در این عبارت‌ها صداقت داشت، اما سعی کرد این خشم و نگرانی را که منحصر در عربستان و رژیم صهیونیستی است، به سایر کشورها نیز تسری دهد، همان اقدامی که ولید بن طلال شاهزاده میلیاردر سعودی انجام داد و مدعی شد که مسلمانان اهل تسنن و کشورهای عربی از جمله عربستان در صورت حمله احتمالی اسرائیل به تاسیسات هسته ای ایران برای توقف برنامه هسته ای این کشور از این حمله استقبال خواهند کرد.
سران فتنه‌انگیزی های طرابلس
نکته قابل توجه اینجاست که موسسات دولتی و شهروندان لبنانی با اطلاع از تمامی ابعاد این دخالت‌‌ها و شناسایی عوامل و سران فتنه‌انگیزی های طرابلس قادر به انجام کاری برای توقف این ناآرامی‌ها و بازداشت و سرکوب تروریست‌های مسلح نیستند. در زیر اسامی و عملکرد دقیق تعدادی از فرماندهان محورهای طرابلس را می‌بینید که عوامل اصلی و فرماندهان تروریست‌های مسلح در طرابلس هستند.
سرلشکر اشرف ریفی
سرلشکر اشرف ریفی مدیر کل سابق نیروهای امنیت داخلی و از افسران بازنشسته و وابسته به جریان المستقبل محسوب می‌شود. وی هم اکنون رهبری یک سازمان جدید شبه نظامی به نام «آزادگان طرابلس» را بر عهده دارد، این گروهک، گروهی است متشکل از جنگجویانی که در درگیریهای باب التبانه مشهور شدند، عربستان سعودی پشتیبانی مالی این سازمان است و بندر بن سلطان مدیر استخبارات عربستان، بر کار این سازمان نظارت مستقیم می کند.
سرلشکر ریفی برای تشکیل سازمان متبوعش با دو نماینده مجلس یعنی "معین المرعبی" و "خالد ضاهر" هماهنگ است، از جمله مسؤولین محورها که مستقیماً با ریفی در تماس بوده‌اند، می توان به این اشخاص اشاره کرد: "محمد خ"، "سمیر م"، "عماد ر"، "حاتم ج" و "ابومصعب" در محلة القبة، ونیز "زیاد ص" معروف به زیاد علّوکه، "طلال ع"، "ابو دعاس" و چند گروه کوچک که در محورهای باب التبانه فعالیت می کنند.
سرهنگ عمید حمود
وی از افسران سابق است که نامش اندکی قبل از بازنشستگی ریفی یکی از مسؤولان نظامی المستقبل، بر سر زبانها افتاد. عمید حمود افتخار می کند که در سال 2008 و در خلال حوادث ماه می، لباس نظامی را از تن بدر کرده است. افراد تحت فرماندهی حمود عبارتند از: ربیع ضاهر ( برادر خالد ضاهر نماینده پارلمان )، محمد خلف، مازن محمد و عامر اریج. همچنین سه افسر بازنشسته و وابسته به جریان المستقبل، دستیاری حمود را بر عهده دارند.
حمود در قاچاق اسلحه و عضو گیری از جوانان به منظور جنگ در سوریه، مشارکت داشته است. وی همچنین در حوادث باب التبانه و درگیری ها و تک تیراندازی هایی که قبلاً در بیروت رخ داد مشارکت فعال داشته است.
زیاد علوکی
علوکی فرمانده محور حارة البرانیة یعنی منطقه تحت امر سرلشکر اشرف ریفی است. این محور تا « طلعة السیدة » در جنوب جبل محسن ادامه دارد و در آن بیش از 150 جنگجوی تحت امر علوکی حضور دارند. وی با عامر اریح متحد شده و شایع است که سرلشکر ریفی می تواند زیاد علوکی را تحت فشار قرار دهد.
زیاد علوکی مسؤول تک تیراندازی هایی است که در درگیری اخیر میان باب التبانه و جبل محسن، علیه ارتش به وقوع پیوسته است. وی اخیراً تصریح کرده که زمینش را برای خرید اسلحه، فروخته است و گفته که اگر حمایت لازم از ما صورت گیرد چیزی به نام جبل محسن باقی نخواهد ماند.
حسام صباغ
وی اهل شهر باب التبانه ودارای دو ملیت استرالیایی و لبنانی است. صباغ فرمانده چند محور و نه یک محور مشخص است، وی 300 نیروی سلفی در اختیار دارد که در چندین محور فعالیت می کنند. منقطه نفوذ این نیروها بین دو منطقه « طلعة العمری » و « طلعة السیدة » متمرکز است. حسام صباغ به اتهام عضویت در سازمان القاعده از سوی هر دو دولت ( لبنان و سوریه ) تحت تعقیب است. وی در اعزام جوانان لبنانی به سوریه و عراق برای حضور در درگیری ها مشارکت داشته است.
عامر اریش
وی فرمانده دو محور منکوبین و ملّولی است و جنگجویان تحت امر وی نزدیک به 60 نفر هستند. اهل شهر باب التبانه ودارای دو ملیت استرالیایی و لبنانی است. اریش فرمانده چند محور و نه یک محور مشخص است. وی نیز در اعزام جوانان لبنانی به سوریه و عراق برای حضور در درگیری ها مشارکت داشته است.
سعد مصری
مصری فرمانده محور « ستارکو » بوده و شغل سبزی فروشی را از پدر به ارث برده است. مصری تعدادی نیرو متجاوز از صد نفر در اختیار دارد که در میان آنها تعدادی سلفی نیز وجود دارد.
شخصی ملقّب به « حبَیبو »
نام واقعی این فرد همچنان ناشناخته است، وی به علت اینکه اهل منطقه شعرانی بوده و بزرگ شده همانجاست. فرماندهی محور شعرانی 1 را به او سپرده‌اند. تعداد جنگجویان تحت امرش نیز مشخص نیست.
شادی جباره
وی فرمانده‌ای سلفی است که از سابقه طولانی و تجربه نظامی برخوردار است. وی فرمانده محور بعل الدراویش به عنوان یک محور بسیار مهم و تو در توست. جباره قبلاً به اتهام تروریسم بازداشت شده اما در دادگاه تبرئه شده است. تعداد جنگجویان تحت امرش به 40 تن می رسد که همگی وابسته به جریان سلفی هستند.
سمیر مصری
سمیر فرمانده محور نزدیک به منطقه شعرانی و پادگان نظامی طرابلس است. او 200 جنگجوی تحت امر دارد. وی مردی ثروتمند است که از حکومت سوریه کینه به دل دارد.
جولان طبوش و محمد جندح
این دو فرماندهی مشترک محور « ستارکو – 2 » در منطقه تبانه را به عهده دارند. تعداد جنگجویان تحت امرشان از بیست تن فراتر نمی‌رود و در نشستهای فرماندهان محورها شرکت می‌کنند.
ابو عبدالقادر، ابو حزیکی و ابو علی
این سه نفر فرماندهان محور شعرانی 2 هستند. آنها عضو جریان سلفی هستند و از وضعیت مالی خوبی برخوردار بوده و از نظر سیاسی و معنوی از حمایتهای شیخ داعی الإسلام شهال و شیخ بلال دقماق بهره می برند. تعداد جنگجویان این محور به حدود 70 نفر می رسد.
عوامل ناتوانی لبنانی‌ها در سرکوب فتنه
بی‌توجهی مقامات امنیتی به بازداشت عوامل اصلی اقدامات تروریستی لبنان درحالی ادامه دارد که بیشتر عوامل و سران فتنه طرابلس شناخته شده و اطلاعاتی از آنها از طریق رسانه‌های این کشور در اختیار مردم قرار داده شده است. با این وجود بسیاری از آنها آزادانه در میان مردم تردد می‌کنند و کسی جرأت تعرض به آنها را ندارد. دلایل این ناتوانی را باید در موراد زیر جستجو کرد.
الف: نفوذ مالی و اطلاعاتی عربستان سعودی
حضور جریان المستقبل در لبنان و وابستگی‌های اقتصادی و سیاسی آن به عربستان سعودی بر کسی پوشیده نیست، عامل اصلی تبدیل شدن لبنان به حیات خلوت عربستان سعودی همین است؛ این گروه که با وجود محبوبیت اندک مالی به فضل قانون ناعادلانه انتخابات در این کشور کرسی‌های قابل توجهی از مجلس نمایندگان را به خود اختصاص می‌دهد؛ زیر نظر سعد حریری اداره می‌شود که از دو سال پیش و از زمان کنار گذاشته شدن از قدرت در عربستان ساکن شده و گاهی نیز برای سفرهای تفریحی به فرانسه می رود و چند ماهی را در آنجا اقامت می‌کند.
با حمایت همین گروه است که فرماندهان محورهای طرابلس که عامل اصلی اقدامات تروریستی در این کشور به حساب می آیند، بدون مشکل به تردد در لبنان ادامه می‌دهند و حتی برخی نمایندگان پارلمان نیز به صورت نیمه علنی در تغذیه اطلاعاتی و مالی این تروریستها دست دارند.
با وجود گذشت نزدیک به 9 ماه از خلأ نخست‌وزیری در این کشور، مانع تراشی‌های 14 مارس که با حمایت علنی عربستان سعودی از مطالبات آن دنبال می‌شود، مانع اصلی ناکام ماندن تلاش های سران سیاسی بیروت در تشکیل کابینه است.
یکی از انگیزه های این جریان برای ایجاد ناآرامی‌ها در طرابلس تلاش برای خارج کردن این منطقه از کنترل ارتش است که زمینه را برای تبدیل کردن آن به پایگاه لوجستیک تروریست های سوریه و امتداد خطوط قاچاق عناصر تروریستی و سلاح به سوریه فراهم کند.
انگیزه دیگر 14 مارس ایجاد سلاح مخرب داخلی در برابر سلاح حزب الله برای معامله‌ای است که به زعم آنها می‌تواند زمینه های لازم برای خلع سلاح حزب‌الله لبنان را فراهم کند.
در این راستا میشل معوض یکی از هواداران این جریان در میتینگی تبلیغاتی برای 14 مارس علاوه بر اینکه تروریست های داعش و جبهه النصره را با ارتش سوریه و داوطلبان مردمی دفاع از این کشور مقایسه کرده، از انگیزه جدید تروریستها برای حمایتهای غیر علنی از تروریست های طرابلس سخن گفت و از گفتمان جدید 14 مارس برای معامله سلاح تروریستی طرابلس با سلاح مقاومت در لبنان خبر داد. این جریان بدون توجه به اینکه سلاح حزب‌الله به سوی اسرائیل برای دفاع از کشور نشانه رفته، اما سلاح تروریست های طرابلس، لبنانی های بی گناه را هدف قرار می دهد، مدعی هستند که با حذف این سلاح‌ها باید تسلیحات لبنان منحصرا در اختیار ارتش قرار گیرد.
ب: رخنه گسترده جریان‌های آشوب‌طلب در نیروهای امنیتی
نگاهی به طرح سه ماده‌ای نبیه بری رئیس پارلمان لبنان نشان می‌دهد که چینش نیروهای امنیتی مستقر در شمال لبنان یکی از عوامل اصلی بروز ناآرامی‌ها در این منطقه است، نبیه بری در یکی از بندهای طرح خود تصریح کرده که باید ساختار نیروهای امنیتی مستقر در طرابلس تغییر کند تا امکان پایان دادن به این درگیریها فراهم شود. واقعیت این است که بخش زیادی از بدنه و حتی سران نیروهای امنیتی لبنان وابسته به 14 مارس است و بنا بر دلایلی که ذکر شد، این جریان منافع خود را در تشدید درگیریها در طرابلس می‌بیند.
ج: خلأ قدرت و ناتوانی دولت در اتخاذ تصمیم‌های بزرگ
دولت پیشبرد امور همواره متولی پیشبرد مسایل عادی و روزمره است به علت نداشتن نمایندگی مردمی توان اتخاذ تصمیم های مهم و اولویت های اساسی کشور را ندارد، علاوه بر اینکه با توجه به ساختار دولت، حتی اگر این اختیار نیز در دست دولت نجیب میقاتی باشد، وی در مدت باقیمانده از سمت خود منافعی در اتخاذ تصمیم های سخت و تلاش برای فروکش کردن غائله طرابلس که قطعا در صورت اجرا هزینه‌های زیادی برای میقاتی خواهد داشت، ندارد.
در همین راستا دولت لبنان تحت فشار جریان های وابسته به سعودی همواره از اعطای اختیار کامل به ارتش برای مقابله با تروریستها امتناع می‌ورزد و کنترل مقطعی و آرامش نسبی در شهر بدون برخورد قاطع با تروریست ها و افراد مسلح را دنبال می‌کند.
د: استقرار گسترده تروریست‌های القاعده در لبنان
منابع امنیتی لبنان از وجود دست کم 15 هزار نفر از عناصر القاعده در این کشور خبر می‌دهند. منابع اطلاعاتی تاکید کردند که انفجاری که سفارت ایران در لبنان را هدف قرار داد، نشان از صحت اطلاعات موجود است. این اطلاعات نه از روی پذیرش مسئولیت این انفجار از سوی گردان‌های عبدالله عزام بلکه از سوی گزارش‌های امنیتی است.
این تروریست ها در بخش های طرابلس، عکار و عرسال مستقر شده اند و اکثریت قریب به اتفاق آنها از عناصر وابسته به جبهه النصره و دولت اسلامی عراق وشام معروف به داعش است، این گروهها آموزش های لازم را در ساختار این سازمان های تروریستی می‌بینند و در صورت لزوم آماده اجرای عملایت متعدد در لبنان هستند.
گزارش‌های رسیده نشان می‌دهد محمد الجولانی رهبر النصره با یکی از سران ارشد داعش دیدار کرده و در این دیدار مقرر شده عملیات بی‌سابقه تروریستی در سوریه و لبنان انجام شود.
با وجود اینکه انتقال بحران سوریه به لبنان از مدت‌ها پیش در دستور کار عوامل تروریستی لبنان و جنبش منطقه‌ای تروریست‌های وهابی قرار دارد، اما عملکرد حکیمانه حزب‌الله لبنان، اقدامات نبستا خوب ارتش با وجود تمام محدودیت‌ها و سنگین شدن وزنه دولت سوریه در عرصه میدانی، مانع از موفقیت آنها در دستیابی به این هدف خطرناک شده است. البته با بسته شدن قریب الوقوع پرونده بحران در سوریه با شکست تروریستها، تحولات سیاسی و امنیتی لبنان نیز با افقی روشن مواجه خواهد شد و تنها مشکل باقی مانده برای دولتمردان جدید این کشور، معضل استقرار تعداد زیادی از نیروهای القاعده در این کشور است که می‌تواندبرای لبنان و منطقه خطرآفرین باشد.