کد خبر 270906
تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۲ - ۱۱:۰۸

جمهوری اسلامی ایران دارای سابقه ای ده ساله در زمینه مقاومت است. از این رو، اگر با شکست مذاکرات به واسطه رفتار امریکا، تحریم‏های جدیدی نیز به صورت یکجانبه وضع شود، برای ایران چندان شگفتی ساز و موجب تغییرات مهم در صحنه‏‌ها و عرصه‏‌های مختلف جامعه نخواهد شد.

گروه سیاسی مشرق- یکی از مهمترین محورهای ارزیابی توافق ژنو، آینده پژوهی این عرصه بر اساس رفتارشناسی طرفین و همچنین ترسیم منافع کشور در قالب هر یک از گزینه‏‌های احتمالی در این رابطه و البته تعیین و یافتن مجاری و تکنیک‏های مختلف در خصوص هدایت کردن مسیر به سمت گزینه مطلوب و پرهیز از شکل گیری و پدیداری گزینه‌‏های نامطلوب برای منافع ملی کشور است. بر اساس توجه به شاخص‏های منافع ملی، می توان گفت که اعطای امتیازهای اساسی در برابر کسب مزیت‏‌های موقتی ضدتحریم از یک سو و ناکام ماندن توافق ژنو در صورتی که کشورمان عامل آن تلقی شود، ممکن است بدترین گزینه‌‏ها برای کشورمان را پدید آورد.

اما رویکرد دیگر در کنار این موضوع، ارزیابی بدترین گزینه برای امریکا است. به نظر می رسد که رفتار امریکا طی روزهای اخیر در ارائه تفسیرهای برهم زننده توافق ژنو (رویکردهای متکی به متن و محتوای سند) و تلاش های معطوف به ایجاد موانع تحقق اهداف توافق مذکور (رویکردهای متکی به عناصر خارج از
سند مذکور) را باید در فضای کلی "ناکام ساختن توافقات" تحلیل نمود؛ فضائی که اگر به صورت غالب منتسب به رفتار امریکا درک شود، بیش از همه به زیان امریکا تمام خواهد شد.

بر این اساس، در صورت شکست روند اجرای توافق ژنو، اگر این ناکامی منتسب به رفتار امریکا باشد، گزینه مذکور هرچند با گزینه مطلوب کشورمان فاصله داشته باشد، اما آن را نباید بدترین گزینه برای کشورمان به حساب آورد. زیرا:

اولاً غرب و متحدین امریکا با درک اینکه امریکا مانع رفع بحران موجود است، موضع خود را در حمایت بی چون و چرا از سیاست اعمال فشاری که امریکا دیکته کرده است، تغییر خواهند داد.

ثانیاً اروپا و متحدین امریکا در مناطق دیگر، طی ماههای گذشته نسبت به ادامه محروم شدن از نتایج مبادلات اقتصادی با ایران ابزار ناخرسندی کرده بودند. در نتیجه، همانگونه که امریکائیها به ویژه اوباما اذعان داشته است، اتحاد غرب علیه ایران در حال فروپاشی و گسست بود. در صورت اصرار امریکا بر ادامه فشارها در حالی که تهران رویکردی مبتنی بر همکاری، حسن نیت و اعتمادسازی را به جهان نشان داده باشد، این ائتلاف به احتمال بیشتری به گسست خواهد انجامید.

ثالثاً با تبدیل شدن سیاست کشورمان به نماد اعتمادسازی و صداقت رفتاری در سطح منطقه و جهان، دیپلماسی ج.ا.ایران در دوره تغییر، به مجاری ارتباطات بین المللی سیاسی، و احتمالاً تجاری و اقتصادی دست خواهد یافت و این امر، مجموعه ای از دولتها و نهادهای تجاری را به سمت همگرائی با ایران و فاصله گرفتن از امریکا سوق خواهد داد. در نتیجه، یکدستی و ائتلاف قبلی به رهبری امریکا علیه ایران، به صورت جدی گسسته خواهد شد و با ساختارهای همکاری با ایران جایگزین خواهد شد.

نهایتاً جمهوری اسلامی ایران دارای سابقه ای ده ساله در زمینه مقاومت است. از این رو، اگر با شکست مذاکرات به واسطه رفتار امریکا، تحریم‏های جدیدی نیز به صورت یکجانبه وضع شود، برای ایران چندان شگفتی ساز و موجب تغییرات مهم در صحنه‌‏ها و عرصه‏‌های مختلف جامعه نخواهد شد. در نتیجه، جامعه از تجربه مدیریت این فشارها برخوردار است و تحریم‏ها نخواهد توانست کشورمان را در برابر مطالبات ظالمانه امریکا به زانو درآورد.

*نادر ساعد، استادیار حقوق بین‌الملل