*نیاز دستگاه سیاست خارجی به نقدها و نظرات محیط علمی دانشگاه
وی خواستار شکل‌گیری رابطه‌ای نهادینه بین دستگاه سیاست خارجی و حوزه و دانشگاه شد و افزود: چنین کاری برای تبیین سیاست خارجی ضرورت دارد.
ظریف اظهار داشت: اگر مطالب تولید شده در موسسات تحقیقاتی و دانشگاهی را نگاه کنیم متوجه می‌شویم که آنها درباره مولفه‌های جدید در فضای بین‌المللی صحبت می‌کنند که در آن تاکید می‌شود دوران جنگ سرد تمام شده است.
وی با اشاره به ویژگی‌های فضای جنگ سرد تصریح کرد که در چنین فضایی دو ابرقدرت چارچوب‌ها را در محیطی متصلب شکل داده بودند که در آن پیروزی و شکست در همین چارچوب تعریف می‌شد.
وزیر امور خارجه ایران در ادامه با اشاره به اینکه پس از جنگ سرد آمریکا دچار توهم شکل‌گیری نظم نوین جهانی شده بود تصریح کرد که با فاصله اندکی مشخص شد که این نظریه توهمی بیش نبود.
وی با بیان اینکه اکنون جهان در یک دوره انتقالی طولانی قرار گرفته تاکید کرد که کسی دقیق نمی‌داند آینده نظام بین‌المللی چگونه خواهد شد.
ظریف با بیان اینکه در چنین فضایی نومحافظه‌کاران آمریکایی در این توهم بودند که در دوره گذار باید با استفاده از ابزار نظامی قدرت موقت آمریکا را نهادینه کنند.
وی با اشاره به شکست به‌کارگیری ابزار نظامی توسط آمریکایی‌ها در جهان تصریح کرد که اکنون نشان داده شده که جهان در دوره گذار است.
*نباید مصرف کننده حوزه علم و شناخت باشیم
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه با بیان اینکه از جمهوری اسلامی باید نظریه‌ها برای فهم و تحلیل و توجیه و شکل‌دهی به آینده تولید شود،ابراز داشت: ما شاهد تفاوت‌ها در نظریات آینده‌پژوهی آمریکایی‌ها، چینی‌ها و روس‌ها و اروپایی‌ها هستیم که این نشان می‌دهد آنها علاوه بر اینکه به دنبال فهم جهان هستند به دنبال القای نظرات خود و آینده‌سازی نیز هستند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با اشاره به نقش مهم محیط‌های دانشگاهی در نظریه‌پردازی و شناخت نظام بین‌المللی تاکید کرد که ما نباید مصرف‌کننده حوزه علم و شناخت باشیم.
ظریف با بیان اینکه مهمترین مبنای قدرت جمهوری اسلامی خودباوری است تاکید کرد که ما تاکید داریم که حرف و دیدگاه خود را داریم و دنبال مدل و دیدگاه دیگران نمی‌رویم.
ظریف با بیان اینکه قدرتمند بودن ایران نه به خاطر قدرت نظامی- که البته قدرت نظامی نیز دارای اهمیت است- بلکه به برکت انقلاب اسلامی امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، مردم و شهدا این اسلام است، گفت: اینها پایه قدرت ما شده است که اگر این پایه را بپذیریم دیگر نظریات دیگران را نوشخوار نمی‌کنیم.
وی با بیان اینکه کپی‌برداری صرفا به تقویت دیدگاه‌ها و نظریات دیگران کمک می‌کند تصریح کرد که نظریه‌پردازی باید بومی و براساس مبانی قدرت داخلی باشد.
وی مبانی قدرت واقعی ایران را خودباوری مردم دانست و افزود: به برکت پیام امام مردم به این خودباوری رسیدند که دیگران نمی‌توانند چیزی را به آنها تحمیل کنند و مردم نشان دادند که دیدگاه خود را پای صندوق رای نشان می‌دهند.
وی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در پای صندوق رای که تاکید کرده بود رای مردم حق‌الناس است تصریح کرد که این سخنان بحثی به حقوق بشر افزود و این اطمینان را ثابت کرد که بزرگترین سرمایه اجتماعی ما است.
*ایران الگوی منطقه
ظریف در ادامه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی طی 35 سال گذشته به الگویی در منطقه تبدیل شده که پس از هر رئیس‌جمهور، رئیس‌جمهوری با دیدگاه‌های متفاوت به قدرت می‌رسد تاکید کرد که امروز در منطقه سکولاریسم افراطی و افراط‌گرایی مدعی اسلام شکست خورده است و آنچه از این آزمایش زمان پیروز بیرون آمده مدل جمهوری اسلامی است و اگر این مدل را مبنا قرار بدهیم چالش‌ها، توانمندی‌ها و ظرفیت‌های خودمان را درک می‌کنیم.
رئیس دستگاه سیاست‌خارجی کشورمان با اشاره به اینکه بدخواهان ایران هم به این مسئله پی برده‌اند تاکید کرد که دلیل ناراحتی آنها از توافق اخیر ناشی از همین مسئله است.
وی ابراز داشت: اسرائیل پی برده که راه جلوی ایران را گرفتن ایجاد توهم از توان تخریبی ایران است تا از این دریغ جنایت خود را مخفی کند تاکید کرد که اکنون بزرگترین تهدید منطقه و جهان خود را مدعی امنیت می‌داند.
ظریف اظهار داشت که طی 100 روز گذشته زلزله‌ای در روابط بین‌الملل رخ داده چون تمام برنامه‌های دشمنان و بدخواهان برای تهدید نشان دادن ایران با شکست مواجه شدند و فضای ایران‌هراسی از بین رفته است.
وی با بیان اینکه ما مخالف نظام سلطه‌ایم تاکید کرد که ما مخالفت خود را با حرف و دیدگاه خود بیان می‌کنیم که تفکر سلطه را زیر سوال می‌برد و آنها نگرانی‌شان را از این مسئله با ادعای تهدید هسته‌ای و دخالت ایران در امور همسایگان بیان می‌کنند.
ظریف ادامه اظهار داشت که باید ابزار نظام سلطه در تهدید معرفی کردن ایران شکسته شود که این امر باید بوسیله حفظ عزت و اصول نظام باشد.
وزیر خارجه کشورمان تصریح کرد: ما نمی‌پذیریم که به ما امر و نهی شود، ما نمی‌پذیریم که آینده ما را آنها شکل دهند و در زمین آنها بازی کنیم، ما بازی را تعیین می‌کنیم و آینده را رقم می‌زنیم.
* قصد ندارم از رهبری خرج کنم
محمدجواد ظریف در ادامه سخنانش در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا قبل از امضای توافقنامه ژنو مقام معظم رهبری در جریان بودند گفت: من قصد ندارم از ایشان خرج کنم هر لحظه ایشان تصمیم بگیرند مذاکرات متوقف می‌شود.
وی اضافه کرد: ادعای ما این است که مطیع رهبری باشیم و اگر تصمیم بگیرند راجع به کلمات دخالتی کنند تصمیم ایشان است بنده اختیار ندارم وارد این حوزه شوم ایشان چارچوب‌ها را مشخص می‌کنند و مسئولیت مذاکره با من است.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: ایشان بزرگواری خود را راجع به تیم مذاکره‌کننده مطرح کردند و من قدردان و سپاسگزار این بزرگواری هستم و معتقدم ما باید خرج نظام و رهبری شویم نه رهبری خرج ما.
این اظهارات ظریف با تشویق حاضران روبرو شد.
وی با اشاره به بی‌اعتمادی مردم ایران نسبت به نیات کشورهای غربی اظهار داشت: ما باید با چشم باز حرکت کنیم.
ظریف با اشاره به توافقنامه ژنو که در چهار صفحه تنظیم شد، عنوان کرد: نیمی از این توافقنامه دیدگاه‌های طرفین است و نیمی دیگر دیدگاه‌های ما و اگر قرار بود که صددرصد دیدگاه‌های ما باشد نطق و سخنرانی بود تا توافقنامه.
*مستخدم مردم هستیم/وظیفه ما برداشتن فشارهاست
رئیس دستگاه دیپلماسی با ذکر این نکته که مردم ما در طول 35 سال گذشته نشان دادند تحریم و فشار کارساز نیست، خاطرنشان کرد: البته این بدان معنا نیست که تحریم فشار وارد نمی‌کند و بر زندگی مردم تاثیر ندارد بلکه وظیفه ما برداشتن فشارهاست و ما مستخدم این مردم هستیم.
ظریف اضافه کرد: وظیفه ما این نیست که برای مردم هزینه درست کنیم بلکه وظیفه داریم این هزینه را برداریم و تعریف دیپلماسی این است که اهداف را با کمترین هزینه به پیش ببریم چراکه هزینه کردن هنر نیست.
وزیر خارجه با بیان اینکه مردم ما نشان دادند که علی‌رغم همه فشارها حاضر نیستند بر اصول خود معامله کنند، گفت: این سرمایه‌ای است که باید از آن بهره ببریم تا مشکل را از روی دوش مردم برداریم.
*امکان رسیدن به راه‌حل هست
وی در ارزیابی از توافقنامه ژنو با بیان اینکه امکان رسیدن به راه‌حل وجود دارد، عنوان کرد: زیرا ما به خودمان مطمئنیم نه اینکه به طرف مقابل اعتماد داشته باشیم.
ظریف با ذکر این نکته که آمریکا و رژیم صهیونیستی قدرقدرت نیستند و تنها قدرت ذات باریتعالی است، اظهار داشت: این را باور کنید.
وی با اشاره به اظهارات اوباما در یک مرکز صهیونیستی مبنی بر اینکه اگر می‌توانستم نمی‌خواستم که حتی یک پیچ و مهره در برنامه هسته‌ای ایران باشد، عنوان کرد: ما باید خودباوری خود را بشناسیم نه اینکه براساس دیدگاه‌های آنها عمل کنیم، زیرا دیدگاه‌های آنها متضمن منافع خودشان است.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به حضورش در جامعه دانشگاهی در شش سال گذشته، گفت: محیط‌های دانشگاهی ما باید محیط نواندیشی باشد و ما در وزارت خارجه آماده تبادل نظر با اساتید حوزه و دانشگاه هستیم. ما باید شرایط کنونی جهان را بشناسیم.
*کشتی سیاست خارجی کشتی جناحی نیست، کشتی ملی است
ظریف با بیان اینکه نیازمند نقد هستیم، یادآور شد: کشتی سیاست خارجی کشتی جناحی نیست بلکه کشتی ملی است و هرجا سوراخ شود همه با هم می‌رویم.
*اجازه نمی‌دهیم به مردم ایران توهین شود
ظریف در پاسخ به سوال یکی از حاضران مبنی بر اینکه مردم انتظار دارند در برابر یاوه‌گویی‌های اوباما و دیگران واکنشی محکم نشان داده شود و نه دیپلماتیک، گفت: ما در برابر حرف بی‌مورد موضع محکم اتخاذ می‌کنیم ،البته ممکن است به زبان دیپلماتیک بیان کنیم. ما اجازه نمی‌دهیم منافع ملی و حقوق کشور را زیر پا بگذارد.
وی ادامه داد: اوباما این اظهارات را خطاب به گروهی خاص عنوان می‌کند و مطالبی که به ایران نسبت می‌دهند جدید نیست و سال‌هاست که این مطالب را عنوان می‌کنند و به جایی هم نمی‌رسند.
وی اضافه کرد: متاسفانه به جای اینکه حرف جدید اوباما در سخنرانی‌اش مبنی بر پذیرش غنی‌سازی در ایران را در نظر بگیریم حرف‌های جدید او را تبلیغ می‌کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید مجدد بر اینکه نمی‌پذیریم کسی به مردم ما توهین کند، افزود: هر بار یک مقام خارجی به مردم، انقلاب و کشور توهین کند یقین بدانید که دربرابرش واکنش نشان می‌دهیم.
*ساختمان تحریم‌ها فروریخت
وی در پاسخ به سوال نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه امام صادق مبنی بر اینکه ما در مذاکرات ژنو چیز کمی به دست آوردیم و چیزهای زیادی از دست دادیم، با بیان اینکه نظر ایشان محترم است، خاطرنشان کرد: تحریم‌ها یک ساختمان و فضا بود و خیلی از اتفاقات و تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در هیچ قاعده و قانونی نبود و در حال حاضر ساختمان تحریم‌ها و فضای ایجاد شده فرو ریخته است.
وی سروصداهای کوهن معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا درباره تحریم‌ها را در راستای حفظ فضا برشمرد و تصریح کرد: ساختمان برنامه هسته‌ای ما حفظ شده و غنی‌سازی 20درصد با فاصله کمتر از 24ساعت قابل بازگشت است.
وی از حاضران و دوستان تقاضا کرد که متن توافقنامه را بخوانند و به تبلیغات نگاه نکنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوال دیگری درباره حق غنی‌سازی ایران در توافقنامه ژنو خاطرنشان کرد: ترجمه این متن عین متن انگلیسی است و در مواردی ما احتیاط کردیم و یک مقدار به ضرر خود ترجمه کردیم حق غنی‌سازی و حق هسته‌ای در معاهده ان‌پی‌تی به عنوان حقی غیرقابل انفکاک شناخته شده و قابل شناسایی نیست و باید به آن احترام گذاشت. مثل این است که کسی بگوید حق حیات شما را شناسایی کردم و اگر او شناسایی نکند یعنی ما حق حیات نداریم؟
ظریف با بیان اینکه در این توافقنامه دو بار عنوان شده که غنی‌سازی در خاک ایران خواهد بود و تحریم‌ها برداشته می‌شود، افزود: آمریکایی‌ها قاعده‌ای تحت عنوان قاعده 321 دارند که براساس آن هر کشوری با آمریکا قرارداد هسته‌ای امضا کند تعهد خواهد کرد که غنی‌سازی نداشته باشد.
وی به تعهد امارات متحده عربی مبنی بر اینکه هیچگاه غنی‌سازی نخواهد داشت و همچنین پنج‌سال مذاکره دولت عربستان با آمریکا در این خصوص اشاره کرد و افزود: آمریکایی‌ها این حق را برای آنها نپذیرفته‌اند.
*آدم دروغگویی نبوده‌ام
ظریف اضافه کرد: من در زندگی‌ام آدم دروغگویی نبوده‌ام. من را باور نمی‌کنید. متاسفانه من در داخل باید برای دوستان از روزنامه واشنگتن‌پست نقل قول کنم. اولین کسی که توافق ژنو را در اختیار خبرنگاران قرار داد من بودم ولی دولت آمریکا کاغذی را (Fact Sheet) که در آن غنی‌سازی نبود و روزنامه واشنگتن‌پست که نظرات وزارت خارجه و دستگاه اطلاعات خارجی آمریکا را منعکس می‌کند در مطلبی از دولت آمریکا برای دروغگویی در این زمینه انتقاد کرد.
وی گفت: بحث غنی‌سازی در دو جای سند آورده شده و در سند شروطی را که نمی‌توانستیم بپذیریم برداشتیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی با بیان اینکه فاصله دستیابی به توافق نهایی یک سال است، خاطرنشان کرد: مرحله نهایی نیز بایستی مدت‌دار باشد و بعد از مرحله نهایی با برنامه هسته‌ای ایران مثل هر کشور دیگری که سلاح ندارد برخورد خواهد شد.
وی یادآور شد: اگر ما محدودیتی را برای گام اول و نهایی می‌پذیریم، موقتی است.
ظریف با طرح این پرسش که چه تضمینی وجود دارد که به مرحله نهایی برسیم؟ عنوان کرد: هیچ تضمینی وجود ندارد ما خیالمان جمع است که روند برمی‌گردد و قابل بازگشت است.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به تولید 450 کیلو اورانیوم 20 درصد خاطرنشان کرد: ما 250 کیلو از آن را بدون کمترین مابه‌ازا به اکسید تبدیل کردیم و در طول سه سال گذشته، آژانس در ماه سپتامبر عنوان کرد که اورانیوم 20 درصد شما از 200 کیلو بیشتر شده است.
ظریف افزود: میزان اورانیوم 20درصد ما، علت تبدیل آن به سوخت و رقیق کردن آن مشخص است و من وارد برخی موضوعات نمی‌شوم. حاضرم تهمت و افترا بشنوم، ولی مصالح ملی را فدای دفاع از خود نکنم.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: من اخیرا سفری به کویت داشتم و خبرنگاری راجع به جزایر سه‌گانه از من سوال کرد که من موضع همیشگی کشور را بیان کردم، اما دوستان من را به وادادگی متهم کردند و از منافع ملی خرج کردند تا دعوای سیاسی را به پیش ببرند.
رئیس دستگاه دیپلماسی خطاب به کسانی که او را به وادادگی متهم کرده‌اند گفت: اگر وزیر خارجه شما نیز حرفی زده باید می‌گفتید نگفته. یک نفر به من جواب دهد که آیا این منفعت نظام و کشور است؟ برای چه کسی کار و به چه کسی کمک می‌کنیم؟
وی در خصوص خبر منتشر شده در یک سایت درباره تمایل نتانیاهو برای مذاکره با روحانی عنوان کرد: کدام مقام رژیم صهیونیستی گفته که می‌خواهد با ایران مذاکره کند به جز یک سایت ایرانی؟
وزیر خارجه سوال کرد چرا برای یک رژیم جعلی موقعیت و مشروعیت درست می‌کنیم؟
وزیر خارجه در ادامه با بیان اینکه ساختار برنامه هسته‌ای ما باقی خواهد ماند و آنچه می‌پذیریم قابل بازگشت است، گفت: اما بسیار بعید می‌دانم که فضای روانی شکسته شده به راحتی بازگردانده شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: همه باید با هم همدل، همصدا و یکدست از فضای کنونی استفاده سیاسی و اقتصادی کنیم.
وی با بیان اینکه اسلام‌هراسی، ایران‌هراسی و شیعه هراسی سکه بازارهای این بی‌انصاف‌ها (غربی‌ها) شده گفت: در حال حاضر شیعه‌کشی و نقض حقوق شیعه و مسلمانان پسندیده شده و ما باید از فرصت کنونی استفاده کرده و با این مسائل مقابله کنیم.
ظریف در پاسخ به این پرسش که چرا سیاست خارجی کشور محدود به پرونده هسته‌ای و ارتباط با کشورهای حوزه خلیج فارس شده و شما چه تلاشی در 100 روز دولت برای مقابله با رژیم صهیونیستی انجام داده‌اید؟ گفت: نتانیاهو به اندازه‌ای که این سه ماه عصبانی شده در 8 سال گذشته عصبانی نشده بود. تلاشم را با افتخار خواهم کرد. ما داریم فرش را از زیر پای رژیم صهیونیستی می‌کشیم.
*19هزار سانتریفیوژ داریم که از اینها 8 تا 9 هزار سانتریفیوژ با اورانیوم می‌چرخد و بقیه یا نمی‌چرخند یا بدون اورانیوم می‌چرخند
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به اینکه تزریق اورانیوم به سانتریفیوژها متوقف شده به منزله توقف غنی‌سازی نیست؟ گفت: در حال حاضر 19هزار سانتریفیوژ داریم که از اینها 8 تا 9 هزار سانتریفیوژ با اورانیوم می‌چرخد و بقیه یا نمی‌چرخند یا بدون اورانیوم می‌چرخند. هیچ مابه‌ازایی نبوده است. ما اورانیوم تزریق نکرده بودیم و این هم متعلق به این دولت نیست، بلکه از گذشته بوده است.
* هم مهره برای مذاکره داریم و هم موضوع
ظریف در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه برای شش ماه آینده و مذاکرات اصلی چه چیزی برای معامله داریم و اینکه گفته می‌شود همه مهره‌های معامله را داده‌ایم، تصریح کرد: آنچه الان توافق می‌کنیم قسمتی از توافق نهایی است و برنامه اصلی ما و چارچوب نهایی آن مشخص است. غنی‌سازی در ایران ادامه می‌یابد تحریم‌ها رفع می‌شود و ما نگرانی‌های معقول جامعه بین‌المللی را رفع می‌کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ما هم مهره برای مذاکره داریم و هم موضوع برای مذاکره. چیزی که الان است موقتی و شش‌ماهه است.
وی با بیان اینکه براساس توافق ژنو همه تحریم‌های شورای امنیت و تحریم‌های دوجانبه و چند‌جانبه هسته‌ای برداشته خواهد شد، گفت: ما راجع به حقوق بشر مذاکره نکرده‌ایم که بخواهد حذف شود.
وی همچنین گفت: ما با آمریکا درباره حقوق بشر و سایر موضوعات مذاکره نکردیم.
* برخی گفتند من صلاحیت ندارم صحبت کنم/ من 20 سال است امنیت بین‌اللمل درس می‌دهم
ظریف در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چرا آمریکا از موشک‌های ساخته شده ایران نمی‌ترسد؟ گفت: آمریکا از فرهنگ شهادت ما می‌ترسد. بزرگترین مانع برای آمریکا قدرت مردم ایران، خودباوری، مقاومت و فرهنگ ایثار و شهادت است و نمی‌توانیم این سرمایه را با سلاح عوض کنیم.
وی با بیان اینکه من اهل شعار نیستم، افزود: برخی گفتند که من صلاحیت ندارم که در این باره صحبت کنم. من متون امنیت استراتژیک آمریکا را خوانده‌ام و 20 سال است که امنیت بین‌الملل درس می‌دهم. نگرانی آمریکا از فرهنگ مقاومت ما است و از سلاح ما نیست.
به گفته وی اگر مبانی قدرت خود را نفهمیم در زمین طرف مقابل بازی کردیم.
وی در پاسخ به سوال دیگری درخصوص اینکه اوباما از مذاکرات ایران و آمریکا سخن گفته، گفت: اوباما چیزی را لو نداده ما در حاشیه مذاکره با 1+5 با آمریکایی‌ها گفت‌وگو کردیم و من هیچ‌وقت این را مخفی نکردم.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: چرا همه چشم‌ها به دهن اوباما است، مگر من خودم تماس تلفنی کری را اعلام نکردم؟ ما چیزی برای مخفی کردن نداریم.
وی گفت: من از رهبری خرج نمی‌کنم اما اگر ایشان نظری داشته باشند ما خود را ملزم به اطاعت از ایشان می‌دانیم و ایشان نیز بر این نکته درخصوص من و آقای روحانی اشراف دارند.
ظریف درباره اظهارات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه خوشبین به آمریکایی‌ها نیستند، گفت: ما نیز خوشبین نیستیم ما به خودمان و خدا خوشبین هستیم و طرف مقابل نمی‌تواند برای ما تعیین تکلیف کند و ما این توان را داریم که تعیین تکلیف مذاکره را کنیم و ما نیز عدم خوشبینی مقام معظم رهبری را داریم.
وی در پایان در پاسخ به سوالی درباره انتخاب سفرا با بیان اینکه تلاش ما در دستگاه سیاست خارجی این است که افرادی را تربیت کنیم که وابسته به کشور و نظام باشند، افزود: در دوران آقای ولایتی با ایجاد دانشکده وزارت خارجه این مسئله به خوبی دنبال شد و ما در حال حاضر دیپلمات‌های خوبی داریم.
وی گفت: هیچکدام از ما و همکارانم زیبنده این نظام و مردم نیستیم ولی تلاشمان را می‌کنیم.
وزیر خارجه همچنین در خصوص دریافت غرامت جنگی از عراق تصریح کرد: ما از حقوق مردم کوتاه نمی‌آییم.
منبع: فارس