گروه بین الملل مشرق - رویدادهای سیاسی پیش رو در سال 2014 در بستر منطقه ای و فرامنطقه ای، تأثیرات بسیاری را بر معادلات حال حاضر جامعه بین الملل خواهد گذارد. روند و نتایج انتخابات در کشورهای مختلف و نیز رویدادهایی مانند برگزاری نشست ها و کنفرانس ها و توجه به اهداف آنها می تواند درک و تبیین وقایع پیش رو را تسهیل نموده و پیش بینی تحولات جاری را امکان پذیرتر نماید. بر این اساس این گزارش تلاش می کند تا مهمترین رویدادهای سیاسی جهان در سال 2014 را مورد بررسی قرار دهد.
سوریه 2014
واپسین روزهای سال 2013 در حالی سپری شد که دنیای سیاست در سال پیش رو آبستن رویدادهای مهمی در سراسر کره خاکی است. خاورمیانه که روزی بستر قصه های هزار و یک شب بود، همچنان در سر خط خبرهای محافل سیاسی در جهان است. در این میان سوریه جایگاه ویژه خود را دارد. سوریه در گذر تاریخ تحولات و رویدادهای بسیاری را به خود دیده و بحران کنونی آن نیز به طور مسلم در پیشانی تاریخ این کشور حک خواهد شد.
این کشور که زمانی شهرهایش را به عنوان بستر قدیمی ترین تمدن انسانی می شناختند، اینک در هجوم بیگانه و آشنا به مخروبه ای اسفناک تبدیل شده است که مردمش از سویی برای بقا و ایمن ماندن از سرمای زمستان و زوزه گلوله های شورشیان آواره شده اند و از سوی دیگر رهبرش با هر چه در توان دارد برای حفظ خاکش می کوشد.
سال 2014 برای سوریه سالی پر تلاطم خواهد بود زیرا انتخاباتی که بشار اسد وعده آن را داده بود و تعهد داد فقط با انتخابات و هیچ چیز دیگر به تغییر حکومت در این کشور رضایت نخواهد داد، در راه است. اواخر آوریل (اردیبهشت) زمانی است که بشار به قول خود وفا می کند و انتخابات سوریه برای انتخاب حاکمان این کشور برگزار خواهد شد.
این در حالی است که بشار اسد به صورت شفاف اعلام کرده است: «هیچ گونه مانعی برای انتخابات سال 2014 وجود ندارد.» وی اراده مردم را پایه و اساس انتخابات 2014 خوانده و گروههای مخالف سوری را به شرکت در این انتخابات به مبارزه طلبیده است. اسد تأکید کرده که هیچ چیز نمی تواند جلوی اراده وی را در این راه بگیرد.
جالب اینجاست اخیرا احمد الجربا به عنوان رئیس ائتلاف ملی و مهره عربستان در سوریه اعلام کرده است که قصد دارد در کنفرانس ژنو 2 نیز شرکت کند. به نظر می رسد این مقدمه چینی برای حضور وی در انتخابات 2014 باشد. این در حالی است که عربستان ناراضی از شکست اقدام نظامی در سوریه، تمام تلاش خود را به کار بسته است که به هر نحو ممکن، بشار را از عرصه سیاست سوریه خارج کرده و یک ساختار سیاسی وابسته به خود را در آن جایگزین کند.
در این میان پچ پچ های دیپلماتیک نیز حاکی از آن است که غرب درصدد است تا با یک مانور سیاسی در عرصه انتخابات، بشار را حذف کند و برای این هدف دو راه را پیاده خواهد کرد: اول: مانع حضور بشار در انتخابات 2014 شود و دوم: اگر غرب مجبور شود که بشار را به عنوان یکی از مدعیان قدرت در انتخابات قبول کند پس تمامی امکانات خود را برای شکست وی بسیج خواهد کرد. در این میان خبر می رسد که مخالفان سوری به رهبری عربستان و فرانسه در حال راه اندازی یک شبکه ماهواره ای با هدف جذب آرای اقلیت مسیحی و کردها هستند.
در حالیکه نیروهای تکفیری و گروههای تندرو و جنگ سالار که از کشورهای دیگر به سمت سوریه هجوم برده اند، خاک این کشور را بین خود تقسیم کرده اند و همچنان بحران سوریه را در صدر اخبار خاورمیانه قرار داده اند.
نشست ژنو2، با هدف پایان دادن به این بحران، در حالی که قرار بود 22 ژانویه 2014(دوم بهمن) در شهر مونترو سوئیس برگزار شود به یکباره به تعویق افتاد و این ماجرا با واکنش شدید کشورهایی مانند روسیه همراه بود.
وزیر امور خارجه روسیه نسبت به ادامه وقفه در برگزاری کنفرانس بین‌المللی در مورد سوریه هشدار داده و گفت: زمان این نشست هرچه بیشتر به تاخیر بیفتد، گروههای افراط گرای اسلامی در سوریه قدرت بیشتری بدست خواهند آورد.
این در حالی است که سوالات و ابهامات بسیاری در مورد این نشست همچنان وجود دارد. اینکه چه كشورها و گروه هايي بايد در اين نشست حضور داشته باشند و روند تصميم گيري درآن بايد چگونه باشد و... از جمله این ابهامات است. با اینکه حضور جهاد اسلامی و النصره به عنوان گروههای تندرو در این نشست مورد مخالفت برخی حاضران این نشست قرار گرفته است اما عربستان همچنان بر طبل حمایت از آنها می کوبد و منافع خود را مقدم بر حل بحران سوریه دنبال می کند. همزمان طيف مخالفان دولت بشار اسد نيز هنوز بر سر اينكه كدام گروه و به چه شكلي بايد نمايندگي مخالفان را در ژنو 2 بر عهده داشته باشند اختلاف نظر دارند.
بر این ماجرا باید سنگ اندازی های کشورهای منطقه ای مانند عربستان را نیز افزود. ناظران می گویند عربستان تنها کشوری است که همچنان بر مطالبه مخالفان بر ضروت کناره گیری اسد از قدرت تاکید دارد و می گوید تنها در این صورت است که فضایی برای تشکیل دولت انتقالی که در آن نمایندگان مخالفان و نمایندگان حکومت فعلی که دستی در قتل ها نداشته باشند، ایجاد می شود.
عربستان اعلام کرده است در صورتی که هدف نشست ژنو 2 تنها جمع کردن گروه های درگیر در سوریه بدون دستورالعملی مشخص به ویژه از سوی مخالفان سوری باشد، حاضر به شرکت در آن نیست و منتظر توضیحاتی از مسکو و واشنگتن در این زمینه است تا در نهایت تصمیم بگیرد که آیا در ژنو 2 شرکت می کند یا خیر.
حضور ایران در این نشست نیز یکی دیگر از ابعاد مهم این رویداد را تشکیل می دهد. با وجود آنکه تا کنون 26 کشور به این نشست دعوت شده‌اند و تقریباً از تمامی کشورهای منطقه نماینده‌ای در این نشست حضور خواهد داشت، عدم حضور یکی از تأثیرگذارترین کشورهای منطقه، یعنی ایران، می‌تواند دورنما و افق این نشست را تیره و تار جلوه دهد. در حالیکه بان کی مون دبیر سازمان ملل و نیز اخضر ابراهیمی نماینده این سازمان در امور سوریه و نیز کشورهایی مانند روسیه و چین، بر حضور ایران در این نشست تأکید دارند، اما تصمیم نهایی در این باره گرفته نشده است.
این در حالی است که ایران در بحران‌های مهم منطقه، از جمله عراق، افغانستان و لبنان، حضور فعال و سازنده داشته و از طرفی دیگر، نتایج توافقنامه‌ی هسته‌ای ایران و 1+5 و کنفرانس ژنو2 به نوعی به یکدیگر ارتباط یافته‌اند؛ چرا که در اولی ایران «طرف اصلی» ماجراست و در مسئله‌ی دوم نیز این کشور یکی از بازیگران تأثیرگذار و تعیین‌کننده است. اگر در ژنو2 ایران دعوت نشود، سخت می‌توان نسبت به موفقیت آن خوش‌بین بود و چه بسا این مسئله مستقیماً بر توافقنامه‌ی هسته‌ای نیز اثر خواهد گذاشت.
افغانستان دیگر کشور خاورمیانه ای است که یکی دیگر از تحولات مهم تاریخ بعد طالبانی خود را در پیش رو دارد. برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان در تاریخ 5 آوریل سال 2014 (برابر با 16 اردیبهشت 1393)در حالی است که ملا محمد عمر رهبر کنونی طالبان در اعلامیه ای اعلام کرد: «مردم خداپرست ما به خود زحمت دیدن این نمایشنامه که انتخابات سال 2014 نامیده می شود، را نخواهند داد و در آن شرکت نخواهند کرد.
شرکت در چنین انتخابات فقط تلف کردن وقت است.» قبلاً کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان خبر داده بود که طالبان و گروه های دیگر اپوزیسیون مسلح می توانند نامزد خود را برای مقام ریاست جمهوری پیشنهاد نمایند.
حساسیت این انتخابات به گونه ای است که سازمان امنیت و همکاری اروپا تأکید کرده است که هیاتی را جهت کمک به افغانستان در برگزاری انتخابات سال 2014 اعزام میکند. شورای دایمی سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز بر اساس درخواست افغانستان درصدد است تا هیاتی 20 نفره را جهت کمک به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی که در ماه آوریل 2014 صورت می گیرد، به این کشور اعزام کند.
با این حال حامد کرزی رئیس جمهور کنونی افغانستان اعلام کرده در انتخابات سال ۲۰۱۴ ریاست جمهوری دیگر کاندیدا نخواهد شد. جالب توجه است که آمریکا تلاش بسیاری کرد تا کرزای بتواند با طالبان به یک توافق سیاسی دست پیدا کند که این امیدها با خارج شدن طالبان از مذاکرات صلح در ماه مارس با شکست مواجه شد. در این میان اوباما در تلاش است تا نیروهای ائتلاف را برای خروج از افغانستان هماهنگ کند.
بنابراین نبود امنیت سراسری درکشور یکی از چالش های دیگر در راستای یک انتخابات آزاد خواهد بود همزمانی خروج نیروهای ناتو با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 2014 فرصت ناامن سازی را برای گروه های تروریستی فراهم می کند. بحث خروج نیروهای امریکائی از افغانستان در 2014 ماه ها است که در محافل سیاسی ومطبوعاتی یکی از موضوعات جدی بوده است . بدیهی است که مخالفان نظام افغانستان از این دو فرصت مهم برای نا امن سازی افغانستان استفاده خواهد کرد.
انتخابات پارلمانی عراق در 30 آوریل 2014 (اردیبهشت 1393) یکی از حساس‌ترین رویدادهای سال نو را در این کشور رقم خواهد زد. این انتخابات در حالی از سوی معاون رئیس جمهوری که در غیاب جلال طالبانی وظایف وی را بر عهده دارد، اعلام شد که مشکلات امنیتی این کشور همچنان پابرجاست. اگرچه پس از کشمکش های بسیار میان کردها و اعراب، بلاخره قانون جدید انتخابات عراق تصویب و لایحه بودجه 2014 نیز که احتمال داده می شد، مانع دیگری برای برگزاری انتخابات باشد، به پارلمان ارائه شد اما دشمنان روند سیاسی عراق در صددند بار دیگر این کشور را به ورطه جنگ فرقه ای بکشانند.
در این میان نوری مالکی تمام تلاش خود را به کار بسته است تا ثبات و امنیت داخلی را به کشور بازگرداند و انتخابات پارلمانی را با موفقیت برگزار کند. بر این مبنا اوایل آبان ماه امسال به واشنگتن رفت و تمام دغدغه های امنیتی اش را در چارچوب موافقت نامه امنیتی با آمریکا و عراق که در سال 2009 امضا شد، با اوباما در میان گذاشت.
این در حالی است که عراق برای مهار تروریسم، به همکاری کشورهای منطقه، بویژه همسایگانش نیاز دارد و این میسر نیست، مگر آنکه آمریکایی ها با عراق در این مسیر همراهی کنند. با این وجود هم اکنون عمده هم پیمانان واشنگتن در منطقه، یعنی عربستان، ترکیه و اردن، در طول این سالها، از گروههای تروریستی بویژه القاعده حمایت کرده و مرزهایشان را برای تردد این گروهها به داخل عراق گشوده اند. گروههای تروریستی، اکنون از طریق مرزهای ترکیه، عربستان و اردن به راحتی بین سوریه، لبنان و عراق تردد می کنند و هدف اصلی این گروهها، کشیدن دامنه بحران به سراسر منطقه است که در حال سوریه، عراق و لبنان را در اولویت قرار داده اند.
خرداد 1393 (ژوئن 2014) فرصت 6 ماهه توافق هسته ای ایران و 1+5 به پایان می رسد. این در حالی است که اجماع غرب پس از توافق ژنو در پی تلاشهای لابی های اسراییل بر کنگره آمریکا تداوم نداشت و با تصویب تحریم های جدید عملا روح این توافق را نادیده گرفت.
دو هفته پس از توافق با ایران، جمهوری خواهان و دموکرات های مجلس نمایندگان از رویکرد دولت اوباما در قبال مذاکرات هسته ای با ایران انتقاد کردند و خواستار تحریم های بیشتر شدند. در این راستا دولت آمریکا در تاریخ 12 سپتامبر (20 آذر) مجموعا 37 فرد و شرکت ایرانی یا همکار ایران را در لیست سیاه خود قرار داد. این در حالی است که دولت آمریکا در متن توافق ژنو متعهد شد که تحریم جدید اعمال (Impose) نکند.
یعنی نه تنها کاخ سفید در حوزه اختیاراتش، نباید بر مصادیق تحریم افزوده و دایره اعمال تحریم را گسترش دهد، بلکه حتی اگر کنگره آمریکا قانونی مبنی بر تحریم تصویب کرد، دولت طبق توافقنامه در چارچوب اختیاراتش باید از اعمال آن خودداری کند؛ بدین معنی که رئیس جمهور آمریکا باید در صورت تصویب تحریم جدید در کنگره، آن را وتو کند مگر اینکه با تصویب مجدد دو سوم نمایندگان، «اختیار عدم اعمال» نداشته باشد.
در نهایت اینکه این تناقضات ثابت کرد که توافق ژنو یک توافق کاملا موقت است که نشان می دهد طرفین ضمن اختلاف نظر شدید، درصدد یافتن راهی برای پرهیز از درگیری هستند.
اگرچه اوباما از فرصت پیش آمده برای مذاکره مستقیم با ایران به منظور حل مساله هسته ای و در نهایت، عادی سازی روابط با تهران استقبال کرد اما شواهد حاکی از آن است که وی توان مقابله با فشارهای اسراییل و لابی های بانفوذ آن در بخش های مختلف ساختار سیاسی این کشور را ندارد. این در حالی است که مهلت غرب خرداد 93 پایان می یابد و باید هر چه سریعتر به راه حل مناسبی در قبال ادامه گامهای خود با ایران برسد.
با توجه به اینکه ایران توانسته در گام نخست خود در چارچوب اعتمادسازی موفق عمل کند، اکنون غرب است که باید در طول این 6 ماه تکلیف خود را با توافق صورت گرفته و فشارهای اسراییل روشن کند. این در حالی است که برخی پیش بینی کرده اند که نتیجه این روند شاید یک توافقنامه موقت دیگر در پایان 6 ماه باشد. در این صورت به نظر می رسد که ابهامات رفتاری غرب در سال 2014 همچنان بر توافق ژنو حاکم باشد و در صورتیکه غرب نتواند رویه جدیدی را برگزیند، روند توافق نیز حالت فرسایشی به خود خواهد گرفت.
شهر بندری و تفریحی سوچی روسیه سال شلوغی را پیش رو خواهد داشت. این شهر ساحلی که فوریه 2014 میزبان بازیهای المپیک زمستانی خواهد بود، روسیه تاکنون برای این منظور 37 میلیارد دلار هزینه کرده است. اما مهمتر از آن سوچی شهری استن که ولادیمیر پوتین آن را به عنوان میزبان اجلاس سران گروه جی 8 در سال 2014 نیز، معرفی کرد.
بر این اساس کشورهای روسیه، آمریکا، انگلیس، فرانسه، کانادا، ایتالیا، آلمان و ژاپن که اعضای گروه هشت کشور صنعتی جهان را تشکیل می دهند، در ژوئن 2014 (خرداد 1393) گرد هم می آیند. پوتین که در تلاش است نقش روسیه را به عنوان پل میان غرب و گروه بریکس- اقتصادهای نوظهور متشکل از روسیه، برزیل، هند، چین و آفریقای جنوبی- را بیش از پیش پررنگ کند.
اگرچه پوتین حتما در این اجلاس نقش مسکو در حل بحران های خاورمیانه از جمله موضوع هسته ای ایران و نیز تحولات داخلی سوریه را نیز مورد تأکید قرار می دهد.
این در حالی است که نشست گروه 20 متشکل از 20 اقتصاد برتر جهان، در روزهای 15 و 16 نوامبر 2014 در کوئینزلند برگزار می شود و پیش بینی می شود که چهار هزار هیئت بین المللی و 3 هزار خبرنگار در آن شرکت کنند.
ترکیه در سال 2013 تحولات جالب توجهی را در فضای اعتراضات مدنی پشت سر گذارد که البته با دستگیری های اخیر به اتهام رشوه و فساد مالی، گویا این روند، همچنان در این کشور ادامه دارد. با این حال به نظر می رسد قرار نیست که ترک ها در سال 2014 نیز رنگ آرامش سیاسی را ببینند.
اعتراضات خیابانی علیه سیاست های اردوغان که بیشتر اخبار ترکیه را در نیمه دوم سال به خود اختصاص داد، با رفتن به سمت انتخابات ریاست جمهوری این کشور ابعاد قابل ملاحظه تری پیدا خواهد کرد. انتخابات ریاست جمهوری ترکیه برای نخستین بار در آگوست 2014 (مرداد 1393) توسط آرای عمومی مردم -در پی اصلاح قانون اساسی این کشور در سال 2007 -برگزار می شود. پیش از 21 اکتبر 2007 این پارلمان ترکیه بود که رئیس جمهور را انتخاب می‌کرد. این در حالی است که در کنار اعتراضات خیابانی و تنش های فضای سیاسی داخلی ترکیه، گفته می شود اردوغان درصدد است تا نه تنها کاندیداتوری ریاست جمهوری ترکیه را بر دوش کشد بلکه با تغییراتی که در تلاش است در قانون اساسی این کشور انجام دهد، سیستم ریاستی را بر مبنای گسترش و افزایش اختیارات رئیس جمهور به اجرا درآورده و خود مرد یکه تاز میدان شود.
در نظام فعلی ترکیه گرچه رییس جمهوری دارای اختیارات وسیعی است، ولی عملا قدرت اجرایی در دست نخست وزیر است. در مقابل عبدالله گل که گویا در میان گروههای سیاسی و نیز لایه های اجتماعی محبوبیت بیشتری از اردوغان دارد، نامزد دیگر این انتخابات است که گفته می شود قرار است از سوی حزب عدالت و توسعه در این کارزار شرکت کند. با این حال وی در یک مصاحبه طبوعاتی اردوغان را نه یک رقیب، بلکه دوست خود معرفی کرده است.
آنچه روشن است اینکه اردوغان و نیز حزب عدالت و توسعه برنامه های فشرده ای را برای سال 2014دارند که رویدادهای اخیر مبنی بر تغییر کابینه این ادعا را ثابت می کند. با این حال زمزمه هایی در میان لابی های سیاسی ترکیه شنیده می شود که اگر حزب عدالت و توسعه نتواند در انتخابات محلی آرای لازم را به دست آورد، ممکن است پیشنهاد دهد تا ریاست جمهوری ترکیه را نه مردم، بلکه پارلمان انتخاب کند. علت آن این است که اگر آرای این حزب در انتخابات محلی کاهش یابد این مساله قطعا بر انتخابات ریاست جمهوری نیز موثر خواهد بود. انتخابات محلی ترکیه قرار است در مارس 2014 (فروردین 1393) در این کشور برگزار شود.
کنفرانس امنیتی مونیخ، 2014
پنجاهمین کنفرانس امنیتی مونیخ امسال در تاریخ 31 ژانویه تا 2 فوریه (11 تا 13 بهمن1392) با حضور وزرای امور خارجه و دفاع، نظامیان و کارشناسان امور بین‌المللی و نیز برخی از صاحبان صنایع تسلیحاتی از کشورهای مختلف جهان در آلمان برگزار می شود. این کنفرانس که موضوعات مهم در عرصه سیاست خارجی و امنیتی بین المللی را مورد تبادل نظر قرار می دهد، در سال 1963 اولین نشست خود را برگزار کرد.
این کنفرانس قرار است در نشست پیش روی خود، علی رغم بحث و بررسی بر روی چالشهای حال حاضر بین المللی، فعالیتهای دهه های گذشته از آغاز تأسیس تا کنون را نیز مرور کند. شایان ذکر است در کنفرانس مونیخ تصمیمات لازم الاجرا گرفته نمی‌شود و صرفاً ویژه اظهار نظر، رایزنی و دیدارهای سیاسی است.
برای مصر گویا سال 2013 یکی از فراموش نشدنی ترین سالهای تاریخ این کشور است. صعود و سقوط ناگهانی اخوان المسلمین و کودتای ارتش این کشور در کنار خیل عظیمی از مخالفان و موافقان برکناری محمد مرسی رئیس جمهور اخوانی مصر، که به درگیری های سخت مردم و پلیس انجامید، یکی از پرحادثه ترین سالها را برای مصری ها رقم زد.
این در حالی است که قرار است چهاردهم و پانزدهم ژانویه ( 24 ، 25 دی) پیش نویس قانون اساسی مصر که به دست کمیته تدوین قانون اساسی تعدیل و تدوین و برای اخذ رأی از اعضای این کمیته به رئیس جمهور موقت تقدیم شده بود، به همه پرسی گذارده شود. ارتش مصر این همه پرسی را اولین گام از انتقال دموکراتیک قدرت می داند و ادامه این روند را این روند را برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمان که هنوز چگونگی آن مشخص نشده است، اعلام کرده است.
انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری این کشور قرار است در سال 2014 برگزار شود و به صورت مسلم حوادث و رویدادهای سیاسی جدیدی را در عرصه سیاست مصر خلقخواهد کرد. بر این مبنا نبیل فهمی وزیر خارجه مصر انتخابات آتی پارلمانی مصر را در فوریه یا مارس 2014 (اسفند 92) و انتخابات ریاست جمهوری نیز در تابستان 2014 اعلام کرده است. با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصر در سال 2014 دوران ریاست جمهوری موقت عدلی منصور نیز به پایان می رسد.
با توجه به فضای ابهام آلود سیاسی مصر این انتخابات می تواند نتایج پیش بینی نشده ای را در پی داشته باشد که یکی از عجیب ترین این نتایج می تواند بازگشت حسنی مبارک به عرصه سیاست این کشور باشد. جالب است که كمپين حاميان «حسني مبارك»، شعارهايي با عنوان «مبارك رئيس جمهور مصر 2014» ، «او مرد ميهن پرستي است كه مصر را با حكمت رهبري كرد» و يا «براي بازگشت مصر به جايگاه اصلي» و ... در فضاي مجازي اينترنت منتشر کردند. اگرچه واقع بینانه تر آن است که این امر تنها یک جنجال رسانه ای تلقی شود و در مقابل ریاست جمهوری چهره هایی مانند «حمدین صباحی» نامزد پیشین انتخابات ریاست جمهوری و «عبدالفتاح السیسی» وزیر دفاع این کشور پس از سقوط مرسی، به واقعیت نزدیک تر است.
در همین راستا محمود بدر موسس جریان تمرد مصر اعلام کرده که آماده است در صورت نامزدی السیسی وزیر دفاع مصر از وی در انتخابات ریاست جمهوری حمایت کند و در صورتی که السیسی در انتخابات حضور پیدا نکند از «حمدین صباحی» حمایت خواهد کرد. جریان تمرد یکی از جریان‌هایی بود که در اعتراض به سیاست‌های محمد مرسی اعلام وجود کرده و با جمع آوری حدود 27 میلیون امضا خواستار برکناری مرسی در 30 ژوئن شده بود.
اگرچه بیشتر رویدادهای کشورهای منطقه بر اساس سیاست های به اصطلاح منجی گرایانه آمریکا که همواره تلاش می کند در همه تحولات جهانی شرکت داشته و نقش واسطه و میانجی را بر عهده بگیرد، به گونه ای با این کشور گره خورده است اما جالب اینجاست که آمریکا خود در نوامبر 2014 (آبان 1393) انتخابات میان دوره ای کنگره را در پیش دارد.
با توجه به اینکه در حال حاضر اکثریت مجلس نمایندگان با اختلاف 17 کرسی در اختیار جمهوری خواهان و اکثریت سنا با 55 کرسی در برابر 45 کرسی در اختیار دموکرات ها می باشد، این انتخابات نیز از حساسیت بالایی برخوردار است. درحالی که یازده ماه تا انتخابات میان دوره ای کنگره باقی مانده است، که جمهوری خواهان و دموکراتها در تلاشند تا حزب پیروز میدان شوند.
این جدال در حالی تشدید می شود که هر دو حزب اصلی امریکا پیروزی در انتخابات سال 2014 را مقدمه و پیش شرطی مهم جهت پیروزی نهایی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 می‌دانند. این در حالی است که بر اساس نظر سنجی ها، مردم آمریکا نسبت به عملکرد سیاستمداران خود رضایت ندارند عدم فعالیت کنگره در تصویب لوایح و قانون گذاری به دلیل اختلافات به وجود آمده دموکرات ها و جمهوری خواهان مستقر در واشنگتن موجب تعطیلی دولت پس از دو دهه شد و همچنین در این سال کمترین تعداد لوایح در کنگره به تصویب رسید.
نکته جالب توجه این است که بن بست های به وجود آمده در سال 2013 در بستری که قرار نبود انتخاباتی صورت گیرد، وجود داشت با توجه به این که سال 2014، سال انتخابات میان دوره ای است و کل مجلس نمایندگان و یک سوم کرسی های سنا تغییر خواهد کرد، مسلماً دعوا و درگیری میان جمهوری خواهان و دموکرات های کنگره افزایش خواهد یافت، با این احتساب به نظر می رسد سال 2014، سال بن بست های بیشتر برای آمریکا خواهد بود. شایان ذکر است که علی رغم اینکه بحران اقتصادی آمریکا نقش مهمی در معادلـات انتخاباتی سال 2014 خواهد داشت اما هیچ یك از دو حزب دموكرات و جمهوریخواه بحران اقتصادی ایالـات متحده را درك نكرده و در نتیجه راهكاری نیز برای غلبه بر آن ارائه نداده است.
22 تا 25 ژانویه 2014 (3تا 5 بهمن 1392) سوئیس پذیرای اجلاس سالانه داووس یا همان مجمع جهانی اقتصاد خواهد بود. این اجلاس که یکی از مهمترین نشست های بین المللی به شمار می آید، هر ساله قدرت‌های اقتصادی، تجاری، علمی و سیاسی جهان را گردهم می‌آورد تا در مورد مهمترین مسائل مبتلا به جامعه جهانی بحث و گفت‌وگو کرده و بهترین راه حل‌ها را برگزینند. در نشست پیش رو شرکت کنندگان «شکل دهی مجدد جهان» را محور گفتگوهای خود اعلام کرده اند.
بر این مبنا رهبران جهان از حوزه‌های مختلف مانند اقتصاد و کسب و کار، دولتمردان سیاسی، سازمانهای مطرح بین المللی، دانشگاهیان و NGOها و... در مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای استراتژیک شرکت خواهند داشت تا نقشه راهی منسجم برای تحولات کلیدی «جهان در حال تغییر» بیابند.
اگرچه نمی توان داووس را یک سازمان یا پیمان بین المللی با تصمیمات الزام آور به شمار آورد اما تاثیر آن بر روندهای جهانی در حوزه اقتصاد و سیاست را نمی‌توان انکار کرد.
اجلاس امنیت هسته ای 2014، هلند
در سال 2014 هلند میزبان سومین گردهمایی دوسالانه اجلاس امنیت هسته ای خواهد بود. اجلاسی که اوباما در سال 2010 آن را در واشنگتن دایر کرد. ادعا می‌شود که هدف از راه اندازی این اجلاس، تقویت همکاری در راستای مبارزه با تهدید تروریسم هسته ای، محافظت از سلاح های هسته ای و تاسیسات مربوطه و جلوگیری از قاچاق غیر قانونی مواد هسته ای و رادیولوژیکی است.
شرکت کنندگان در این اجلاس شامل 57 کشور و نیز سازمان بین المللی هستند که متعهد شده اند در چارچوب اهداف این اجلاس گام بردارند. دور دوم این اجلاس در سال 2012 در سئول برگزار شد. به حداقل رساندن و در نهایت حذف همه مواد هسته‌ای که به خوبی محافظت نشده‌اند و نیز اورانیوم با غنای بالا از جمله اهداف دیگری است که شرکت کنندگان در اجلاس بر آن تأکید دارند.
گویا سال 2014 برای برزیلی ها فقط در رابطه با فوتبال و جام جهانی خبرساز نیست بلکه دیلما روسف رئیس جمهور این کشور که از شنود مکالمات خود توسط آمریکایی ها از طریق برنامه جاسوسی پریسم که اسنودن فاش کرد، عصبانی است، تصمیم به مبارزه با این امر کرده است. وی که عنوان این اقدام جاسوسی را «نقض حاکمیت برزیل» نامیده است، درصدد است تا با برگزاری نشستی در سال 2014 با این مسئله مبارزه کند.
در این نشست دولتهای مختلف و نیز نمایندگان شرکتها و سازمانهای مهم از بخش های مختلف از جمله صنعت، ابعاد جامعه مدنی، سازمانهای خصوصی در حوزه مدیریت اینترنت و فضای مجازی و...شرکت دارند.
هدف از برقراری این نشست، که در سائوپائولو برگزار می‌شود، ارائه راهکارهای جدید و قوانین جدید بین المللی در راستای حفظ حریم خصوصی در عصر دیجیتال عنوان شده است. نشستی که آمریکا و ذی نفعان گردش آزاد و نامحدود اطلاعات در فضای مجازی، به صورت مسلم، از برگزاری آن ناراحت هستند.
گروه بیلدربرگ به عنوان محرمانه ترین تجمع بین المللی، نشست خود را احتمالا در ماه ژوئن 2014 (خرداد)برگزار خواهد کرد. به گفته تحلیل گران چون روال برگزاری این کنفرانس تاکنون 3 بار در اروپا و 1 بار در آمریکای شمالی بوده است، به نظر می رسد سال 2014 نیز در اروپا برگزار شود. گروه بیلدربرگ کنفرانسی غیررسمی است که هر ساله به صورت کاملاً خصوصی و محرمانه در نقطه‌ای از جهان برگزار می‌شود و هر ساله 120 تا 150 تن از قدرتمندترین و با نفوذترین افراد در زمینه‌های سیاست، بانکداری، اقتصاد نظامی گری، و رسانه در آن شرکت می کنند. بسیاری از پادشاهان و اعضای خاندان‌های سلطنتی کشورهای غربی نیز از اعضای دائم گروه بیلدربرگ هستند.
گفته می شود قانون بیلدربرگ آن است که دو سوم میهمانان از اروپا و بقیه از آمریکای شمالی باشند. اعضای گروه بیلدربرگ در کنفرانس سالیانه خود، در مورد مسایل جاری و مهم سیاسی و اقتصادی جهان به صورت محرمانه با یکدیگر تبادل نظر و مشورت می‌کنند در حالیکه اطلاعی از افراد شرکت کننده، موضوعات مورد بحث، تصمیمات و برنامه های آنان به بیرون درز پیدا نمی کند. جالب اینجاست که خبرنگاران نیز اجازه نزدیک شدن به محل کنفرانس را نداشته و اجازه ارسال اخبار آن به کسی داده نمی شود. این گروه نام خود را از هتلی در کشور هلند می‌گیرد که برای نخستین بار در سال ۱۹۵۴، میزبان اعضای کنفرانس بود. دفتر گروه بیلدربرگ در شهر لیدن در استان هلند جنوبی و در نزدیکی شهر لاهه در کشور هلند قرار دارد
سوریه 2014
واپسین روزهای سال 2013 در حالی سپری شد که دنیای سیاست در سال پیش رو آبستن رویدادهای مهمی در سراسر کره خاکی است. خاورمیانه که روزی بستر قصه های هزار و یک شب بود، همچنان در سر خط خبرهای محافل سیاسی در جهان است. در این میان سوریه جایگاه ویژه خود را دارد. سوریه در گذر تاریخ تحولات و رویدادهای بسیاری را به خود دیده و بحران کنونی آن نیز به طور مسلم در پیشانی تاریخ این کشور حک خواهد شد.
این کشور که زمانی شهرهایش را به عنوان بستر قدیمی ترین تمدن انسانی می شناختند، اینک در هجوم بیگانه و آشنا به مخروبه ای اسفناک تبدیل شده است که مردمش از سویی برای بقا و ایمن ماندن از سرمای زمستان و زوزه گلوله های شورشیان آواره شده اند و از سوی دیگر رهبرش با هر چه در توان دارد برای حفظ خاکش می کوشد.
سال 2014 برای سوریه سالی پر تلاطم خواهد بود زیرا انتخاباتی که بشار اسد وعده آن را داده بود و تعهد داد فقط با انتخابات و هیچ چیز دیگر به تغییر حکومت در این کشور رضایت نخواهد داد، در راه است. اواخر آوریل (اردیبهشت) زمانی است که بشار به قول خود وفا می کند و انتخابات سوریه برای انتخاب حاکمان این کشور برگزار خواهد شد.
این در حالی است که بشار اسد به صورت شفاف اعلام کرده است: «هیچ گونه مانعی برای انتخابات سال 2014 وجود ندارد.» وی اراده مردم را پایه و اساس انتخابات 2014 خوانده و گروههای مخالف سوری را به شرکت در این انتخابات به مبارزه طلبیده است. اسد تأکید کرده که هیچ چیز نمی تواند جلوی اراده وی را در این راه بگیرد.
جالب اینجاست اخیرا احمد الجربا به عنوان رئیس ائتلاف ملی و مهره عربستان در سوریه اعلام کرده است که قصد دارد در کنفرانس ژنو 2 نیز شرکت کند. به نظر می رسد این مقدمه چینی برای حضور وی در انتخابات 2014 باشد. این در حالی است که عربستان ناراضی از شکست اقدام نظامی در سوریه، تمام تلاش خود را به کار بسته است که به هر نحو ممکن، بشار را از عرصه سیاست سوریه خارج کرده و یک ساختار سیاسی وابسته به خود را در آن جایگزین کند.
در این میان پچ پچ های دیپلماتیک نیز حاکی از آن است که غرب درصدد است تا با یک مانور سیاسی در عرصه انتخابات، بشار را حذف کند و برای این هدف دو راه را پیاده خواهد کرد: اول: مانع حضور بشار در انتخابات 2014 شود و دوم: اگر غرب مجبور شود که بشار را به عنوان یکی از مدعیان قدرت در انتخابات قبول کند پس تمامی امکانات خود را برای شکست وی بسیج خواهد کرد. در این میان خبر می رسد که مخالفان سوری به رهبری عربستان و فرانسه در حال راه اندازی یک شبکه ماهواره ای با هدف جذب آرای اقلیت مسیحی و کردها هستند.
در حالیکه نیروهای تکفیری و گروههای تندرو و جنگ سالار که از کشورهای دیگر به سمت سوریه هجوم برده اند، خاک این کشور را بین خود تقسیم کرده اند و همچنان بحران سوریه را در صدر اخبار خاورمیانه قرار داده اند.
نشست ژنو2، با هدف پایان دادن به این بحران، در حالی که قرار بود 22 ژانویه 2014(دوم بهمن) در شهر مونترو سوئیس برگزار شود به یکباره به تعویق افتاد و این ماجرا با واکنش شدید کشورهایی مانند روسیه همراه بود.
وزیر امور خارجه روسیه نسبت به ادامه وقفه در برگزاری کنفرانس بین‌المللی در مورد سوریه هشدار داده و گفت: زمان این نشست هرچه بیشتر به تاخیر بیفتد، گروههای افراط گرای اسلامی در سوریه قدرت بیشتری بدست خواهند آورد.
این در حالی است که سوالات و ابهامات بسیاری در مورد این نشست همچنان وجود دارد. اینکه چه كشورها و گروه هايي بايد در اين نشست حضور داشته باشند و روند تصميم گيري درآن بايد چگونه باشد و... از جمله این ابهامات است. با اینکه حضور جهاد اسلامی و النصره به عنوان گروههای تندرو در این نشست مورد مخالفت برخی حاضران این نشست قرار گرفته است اما عربستان همچنان بر طبل حمایت از آنها می کوبد و منافع خود را مقدم بر حل بحران سوریه دنبال می کند. همزمان طيف مخالفان دولت بشار اسد نيز هنوز بر سر اينكه كدام گروه و به چه شكلي بايد نمايندگي مخالفان را در ژنو 2 بر عهده داشته باشند اختلاف نظر دارند.
بر این ماجرا باید سنگ اندازی های کشورهای منطقه ای مانند عربستان را نیز افزود. ناظران می گویند عربستان تنها کشوری است که همچنان بر مطالبه مخالفان بر ضروت کناره گیری اسد از قدرت تاکید دارد و می گوید تنها در این صورت است که فضایی برای تشکیل دولت انتقالی که در آن نمایندگان مخالفان و نمایندگان حکومت فعلی که دستی در قتل ها نداشته باشند، ایجاد می شود.
عربستان اعلام کرده است در صورتی که هدف نشست ژنو 2 تنها جمع کردن گروه های درگیر در سوریه بدون دستورالعملی مشخص به ویژه از سوی مخالفان سوری باشد، حاضر به شرکت در آن نیست و منتظر توضیحاتی از مسکو و واشنگتن در این زمینه است تا در نهایت تصمیم بگیرد که آیا در ژنو 2 شرکت می کند یا خیر.
حضور ایران در این نشست نیز یکی دیگر از ابعاد مهم این رویداد را تشکیل می دهد. با وجود آنکه تا کنون 26 کشور به این نشست دعوت شده‌اند و تقریباً از تمامی کشورهای منطقه نماینده‌ای در این نشست حضور خواهد داشت، عدم حضور یکی از تأثیرگذارترین کشورهای منطقه، یعنی ایران، می‌تواند دورنما و افق این نشست را تیره و تار جلوه دهد. در حالیکه بان کی مون دبیر سازمان ملل و نیز اخضر ابراهیمی نماینده این سازمان در امور سوریه و نیز کشورهایی مانند روسیه و چین، بر حضور ایران در این نشست تأکید دارند، اما تصمیم نهایی در این باره گرفته نشده است.
این در حالی است که ایران در بحران‌های مهم منطقه، از جمله عراق، افغانستان و لبنان، حضور فعال و سازنده داشته و از طرفی دیگر، نتایج توافقنامه‌ی هسته‌ای ایران و 1+5 و کنفرانس ژنو2 به نوعی به یکدیگر ارتباط یافته‌اند؛ چرا که در اولی ایران «طرف اصلی» ماجراست و در مسئله‌ی دوم نیز این کشور یکی از بازیگران تأثیرگذار و تعیین‌کننده است. اگر در ژنو2 ایران دعوت نشود، سخت می‌توان نسبت به موفقیت آن خوش‌بین بود و چه بسا این مسئله مستقیماً بر توافقنامه‌ی هسته‌ای نیز اثر خواهد گذاشت.
افغانستان دیگر کشور خاورمیانه ای است که یکی دیگر از تحولات مهم تاریخ بعد طالبانی خود را در پیش رو دارد. برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان در تاریخ 5 آوریل سال 2014 (برابر با 16 اردیبهشت 1393)در حالی است که ملا محمد عمر رهبر کنونی طالبان در اعلامیه ای اعلام کرد: «مردم خداپرست ما به خود زحمت دیدن این نمایشنامه که انتخابات سال 2014 نامیده می شود، را نخواهند داد و در آن شرکت نخواهند کرد.
شرکت در چنین انتخابات فقط تلف کردن وقت است.» قبلاً کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان خبر داده بود که طالبان و گروه های دیگر اپوزیسیون مسلح می توانند نامزد خود را برای مقام ریاست جمهوری پیشنهاد نمایند.
حساسیت این انتخابات به گونه ای است که سازمان امنیت و همکاری اروپا تأکید کرده است که هیاتی را جهت کمک به افغانستان در برگزاری انتخابات سال 2014 اعزام میکند. شورای دایمی سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز بر اساس درخواست افغانستان درصدد است تا هیاتی 20 نفره را جهت کمک به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی که در ماه آوریل 2014 صورت می گیرد، به این کشور اعزام کند.
با این حال حامد کرزی رئیس جمهور کنونی افغانستان اعلام کرده در انتخابات سال ۲۰۱۴ ریاست جمهوری دیگر کاندیدا نخواهد شد. جالب توجه است که آمریکا تلاش بسیاری کرد تا کرزای بتواند با طالبان به یک توافق سیاسی دست پیدا کند که این امیدها با خارج شدن طالبان از مذاکرات صلح در ماه مارس با شکست مواجه شد. در این میان اوباما در تلاش است تا نیروهای ائتلاف را برای خروج از افغانستان هماهنگ کند.
بنابراین نبود امنیت سراسری درکشور یکی از چالش های دیگر در راستای یک انتخابات آزاد خواهد بود همزمانی خروج نیروهای ناتو با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 2014 فرصت ناامن سازی را برای گروه های تروریستی فراهم می کند. بحث خروج نیروهای امریکائی از افغانستان در 2014 ماه ها است که در محافل سیاسی ومطبوعاتی یکی از موضوعات جدی بوده است . بدیهی است که مخالفان نظام افغانستان از این دو فرصت مهم برای نا امن سازی افغانستان استفاده خواهد کرد.
انتخابات پارلمانی عراق در 30 آوریل 2014 (اردیبهشت 1393) یکی از حساس‌ترین رویدادهای سال نو را در این کشور رقم خواهد زد. این انتخابات در حالی از سوی معاون رئیس جمهوری که در غیاب جلال طالبانی وظایف وی را بر عهده دارد، اعلام شد که مشکلات امنیتی این کشور همچنان پابرجاست. اگرچه پس از کشمکش های بسیار میان کردها و اعراب، بلاخره قانون جدید انتخابات عراق تصویب و لایحه بودجه 2014 نیز که احتمال داده می شد، مانع دیگری برای برگزاری انتخابات باشد، به پارلمان ارائه شد اما دشمنان روند سیاسی عراق در صددند بار دیگر این کشور را به ورطه جنگ فرقه ای بکشانند.
در این میان نوری مالکی تمام تلاش خود را به کار بسته است تا ثبات و امنیت داخلی را به کشور بازگرداند و انتخابات پارلمانی را با موفقیت برگزار کند. بر این مبنا اوایل آبان ماه امسال به واشنگتن رفت و تمام دغدغه های امنیتی اش را در چارچوب موافقت نامه امنیتی با آمریکا و عراق که در سال 2009 امضا شد، با اوباما در میان گذاشت.
این در حالی است که عراق برای مهار تروریسم، به همکاری کشورهای منطقه، بویژه همسایگانش نیاز دارد و این میسر نیست، مگر آنکه آمریکایی ها با عراق در این مسیر همراهی کنند. با این وجود هم اکنون عمده هم پیمانان واشنگتن در منطقه، یعنی عربستان، ترکیه و اردن، در طول این سالها، از گروههای تروریستی بویژه القاعده حمایت کرده و مرزهایشان را برای تردد این گروهها به داخل عراق گشوده اند. گروههای تروریستی، اکنون از طریق مرزهای ترکیه، عربستان و اردن به راحتی بین سوریه، لبنان و عراق تردد می کنند و هدف اصلی این گروهها، کشیدن دامنه بحران به سراسر منطقه است که در حال سوریه، عراق و لبنان را در اولویت قرار داده اند.
خرداد 1393 (ژوئن 2014) فرصت 6 ماهه توافق هسته ای ایران و 1+5 به پایان می رسد. این در حالی است که اجماع غرب پس از توافق ژنو در پی تلاشهای لابی های اسراییل بر کنگره آمریکا تداوم نداشت و با تصویب تحریم های جدید عملا روح این توافق را نادیده گرفت.
دو هفته پس از توافق با ایران، جمهوری خواهان و دموکرات های مجلس نمایندگان از رویکرد دولت اوباما در قبال مذاکرات هسته ای با ایران انتقاد کردند و خواستار تحریم های بیشتر شدند. در این راستا دولت آمریکا در تاریخ 12 سپتامبر (20 آذر) مجموعا 37 فرد و شرکت ایرانی یا همکار ایران را در لیست سیاه خود قرار داد. این در حالی است که دولت آمریکا در متن توافق ژنو متعهد شد که تحریم جدید اعمال (Impose) نکند.
یعنی نه تنها کاخ سفید در حوزه اختیاراتش، نباید بر مصادیق تحریم افزوده و دایره اعمال تحریم را گسترش دهد، بلکه حتی اگر کنگره آمریکا قانونی مبنی بر تحریم تصویب کرد، دولت طبق توافقنامه در چارچوب اختیاراتش باید از اعمال آن خودداری کند؛ بدین معنی که رئیس جمهور آمریکا باید در صورت تصویب تحریم جدید در کنگره، آن را وتو کند مگر اینکه با تصویب مجدد دو سوم نمایندگان، «اختیار عدم اعمال» نداشته باشد.
در نهایت اینکه این تناقضات ثابت کرد که توافق ژنو یک توافق کاملا موقت است که نشان می دهد طرفین ضمن اختلاف نظر شدید، درصدد یافتن راهی برای پرهیز از درگیری هستند.
اگرچه اوباما از فرصت پیش آمده برای مذاکره مستقیم با ایران به منظور حل مساله هسته ای و در نهایت، عادی سازی روابط با تهران استقبال کرد اما شواهد حاکی از آن است که وی توان مقابله با فشارهای اسراییل و لابی های بانفوذ آن در بخش های مختلف ساختار سیاسی این کشور را ندارد. این در حالی است که مهلت غرب خرداد 93 پایان می یابد و باید هر چه سریعتر به راه حل مناسبی در قبال ادامه گامهای خود با ایران برسد.
با توجه به اینکه ایران توانسته در گام نخست خود در چارچوب اعتمادسازی موفق عمل کند، اکنون غرب است که باید در طول این 6 ماه تکلیف خود را با توافق صورت گرفته و فشارهای اسراییل روشن کند. این در حالی است که برخی پیش بینی کرده اند که نتیجه این روند شاید یک توافقنامه موقت دیگر در پایان 6 ماه باشد. در این صورت به نظر می رسد که ابهامات رفتاری غرب در سال 2014 همچنان بر توافق ژنو حاکم باشد و در صورتیکه غرب نتواند رویه جدیدی را برگزیند، روند توافق نیز حالت فرسایشی به خود خواهد گرفت.
شهر بندری و تفریحی سوچی روسیه سال شلوغی را پیش رو خواهد داشت. این شهر ساحلی که فوریه 2014 میزبان بازیهای المپیک زمستانی خواهد بود، روسیه تاکنون برای این منظور 37 میلیارد دلار هزینه کرده است. اما مهمتر از آن سوچی شهری استن که ولادیمیر پوتین آن را به عنوان میزبان اجلاس سران گروه جی 8 در سال 2014 نیز، معرفی کرد.
بر این اساس کشورهای روسیه، آمریکا، انگلیس، فرانسه، کانادا، ایتالیا، آلمان و ژاپن که اعضای گروه هشت کشور صنعتی جهان را تشکیل می دهند، در ژوئن 2014 (خرداد 1393) گرد هم می آیند. پوتین که در تلاش است نقش روسیه را به عنوان پل میان غرب و گروه بریکس- اقتصادهای نوظهور متشکل از روسیه، برزیل، هند، چین و آفریقای جنوبی- را بیش از پیش پررنگ کند.
اگرچه پوتین حتما در این اجلاس نقش مسکو در حل بحران های خاورمیانه از جمله موضوع هسته ای ایران و نیز تحولات داخلی سوریه را نیز مورد تأکید قرار می دهد.
این در حالی است که نشست گروه 20 متشکل از 20 اقتصاد برتر جهان، در روزهای 15 و 16 نوامبر 2014 در کوئینزلند برگزار می شود و پیش بینی می شود که چهار هزار هیئت بین المللی و 3 هزار خبرنگار در آن شرکت کنند.
ترکیه در سال 2013 تحولات جالب توجهی را در فضای اعتراضات مدنی پشت سر گذارد که البته با دستگیری های اخیر به اتهام رشوه و فساد مالی، گویا این روند، همچنان در این کشور ادامه دارد. با این حال به نظر می رسد قرار نیست که ترک ها در سال 2014 نیز رنگ آرامش سیاسی را ببینند.
اعتراضات خیابانی علیه سیاست های اردوغان که بیشتر اخبار ترکیه را در نیمه دوم سال به خود اختصاص داد، با رفتن به سمت انتخابات ریاست جمهوری این کشور ابعاد قابل ملاحظه تری پیدا خواهد کرد. انتخابات ریاست جمهوری ترکیه برای نخستین بار در آگوست 2014 (مرداد 1393) توسط آرای عمومی مردم -در پی اصلاح قانون اساسی این کشور در سال 2007 -برگزار می شود. پیش از 21 اکتبر 2007 این پارلمان ترکیه بود که رئیس جمهور را انتخاب می‌کرد. این در حالی است که در کنار اعتراضات خیابانی و تنش های فضای سیاسی داخلی ترکیه، گفته می شود اردوغان درصدد است تا نه تنها کاندیداتوری ریاست جمهوری ترکیه را بر دوش کشد بلکه با تغییراتی که در تلاش است در قانون اساسی این کشور انجام دهد، سیستم ریاستی را بر مبنای گسترش و افزایش اختیارات رئیس جمهور به اجرا درآورده و خود مرد یکه تاز میدان شود.
در نظام فعلی ترکیه گرچه رییس جمهوری دارای اختیارات وسیعی است، ولی عملا قدرت اجرایی در دست نخست وزیر است. در مقابل عبدالله گل که گویا در میان گروههای سیاسی و نیز لایه های اجتماعی محبوبیت بیشتری از اردوغان دارد، نامزد دیگر این انتخابات است که گفته می شود قرار است از سوی حزب عدالت و توسعه در این کارزار شرکت کند. با این حال وی در یک مصاحبه طبوعاتی اردوغان را نه یک رقیب، بلکه دوست خود معرفی کرده است.
آنچه روشن است اینکه اردوغان و نیز حزب عدالت و توسعه برنامه های فشرده ای را برای سال 2014دارند که رویدادهای اخیر مبنی بر تغییر کابینه این ادعا را ثابت می کند. با این حال زمزمه هایی در میان لابی های سیاسی ترکیه شنیده می شود که اگر حزب عدالت و توسعه نتواند در انتخابات محلی آرای لازم را به دست آورد، ممکن است پیشنهاد دهد تا ریاست جمهوری ترکیه را نه مردم، بلکه پارلمان انتخاب کند. علت آن این است که اگر آرای این حزب در انتخابات محلی کاهش یابد این مساله قطعا بر انتخابات ریاست جمهوری نیز موثر خواهد بود. انتخابات محلی ترکیه قرار است در مارس 2014 (فروردین 1393) در این کشور برگزار شود.
کنفرانس امنیتی مونیخ، 2014
پنجاهمین کنفرانس امنیتی مونیخ امسال در تاریخ 31 ژانویه تا 2 فوریه (11 تا 13 بهمن1392) با حضور وزرای امور خارجه و دفاع، نظامیان و کارشناسان امور بین‌المللی و نیز برخی از صاحبان صنایع تسلیحاتی از کشورهای مختلف جهان در آلمان برگزار می شود. این کنفرانس که موضوعات مهم در عرصه سیاست خارجی و امنیتی بین المللی را مورد تبادل نظر قرار می دهد، در سال 1963 اولین نشست خود را برگزار کرد.
این کنفرانس قرار است در نشست پیش روی خود، علی رغم بحث و بررسی بر روی چالشهای حال حاضر بین المللی، فعالیتهای دهه های گذشته از آغاز تأسیس تا کنون را نیز مرور کند. شایان ذکر است در کنفرانس مونیخ تصمیمات لازم الاجرا گرفته نمی‌شود و صرفاً ویژه اظهار نظر، رایزنی و دیدارهای سیاسی است.
برای مصر گویا سال 2013 یکی از فراموش نشدنی ترین سالهای تاریخ این کشور است. صعود و سقوط ناگهانی اخوان المسلمین و کودتای ارتش این کشور در کنار خیل عظیمی از مخالفان و موافقان برکناری محمد مرسی رئیس جمهور اخوانی مصر، که به درگیری های سخت مردم و پلیس انجامید، یکی از پرحادثه ترین سالها را برای مصری ها رقم زد.
این در حالی است که قرار است چهاردهم و پانزدهم ژانویه ( 24 ، 25 دی) پیش نویس قانون اساسی مصر که به دست کمیته تدوین قانون اساسی تعدیل و تدوین و برای اخذ رأی از اعضای این کمیته به رئیس جمهور موقت تقدیم شده بود، به همه پرسی گذارده شود. ارتش مصر این همه پرسی را اولین گام از انتقال دموکراتیک قدرت می داند و ادامه این روند را این روند را برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمان که هنوز چگونگی آن مشخص نشده است، اعلام کرده است.
انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری این کشور قرار است در سال 2014 برگزار شود و به صورت مسلم حوادث و رویدادهای سیاسی جدیدی را در عرصه سیاست مصر خلقخواهد کرد. بر این مبنا نبیل فهمی وزیر خارجه مصر انتخابات آتی پارلمانی مصر را در فوریه یا مارس 2014 (اسفند 92) و انتخابات ریاست جمهوری نیز در تابستان 2014 اعلام کرده است. با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مصر در سال 2014 دوران ریاست جمهوری موقت عدلی منصور نیز به پایان می رسد.
با توجه به فضای ابهام آلود سیاسی مصر این انتخابات می تواند نتایج پیش بینی نشده ای را در پی داشته باشد که یکی از عجیب ترین این نتایج می تواند بازگشت حسنی مبارک به عرصه سیاست این کشور باشد. جالب است که كمپين حاميان «حسني مبارك»، شعارهايي با عنوان «مبارك رئيس جمهور مصر 2014» ، «او مرد ميهن پرستي است كه مصر را با حكمت رهبري كرد» و يا «براي بازگشت مصر به جايگاه اصلي» و ... در فضاي مجازي اينترنت منتشر کردند. اگرچه واقع بینانه تر آن است که این امر تنها یک جنجال رسانه ای تلقی شود و در مقابل ریاست جمهوری چهره هایی مانند «حمدین صباحی» نامزد پیشین انتخابات ریاست جمهوری و «عبدالفتاح السیسی» وزیر دفاع این کشور پس از سقوط مرسی، به واقعیت نزدیک تر است.
در همین راستا محمود بدر موسس جریان تمرد مصر اعلام کرده که آماده است در صورت نامزدی السیسی وزیر دفاع مصر از وی در انتخابات ریاست جمهوری حمایت کند و در صورتی که السیسی در انتخابات حضور پیدا نکند از «حمدین صباحی» حمایت خواهد کرد. جریان تمرد یکی از جریان‌هایی بود که در اعتراض به سیاست‌های محمد مرسی اعلام وجود کرده و با جمع آوری حدود 27 میلیون امضا خواستار برکناری مرسی در 30 ژوئن شده بود.
اگرچه بیشتر رویدادهای کشورهای منطقه بر اساس سیاست های به اصطلاح منجی گرایانه آمریکا که همواره تلاش می کند در همه تحولات جهانی شرکت داشته و نقش واسطه و میانجی را بر عهده بگیرد، به گونه ای با این کشور گره خورده است اما جالب اینجاست که آمریکا خود در نوامبر 2014 (آبان 1393) انتخابات میان دوره ای کنگره را در پیش دارد.
با توجه به اینکه در حال حاضر اکثریت مجلس نمایندگان با اختلاف 17 کرسی در اختیار جمهوری خواهان و اکثریت سنا با 55 کرسی در برابر 45 کرسی در اختیار دموکرات ها می باشد، این انتخابات نیز از حساسیت بالایی برخوردار است. درحالی که یازده ماه تا انتخابات میان دوره ای کنگره باقی مانده است، که جمهوری خواهان و دموکراتها در تلاشند تا حزب پیروز میدان شوند.
این جدال در حالی تشدید می شود که هر دو حزب اصلی امریکا پیروزی در انتخابات سال 2014 را مقدمه و پیش شرطی مهم جهت پیروزی نهایی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 می‌دانند. این در حالی است که بر اساس نظر سنجی ها، مردم آمریکا نسبت به عملکرد سیاستمداران خود رضایت ندارند عدم فعالیت کنگره در تصویب لوایح و قانون گذاری به دلیل اختلافات به وجود آمده دموکرات ها و جمهوری خواهان مستقر در واشنگتن موجب تعطیلی دولت پس از دو دهه شد و همچنین در این سال کمترین تعداد لوایح در کنگره به تصویب رسید.
نکته جالب توجه این است که بن بست های به وجود آمده در سال 2013 در بستری که قرار نبود انتخاباتی صورت گیرد، وجود داشت با توجه به این که سال 2014، سال انتخابات میان دوره ای است و کل مجلس نمایندگان و یک سوم کرسی های سنا تغییر خواهد کرد، مسلماً دعوا و درگیری میان جمهوری خواهان و دموکرات های کنگره افزایش خواهد یافت، با این احتساب به نظر می رسد سال 2014، سال بن بست های بیشتر برای آمریکا خواهد بود. شایان ذکر است که علی رغم اینکه بحران اقتصادی آمریکا نقش مهمی در معادلـات انتخاباتی سال 2014 خواهد داشت اما هیچ یك از دو حزب دموكرات و جمهوریخواه بحران اقتصادی ایالـات متحده را درك نكرده و در نتیجه راهكاری نیز برای غلبه بر آن ارائه نداده است.
22 تا 25 ژانویه 2014 (3تا 5 بهمن 1392) سوئیس پذیرای اجلاس سالانه داووس یا همان مجمع جهانی اقتصاد خواهد بود. این اجلاس که یکی از مهمترین نشست های بین المللی به شمار می آید، هر ساله قدرت‌های اقتصادی، تجاری، علمی و سیاسی جهان را گردهم می‌آورد تا در مورد مهمترین مسائل مبتلا به جامعه جهانی بحث و گفت‌وگو کرده و بهترین راه حل‌ها را برگزینند. در نشست پیش رو شرکت کنندگان «شکل دهی مجدد جهان» را محور گفتگوهای خود اعلام کرده اند.
بر این مبنا رهبران جهان از حوزه‌های مختلف مانند اقتصاد و کسب و کار، دولتمردان سیاسی، سازمانهای مطرح بین المللی، دانشگاهیان و NGOها و... در مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای استراتژیک شرکت خواهند داشت تا نقشه راهی منسجم برای تحولات کلیدی «جهان در حال تغییر» بیابند.
اگرچه نمی توان داووس را یک سازمان یا پیمان بین المللی با تصمیمات الزام آور به شمار آورد اما تاثیر آن بر روندهای جهانی در حوزه اقتصاد و سیاست را نمی‌توان انکار کرد.
اجلاس امنیت هسته ای 2014، هلند
در سال 2014 هلند میزبان سومین گردهمایی دوسالانه اجلاس امنیت هسته ای خواهد بود. اجلاسی که اوباما در سال 2010 آن را در واشنگتن دایر کرد. ادعا می‌شود که هدف از راه اندازی این اجلاس، تقویت همکاری در راستای مبارزه با تهدید تروریسم هسته ای، محافظت از سلاح های هسته ای و تاسیسات مربوطه و جلوگیری از قاچاق غیر قانونی مواد هسته ای و رادیولوژیکی است.
شرکت کنندگان در این اجلاس شامل 57 کشور و نیز سازمان بین المللی هستند که متعهد شده اند در چارچوب اهداف این اجلاس گام بردارند. دور دوم این اجلاس در سال 2012 در سئول برگزار شد. به حداقل رساندن و در نهایت حذف همه مواد هسته‌ای که به خوبی محافظت نشده‌اند و نیز اورانیوم با غنای بالا از جمله اهداف دیگری است که شرکت کنندگان در اجلاس بر آن تأکید دارند.
گویا سال 2014 برای برزیلی ها فقط در رابطه با فوتبال و جام جهانی خبرساز نیست بلکه دیلما روسف رئیس جمهور این کشور که از شنود مکالمات خود توسط آمریکایی ها از طریق برنامه جاسوسی پریسم که اسنودن فاش کرد، عصبانی است، تصمیم به مبارزه با این امر کرده است. وی که عنوان این اقدام جاسوسی را «نقض حاکمیت برزیل» نامیده است، درصدد است تا با برگزاری نشستی در سال 2014 با این مسئله مبارزه کند.
در این نشست دولتهای مختلف و نیز نمایندگان شرکتها و سازمانهای مهم از بخش های مختلف از جمله صنعت، ابعاد جامعه مدنی، سازمانهای خصوصی در حوزه مدیریت اینترنت و فضای مجازی و...شرکت دارند.
هدف از برقراری این نشست، که در سائوپائولو برگزار می‌شود، ارائه راهکارهای جدید و قوانین جدید بین المللی در راستای حفظ حریم خصوصی در عصر دیجیتال عنوان شده است. نشستی که آمریکا و ذی نفعان گردش آزاد و نامحدود اطلاعات در فضای مجازی، به صورت مسلم، از برگزاری آن ناراحت هستند.
گروه بیلدربرگ به عنوان محرمانه ترین تجمع بین المللی، نشست خود را احتمالا در ماه ژوئن 2014 (خرداد)برگزار خواهد کرد. به گفته تحلیل گران چون روال برگزاری این کنفرانس تاکنون 3 بار در اروپا و 1 بار در آمریکای شمالی بوده است، به نظر می رسد سال 2014 نیز در اروپا برگزار شود. گروه بیلدربرگ کنفرانسی غیررسمی است که هر ساله به صورت کاملاً خصوصی و محرمانه در نقطه‌ای از جهان برگزار می‌شود و هر ساله 120 تا 150 تن از قدرتمندترین و با نفوذترین افراد در زمینه‌های سیاست، بانکداری، اقتصاد نظامی گری، و رسانه در آن شرکت می کنند. بسیاری از پادشاهان و اعضای خاندان‌های سلطنتی کشورهای غربی نیز از اعضای دائم گروه بیلدربرگ هستند.
گفته می شود قانون بیلدربرگ آن است که دو سوم میهمانان از اروپا و بقیه از آمریکای شمالی باشند. اعضای گروه بیلدربرگ در کنفرانس سالیانه خود، در مورد مسایل جاری و مهم سیاسی و اقتصادی جهان به صورت محرمانه با یکدیگر تبادل نظر و مشورت می‌کنند در حالیکه اطلاعی از افراد شرکت کننده، موضوعات مورد بحث، تصمیمات و برنامه های آنان به بیرون درز پیدا نمی کند. جالب اینجاست که خبرنگاران نیز اجازه نزدیک شدن به محل کنفرانس را نداشته و اجازه ارسال اخبار آن به کسی داده نمی شود. این گروه نام خود را از هتلی در کشور هلند می‌گیرد که برای نخستین بار در سال ۱۹۵۴، میزبان اعضای کنفرانس بود. دفتر گروه بیلدربرگ در شهر لیدن در استان هلند جنوبی و در نزدیکی شهر لاهه در کشور هلند قرار دارد