شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توئیتر، گوگل پلاس و ... همچنین اپلیکیشن‌های موبایلی مانند وی‌چت، اینستاگرام، تانگو، لاین، وایبر و ... فضای متفاوتی را پیشروی جوان ایرانی قرار داده است.
در این میان بومی‌سازی ابزارهای ارتباطی نوین برای پیشگیری و کاهش آسیب‌های احتمالی، دغدغه مسئولان فرهنگی و اجتماعی است.
*و اما تبیان...
در همین راستا یکی از مؤسساتی که دغدغه ایمن‌سازی فضای مجازی یا به عبارتی «اینترنت پاک» را دارد، مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان است که زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی به فعالیت خود ادامه می‌دهد، در واقع این مؤسسه در پی رهنمودهای مقام معظم رهبری مبنی بر جنبش نرم‌افزاری با حجت‌الاسلام سیدمهدی خاموشی رئیس سازمان در سال 80 تشکیل شد تا با استفاده از فناوری روز در ترویج و گسترش فرهنگ و معارف اسلامی با محتوای غنی متناسب با نیاز و سلیقه مخاطبان در سه محور محتوای ملی، کاربر ملی و شبکه ملی به ایفای نقش بپردازد که هم اکنون بیش از 800 هزار بازدید روزانه دارد.
علیرضا طالب‌پور رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان با اشاره به اهداف بلند مدت این مؤسسه برای برطرف کردن نیازهای کاربر ملی در همه زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، درباره علت حضور تبیان در فضای مجازی می‌گوید: تبیان تلاش می‌کند که در مسائل ملی کشور بیشتر حضور داشته باشد، البته این مؤسسه به راحتی می‌تواند یک راه‌حل بسیار خوب برای کشور در فضای مجازی داشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: استفاده از فرصت‌ها، مقابله با تهدیداتی که در این فضا وجود دارد و استفاده از مزایای فراوانی که فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد، می تواند در توسعه کشور نقش اساسی داشته باشد.
پس می‌توان این گونه بیان کنیم که یکی از ویژگی‌های بارز تبیان اختصاص بخش‌های متنوع برای پاسخگویی به نیازهای کاربران است که برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های این پایگاه اطلاع‌رسانی به صورت گذرا به برخی از آیکون‌های فعال اشاره می‌شود:
-شبکه تخصصی قرآن
کاربران در این بخش به منابع طراز اول قرآن پژوهی شامل دانشنامه موضوعی قرآن، معجم الفاظ، قاموس قرآن، همراه با قرآن تصویری، گنجینه‌ای نفیس از تلاوت‌های صوتی و تصویری، سامانه آدرس‌یابی جلسات قرآن و سامانه ثبت پایگاه قرآنی کاربر دسترسی دارد.
-گروه دین
زیر مجموعه‌هایی شامل قرآن کریم، احکام اسلامی، اعتقادات شیعه، مهدویت، اخلاق و عرفان اسلامی، تاریخ سیره معصومین و نهج‌البلاغه را به خود اختصاص داده است.
-گروه زندگی
در این گروه از زیر مجموعه‌ای به نام خانواده ایرانی، کلوب ازدواج، تغذیه و آشپزی تا گردشگری و کودک و نوجوان را مشاهده می‌کنید.
-گروه جامعه
موضوعاتی نظیر ارتباطات، تاریخ، حقوق، سیاست، ورزش، اقتصاد در این بخش قرار داده شده است.
-گروه فرهنگ
که یکی از جذاب‌ترین گروه‌های تبیان است، بخش‌های مختلفی همچون معرفی و نقد فیلم‌های روی پرده سینما، تئاترهای روی صحنه، معرفی و نقد کتاب‌های تازه نشر یافته را می‌بینید.
-فیلم و انیمیشین
گنجینه‌ای با بیش از 20 هزار ویدئوی متنوع و جذاب با موضوعات مختلف از کارتون تا سکانس‌های برتر فیلم‌ها و سریال‌ها با رعایت اصول رسانه‌ای است که یک محیط امن برای خانواده‌ها را فراهم کرده است.
-گنجینه صوتی
بیش از 80 هزار فایل در موضوعات مختلف و متنوع از تلاوت‌های مجلسی و استودیویی قاریان ممتاز جهان، سخنرانی آیات عظام تا به روزترین موسیقی‌ها با حفظ ارزش‌های اسلامی را می‌توانید در این بخش گوش دهید.
-امن ایران
از جالب‌ترین بخش تبیان است که گستره امر به معروف و نهی از منکر را به فضای مجازی کشانده و کاربر می‌تواند هرگاه با پدیده یا موضوعی مواجه شد که خلاف شرع اسلامی بوده، آدرس آن را از طریق امن ایران به اطلاع برساند تا در تحقق اینترنت پاک شریک باشد.
-حوزه علمیه
کاربر همراه با آشنایی با راه و رسم طلبگی و دریافت سلوک اخلاقی بزرگان حوزه، همراه با مباحث آموزشی طلاب در سطوح مختلف حوزوی می‌تواند در این فضای مجازی راه به عرصه طلبگی بگذارد.
-کتابخانه دیجیتالی
دسترسی به بیش از 40 هزار عنوان کتاب و مقاله و امکان ایجاد کتابخانه شخصی از ویژگی‌های این بخش است.
-گنجینه تصاویر
موضوعات متنوع در قالب‌‌های پس زمینه مانیتور، پس زمینه موبایل و تبلت، روایات تصویری، هدایای گرافیکی فضایی را در پیشروی کاربر قرار می‌دهد که می‌تواند متناسب با نیازهایش از آن بهره ببرد.
-شبکه اندیشمندان علوم اسلامی انسانی
در راستای توسعه بستر هم‌اندیشی میان فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی این بخش راه‌اندازی شده است.
-مرکز یادگیری
محیطی برای تحول در فرهنگ یادگیری، هدایت اینترنتی پروژه‌های دانش‌آموزی از برگزاری دوره‌های آموزشی مجازی نجوم، قرآن، روباتیک تا ارائه پورتال جهت راه‌اندازی سایت مدراس و ارائه محتوا جهت هوشمندسازی مدارس را می‌توانید در این بخش دریافت کنید.
-پیامکی
در این بخش علاوه بر ارائه آثار شهید مطهری، غزلیات حافظ، پیام‌های قرآنی، حکمت‌های نهج‌البلاغه، با عنوان‌هایی نظیر پیامک‌های عاشقانه، سرکاری، حکایات و لطایف هم روبرو می‌شوید.
-فروشگاه اینترنتی
کامل‌ترین فروشگاه اینترنتی ایران همراه با امکان خرید و فروش محصولات توسط اعضاء در بازارچه تبیان و ارائه تسهیلات، تخفیف و جوایز ویژه به اعضا از امتیازات این بخش است.
بخش‌های دیگری نظیر شبکه اختصاصی کودک، دبیرخانه کنسرسیوم محتوای ملی، شبکه اینترانت رایگان، دفاتر استانی تبیان مانند پورتال ملی مساجد و طرح سفیران تبیان و نرم‌افزار را در این سایت شاهد هستید.
* اتکا به اینترانت ملی از خروج هنگفت سالیانه ارز جلوگیری می‌کند
البته چکامه مرتضی‌نیا مدیر مرکز خدامات داده تبیان اتکا به یک شبکه اینترانت ملی را مهم‌ترین عامل برای گسترش فضای مجازی در کشور می‌داند و با اشاره به اینکه میزبانی داده‌های ملی در داخل کشور از ابعاد مختلف امنیتی، اقتصادی و دسترسی به فناوری ضروری است، می‌گوید: میزبانی داده‌های ایرانی در خارج از کشور سالانه موجب خروج مبالغ سنگینی ارز از کشور می‌شود.
وی یکی از خصوصیات دیتاسنتر تبیان را میزبانی مجموعه‌ای از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین پایگاه‌های کشور می‌خواند و می‌افزاید: در شرایطی که اکثر مخاطبان سایت‌های فارسی زبان در داخل کشور هستند، پس بهتر است که از اینترانت ملی برای پاسخگویی به نیاز مخاطبان استفاده کنیم.
البته در اینکه گسترش اینترانت ملی و بالا بردن سرعت اینترنت در کشور و در کنار آن فراهم کردن بسترهای کافی برای ایجاد شبکه‌های اجتماعی ملی از مهم‌ترین خواسته‌های شهروندان ایرانی است.
*شبکه اجتماعی ایرانی به نام «تبیان»/ تأکید بر هویت واقعی افراد
به همین منظور شبکه اجتماعی تبیان با هدف ایجاد عرصه‌ای برای تعاملات مجازی فراخور شأن فرزندان ایران اسلامی و متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی پس از دو سال برنامه‌ریزی در سوم خرداد سال 90 همزمان با ولادت حضرت زهرای مرضیه(س) کار خود را آغاز کرد. این شبکه اجتماعی به اعضای خود این امکان را می‌دهد که در محیطی امن همراه با خانواده حضور داشته باشد و این امنیت را به دیگر اعضای حاضر در شبکه تسری دهد.
عضویت بیش از ۱۵ هزار اعضای شناخته شده تبیان با هویت واقعی در شبکه و ساخت بیش از یکهزار گروه توسط کاربران در موضوعات ارزشی و محتوامحور از جمله فعالیت‌هایی است که در این مدت انجام شده است.
زهره حسینی معاون شبکه اجتماعی تبیان با اشاره به استقبال کاربران ایرانی از شبکه مجازی تبیان بیان می‌دارد: تبیان تلاش کرد در زمینه web2 خود را تقویت کند و این دلیل بارز ورود تبیان به عرصه شبکه‌های مجازی بود تا یک شبکه اجتماعی بومی ایرانی- اسلامی بنا کند.
*آسیب‌های شبکه اجتماعی غربی
وی با بیان اینکه تبیان از فیسبوک الگو نمی‌گیرد، ادامه می‌دهد: برخی شبکه‌های مجازی به دلیل دوست‌یابی تأسیس شده و با ایجاد روابط ناهنجار و خارج از عرف بین دختر و پسر، موجب شکسته شدن بسیاری هنجارهای ایرانی اسلامی می‌شوند، همچنین بسیاری اوقات برخی افراد از این شبکه‌ها برای سواستفاده از دیگران بهره می‌برند.
این در حالی است که شبکه اجتماعی تبیان مطابق با فرهنگ ایرانی اسلامی و متفاوت از ساختارهای مدل غربی است، چرا که خانواده و هویت واقعی افراد در شبکه اجتماعی بها داده می‌شود و در نتیجه همین هویت واقعی از برخی ناهنجاری‌ها جلوگیری می‌کند.
هر چند در ابتدای فعالیت ظاهر شبکه اجتماعی تبیان، شبیه فیسبوک بود، زیرا بسیاری از کاربران عضو فیسبوک بودند، اما به مرور زمان پوسته‌های متنوع مذهبی و مناسبتی برای شبکه طراحی شد و در نهایت چهره او را با فیسبوک متفاوت کرده است.
با توجه به اینکه حدود دو سال و اندی از فعالیت این شبکه اجتماعی مجازی گذشته است و تعداد بسیاری از جوانان ایرانی عضو این شبکه شده‌اند، به نظر می‌رسد حمایت از شبکه اجتماعی ملی می‌تواند گامی مهم برای گسترش تمدن ایرانی-اسلامی در فضای مجازی باشد.