سرقت تابلوی «لبخند ژکوند» در سال 1911 شهرت این اثر را جهانی کرد، اما چاپ کتاب «رمز داوینچی» به قلم «دن براون» بود که بازار حدس و گمان‌ها درباره راز سربه مُهر این بانوی قرن شانزدهمی را تا سرحد ممکن داغ کرد.

اکنون سوالات ریز و درشت بسیاری درباره «مونالیزا»ی داوینچی فکر کارشناسان هنری و تاریخدانان را به خود مشغول کرده؛ از هویت اصلی این زن خندان گرفته تا مثلث طلایی که در این نقاشی نهفته است ... در متن زیر به برخی از این پرسش‌ها و فرضیه‌های ارائه شده می‌پردازیم:

** «مونالیزا» که بود؟

بر اساس اطلاعات تاریخی، مونالیزا همسر تاجری اهل فلورانس بود. این زن در اصل «لیزا ژراردینی دل ژکوندو» نام داشت، اما پژوهشگران هنوز 100 درصد مطمئن نیستند که زن تصویرشده در شاهکار داوینچی همان اهل مونالیزای فلورانس باشد. دل ژکوندو عضوی از خانواده‌ای تقریبا اشرافی برخاسته از روستا بود که با «فرانچسکو دل ژکوندو» - تاجری ثروتمند - ازدواج کرد.

*راز لبخند ژکوند!؟

این زن به گونه‌ای اسرارآمیز لبخند زده، لب‌هایش می‌خندد اما چشم‌هایش غمگین است. همین ویژگی‌های متناقض است که موجب شده گمانه‌زنی‌های بسیاری حول محور این چهره ماندگار صورت بگیرد. چند سال پیش این تابلو با استفاده از نرم‌افزاری رایانه‌ای مورد بررسی قرار گرفت و آماری درباره‌ احساس مونالیزا براساس حالت ابروها، لب‌ها و گونه‌های وی منتشر شد. طبق نتایج این تحقیق، مونالیزا 83 درصد خوشحال، 9 درصد منزجر، 6 درصد ترسیده و 2 درصد عصبانی است.

** آیا مونالیزا باردار بوده؟

حالتی که مونالیزا دستانش را روی شکم خود قرار داده، موجب شده برخی حدس بزنند این زن باردار بوده است. جالب است که «لیزا دل ژکوندو» در واقع زمانی که مدل داوینچی برای خلق این پرتره شده، فرزند دومش را در شکم داشت.

** آیا مونالیزا مرد بوده؟

برخی نظریه‌پردازان معتقدند بدن مونالیزا بیشتر استخوان‌بندی مردانه دارد تا زنانه. این تئوری تا جایی پیش رفته که گاهی گفته می‌شود مونالیزا یک مرد با روحیات زنانه بوده است.

** مونالیزا؛ مادر داوینچی؟!

مدارک تاریخی موجود، بعضی از کارشناسان را به سمت این فرضیه سوق داده که داوینچی پرتره محبوبش را با نگاه کردن به چهره مادر خود کشیده است. «کاترینا داوینچی» نام مادر این نقاش بزرگ بوده که برخی باور دارند داوینچی اثرش را شبیه صورت او ترسیم کرده است.

** مونالیزا همان داوینچی است؟

هویت اصلی معروف‌ترین نقاشی جهان تا جایی مورد بحث بوده که گاهی فرضیه‌های این‌چنینی در میان پژوهشگران هنری مطرح شده است. وقتی مسئله هویت مونالیزا پیش می‌آید، گاهی شنیده می‌شود که چهره این زن، نسخه بدون ریش و زنانه صورت لئوناردو داوینچی است.

به گزارش بولد اسکای، جالب است که این نقاشی نقاط مشابه شگفت‌انگیزی با خودنگاره موجود از نقاش برجسته ایتالیایی دارد.

** هویتی دوجنسیتی!

نظریه‌پردازان درباره «لبخند ژکوند» تا جایی جلو رفته‌اند که برخی مدعی شده‌اند که «مونالیزا» ترکیبی از دو کلمه لاتین Amon و Elisa است و این بدین معناست که مونالیزا نرماده - ترکیبی از دو جنس زن و مرد - بوده است. بسیاری از متخصصان هم معتقدند ممکن است صورت این زن اسرار‌آمیز، ترکیبی از چند چهره‌ی مختلف باشد.

** ابروهای مونالیزا کجاست؟

یکی از مشخصات قابل بحث چهره مونالیزا این است که او هیچ مویی در صورت ندارد و حتی ابروهایش به سختی دیده می‌شوند. براساس اطلاعاتی که برخی تاریخدانان منتشر کرده‌اند، در قرن شانزدهم میلادی مرسوم بوده زنان اشراف‌زاده ابروهای خود را با تیغ می‌زدند.

** مثلث طلایی

وجود مثلثی طلایی در نقاشی برجسته داوینچی یکی از نظریاتی است که قرینگی کامل این تابلو را به اثبات می‌رساند. با وصل کردن نقاط طلایی این نقاشی، شکلی جام‌مانند ظهور می‌کند که گفته می‌شود همان جام مقدس مسیحیان است. «دن براون» در کتاب پرفروش «رمز داوینچی» خود به این تئوری پرداخته است.