به گزارش مشرق به نقل از مرکز خبر حوزه، متن پرسش ها و پاسخ هاي آيت‌الله جوادي آملي را در ادامه مي خوانيد.

* مسئله وجود مقدس امام زمان‏(عج) از نظر فلسفي چگونه توجيه مي‏شود؟ آيا دليل فلسفي بر اثبات وجود آن حضرت وجود دارد؟

درباره وجود مبارک حضرت حجّت‏(عج) «برهان عقلي بر امکان» اقامه مي‏شود؛ يعني بر اساس حکم عقل، ممکن است انسان کاملي عمر طولاني داشته باشد.

ما به ديدن عمرهاي کوتاه عادت کرده‌ايم. اما اگر شخصي، از همه علل و عوامل طبيعي آگاه باشد و آنچه براي او سودمند است، فراهم کند و از آنچه براي او زيانبار است بپرهيزد، مي‏تواند عمر طولاني داشته باشد. اين مسئله خارق عادت است؛ نه خارق عقل. «معجزه» هم چيزي خارق عادت است، نه خارق عقل. علم نيز به چنين چيزي راه نيافته است، زيرا علم به امور عادي راه دارد؛ نه امور غير عادي. کرامت نيز در امور خلاف عادت جاري است.
* حيات حضرت ولي عصر(عليه‌السلام) از نظر علمي چگونه توجيه مي‏شود؟

اول: حيات طولاني امام زمان(عليه‌السلام) بر خلاف عادت است، نه بر خلاف علّيّت؛ يعني به طور عادي کسي نمي‏تواند، هزار يا ده هزار سال زندگي کند؛ اما به صورت غير عادي (خرق عادت) اين کار ممکن است.

دوم: اگر بدانيم انسان چيست و چه کسي بدن او را اداره مي‏کند، اصلاً اين پرسش براي ما مطرح نمي‏شود؛ براي مثال براي عرفا و حکماي بزرگ، اصلاً چنين پرسش هايي مطرح نمي‏شود.

بنده زماني به دندانپزشک محترمي مراجعه کردم. او مي‏گفت دندان هاي بعضي صد سال سالم مي‏ماند و نمي‏پوسد؛ ولي اگر فولاد صد سال شب و روز کار کند، فرسوده مي‏شود. چون اگر فولاد و آهن فرسوده شود، ديگر چيزي جايگزين آن نمي‏شود؛ امّا دندان انسان هر روز عوض مي‏شود و هر روز سلول هاي جديدي جاي سلول هاي مرده و قديمي را مي‏گيرد.

با اين توضيح، همه ذرات بدن در حرکت و تعويض است و روح آدمي همه حرکات اين ذرات را تحت کنترل دارد. حال اگر روح انسان کاملي، بر خلاف عادت (نظم عادي)، بهترين سلول ها را جايگزين کند و دقيق‏ترين کنترل ها را روي قسمت هاي مختلف بدن داشته باشد، يک انسان کامل مي‏تواند، ميليون‌ها سال زنده بماند (اين مطلبي است که در علم پزشکي امروز به اثبات رسيده است).

مُلاي رومي طي مثالي مي‏گويد: اگر شما روز يا شبي در کنار نهر رواني که آب آن به آرامي در حرکت است، بنشينيد و تصوير خورشيد يا ماه را در آن ببينيد، متوجه مي‏شويد که صدها عکس مي‏آيد و مي‏رود و شما همچنان خيال مي‏کنيد که ساعت ها با عکس نخست روبه‏رو بوده‏ايد، در حالي که آينه‏ها و عکس هاي متعدد، هر لحظه مي‏آمدند و مي‏رفتند.

آب مبدَل شد در اين جو چند بار ...... عکس ماه و عکس اختر برقرار

اين بزرگوار در جاي ديگر مي‏گويد:

اي برادر تو همان انديشه‏اي ............. ما بقي تو استخوان و ريشه‏اي

بنابراين، اگر کسي روح و سلطه آن بر بدن خود را بشناسد، و سَيَلان، حرکات و تعويض ذرات بدن را تحت کنترل روح بداند و نيز کمي با حکمت و عرفان آشنا شود، اين اشکال که چگونه يک انسان مي‏تواند يک يا دو ميليون سال يا بيشتر بماند، براي او مطرح نمي‏شود. اگر پيوند روح با خالق جهان هستي به اندازه‏اي بود که قدرت خاصي ما فوق قدرت افراد عادي يافت، مي‏تواند همان طور که بدن خود را مي‏گرداند، خارج از بدن خود را هم اداره کند، زيرا خارج از روح او هم حکم بدن او را دارد.

وجود مبارک اميرمؤمنان(ع) در خطبه قاصعه نهج‏البلاغه مي‏فرمايد: من در حضور پيامبر اکرم‏صلي الله عليه و آله و سلم بودم که مشرکان حجاز به پيامبر اکرم‏صلي الله عليه و آله و سلم گفتند، اگر تو پيامبري معجزه‏اي (حسّي) بياور تا تو را بپذيريم. آنگاه گفتند: دستور بده نيمي از درختي که روبروي تو است، از نيمه ديگر جدا شود و به حضور تو بيايد. حضرت فرمود: اگر اين کار را انجام بدهم، ايمان مي‏آوريد؟ گفتند: بلي. حضرت علي(عليه‌السلام) در ادامه مي‏فرمايد: من ديدم که اين درخت دو نيم شد و نيمي از آن در جاي خود ايستاد و نيم ديگر حرکت کرد و جلو آمد، به طوري که شاخه‏هاي آن روي دوش ما قرار گرفت.

مشرکان گفتند: دستور بده نيمه ديگر آن هم از جاي خود حرکت کند و نزد تو بيايد. پيامبر اکرم‏صلي الله عليه و آله و سلم اين کار را هم انجام دادند. بعد گفتند: دستور بده دو نيمه درخت به هم متصل شود و در جاي اول قرار گيرد؛ با اين همه، مشرکين باز هم ايمان نياوردند.

همه کرامات محال عادي هستند؛ نه محال عقلي که محال عقلي (مانند 2×2=5) کرامت يا اعجازبردار نيست؛ به هر حال، حيات حضرت ولي‏عصر(عج) محال عادي است؛ نه محال عقلي.

* دليل قرآني وجود حضرت حُجّت (عج) چيست؟

مرحوم کليني (رضوان اللّه عليه) در کتاب شريف کافي طي بابي از ائمه(عليهم‌السلام) نقل کرده است که به سوره قدر احتجاج کنيد، زيرا در سوره قدر آمده است، هر سال ليلة القدري دارد و فرشتگان در شب قدر، هر سال با همراهي روح (جبرئيل سلام اللّه عليه)، همه احکام و امور را به زمين نازل مي‏کنند.

وقتي فرشتگان احکام و امور را به زمين مي‏آورند، بايد آن را به کسي بسپارند، چون افراد عادي نمي‏توانند ميزبان فرشتگان باشند و احکام صادره را تحويل بگيرند، پس تنها کسي که در روي زمين مهمان‏دار فرشتگان و تحويل گيرنده اين امور و مقدّرات است، وجود مبارک ولي عصر(عليه‌السلام) است، بنابراين با توجه به رواياتي که مرحوم کليني نقل کرد، از نظر قرآن، در شب قدر که همه فرشتگان به همراهي جبرئيل(سلام اللّه عليه) يا روح، مقدّرات امور را نازل مي‏کنند، بايد آن را به کسي بسپارند و به او گزارش بدهند؛ گيرنده اين امور وجود مبارک ولي عصر(ارواحنا فداه) است.

* چگونه مي‏توان امام زمان‏(عج) را شناخت؟

شناخت بر دو قسم است: «شناخت تاريخي» و «شناخت واقعي» که از قسم نخست مهم‏تر است. مسئله مهم اين است که ما آن حضرت را به حقيقت بشناسيم و ايشان نيز ما را ببيند؛ نه اينکه ما حضرت را ببينيم.

در زمان پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم (که مقامش از همه امامان بالاتر است) عده زيادي آن وجود مبارک را مي‏ديدند، اما خداي سبحان درباره آنها فرمود: «و تراهم ينظُرُون اِليک و هُم لايُبصرون»؛ آنها را مي‏بيني که به تو مي‏نگرند؛ ولي تو را نمي‏بينند. اهل نظر هستند، اما اهل بصيرت نيستند. هنر اين است که به گونه‏اي باشيم که وجود مبارک امام زمان(عليه‌السلام) ما را ببينند.

در قرآن کريم آمده است: خدا که بر همه چيز بصير است، در روز قيامت به عده‏اي نگاه نمي‏کند: «ولايُکلّمهم اللّه و لاينظرُ اِليهم يومَ القيامةِ و لايزکّيهم» و نگاه تشريفي خود را نسبت به عده‏اي اعمال نمي‏کند.

اگر ما در مسير صحيح حرکت کنيم، آن حضرت ما را مي‏بيند.