به گزارش مشرق، دکتر اکبر کوشانفر متخصص اطفال گفت: به رغم پیشرفت‌های زیادی که در دهه‌های اخیر برای پیشگیری از مرگ و میر کودکان صورت گرفته است، هنوز سالیانه طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، 5 تا 6 میلیون کودک به دلایل مختلف جان خود را از دست می‌دهند که 80 درصد از این تعداد کودکان زیر یک سال هستند.
وی گفت: در بین آمار مرگ و میر کودکان به علت اسهال و استفراغ (15.9 درصد)، بیماری‌های تنفسی و پنومونی ( 17.6 درصد) و تولد زود‌هنگام و کم‌وزنی هنگام تولد در رده سوم (10.5 درصد) است.
کوشانفر با تاکید بر اینکه یکی از عوامل اصلی تعیین کنترل بقای رشد سالم کودک، تغذیه مادر در هنگام بارداری است، گفت: رشد جنین در طی دوران بارداری و وزن هنگام تولد یکی از حساس‌ترین و رایج‌ترین شاخص‌های بهداشتی برای ارزیابی نوزادان و همچنین تعیین شاخص سلامت نوزاد است.
وی افزود: اختلالات رشد سالم در این دوران و عامل مهم کاهش وزن هنگام تولد باعث افزایش مرگ و میر و عوارض دوران کودکی می شود.
این متخصص اطفال با بیان اینکه وزن نوزاد در بدو تولد بیانگر دو عامل طول مدت و سن حاملگی و رشد جنین است، گفت: اندازه بدن نه تنها در دوران جنینی بلکه در سراسر دوران کودکی متناسب با سن است و رشد جسمی و روحی کودک در دو سال اول زندگی و دوران بلوغ بسیار سریع و در مواقع دیگر رشد آهسته‌تر است.
کوشانفر یادآور شد: براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، وزن تقریبی نوزادان نرم طبیعی (رسیده) بین 3000 تا 3200 گرم و دختران 200 گرم از پسران کمتر است، چنانچه نوزادی در هنگام تولد کمتر از 2500 گرم متولد شود کم‌وزن (Low-Birth Weiqht) نامیده می‌شود که کم وزنی خفیف نوزادی است ولی نوزادی که دارای وزن 1500 گرم است، نوزاد بسیار کم وزن (V.L.B.V) تلقی می‌شود. نوزادی که کمتر از 1000 گرم است نیز کم‌وزن شدید محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی، شیوع نوزادان کم‌وزن در ایران را 8 درصد گزارش نموده است، گفت: وزن کم هنگام تولد یک مشکل مهم جهانی، بهداشتی و پرهزینه است.
کوشانفر در خصوص عوامل مؤثر در تولد نوزادان نارس گفت: عوامل روانی، عاطفی و آمادگی والدین برای تولد نوزاد خواسته یا ناخواسته، میزان تحصیلات والدین و میزان آگاهی مادر در تغذیه دوران بارداری و شیردهی، تهوع بارداری و نحوه زایمان به خصوص زایمان زودرس، سزارین، چندقلو‌زایی و تغذیه فرزندان همگی از عوامل تاثیرگذار در وزن گیری جنین هستند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه عوامل اقتصادی، درآمد خانواده، شغل و فرهنگ خانواده از عوامل بسیار مهم در میزان وزن گیری جنین هستند، گفت: عوامل زیست محیطی، محل زندگی، آلودگی آب به نیترات، آلودگی هوا و مسمومیت با فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم، آلودگی صوتی و وجود نیروگاه‌های برق‌هسته‌ای در‌اطراف منزل نیز از عواملی هستند که در رده دوم بر وزن گیری جنین تاثیر می‌گذارند.
عوارض نارس بودن نوزاد
وی مهمترین عوارض نوزادان نارس را افزایش مرگ و میر در اثر عوارض تنفسی، هیپوکسی (کمبود اکسیژن) و آسفیکسی (خفگی) برشمرد و گفت: عوارض‌عفونی و عوارض صدمات مغزی نوزادان (آنسفالوپاتی)، سپتی‌سمی (عفونت خون)، فلج مغزی و عوارض دوران کودکی (اختلالات یادگیری، مشکلات‌شنوایی، دیدن و حرکتی) بهره هوشی پایین‌تر، مشکلات رفتاری نظیر اختلالات بیش فعالی، حواس پرتی، عدم تمرکز دوران‌کودکی و کیفیت زندگی نامناسب و مشکلات تغذیه‌ای (مثل مکیدن و خواب بیشتر) نیز از عوارض ثانویه‌ای است که در مراحل مختلف رشد کودک ممکن است بروز کند.
کوشانفر با تاکید بر اینکه وزن هنگام تولد همیشه یک معیار مهم برای بررسی‌های کلینیکی و مداخلات بهداشتی درمانی به منظور یافتن علل مؤثر است، گفت: مهمترین نکته در پیشگیری از تولد نوزادان نارس و کم وزن، جلوگیری از صدمات جسمی و روانی کودکان است.
نوزاد نارس باید با شیر مادر تغذیه شود
وی تصریح کرد: باید مادر در دوران بارداری به همراه همسرش توسط پزشک کودکان ویزیت شده و از مزایای تاثیر شیر مادر در سلامت کودک مطلع شود تا در تغذیه فرزندش با شیر خود، بیشتر توجه داشته باشد.
کوشانفر با بیان اینکه برجسته بودن نوک پستان مادر عاملی مهم در تغذیه صحیح کودک با شیرمادر است، گفت: آکادمی طب کودکان آمریکا در بیانیه خود می‌گوید همه نوزادان نارس باید شیرمادر خود را دریافت نمایند اگر شیر مادر کافی نباشد، شیرهای پاستوریزه اهدایی سایر مادران که پس از دو سال کودک خود را شیر نمی‌دهند ارجحیت دارد.
این متخصص اطفال خاطرنشان کرد: تحقیقات انجام شده بیانگر این است که نوزادان نارسی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر به عفونت‌های بیمارستانی، سپتی‌سمی و عوارض گوارشی مبتلا می‌شوند.
وی افزود: با تغذیه از پستان مادر می‌توان از حالاتی همچون هیپوگلیسمی (کمبود قندخون نوزاد) و زردی نوزادان نارس پیشگیری کرد.
کوشانفر گفت: مادرانی که در بیمارستان بستری هستند یا نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه (N.I.C.U) بستری است، باید شیرشان را 6 تا 12 ساعت بعد با پمپ الکتریکی بدوشند و هر 6 تا 8 ساعت این کار را تکرار کنند.
وی یادآور شد: مادرانی که نوزاد نارس به‌دنیا می‌آورند، اغلب روزهای اول با کاهش شیر مواجه هستند که فقط چند قطره شیر از پستان خارج می‌شود ولی نگران و ناامید نباشند، با تغذیه خوب و استراحت و تجویز مکمل‌ها و تماس پوست مادر با پوست نوزاد شیر این مادران افزایش می‌یابد.
کوشانفر با اشاره به اینکه شیرافزاهای گیاهی مانند شنبلیه ظرف 24 تا 72 ساعت در اکثر مادران، شیر را زیاد کرده است، گفت: در یک بررسی مادرانی که از چای سبز همراه شنبلیله، رازیانه و برگ تمشک استفاده کرده بودند، نسبت به آنهایی که فقط چای معمولی نوشیده بودند شیرشان دو برابر شده بود.
وی گفت: در بین آمار مرگ و میر کودکان به علت اسهال و استفراغ (15.9 درصد)، بیماری‌های تنفسی و پنومونی ( 17.6 درصد) و تولد زود‌هنگام و کم‌وزنی هنگام تولد در رده سوم (10.5 درصد) است.
کوشانفر با تاکید بر اینکه یکی از عوامل اصلی تعیین کنترل بقای رشد سالم کودک، تغذیه مادر در هنگام بارداری است، گفت: رشد جنین در طی دوران بارداری و وزن هنگام تولد یکی از حساس‌ترین و رایج‌ترین شاخص‌های بهداشتی برای ارزیابی نوزادان و همچنین تعیین شاخص سلامت نوزاد است.
وی افزود: اختلالات رشد سالم در این دوران و عامل مهم کاهش وزن هنگام تولد باعث افزایش مرگ و میر و عوارض دوران کودکی می شود.
این متخصص اطفال با بیان اینکه وزن نوزاد در بدو تولد بیانگر دو عامل طول مدت و سن حاملگی و رشد جنین است، گفت: اندازه بدن نه تنها در دوران جنینی بلکه در سراسر دوران کودکی متناسب با سن است و رشد جسمی و روحی کودک در دو سال اول زندگی و دوران بلوغ بسیار سریع و در مواقع دیگر رشد آهسته‌تر است.
کوشانفر یادآور شد: براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، وزن تقریبی نوزادان نرم طبیعی (رسیده) بین 3000 تا 3200 گرم و دختران 200 گرم از پسران کمتر است، چنانچه نوزادی در هنگام تولد کمتر از 2500 گرم متولد شود کم‌وزن (Low-Birth Weiqht) نامیده می‌شود که کم وزنی خفیف نوزادی است ولی نوزادی که دارای وزن 1500 گرم است، نوزاد بسیار کم وزن (V.L.B.V) تلقی می‌شود. نوزادی که کمتر از 1000 گرم است نیز کم‌وزن شدید محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی، شیوع نوزادان کم‌وزن در ایران را 8 درصد گزارش نموده است، گفت: وزن کم هنگام تولد یک مشکل مهم جهانی، بهداشتی و پرهزینه است.
کوشانفر در خصوص عوامل مؤثر در تولد نوزادان نارس گفت: عوامل روانی، عاطفی و آمادگی والدین برای تولد نوزاد خواسته یا ناخواسته، میزان تحصیلات والدین و میزان آگاهی مادر در تغذیه دوران بارداری و شیردهی، تهوع بارداری و نحوه زایمان به خصوص زایمان زودرس، سزارین، چندقلو‌زایی و تغذیه فرزندان همگی از عوامل تاثیرگذار در وزن گیری جنین هستند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه عوامل اقتصادی، درآمد خانواده، شغل و فرهنگ خانواده از عوامل بسیار مهم در میزان وزن گیری جنین هستند، گفت: عوامل زیست محیطی، محل زندگی، آلودگی آب به نیترات، آلودگی هوا و مسمومیت با فلزات سنگین مانند سرب و کادمیوم، آلودگی صوتی و وجود نیروگاه‌های برق‌هسته‌ای در‌اطراف منزل نیز از عواملی هستند که در رده دوم بر وزن گیری جنین تاثیر می‌گذارند.
عوارض نارس بودن نوزاد
وی مهمترین عوارض نوزادان نارس را افزایش مرگ و میر در اثر عوارض تنفسی، هیپوکسی (کمبود اکسیژن) و آسفیکسی (خفگی) برشمرد و گفت: عوارض‌عفونی و عوارض صدمات مغزی نوزادان (آنسفالوپاتی)، سپتی‌سمی (عفونت خون)، فلج مغزی و عوارض دوران کودکی (اختلالات یادگیری، مشکلات‌شنوایی، دیدن و حرکتی) بهره هوشی پایین‌تر، مشکلات رفتاری نظیر اختلالات بیش فعالی، حواس پرتی، عدم تمرکز دوران‌کودکی و کیفیت زندگی نامناسب و مشکلات تغذیه‌ای (مثل مکیدن و خواب بیشتر) نیز از عوارض ثانویه‌ای است که در مراحل مختلف رشد کودک ممکن است بروز کند.
کوشانفر با تاکید بر اینکه وزن هنگام تولد همیشه یک معیار مهم برای بررسی‌های کلینیکی و مداخلات بهداشتی درمانی به منظور یافتن علل مؤثر است، گفت: مهمترین نکته در پیشگیری از تولد نوزادان نارس و کم وزن، جلوگیری از صدمات جسمی و روانی کودکان است.
نوزاد نارس باید با شیر مادر تغذیه شود
وی تصریح کرد: باید مادر در دوران بارداری به همراه همسرش توسط پزشک کودکان ویزیت شده و از مزایای تاثیر شیر مادر در سلامت کودک مطلع شود تا در تغذیه فرزندش با شیر خود، بیشتر توجه داشته باشد.
کوشانفر با بیان اینکه برجسته بودن نوک پستان مادر عاملی مهم در تغذیه صحیح کودک با شیرمادر است، گفت: آکادمی طب کودکان آمریکا در بیانیه خود می‌گوید همه نوزادان نارس باید شیرمادر خود را دریافت نمایند اگر شیر مادر کافی نباشد، شیرهای پاستوریزه اهدایی سایر مادران که پس از دو سال کودک خود را شیر نمی‌دهند ارجحیت دارد.
این متخصص اطفال خاطرنشان کرد: تحقیقات انجام شده بیانگر این است که نوزادان نارسی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر به عفونت‌های بیمارستانی، سپتی‌سمی و عوارض گوارشی مبتلا می‌شوند.
وی افزود: با تغذیه از پستان مادر می‌توان از حالاتی همچون هیپوگلیسمی (کمبود قندخون نوزاد) و زردی نوزادان نارس پیشگیری کرد.
کوشانفر گفت: مادرانی که در بیمارستان بستری هستند یا نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه (N.I.C.U) بستری است، باید شیرشان را 6 تا 12 ساعت بعد با پمپ الکتریکی بدوشند و هر 6 تا 8 ساعت این کار را تکرار کنند.
وی یادآور شد: مادرانی که نوزاد نارس به‌دنیا می‌آورند، اغلب روزهای اول با کاهش شیر مواجه هستند که فقط چند قطره شیر از پستان خارج می‌شود ولی نگران و ناامید نباشند، با تغذیه خوب و استراحت و تجویز مکمل‌ها و تماس پوست مادر با پوست نوزاد شیر این مادران افزایش می‌یابد.
کوشانفر با اشاره به اینکه شیرافزاهای گیاهی مانند شنبلیه ظرف 24 تا 72 ساعت در اکثر مادران، شیر را زیاد کرده است، گفت: در یک بررسی مادرانی که از چای سبز همراه شنبلیله، رازیانه و برگ تمشک استفاده کرده بودند، نسبت به آنهایی که فقط چای معمولی نوشیده بودند شیرشان دو برابر شده بود.