گروه دفاع و امنیت مشرق- در جریان تحویل انبوه 4 نوع موشک بالستیک به سپاه پاسداران طی روز چهارشنبه، سردار دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح کشورمان از تجهیز شدن موشکهای ایرانی به سرهای جنگی مدل "بارانی" و "بلست" (بلاست) خبر داد و از موشکهای قدر یک اچ و قیام به عنوان نمونه هایی از موشک های ایرانی که به این کلاهک ها مجهز شده اند یاد کرد.
اما این سرهای جنگی چه ویژگی هایی دارند و چه مزیتی به موشکهای پر قدرت ایرانی می بخشند؟
موشکها به صورت کلی از نظر ماهیت عملکرد سر جنگی، موشکها در دسته بندی منفرد یا غیر منفرد تقسیم می شوند. کلاهک منفرد، نوع معمول و پایه کلاهک هر موشکی است و این سرجنگی بسته به ماموریت تعریف شده برای آن می تواند انفجاری شدید، ترکش زا، آتش زا، خوشه ای و ... باشد.
کلاهکهای خوشه ای گونه ای از کلاهکهایی هستند که برای موشکهای بالستیک مورد استفاده قرار می گیرند. در این گونه کلاهکها به مانند بمب های خوشه ای، ریز بمب هایی در زمانی که بمب یا سر جنگی مورد نظر به محل هدف نزدیک می شود رها شده و منطقه مورد نظر را پوشش می دهد. از این کلاهک ها برای حمله به اهدافی مثل باندهای پروازی و یا تجمعات بزرگ نیروهای پیاده و یا زرهی استفاده می شود.
نوع دیگر، کلاهک «چندگانه» یا «مجتمع» است که در واقع از کنار هم قرار گرفتن تعدادی کلاهک کوچکتر حاصل شده است و پس از جدا شدن کلاهک اصلی از موشک و در زمان مطلوب، این کلاهک های کوچک از سرجنگی اصلی جدا شده و با فاصله گرفته از هم به نقاط مختلفی برخورد میکنند.
اما نوعی از کلاهک های موشکهای ایرانی که امروز نیز به آن اشاره شد ، کلاهک "بارانی" نام دارد. آنچه با صفت بارانی بر روی موشکهای ایرانی نصب شده، نوعی سر جنگی دربردارنده ریزبمب های پرتاب شونده به بالا پس از اصابت به هدف است . این کلاهک با فرود آمدن در محوطه ای نسبتا گسترده که ممکن است پیش از پرتاب با توجه به شرایط هدف قابل تنظیم هم باشد، سطح مورد نظر را مورد اصابت قرار می دهد.
نمایه عملکرد کلاهک بارانی
این گونه از کلاهک ها یا سرهای جنگی موشک، اساسا برای انهدام هدف واحد طراحی نشده بلکه برای آسیب رسانی به محوطه ای شامل اهداف پراکنده و پخش شده مورد استفاده قرار می گیرند مثلاً یک پادگان نظامی که خودروهایی با زره سبک در آن قرار دارند یا یک فرودگاه که در آن بالگردها و هواپیماها در توقفگاه های روباز یا زیر سایه بانی ساده مستقر هستند و یا یک شناور غول پیکر ...
اما گونه دیگری از سرهای جنگی که امروز توسط وزیر دفاع به آن اشاره شد، نمونه "بلست" بود. اما این سر جنگی چیست و دارای چه ویژگی هایی است؟
تحویل انبوه موشک های بالستیک با کلاهک بارانی و بلست به سپاه پاسداران
این گونه سرهای جنگی امروزه به صورت استاندارد در عمده موشکهای بالستیک متعارف به مانند گونه های "آگنی و شاهین ساخت هند و پاکستان و یا سری DF چینی و همچنین موشکهای کروز آمریکایی تام هاوک" استفاده می شود. البته باید گفت که سرهای جنگی شدید الانفجار نه فقط در موشکهای بالستیک و یا کروز بلکه در سلاح های ضد زره، بمب های هوا پرتاب، موشکهای تاکتیکی هوا به سطح و بسیاری دیگر از انواع مهمات استفاده می شود.
اما دلیل این محبوبیت چه می تواند باشد؟ شاید با نگاهی به پروسه ای که بعد از انفجار یک سرجنگی شدید الانفجار رخ می دهد به پاسخ این سوال رسید.
"blast wave" یا به نوعی موج اولیه انفجار که پس از اصابت این گونه از سرهای جنگی ایجاد می شود، یک موج بسیار فشرده از هوا همانند بازدم به حساب می آید که با سرعت مافوق صوت حرکت کرده و در مسیر خود انسان ها، خودروها، سازه ها و به نوعی هر چیزی را تخریب می کند. البته این موج چندین میلی ثانیه و در محوطه ای در نزدیکی محل وقوع انفجار رخ می دهد.
موج اولیه انفجار یا Blast wave
"Shockwaves" دومین موج انفجاری است که با برد بیشتر و با سرعت مافوق صوت حرکت کرده و عمدتا انرژی بیش از نیروی امواج صوت را با خود حمل می کند. برای نمونه جالب است بدانید که ماده ای به مانند تی ان تی در زمان انفجار، امواجی با شتاب 6900 متر بر ثانیه را ایجاد کرده که می تواند انواع سازه ها و اندام درونی انسانها را نیز نابود کند.
مرحله بعدی در انفجار یک سرجنگی شدید الانفجار، بحث ترکشهایی است که از قطعات سر جنگی و یا موشک که بر اثر انفجار منهدم شده اند است. این ترکشها می توانند نفرات پیاده یا انواع وسائل نقلیه را از بین برده و به انوع سازه ها و ساختمان ها با توجه به میزان مقاومتشان آسیب وارد کنند.
اما پس از مراحل فوق، به بحث حرارت و آتشی می رسیم که پس از انفجار رخ می دهد. این افزایش ناگهانی حرارت به صورت ناگهانی خصوصا بر علیه سازه های ساختمانی یا شناورهای مدرن بسیار مرگبار است و به راحتی می تواند سازه های آهنی و یا فولادی را ذوب کرده و منجر به از هم پاشیدن این سازه ها شود. البته ناگفته مشخص است که اگر انسانی در نزدیک این منطقه افزایش حرارتی نیز قرار داشته باشد به راحتی از پای درمی آید. در صورتی نیز که در محل مورد اصابت مواد سوختنی وجود داشته باشد بحث به وجود آمدن آتش سوزی های بعدی و ادامه تخریب نیز کاملا متصور است.
محله Chiswick در لندن که در جنگ دوم جهانی با یک فروند موشک با سرجنگی شدید الانفجار هدف قرار گرفت
اما آخرین پدیده که معمولا پس از منفجر شدن یک سرجنگی شدیدالانفجار رخ می دهد روی دادن یک خلاء در محل انفجار است که باعث به درون کشیده شدن امواج هوا همانند یک دم، به همراه تمامی ترکش ها و ذرات موجود در اطراف هدف به داخل است. این فشار هوایی که دوباره به داخل کشیده می شود به همراه ترکش ها باعث می شود که تخریب در محل انفجار به بالاترین سطح ممکن خود برسد.
با بررسی تبعات شلیک موشک های بالستیک ایرانی با کلاهک هایی چون "بلست" می توان گفت که مجموع این اتفاقات که در کسری از ثانیه رخ می دهد سرهای جنگی شدید الانفجار را به انتخابی مناسب برای انواع موشکها، خصوصا موشکهای مدرن ایرانی که می توانند هم اهداف مورد نیاز در دریا و هم خشکی را تا 2 هزار کیلومتر نابود کنند، بدل کرده است.