در سومین گزارش از مهمترین اخبار سینمایی سال 92 به بررسی اخبار فصل پائیز پرداخته‌ایم.
* انتخاب جنجالی «گذشته»
اوایل مهر، کمیته انتخاب فیلم ایرانی برای معرفی به اسکار متشکل از فاطمه معتمد آریا، مسعود کیمیایی، بهروز افخمی، کمال تبریزی، حسن حسندوست، مسعود رایگان، علیرضا زرین دست، حسین معززی‌نیا و امیر اسفندیاری پس از بررسی‌های اولیه، 12 فیلم«برف روی کاج‌ها» ساخته پیمان معادی، «بی‌خود و بی جهت» ساخته عبدالرضا کاهانی، «پذیرایی ساده» ساخته مانی حقیقی، «پله آخر» ساخته علی مصفا، «حوض نقاشی» ساخته مازیار میری، «دربند» ساخته پرویز شهبازی، «دهلیز» ساخته بهروز شعیبی، «قاعده تصادف» ساخته بهنام بهزادی، «کلاس هنرپیشگی» ساخته علیرضا داودنژاد، «گذشته» ساخته اصغر فرهادی، «گناهکاران» ساخته فرامرز قریبیان و «هیس... دخترها فریاد نمی زنند» ساخته پوران درخشنده را معرفی کردند و در نهایت پس از اعلام دو فیلم «گذشته» و «دربند» به عنوان گزینه های نهایی گذشته را برای اسکار انتخاب کردند. انتخابی که با واکنش های تند تهیه کننده فیلم دربند و بسیاری از اهالی سینما و رسانه همراه شد و با عدم حضور این فیلم در بین گزینه های نهایی عده ای دوباره لب به اعتراض در خصوص تصمیم کمیته انتخاب فیلم ایرانی برای معرفی به اسکار گرفتند.
* مدیرانی که آمدند؛ مدیرانی که رفتند
یکی از اتفاقات پررنگ سینما در پائیز تغییر و تحولات مدیریتی در سازمان سینمایی بود و مدیرانی نظیر سید احمد میرعلایی،جلیل عرفان‌منش، شفیع اقامحمدیان، هاشم میرزاخانی، مهدی عظیمی‌میرآبادی و سعید رجبی فروتن تودیع شدند و علیرضا رضاداد (مشاور ارشد سازمان سینمایی)، محمدرضا جعفری جلوه( مدیرعامل فارابی)، محمدمهدی طباطبایی نژاد( مدیرعامل مرکز گسترش)، حبیب ایل بیگی( مدیرعامل سینمای جوان)،حسین مسافرآستانه( مدیرعامل موسسه رسانه های تصویری)، نصرت‌الله مرادی (معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی)، رضا بشر دوست( مدیر کل حراست)،محمد سعید زمانی (رئیس دفتر حوزه ریاست)، لادن طاهری( مدیر فیلمخانه ملی ایران) و محمدرسول صادقی( مدیر کل روابط عمومی) احکام خود را در فواصل زمانی مختلف فصل پائیز از ایوبی دریافت کردند.
* معرفی اعضای جدید پروانه ساخت و نمایش
در ادامه انتصابات و تغییر و تحولات مدیریتی، اعضای جدید شورای بازبینی فیلمهای سینمایی هم معرفی شدند و به این ترتیب سید حسن خامنه‌ای،دکتر حسین کرمی،دکتر محمد باقر قهرمانی،سید رضا میرکریمی،سید احمد رضا دستغیب،حجت الاسلام و المسلمین شهاب مرادی،مجید رضا بالا،سید ضیاءالدین دری و محمد حسین لطیفی در این شورا منصوب شدند. البته حجت‌الاسلام شهاب مرادی چند روز پس از این انتصاب، استعفا کرد و دو ماه بعد هم به عنوان رئیس سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران منصوب شد.
دو ماه بعد از آن هم اعضای شورای پروانه‌ی ساخت و بازبینی مواد سمعی و بصری در دوره‌ی جدید معرفی شدند. این افراد عبارتند از علیرضا شجاع‌نوری، سهیل جهان‌بیگلری، ایرج محمدی، محمد صدری، حمید بهمنی، مریم پوریامین، منوچهر اکبرلو، اسدالله اعلایی و عبدالله اسفندیاری بودند.
* دستور ایوبی برای لغو دریافت مالیات ارزش افزوده از مخاطبان
گران شدن 500 تومانی بلیت بعضی از سینماهای تهران در نیمه دوم سال، یکی از خبرهای مهم مهرماه بود که بلافاصله به دستور رئیس سازمان سینمایی لغو و قرار شد، مالیات ارزش افزوده از مخاطبین سینماها دریافت نشود و دوباره رقم بلیت سینماها به حالت قبل برگردد.
* رضاداد برای پنجمین بار دبیر جشنواره فیلم فجر شد
حجت‌الله ایوبی دبیر جشنواره‌ی فیلم فجر را در مهرماه معرفی کرد و علیرضا رضاداد به عنوان دبیر سی‌و‌دومین جشنواره فیلم فجر منصوب شد.
پس از آن هم محمد حیدری که پیش از این بیشتر در تئاتر فعالیت داشت، به عنوان مشاور عالی و نماینده رئیس سازمان در امور جشنواره‌ها و اصناف و نیز به عنوان مدیر هنری جشنواره فیلم فجر معرفی شد، همچنین اعلام شد که موسسه رسانه‌های تصویری محل استقرار دبیرخانه جشنواره فجر خواهد بود.
* سرانجام مجمع عمومی فوق‌العاده خانه سینما برگزار شد
یکی از مهمترین اتفاقات مهرماه فصل پائیز برگزاری مجمع عمومی خانه سینما بود و سرانجام پس از حرف و حدیث های فراوان طبق اعلام قبلی، 15 مهرماه موعد برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده خانه سینما بود که این مجمع در همان روز و از ساعت 17 تا حدود 22 برگزار شد.
در این مجمع،دو صنف جدید طراحان جلوه‌های ویژه بصری و سازندگان مواد تبلیغی و روابط عمومی سینمای ایران به خانه سینما اضافه شدند و همچنین هیات مدیره خانه سینما برای سه ماه آینده یعنی تا نیمه دی‌ماه ابقا شد تا در این مدت مجمع عمومی تمام صنوف خانه سینما به طور کامل برگزار شود که تقریبا تمامی مجامع عمومی برپا شد.
* برگزاری جشنواره کودک در آخرین روزهای مدیریت میرعلایی
اواسط مهرماه هم جشنواره فیلم کودک و نوجوان به عنوان اولین جشنواره سینمایی که مدیران جدید آن را اداره می‌کردند، برگزار شد. در این جشنواره که همانند سال قبل در اصفهان برپا بود، پروانه زرین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر کودک به تهیه کننده، کارگردان و بازیگر فیلم «تنهای تنهای تنها» اهدا شد.
* صحبت های طباطبایی‌نژاد در مورد «لاله»
اما یکی از مهمترین اتفاقات و حاشیه‌های سینمایی در فصل پائیز که با وجود نزدیک شدن به روزهای پایانی سال هنوز هم ادامه دارد و واکنش‌های زیادی را در پی داشت، صحبت‌های تکان‌دهنده محمدمهدی طباطبایی‌نژاد،مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی درباره فیلم پرحاشیه «لاله» بود.
طباطبایی‌نژاد پس از تحویل گرفتن مدیریت مرکز گسترش به سراغ چند پروژه حاشیه‌ای این مرکز می‌رود و با سازندگان آن‌ها جلساتی را برگزار می‌کند، او در جلسه با اسدالله نیک‌نژاد (کارگردان «لاله») با این ادعا مواجه می‌شود که اساسا این پروژه سینمایی به مرکز گسترش تعلق ندارد بلکه مالکیت آن دراختیار یک شرکت کانادایی است، بنابراین با توجه به هزینه‌های زیادی که در چند سال گذشته برای این پروژه صرف شده و برخی ابهاماتی که در بخش مالی آن وجود دارد،مدیر عامل مرکز گسترش اعلام کرد تا وقتی بحث مالکیت این پروژه مشخص نشود و شرکت خارجی نامه‌ای مبنی بر تائید یا سلب مالکیت خود بر پروژه «لاله» ارسال نکند،این فیلم که بخشی از فیلمبرداری آن باقی مانده به حالت تعلیق باقی می‌ماند.
البته ماجرای «لاله» فقط به حرف‌های طباطبایی‌نژاد خلاصه نمی‌شد و یکی دو هفته بعد سید علیرضا سبط احمدی، تهیه‌کننده اسبق «لاله»، افشاگری‌های دیگری را درباره این پروژه سینمایی در گفت‌و‌گویی از پرداخت 350 هزار دلاری بنیاد فارابی به نیک‌نژاد و هزینه این پول برای منشی و کارپرداز این کارگردان در آمریکا و کانادا خبر داد.
* آخرین فیلم کوتاه میرزاخانی با لبخند رضایت ایوبی
در مهرماه پرخبر امسال برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران هم یکی دیگر از رویدادهای سینمایی بود که بلافاصله پس از پایان جشنواره فیلم کودک در پردیس سینمایی «ملت» آغاز به کار کرد. یکی از نکات قابل توجه در خصوص برگزاری این جشنواره ابراز رضایت ایبوی از نحوه مدیریت میرزاخانی بود و هربار که خبرنگاران در طول برگزاری جشنواره به سراغ او می آمدند و در خصوص سرنوشت مدیرعامل سینمای جوان سوال می کردند از نحوه کار میرزاخانی ابراز رضایت می کرد اما در کمال تعجب به یکباره خبر تغییر میرزاخانی و از مدت ها قبل اهالی رسانه آنرا زمزمه می کردند رسانه ای شد.
همچنین در فصل پائیز شاهد برگزاری چهارمین جایزه بزرگ شهید آوینی بودیم که حضور برخی فیلم ها بعضا با اعتراض هایی همراه بود و اهالی رسانه و سینماگران این فیلم ها با مناسب جشنواره آوینی نمی دانستند.
* بازگشت نمایندگان خانه سینما به شورای پروانه ساخت
از دیگر اتفاقات حاشیه‌ای سینما در ابتدای نیمه دوم سال، معرفی نمایندگان خانه سینما به شورای پروانه ساخت بود که پیش از آن فقط نام جمال شورجه به عنوان یکی از اعضای این شورا رسانه‌ای شده بود.
اعلام نام منوچهر شاهسواری و همایون اسعدیان به عنوان نمایندگان خانه سینما در شورای پروانه فیلمسازی،آن هم پس از چهار سال، اتفاق مهمی بود چرا که حضور نمایندگان خانه سینما در شورای پروانه ساخت از جمله بحث‌ها و چالش‌هایی بود که اختلاف میان شمقدری، رییس سابق سازمان سینمایی را با خانه‌ی سینما آغاز کرد و پس از آن اوج اختلافات منجر به تعطیلی خانه‌ی سینما شد.
* لغو مجوز موسسه سینمایی مقاومت
هنوز مهرماه شلوغ و پرخبر سینمایی به پایان نرسیده بود که علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاداسلامی از لغو مجوز موسسه سینمایی «مقاومت» خبر داد.
تشکیل این موسسه در آخرین ماه‌های حضور جواد شمقدری در راس سازمان سینمایی پیگیری می‌شد و جمال شورجه به عنوان رییس، مهدی عظیمی‌میرآبادی به عنوان نایب‌رییس و مدیرعامل و علیرضا عاقل‌زاده به عنوان خزانه‌دار هیات‌مدیره موسسه سینمای مقاومت و انقلاب اسلامی معرفی شده بودند.
اما وزیر ارشاد اعلام کرد،« آنچه که به عنوان اساسنامه سازمان سینمایی مقاومت ثبت شده بود، در هیأت امنا عناصری را قید کرده است که به هیچ وجه جزو وظایف این اساسنامه نیست.» و به این ترتیب پس از پروژه «لاله» بار دیگر کشمکش‌هایی میان مدیران قبلی و فعلی سینمایی درگرفت.
* مصوبه جنجالی و خروج فیلمیران از کانون پخش کنندگان
یک اتفاق جنجالی دیگری که در این فصل رخ داد، مصوبه شورای مرکزی پخش‌کنندگان مبنی بر پخش تنها چهار فیلم از سوی هر دفتر پخش بود که این مصوبه اعتراض برخی دفاتر پخش و حتی فیلمسازان را در پی داشت و در نهایت هم منجر به خروج موسسه پخش «فیلمیران»به عنوان یکی از معتبرترین دفاتر پخش از این شورا شد.
* جعفری‌جلوه دوباره به سینما آمد
آغاز دومین ماه فصل پائیز با خبر انتصاب محمدرضا جعفری جلوه به عنوان مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی همراه شد، به این ترتیب جعفری‌جلوه بعد از چهار سال بار دیگر به سینما برگشت،آن هم به عنوان مدیر مهمترین بازوی تولیدی و حمایتی سازمان سینمایی یعنی «بنیاد سینمایی فارابی».
* تشکیل کارگروه سینمایی
در ادامه اقدامات مدیران جدید سازمان سینمایی،14 آبان‌ماه، اولین کارگروه سینمایی با حضور چهره‌هایی همچون مجید مسچی،امیرحسین علم‌الهدی،دکتر روح الله حسینی،مرتضی شایسته،علی سرتیپی،منوچهر شاهسواری،علیرضا داوودنژاد،مهدی کرم‌پور، غلامرضا نجفی،رضا سعیدی پور،محمد قاصد اشرفی و منصور نورپور برگزار و درباره مشکلات در حوزه «پخش و نمایش» بحث شد، این کارگروه‌ها ادامه یافت و در بخش‌های مختلف سینما مانند پخش، بین‌الملل، سالن‌های سینما و .... جلساتی برگزار شد.
* معرفی اعضای جدید هیأت امنای بنیاد سینمایی فارابی
بعد از آنکه جعفری جلوه مدیرعامل فارابی شد، وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی،دکترمحمود عزیزی،سید محمد بهشتی،محمد مهدی حیدریان،هوشنگ مرادی کرمانی،سید محسن مهاجرانی،محمد مهدی عسگرپور،شهریار بحرانی و حسن خجسته به همراه دکتر "حجت الله ایوبی" را به عنوان اعضای جدید هیأت امنای بنیاد سینمایی فارابی معرفی و حکمی را برای هریک صادر کرد تا به این ترتیب شاهد بازگشت افرادی مانند بهشتی،پس از سال‌ها به بنیاد سینمایی فارابی باشیم.
* معرفی اعضای هیات انتخاب فیلم فجر
با نزدیک شدن به زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر، بازبینی فیلم‌ها هم آغاز شد و هیات انتخاب بخش‌های مختلف جشنواره اعلام شدند، بر این اساس قرار شد ابراهیم داروغه‌زاده، مجید رضا بالا، داریوش فرهنگ، حسین کرمی، محمد حسین لطیفی، علی معلم و مازیار میری در بخش سینمای ملی و علیرضا قاسم خان، منوچهر مشیری، پریوش نظریه و محمد درمنش، فیلمهای مستند (بلند) را انتخاب کنند.
* دستور صریح برای دیجیتال‌شدن سینماها
اما یکی از مسائل مهم برای برگزاری جشنواره فیلم فجر رسیدگی به وضعیت سالن‌های سینما بود که باید به سیستم دیجیتال مجهز باشند. در این راستا حجت‌الله ایوبی از دستور صریح و عملیاتی سازمان سینمایی نسبت به مجهز شدن سینماها به سیستم دیجیتال خبر داد. به این ترتیب از روز 28 آبان‌ماه طبق دستور سازمان سینمایی به موسسه «سینماشهر»، روند دیجیتال شدن سینماهای ایران آغاز و قرار شد تمام سینماها به طور رایگان به سیستم دیجیتال مجهز شوند.
* کمال تبریزی رییس کانون کارگردانان شد
28 آبان ماه خبر رسید که رئیس کانون کارگردانان که مجمع عمومی آن پیش‌تر برگزار شده بود، مشخص شده است و کمال تبریزی رئیس کانون کارگردانان خانه سینما شد.
همچنین همایون اسعدیان به عنوان سخنگوی کانون کارگردانان و محمدعلی سجادی به عنوان نایب رئیس کانون انتخاب شدند.
* رونمایی حاشیه ساز پوسترهای فیلم فجر
در 17 آذر ماه یعنی کمتر از دو ماه مانده به جشنواره فیلم فجر چهار پوستر و نیز سایت جشنواره فجر با حضور تعدادی از داوران و برگزیدگان دوره قبلی جشنواره رونمایی شد. در مراسم رونمایی این پوسترها اعلام شد که امسال در بخش مدیریت هنری جشنواره برای تمام مراحل هنری اعم از پوستر، تبلیغات محیطی و آیین‌ها، تم مشخصی در نظر گرفته شده و بر آن اساس رنگ قالب پوسترها فیروزه‌های، سورمه‌ای و بنفش انتخاب شده است. البته گزینش خبرگزاری های رسمی کشور برای حضور در این مراسم با اعتراض بعضا شدید بسیاری از رسانه ها به عملکرد روابط عمومی جشنواره مواجه شد.
* دستور برای تغییر ترکیب شورای صنفی نمایش
شاید یکی از مهمترین احکام حجت‌الله ایوبی در فصل پائیز مربوط به حکم خطاب به محمد احسانی، معاون آثار سینمایی، برای تدوین آئین‌نامه و ضوابط نمایش سال 93 و تشکیل شورای صنفی نمایش جدید دانست.
یکی از مهمترین سوالاتی که پس از صدور این حکم مطرح شد مسئله بازگشت شورای صنفی نمایش به خانه سینما بود که حتی در جلساتی که در چند وقت اخیر میان تعدادی از سینماگران و معاون آثار سازمان سینمایی دراین باره برگزار شده، به آن اشاره شده است. و این حکم بلافاصله با واکنش تند اعضای سابق این شورا مواجه شد.
* اما و اگرهای بودجه سینما...
در آخرین روزهای فصل پائیز، رئیس سازمان سینمایی از افزایش بودجه هشت درصدی سینما در سال آینده خبر داد این در حالی است که حسن روحانی،رئیس جمهور، تورم 20 تا 35 درصدی را برای سال آینده پیش‌بینی کرده بود،اما بودجه پیشنهادی امور سینمایی دولت برای سال 93 نسبت به «بودجه مصوب» سال 92 در لایحه، تنها پنج درصد افزایش داشته است.
* آتش بی خطری که به جان سینما ایران افتاد
آتش‌سوزی در پشت‌بام سینما «ایران» که هیچ خسارتی به دنبال نداشت و سریع مهار شد از دیگر اتفاقات فصل پاییز بود.
اما یکی دیگر از مهمترین اتفاقات سینمایی آذرماه، برگزاری جشنواره فیلم مستند ایران(حقیقت) بود که با استقبال زیاد فیلمسازان همراه بود. در این جشنواره افراد شاخص سینمایی و حتی سیاسی حضور داشتند به طوری که در روز نمایش مستندی درباره «ماندلا» سید محمد خاتمی که هشت سال بود در هیچ جشنواره سینمایی دولتی حاضر نشده بود، به سینما فلسطین رفت.
* دیدار وزیر کشور با سینماگران در خانه سینما
حضور وزیر کشور در خانه سینما و دیدارش با سینماگران از اتفاقات مهم پاییز سپری شده‌ی سینمای ایران بود.
عبدالرضا رحمانی فضلی در این دیدار علاوه بر اینکه از سینماگران خواست تا بازدید او را در وزارت کشور پس بدهند تاکید کرد:«هر تفاهم‌نامه‌ای را برای کمک متقابل با سینماگران امضا می‌کنیم و به عنوان رئیس شورای امنیت کشور می‌گویم مشکلات را نمایش دهید.». او همچنین گفت که یک سال دیگر مجددا به خانه سینما خواهد آمد و از سینماگران گزارش می‌خواهد و اگر کاری برای کم کردن مشکلات در حد امکان انجام نشده باشد از آن‌ها گلایه می‌کند.
* تغییر دوباره سیمرغ بدست طراح خروس سال گذشته!!
در کمتر از 40 روز مانده به آغاز جشنواره فیلم فجر ابراهیم حقیقی، طراح سیمرغ جشنواره بین‌المللی فجر، از طراحی مجدد تندیس جشنواره خبر داده است، چرا که وی اعتقاد داشت سیمرغ‌های بلورینی که سال گذشته به برگزیدگان جشنواره فجر اهدا شد و در کشور چک هم تولید شده بود، بیشتر شبیه خروس است تا سیمرغ! به همین دلیل قرار است بار دیگر طراحی جدیدی توسط هنرمندان ایرانی برای این سیمرغ صورت گیرد.
* هنرمندانی که در پاییز از دنیا رفتند
اما پائیز امسال با درگذشت سعید امینی، بازیگر نقش «کامران» در فیلم «نفس عمیق» همراه شد.او که با همین یک فیلم هم شناخته می‌شد به دلیل نشت گاز از دنیا رفت.
در 24 آبان‌ماه، هوشنگ کاوه، مدیر و مالک سابق سینما «عصرجدید»، مدیرعامل و سهامدار استودیو «راما» و تهیه‌کننده فیلم‌هایی چون «جهان پهلوان»، «شکوه جوانمردی»، «مردانه بکش»، «صندلی الکتریکی» و «داش آکل» هم درگذشت.
ژیلا مهرجویی- طراح صحنه و لباس- و خواهر داریوش مهرجویی هم در پاییز از دنیا رفت.