رئیس‌جمهور با اشاره به پیچیدگی‌های دنیای سیاست خارجی گفت: من در مسئله سیاست خارجی تا حدودی اطلاعات دارم و ما در یک دنیا و منطقه پیچیده هستیم و قدرت‌های بزرگ هر روز فتنه و برنامه‌ای نه‌تنها برای ما بلکه برای دوستان و همسایگانشان دارند.
روحانی با تاکید بر اینکه راه‌حل معضلات سیاسی شعار نیست اظهار داشت: باید راه‌حل را پیدا کنیم وگرنه می‌توانیم فقط صبح تا شب شعار دهیم.
وی اضافه کرد: من با شعار مخالف نیستم اما شعار دادن راه‌حل نیست بلکه باید بفهمیم در دنیا چه می‌گذرد و راه‌حل‌هایی که در گذشته رفتیم چقدر درست بود.
رئیس‌جمهور اضافه کرد: کسی نگفته از گذشته انتقاد نکنید؛ من همین 8 ماهی را که ما سر کار بودیم را می‌گویم؛ مگر ما معصوم هستیم؟! ما نیز اشتباه داریم ولی کسی باید انتقاد کند که دنیا را بشناسد و زجر ملت را بداند و متوجه باشد که راه‌حل چیست.
روحانی اضافه کرد: اشکال ندارد که کسی بیاید و بگوید راه ما غلط بوده است و راه صحیح این است.
رئیس‌جمهور نقش اساتید و دانشگاهیان را در هدایت جامعه به سمت راه‌حل درست بسیار مهم خواند و افزود: متاسفانه دانشجوی ما که در یک دانشگاه بنام و در رشته علوم انسانی که یک رشته سیاسی است تحصیل کرده اطلاعاتش درباره مسائل سیاسی کامل نیست.
وی با اشاره به مسئله اسلامی‌سازی علوم و با طرح این سوال که کجای علم باید اسلامی شود اظهار داشت: نباید راه را اشتباه بپیماییم؛ پایه‌ها و مبانی هر علمی اسلامی، مسیحی و یهودی ندارد و در واقع پایه‌های علم جهانی و بدون جغرافیاست.
روحانی ادامه داد: یک بخش دیگر نیز مربوط به متد است که این متد نیز جهانی است.
رئیس‌جمهور با اشاره به اهداف علوم مختلف این اهداف را برای کشورهای مختلف قابل تعریف خواند و افزود: اگر می‌خواهیم آن علم برای ما کاربردی باشد باید آن را در کشور بومی‌سازی کنیم.
روحانی تصریح کرد: اگر می‌گوییم بخش‌هایی از علم از بنیان برای مبارزه با اسلام ساخته شده خب باید برویم با آن مبارزه کنیم؛ به عنوان مثال اگر برخی می‌گویند بانکداری از اساس ضداسلامی است باید آن را بررسی کنند ولی اگر می‌گوییم بانکداری هم می‌تواند اسلامی باشد می‌رویم و آن را بومی‌سازی می‌کنیم.
وی با تاکید بر اینکه دانشجو و محیط دانشگاه باید عالم به زمان خود باشد تصریح کرد: باید دوست و دشمن را بشناسیم و بفهمیم راه‌حل کجاست؛ باید بدانیم چه کسانی می‌خواهند به منافع ما تعرض کنند و مسیر درست در جایی که ضوابطمان با دنیا می‌تواند سازنده باشد کجاست.
روحانی با بیان اینکه این دولت از آغاز گفته که راهی جز اعتدال، دوری از افراط و تفریط، تحجر و تصمیم دیگران بودند و عقلانیت نمی‌شناسند اظهار داشت: من با تجربه‌ای که در دنیای سیاست از دوران نهضت اسلامی تاکنون و در مسئولیت‌های مختلف داشته‌ام آنچه فهمیده‌ام این است که تندروی و افراط به ما ضربه زده‌اند و در این میان فرقی بین چپ و راست وجود ندارد.
وی با با تاکید بر اینکه تندروی و افراط هیچ نفعی برای کشور نداشته است اظهار داشت: ما باید مسیر عقلانیت و اعتدال را ایجاد کنیم و دانشگاه جای گفت‌وگو و سوال است و اگر کسی اشکالی مطرح کرد نباید به کمیته انضباطی برود.
رئیس‌جمهور ادامه داد: باید از نقد استقبال کنیم.
روحانی با اشاره به مشی دولت در سیاست خارجی اظهار داشت: آنچه من می‌فهمم این است که راه تقابل با دنیا نمی‌تواند راه موفقی باشد و راه این دولت راه تعامل سازنده است.
روحانی تصریح کرد: تا می‌گوییم می‌خواهیم تعامل کنیم برخی می‌گویند می‌خواهید با دنیا بسازید؛ پس نه می‌خواهیم به روی دنیا خنجر بکشیم!
وی ادامه داد: ممکن است در جایی مسائل با گفت‌وگو حل نشود ولی در جایی که راه‌حل دارد ما نیز به دنبال آن می‌رویم.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه دولت معتقد است تحریم ظلم بزرگی به ملت ایران است افزود: حالا اگر کسی از تحریم خوشش می‌آید برای این حرف خود دلیل بیاورد؛ ما می‌گوییم تحریم یعنی صادرات و واردات لوازم امکان‌پذیر نیست و معنای آن این است که رفت و آمد اساسی و حضور آنها در مراکز علمی با مشکل مواجه می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه مگر می‌شود کشوری بگوید از تعامل علمی با دنیا بی‌نیاز است افزود: چرا هر استادی که با یک نفر خارجی حرف می‌زند سریع می‌گویند نکند او جاسوس باشد.
وی ادامه داد: انگار سلول برخی افراد با شک ساخته شده است در حالی که ما باید به این اساتید اعتماد کنیم و اینها یکی از راه‌های ارتباطی ما با دنیا هستند.
روحانی در ادامه افزود: فردی در جلسه می‌گفت باید کاری کنیم که زبان انگلیسی در هیچ‌جای علمی تدریس نشود؛ من متوجه این حرف نمی‌شوم.
وی با بیان اینکه در دنیای امروز تربیت دانشجو به معنای آموزش متد تحقیق و مطالعه است اظهار داشت: استادی یعنی یاد دادن متد و اینکه چگونه بتوانیم از دنیای علم استفاده کنیم.
رئیس‌جمهور نتیجه تحصیل و علم دانشجو را در بهبود زندگی مردم دانست و گفت: ولی اگر این تخصص به کاغذی به نام مدرک تبدیل شود مشخص می‌شود که یک جای کار ایراد دارد.
روحانی ادامه داد: من برای حل این مسئله به شما اساتید امید دارم و همه باید از اساتید گرفته تا شورای عالی انقلاب فرهنگی دست به دست هم دهیم تا راه بهتر را بیابیم.
رئیس‌جمهور در بخشی از این مراسم با تجلیل از شخصیت و جایگاه شهید مطهری وی را فردی فهمیده و پرافتخار و نمونه‌ای برای نسل جوان خواند و افزود: بالاتر از فهم، درک و ایمان این شهید، آمادگی وی برای حل معضلات دینی جامعه بود.
وی ادامه داد: مسئله این است که جامعه امروز ما به چه راه‌حل‌هایی نیاز دارد و به بیان دیگر علم را باید کاربردی کنیم و دانشگاه ما انباشت اطلاعات برای دانشجویان و شب امتحان و مدرک نباشد.
روحانی راه‌حل مدرک‌گرا نبودن دانشگاه را حرکت به سمت پژوهش‌محوری و پاسخگویی به مطالبات کشور دانست و افزود: دانشگاه باید قوی‌ترین یار برای حل مشکلات کشور باشد.
رئیس‌جمهور افزود: با اشاره به تغییرات اساسی مورد نیاز در دانشگاه‌ها و لزوم حرکت به سمت عمیق شدن در علوم تصریح کرد: آن چیزی که انسان را برتر از تمامی فرشتگان قرار داد قدرت تعلیم و تعلم بود.
وی با اشاره به برتری انسان نسبت به فرشتگان و همچنین قدرت انتخاب نسبت به دیگر موجودات اظهار داشت: باید پرسید دانشجوی ما که از دانشگاه فارغ می‌شود جذب کدام شغل خواهد شد و چه کسانی در انتظارند که درس دانشجو زودتر تمام شده و جذب کار شوند؟
وی تاکید کرد: ما باید دانشگاه را به مقام و منزلتی برسانیم که در پایان سال تحصیلی دل‌های فراوانی خوشحال شوند که می‌توانند فرد متخصص خود را جذب کنند اما اگر پایان ترم ما به اندوهی برای دانشجو و خانواده‌اش تبدیل شود که هم‌اکنون این فارغ‌التحصیل چه شغلی باید پیدا کند درست نیست.
روحانی ادامه داد: امروز به صدها متخصص نیاز داریم که بتوانیم معضلات کشور را حل کنیم.
رئیس‌جمهور با دعوت از حوزه و دانشگاه برای کمک به نظام و دولت تصریح کرد: اگر دولت اعلام می‌کند که من در شرایط رکود تورمی هستم و راهی نمی‌بینم که در مرحله اول تورم را کاهش دهم، این اساتید دانشگاه هستند که ما را نقد کنند و از دانشگاه است که باید هزاران نامه برای رئیس‌جمهور، وزرای اقتصادی، مشاورین رئیس‌جمهور و دولت ارسال شود.
وی اضافه کرد: در همه این 8 ماه که بحث پیچیدگی‌های اقتصادی را مطرح کردم میزان نامه‌ها و راهنمایی‌هایی که از سوی اساتید به ما رسید چندان زیاد نبود.
روحانی با بیان اینکه در برخی از این نامه‌ها اساتید با لحن‌های مختلفی ما را راهنمایی کرده بودند اظهار داشت: اشکال من این است که چرا این نامه‌ها و راهنمایی‌ها کم بوده است.
رئیس‌جمهور با اشاره به وظیفه اصلی اساتید یعنی آموختن علم به دانشجویان گفت: آیا تمام وظیفه استاد این است که چند فصل از یک کتاب را به دانشجو تدریس کند؛ متاسفانه گزارشی به من رسیده که برخی اساتید 25 تا 35 ساعت در هفته کلاس دارند حال باید این سوال را پرسید که آیا اصلا این استاد می‌رسد که به سوالات دانشجویان پاسخ دهد؟
وی در پایان با اشاره به لزوم به روز بودن اساتید خاطرنشان کرد: علم ساعت به ساعت در حال پیشرفت بوده و اگر یک استاد در رشته خود در هفته دو مقاله سطح بالا نخواند از دنیای علم عقب می‌ماند و به دنیای گذشته تعلق دارد.