برای کشور ما و مردم ایران آشناترین نام که با مهندسی رزمی گره خورده است، واژه "سنگرسازان بی سنگر" است که به دلاوران جهاد سازندگی اتلاق می شد که در شرایط بسیار پرخطر خط مقدم اقدام به احداث سنگر و خاکریز برای رزمندگان می کردند. اما عملیاتهای رزمی مهندسی تنها مربوط به احداث سنگر و یا خاکریز نیست و طیف وسیعی از امور مثل: راه و جاده سازی، نصب پل های موقت و دائم، پاک سازی میادین مین، بازیابی زره پوشها و تانکهای آسیب دیده در میدان نبرد، ایجاد خندق و موانع مصنوعی و .... را شامل می شود.
به منظور انجام این امور، یگان های مهندسی رزمی در سرتاسر جهان به "خودروهای مهندسی رزمی"، "خودروهای پل گذار"، "خودروهای بازیابی زره پوش" و "پاک کننده های میدان مین" مجهز می شوند که تمامی این تجهیزات در نیروهای مسلح کشورمان نیز موجود است.
در این مطلب سعی داریم تا شما را با تعدادی از خودروهای مورد استفاده توسط یگان های مهندسی رزمی در ارتش های جهان آشنا کنیم. به دلیل تنوع بالا سعی شده است که از خودروهایی از کلاس های گوناگون که مورد استفاده این یگان است، معرفی شوند.
Kodiak
خودروی رزمی مهندسی "کودیاک" توسط دو شرکت راین متال آلمان و RUAG سوئیس به منظور رفع نیاز ارتش کشور سوئیس برای یک خودروی مهندسی رزمی طراحی و ساخته شد.
این وسیله رزمی بر روی شاسی تانک لئوپارد 2 آلمان سوار شده است و توان انجام عملیات های خاک برداری ، از بین بردن موانع ساخته شده توسط دشمن، جاده کشی و اموری از این دست را دارد. این زره پوش رزمی مهندسی در حال حاضر در اختیار سه کشور سوئیس ، سوئد و هلند می باشد.
این خودرو توان انجام نقش جرثقیل را نیز داشته و با وصل کردن بازوهای بالابر می توان بارهایی تا وزن 62 تن را جابجا کند. در صورت لزون از این بازوهای مکانیکی می توان برای بازیابی خودروهای آسیب دیده زرهی و تانکها و به نوعی یدک کش کردن آنها در میدان نبرد بهره برد.
Kodiak همچنین به یک جایگاه حمل سلاح برای یک مسلسل سنگین 12.7 میلی متری که قابلیت کنترل از راه دور را دارد نیز مجهز است و بنا به سفارش مشتری می توان یک نارنجک انداز 40 میلی متری نیز بر روی آن نصب کرد.
وزن این زره پوش 55 تن، ابعاد آن 10 متر طول ، 3.5 متر عرض و 2.3 متر ارتفاع می باشد. این خودروی مهندسی رزمی از 3 نفره خدمه بهره برده و با استفاده از یک موتور 1500 اسب بخاری دیزل توان رسیدن به برد 550 کیلومتر و سرعت 70 کیلومتر بر ساعت را دارد.
Samur
اما پل های شناور بخش دیگری از خودروهای مهندسی رزمی هستند که از اهمیت فوق العاده بالایی در عملیاتهای رزمی منظم برخوردار بوده و برای یگان های مکانیزه، زرهی و توپخانه از اهمیت حیاتی برخوردار هستند. سامانه پل شناور متحرک Samur بر اساس نیازمندی های نیروهای مسلح ترکیه و توسط شرکت ترکیه ای FNSS ساخته شده است.
دو تکیه سازه شناور بر روی یک شاسی 8*8 قرار گرفته است که وظیفه حرکت این سازه های شناور را بر روی خشکی دارد. زمانی که این سامانه وارد آب می شود چرخ ها به درون بدنه جمع شده و به وسیله دو پروانه آلومینیومی و موتور مخصوص حرکت در آب این سامانه در آب حرکت می کند.
این پل شناور متحرک ترک از 3 نفر خدمه بهره برده و بدنه آن در برابر آتش سلاح های انفرادی و ترکش های توپخانه حفاظت شده است. همچنین Samur به سامانه دفاع در برابر عوامل جنگ نوین نیز مجهز شده است.
این خودرو از یک موتور دیزل به قدرت 523 اسب بخار با توان ساخت آلمان بهره می برد که می توان این پل شناور را با سرعت 50 کیلومتر در ساعت در روی خشکی و 10 کیلومتر در ساعت بر روی آب حرکت دهد. وزن این خودرو 36 تن بوده و ابعاد آن به صورت طول 13 متر ، عرض 3.5 متر و ارتفاع 4 متر می باشد.
BMR-3M
نام مین و میدان مین برای ما ایرانیان اسمی آشنا بوده یادآور خاطراتی تلخ از 8 سال جنگ تحمیلی می باشد. در حقیقت مقابله با میدان های مین و تله های انفجاری یکی از اصلی ترین وظایف یگان های مهندسی رزمی در میادین نبرد به حساب می آید که برای این امر به آموزش و البته تجهیزات پیشرفته نیاز است. یکی از این تجهیزات خودروی روسی BMR-3M است که در حال حاضر برای ارتش روسیه در حال خدمت است.
این خودروی پاک کننده میدان های مین بر روی شاسی تانک T-90 روسی سوار شده و بدنه آن خصوصا بخش زیری تانک برای مقابله با انفجار انواع مین و مواد منفجره نقویت شده است. این زره پوش روسی با چنگک های مخصوص که به شکل استوانه ای در جلوی تانک بسته شده به عمق زمین فرو می رود می تواند با سرعت 12 کیلومتر بر ساعت عملیات پاکسازی سطوح آلوده به مین را به انجام برساند.
همچنین سامانه کامل مقابله با جنگ های نوین ، نارنجک انداز دودزا ، مسلسل کالیبر 12.7 کنترل از راه دور و همچنین یک بازوی کشنده با توان 2.5 تن در انتهای زره پوش محهز شده است.
این خودروی روسی از 5 نفر خدمه بهره برده و از یک موتور دیزل 840 اسب بخار بهره می برد. سرعن این زره پوش 50 کیلومتر بر ساعت و وزن آن 48 تن است. ابعاد این تانک عبارت است از طول 6.9 متر ، عرض 3.7 متر و ارتفاع 2.9 متر می باشد.
K1
بازیابی زره پوشهای آسیب دیده از جمله تانکها و نفربرها از جمله دیگر ماموریتهای یگان رزمی مهندسی است که بایستی در بسیاری از اوقات در اوج درگیری با نیروی های دشمن و در زمان شلیک طرفین به یکدیگر انجام شود. خودروی بازیابی زره پوش K1 ساخت کره جنوبی در حقیقت برپایه تانکهای K1 ساخت این کشور طراحی شده و وظیفه آن بازیابی زره پوشهای آسیب دیده است.
این زره پوش می تواند وسایلی تا وزن 70 تن را یدک کش کند و همچنین به یک چرثقیل در بخش جلوی خود با توان بلند کردن بارهایی تا وزن 25 تن نیز مجهز است. می توان از این چرثقیل برای بلند کردن برجک یک تانک مثل K1 یا موتور به طور کامل به منظور انجام امور تعمیراتی و یا تعویضی بهره برد.
این زره پوش به سامانه تصفیه کامل هوا و مقابله با عوامل جنگهای نوین نیز مجهز است. وزن K1 51 تن ، طول آن 8.9 متر ، عرض آن 3.6 و ارتفاع آن 2.6 متر است. این خودروی بازیابی زره پوشها از 4 نفر خدمه بهره می برد.
CZ-10/25E
اما آخرین خودروی مهندسی رزمی ما متعلق به کشور اسپانیا است که در اویل دهه 1990 میلادی در این کشور بر اساس نیاز های ارتش اسپانیا ساخته شد. ظاهر این خودروی مهندسی رزمی به نوعی جالب می باشد. شاسی این خودرو همان تانک آمریکایی M-60 است و جالب این که با حذف لوله توپ و با حفظ برجک یک بازوی مکانیکی به جای آن نصب شده است.
در پشت این خودرو زرهی نیز سامانه کشنده با قابلیت کشش محموله های تا وزن 25 تن وجود دارد. بیل فلزی موجود در جلوی بازوی فلزی نصب شده ظرفیت 430 لیتر را داشته و نهایتا می تواند بارهایی با وزن 7 تن را از جای حرکت دهد.
این خودرو مهندسی رزمی به یک مسلسل کالیبر 12.7 میلی متری مجهز بوده و از 3 نفر خدمه بهره می برد. وزن آن در حدود 53 تن، طول آن 9 متر، عرض آن 9 متر و ارتفاع آن 4 متر می باشد. این زره پوش از یک دستگاه موتور دیزل به قدرت 750 اسب بخار قدرت گرفته و می تواند با سرعت 45 کیلومتر در ساعت مسافتی در حدود 480 کیلومتر را طی کند.