به گزارش مشرق، بعد از حضور غیر مترقبه کشتی نظامی «LEONOV SS-175» روسیه در بندر هاوانا و چهار کشتی دیگر این کشور در ونزوئلا در چهار ماه اول سال جاری میلادی، لاوروف وزیر امور خارجه روسیه برای انجام یک دوره سفر به آمریکای لاتین (کوبا، نیکاراگوئه، پرو و شیلی) در آن منطقه به سر برد.
انجام این سفر در مقطع فعلی سوالات زیادی را به ذهن مخاطب متبادر می‌کند که اهم آن عبارتند از:
1) اهداف پنهان کوتاه و دراز مدت روسیه در آمریکای لاتین چیست؟
2) چه ارتباط مستقیمی بین سفر لاوروف با درگیری‌های سوریه، اوکراین، الحاق شبه جزیره کریمه و تحولات ونزوئلا وجود دارد؟
پس از آغاز جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی به بهانه، ترویج کومونسیم، حمایت کامل خود را از کشورهایی همچون کوبا و متحدان وی آغاز کرده است.
در ادامه این روند، سال 2010 میلادی «ولادیمیر پوتین» به عنوان نخست وزیر روسیه طی سفری به ونزوئلا با چاوز رهبر فقید آن کشور دیدار و در مقابل دوربین‌های تلویزیونی دستان چاوز را بعنوان بزرگترین رهبر آمریکا ستیز فشرد. پوتین با انجام این کار ضمن مخابره پیامی به ایالات متحده و همدستانش فصل جدیدی را برای حضور پررنگ‌تر و مستمرتر در آمریکای لاتین رقم زد.
روسیه از آن پس همکاری‌های چند جانبه‌ای خود را با کشورهای چپ منطقه یاد شده افزایش داده و این همکاری‌ها دستاوردهایی را نیز برای روسیه به ارمغان آورده است.
ارتباط نزدیک با کشورهایی همچون کوبا، ونزوئلا، بولیوی، نیکاراگوئه، اکوادور و...، خشم تعدادی از جمهوری‌خواهان را بر افروخته و آنان با صراحت اوباما را متهم به ضعف برخورد با روسیه جهت حضورش در این منطقه کردهاند.
در این راستا «راجر نوریه گا» محقق مجله «اینتر پرایز» آمریکا رئیس امور آمریکای لاتین وزارت امور خارجه دوران ریاست جمهوری «جرج دبلیو بوش» در واشنگتن در مصاحبه‌ای اعلام کرد: روسیه از غفلت آمریکای لاتین نهایت بهره را برده و در حال گسترش نفوذ خود است. در طرف مقابل، به استناد مصاحبه وزیر دفاع روسیه با خبرگزاری دولتی «ریانووستی»، در 26 فوریه سال جاری، روسیه با نادیده انگاشتن نظرات و حساسیت‌های نمایندگان ایالات متحده نه تنها از تحرکات خود در این منطقه نکاسته بلکه در حال برنامه‌ریزی برای گسترش حضور نظامی دائمی در خارج از مرزهای خود با ایجاد پایگاه‌های نظامی در کشورهای ونزوئلا، نیکاراگوئه، کوبا، ویتنام و سنگاپور می‌باشد.
دلایل حضور روسیه در آمریکای لاتین عبارتند از:
• استراتژی گسترش ناتو به سمت شرق، طرح استقرار دفاع موشکی اروپای شرقی از سال 2001 تا کنون، موضع‌گیری‌های خصمانه ایالات متحده در مسائلی همچون بحران سوریه، اوکراین، الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه و همراهی کشورهایی همچون بولیوی، ونزوئلا و نیکاراگوئه.
• نگرانی از خروج نیروهای ائتلاف از افغانستان و انتقال آن به منطقه آسیای میانه و قفقاز در کنار اضطراب از نپیوستن کشورهای قفقاز و آسیای میانه به اتحادیه گمرکی روسیه.
عوامل یاد شده روسیه را بر آن داشته تا با اتخاذ تدابیر منطقه‌ای، مانند تشکیل اجلاس خزر و... جهت مقابله با ایالات متحده و متحدانش، نفوذ خود را در آمریکای لاتین افزایش دهد.
این حضور دستاوردهای ویژه‌ای اعم از فروش تسلیحات و تجهیزات نظامی، انجام مانورهای مشترک نظامی، مشارکت در فعالیت‌های نفتی و انرژی خصوصاً در ونزوئلا را برای این کشور به همراه داشته است.
روسیه با استفاده بهینه از این فرصت مقدمات ورود رقبا در رقابت تسلیحاتی در منطقه را فراهم آورده، در این بین ضمن کسب سود فراوان، بخش‌هایی از هزینه‌های مربوط به درگیری‌های موجود (سوریه، اوکراین و...) تامین و پوشش می‌دهد.
به اعتقاد نگارنده مهم‌ترین دستاورد موجود سفر لاوروف به آمریکای لاتین تشکیل جبهه‌ای از مخالفان منطقه‌ای آمریکا تحت عنوان 1+5 (کوبا، ونزوئلا، بولیوی، نیکاراگوئه، اکوادور بعلاوه روسیه) در حیاط خلوت ایالات متحده می‌باشد.
روسیه بر آن است تا با پایه‌ریزی طرح مذکور ضمن همگرایی و انسجام اعضا، علاوه بر ایجاد رقابت تسلیحاتی و سود کلان اقتصادی، اذهان عمومی جهان را از موضوع اوکراین و آمریکای لاتین منحرف نماید.
نگارنده بر این باور است، با توجه به درگیری‌های متعدد روسیه با مشکلاتی اعم از بحران سوریه، اوکراین و... در جهان، این کشور توان حضور مطلق و عملیاتی در منطقه آمریکای لاتین را نداشته و در کوتاه مدت به دنبال فضاسازی و بهره‌برداری رسانه‌ای از موضوع می‌باشد.
ناگفته نماند با توجه به اختلافات غیر قابل کتمان حزب چاویست در ونزوئلا که تا حدودی شاید موجبات تضعیف «مادورو» که حرف شنوی بسیاری از کوبا دارد را به خطر انداخته است، وی در این سفر با ارسال پالسی افراد غیر همسو را مجاب به همکاری و ... با رئیس جمهور فعلیشان کرده است.
یادآور می‌شود، روسیه به موازات احساس خطر از مجموع موارد یاد شده از حضور جمهوری اسلامی ایران در آن منطقه که با اقبال وسیع مردم و کشورهای مختلف آن منطقه روبرو شده نیز مضطرب می‌باشد و همزمانی دیدار لاوروف و اورتگا در نیکاراگوئه و وزیر امور خارجه نیکاراگوئه با حسن روحانی در تهران در این زمینه ارزیابی می‌شود.