گروه بین‌الملل مشرق - اولین سفر تمام سلام در پست نخست وزیری دولت لبنان به عربستان را در شرایط و اوضاع کنونی نمی‌توان سفری عادی به حساب آورد، بویژه اینکه سعد حریری رئیس جریان المستقبل نیز بعد از دیدارهایی فشرده‌ای که در پاریس با برخی مقامات لبنانی داشت، به عربستان بازگشت تا با تمام سلام دیدار کند.
زمان این دیدار و حجم هیئت همراه تمام سلام که بالغ بر 40 نفر شامل مسئولان رسمی و اداری و روزنامه نگاران بود و اهتمام ویژه عربستان سعودی به این دیدار نشان از اهمیت بالای آن داشت.
با وجود اینکه "تمام سلام" در پاسخ به سوال خبرنگاران در هواپیما در زمان عزیمت به عربستان گفت که موضوع ریاست جمهوری لبنان یا انتقال پیامی از بشار پطرس الراعی برای حریری مدنظر این دیدار نبوده، اما غیر منتظره بودن این سفر نشانه ای روشن از ارتباط این دیدار با پرونده انتخاب رئیس جمهور لبنان است. بویژه اینکه بر اساس اخبار منتشر شده، توافق نسبی در داخل لبنان برای تعیین میشل عون به ریاست جمهوری این کشور به دست آمده، اما بنا بر برخی اخبار و روایات، سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان مانع اصلی در روند توافق است و سعد حریری نیز تاکنون نتوانسته وی را قانع به پذیرش عون نماید.
این مطالب را روزنامه الاخبار در شماره دیروز (سه شنبه) خود نوشت و به نقل از منابع 8 و 14 مارس تصریح کرد که حریری به صورت تلویحی اشاره کرده که برای قانع کردن سعودی‌ها به ریاست جمهوری عون تلاش کرده، اما در این راستا موفق نشده است. منابع پارلمانی در فراکسیون المستقبل اعلام کردند که سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی شدیدا با ریاست جمهوری میشل عون مخالف است، وی البته اعلام کرده که این نظر شخصی وی است و موضع رسمی سعودی‌ها نیست و موضع این کشور را در نهایت ملک عبدالله پادشاه این کشور تعیین خواهد کرد.
از سوی دیگر علی عواض العسیری نیز در روزهای اخیر گفته که باید غیر از 4 نامزدی که الان طرح است (میشل عون، سمیر جعجع، سلیمان فرنجیه و امین الجیل) به دنبال گزینه‌های جدید از میان مارونی‌های قوی بود.
جریان 14 مارس که سعی دارند این سفر را از انگیزه‌های سیاسی برای تعیین رئیس جمهور لبنان بی ارتباط نشان دهند، مدعی هستند که سلام برای بررسی پرونده‌هایی نظیر بازگشت توریست های سعودی به لبنان و تعیین وضعیت بهتر برای آوارگان سوری در این کشور به عربستان سفر کرده است. ناگفته پیداست که این انگیزه ها گرچه می تواند برای یک سفر کاری در شرایط عادی کافی و مناسب به نظر آید، اما در شرایط حساس کنونی که لبنان تنها 5 روز با خلأ قدرت فاصله دارد و دیدارهای دیپلماتیک داخلی و خارجی در اوج خود دنبال می شود، بهانه خوبی نیست.
دلیل دیگر برای اثبات ارتباط سفر سلام به عربستان با پرونده ریاست جمهوری لبنان ورود سعد حریری از فرانسه به جده و دعوت از وی برای ضیافت شام در منزل خود است. منابع مطبوعاتی در تشریح جزئیات دیدار سلام با حریری اعلام کردند یک ساعت بعد از آغاز ضیافت حریری به هیئت همراه تمام سلام، که با خوش و بش و صحبت درباره موضوعات عمومی سپری شد، حریری و سلام دیداری دوجانبه محرمانه با هم داشتند که یک و نیم ساعت طول کشید.
جزئیات این دیدار فاش نشد، اما برخی اعضای هیئت از پیامی خبر می‌دانند که از سوی الراعی برای سعد حریری ارسال شده است، بررسی نحوه تعامل با مرحله خلأ سیاسی در کشور از دیگر احتمالاتی بود که برای این مذاکرات مطرح شد.
نکته جالبی که توجه همه حاضران در این نشست را جلب کرد، حجم مواضع مثبت حریری در قبال جریان آزاد ملی لبنان بود، همین موضع مثبت و تایید نامزدی عون از سوی حریری بر خلاف عرف رسمی در دیدار حریری با سمیر جعجع نامزد جریان 14 مارس برای ریاست جمهوری نیز مطرح شده بود، این در حالی است که گفته می شود جعجع تنها نامزد 14 مارس برای ریاست جمهوری لبنان است.
بنا براین می توان با استناد به تحولات میدانی و مذاکرات فشرده بین گروه‌های لبنانی به این نتیجه رسید که سلام و حریری نحوه قانع کردن سعودی ها به پذیرش میشل عون به عنوان رئیس جمهور این کشور را بررسی می کردند. بر این اساس می توان گفت رئیس جمهور توافقی در داخل لبنان تعیین شده و حال تنها باید موانع بین‌المللی بر سر راه این انتخاب از میان برداشته شود.
البته از آنجائیکه ریاض قدرت وتوی تصمیمات مقامات لبنانی را در لحظات پایانی دارد؛ نمی‌توان گفت که موضوع انتخاب رئیس جمهور در نشست پنج شنبه این هفته قطعی شده است. همین نکته است که باعث شده اظهارات ضد و نقیضی درمورد به نتیجه نشستن یا بی ثمر ماندن نشست پنج شنبه و شرکت یا عدم شرکت 8 مارس در آن، از سوی مقامات این کشور مطرح می‌شود.
سناریوهای انتخاب رئیس جمهور در دقیقه نود
به این ترتیب بر اساس متغیرات موجود در عرصه سیاسی لبنان می‌توان سه سناریو برای نشست پنج شنبه این هفته که احتمالا آخرین نشست پارلمانی قبل از پایان مهلت ریاست جمهوری میشل سلیمان در 25 می خواهد بود، مطرح است:
الف: سناریوی اول ادامه وتوی سعودی ها بر ضد ریاست جمهوری میشل عون است، این موضوع باعث خواهد شد تا نمایندگان 8 مارس بار دیگر در جلسه پارلمان شرکت نکرده و سرنوشت چهار نشست قبلی این بار نیز تکرار شود. البته این روند به نفع 14 مارس نیست و پیروزی احتمالی بشار اسد در انتخابات سوریه برگه‌های برنده 8 مارس را در موازنه های قدرت داخلی افزایش داده و این چیزی است که 14 مارس نگران آن است.
ب: سناریوی دوم موافقت عربستان سعودی با ریاست جمهوری میشل عون بدون در نظر گرفتن نظرات برخی گروه‌های افراط گرای 14 مارس است، در این صورت ممکن است جایگاه‌ها تغییر کرده و نمایندگان این گروه ها با عدم حضور در نشست پارلمان، سعی کنند آن را از حد نصاب خارج کنند. ولید جنبلاط و تیم وی یکی از این گروه هاست که هنوز نظر مثبتی نسبت به عون از خود نشان نداده و انتشار برخی اخبار در مورد سفر قریب الوقوع وی به فرانسه می تواند در راستای این سناریو باشد.
ج: سناریوی سوم استفاده 8 مارس از عنصر غافلگیری است، نشانه های این سناریو در روزنامه النهار به نقل از برخی منابع خود را بروز داد. بر اساس این اخبار اعلام شده احتمالا هشت مارس در نشست پنج‌شنبه شرکت می کنند، اما در آن توافقی برای رئیس جمهور آینده به دست نمی‌آید. این تاکتیک می تواند برای کشیدن گروه مخالف به پارلمان برای به حد نصاب رسیدن نشست و رأی آوردن میشل عون در آن باشد، البته در صورت موافقت عربستان با ریاست جمهوری عون ممکن است نظر این گروه ها نیز تعدیل شود.
بنابراین به نظر می رسد با جلب توافق آمریکا و غرب بر ریاست جمهوری میشل عون، سفر تمام سلام به ریاض برای تعیین ریاست جمهوری لبنان سرنوشت‌ساز است و همه نگاه‌ها به برآیند این سفر و تاثیرات مستقیم آن بر نشست پنج شنبه پارلمان لبنان دوخته شده است.
زمان این دیدار و حجم هیئت همراه تمام سلام که بالغ بر 40 نفر شامل مسئولان رسمی و اداری و روزنامه نگاران بود و اهتمام ویژه عربستان سعودی به این دیدار نشان از اهمیت بالای آن داشت.
با وجود اینکه "تمام سلام" در پاسخ به سوال خبرنگاران در هواپیما در زمان عزیمت به عربستان گفت که موضوع ریاست جمهوری لبنان یا انتقال پیامی از بشار پطرس الراعی برای حریری مدنظر این دیدار نبوده، اما غیر منتظره بودن این سفر نشانه ای روشن از ارتباط این دیدار با پرونده انتخاب رئیس جمهور لبنان است. بویژه اینکه بر اساس اخبار منتشر شده، توافق نسبی در داخل لبنان برای تعیین میشل عون به ریاست جمهوری این کشور به دست آمده، اما بنا بر برخی اخبار و روایات، سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان مانع اصلی در روند توافق است و سعد حریری نیز تاکنون نتوانسته وی را قانع به پذیرش عون نماید.
این مطالب را روزنامه الاخبار در شماره دیروز (سه شنبه) خود نوشت و به نقل از منابع 8 و 14 مارس تصریح کرد که حریری به صورت تلویحی اشاره کرده که برای قانع کردن سعودی‌ها به ریاست جمهوری عون تلاش کرده، اما در این راستا موفق نشده است. منابع پارلمانی در فراکسیون المستقبل اعلام کردند که سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی شدیدا با ریاست جمهوری میشل عون مخالف است، وی البته اعلام کرده که این نظر شخصی وی است و موضع رسمی سعودی‌ها نیست و موضع این کشور را در نهایت ملک عبدالله پادشاه این کشور تعیین خواهد کرد.
از سوی دیگر علی عواض العسیری نیز در روزهای اخیر گفته که باید غیر از 4 نامزدی که الان طرح است (میشل عون، سمیر جعجع، سلیمان فرنجیه و امین الجیل) به دنبال گزینه‌های جدید از میان مارونی‌های قوی بود.
دلیل دیگر برای اثبات ارتباط سفر سلام به عربستان با پرونده ریاست جمهوری لبنان ورود سعد حریری از فرانسه به جده و دعوت از وی برای ضیافت شام در منزل خود است. منابع مطبوعاتی در تشریح جزئیات دیدار سلام با حریری اعلام کردند یک ساعت بعد از آغاز ضیافت حریری به هیئت همراه تمام سلام، که با خوش و بش و صحبت درباره موضوعات عمومی سپری شد، حریری و سلام دیداری دوجانبه محرمانه با هم داشتند که یک و نیم ساعت طول کشید.
جزئیات این دیدار فاش نشد، اما برخی اعضای هیئت از پیامی خبر می‌دانند که از سوی الراعی برای سعد حریری ارسال شده است، بررسی نحوه تعامل با مرحله خلأ سیاسی در کشور از دیگر احتمالاتی بود که برای این مذاکرات مطرح شد.
بنا براین می توان با استناد به تحولات میدانی و مذاکرات فشرده بین گروه‌های لبنانی به این نتیجه رسید که سلام و حریری نحوه قانع کردن سعودی ها به پذیرش میشل عون به عنوان رئیس جمهور این کشور را بررسی می کردند. بر این اساس می توان گفت رئیس جمهور توافقی در داخل لبنان تعیین شده و حال تنها باید موانع بین‌المللی بر سر راه این انتخاب از میان برداشته شود.
البته از آنجائیکه ریاض قدرت وتوی تصمیمات مقامات لبنانی را در لحظات پایانی دارد؛ نمی‌توان گفت که موضوع انتخاب رئیس جمهور در نشست پنج شنبه این هفته قطعی شده است. همین نکته است که باعث شده اظهارات ضد و نقیضی درمورد به نتیجه نشستن یا بی ثمر ماندن نشست پنج شنبه و شرکت یا عدم شرکت 8 مارس در آن، از سوی مقامات این کشور مطرح می‌شود.
سناریوهای انتخاب رئیس جمهور در دقیقه نود
به این ترتیب بر اساس متغیرات موجود در عرصه سیاسی لبنان می‌توان سه سناریو برای نشست پنج شنبه این هفته که احتمالا آخرین نشست پارلمانی قبل از پایان مهلت ریاست جمهوری میشل سلیمان در 25 می خواهد بود، مطرح است:
الف: سناریوی اول ادامه وتوی سعودی ها بر ضد ریاست جمهوری میشل عون است، این موضوع باعث خواهد شد تا نمایندگان 8 مارس بار دیگر در جلسه پارلمان شرکت نکرده و سرنوشت چهار نشست قبلی این بار نیز تکرار شود. البته این روند به نفع 14 مارس نیست و پیروزی احتمالی بشار اسد در انتخابات سوریه برگه‌های برنده 8 مارس را در موازنه های قدرت داخلی افزایش داده و این چیزی است که 14 مارس نگران آن است.
ب: سناریوی دوم موافقت عربستان سعودی با ریاست جمهوری میشل عون بدون در نظر گرفتن نظرات برخی گروه‌های افراط گرای 14 مارس است، در این صورت ممکن است جایگاه‌ها تغییر کرده و نمایندگان این گروه ها با عدم حضور در نشست پارلمان، سعی کنند آن را از حد نصاب خارج کنند. ولید جنبلاط و تیم وی یکی از این گروه هاست که هنوز نظر مثبتی نسبت به عون از خود نشان نداده و انتشار برخی اخبار در مورد سفر قریب الوقوع وی به فرانسه می تواند در راستای این سناریو باشد.
ج: سناریوی سوم استفاده 8 مارس از عنصر غافلگیری است، نشانه های این سناریو در روزنامه النهار به نقل از برخی منابع خود را بروز داد. بر اساس این اخبار اعلام شده احتمالا هشت مارس در نشست پنج‌شنبه شرکت می کنند، اما در آن توافقی برای رئیس جمهور آینده به دست نمی‌آید. این تاکتیک می تواند برای کشیدن گروه مخالف به پارلمان برای به حد نصاب رسیدن نشست و رأی آوردن میشل عون در آن باشد، البته در صورت موافقت عربستان با ریاست جمهوری عون ممکن است نظر این گروه ها نیز تعدیل شود.
بنابراین به نظر می رسد با جلب توافق آمریکا و غرب بر ریاست جمهوری میشل عون، سفر تمام سلام به ریاض برای تعیین ریاست جمهوری لبنان سرنوشت‌ساز است و همه نگاه‌ها به برآیند این سفر و تاثیرات مستقیم آن بر نشست پنج شنبه پارلمان لبنان دوخته شده است.