به گزارش گروه اجتماعی مشرق، دکتر جعفر مهراد سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، افزود: به نظر می رسد این پایگاه توجه جهانی را از رتبه بندی های دانشگاهی در سطح موسسات به رتبه بندی پژوهشگران معطوف کرده است. این پژوهشگران، داغ ترین مقالات علمی را منتشر کرده اند که جزو یک درصد پراستنادترین پژوهشگران جهان در رشته های موضوعی و تخصصی خود به حساب می آیند.
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری خاطرنشان کرد: فهرست جدید حاوی اسامی 3215 دانشمند پراستناد است که 10 دانشمند ایرانی در این جمع حضوری برجسته دارند. پژوهشگران پراستناد در 21 رشته موضوعی شامل علوم و علوم اجتماعی فعالیت های تحقیقاتی دارند. این پژوهشگران در بازه زمانی بین 2002 و 2012 مورد مطالعه و محاسبه قرار گرفته اند.
مهراد افزود: اطلاعات پژوهشگران پراستناد از زیر سیستم ESI وابسته به تامسون رویترز که افراد، موسسات، مقالات، انتشارات و کشور های موثر را در رشته های موضوعی 21 گانه رتبه بندی می کند استخراج شده است.
55 درصد پژوهشگران برتر دنیا در اختیار آمریکا
وی اظهار داشت: دانشگاه های ایالات متحده با 1762 پژوهشگر پراستناد در رأس این فهرست قرار دارد. آمریکا 55 درصد از پژوهشگران پراستناد جهان را در اختیار دارد. انگلستان، چین، آلمان، ژاپن، فرانسه، کانادا، هلند، استرالیا، سوئیس، کره جنوبی و هندوستان به ترتیب دارای 309، 170، 167، 101، 93، 91، 81، 78، 68، 27 و 12 دانشمند پراستناد هستند.
این استاد علم اطلاعات و دانش شناسی کشور افزود: پنج کشور اروپای شمالی شامل دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و ایسلند بر روی هم 104 پژوهشگر پراستناد را در اختیار دارند. در آفریقا تنها 5 دانشمند پراستناد وجود دارد که تمام آنها در آفریقای جنوبی مشغول به فعالیت هستند.
رئیس مرکز منطقه ای اعلام کرد: روسیه نیز دارای 5 دانشمند پراستناد است که این دانشمندان یا در دانشگاه های روسیه و یا در آکادمی علوم این کشور به تحقیق مشغول می باشند.
لندن 61 پژوهشگر پراستناد را در خود جای داده است
وی افزود: اگر بخواهیم دانشمندان پراستناد را بر حسب شهرها گروه بندی کنیم لندن 61 پژوهشگر پراستناد را در خود جای داده است. سپس پاریس با 27، زوریخ 26، شیکاگو 25، هنگ کنگ 23، کپنهاگ 18، سنگاپور 17، سئول 4، برلین 3 ، آمستردام و مونیخ هر کدام با 1 پژوهشگر پراستناد نسبت به سایر شهرهای جهان برجسته اند. در آمریکا ایالت های کالیفرنیا و تگزاس به ترتیب دارای 225 و 61 پژوهشگر پراستناد هستند.
سرپرست ISC گفت: فهرست تامسون رویترز پژوهشگران پراستناد را بر حسب رشته های موضوعی نیز رده بندی کرده است که اطلاعات جالب توجهی در دسترس قرار می دهد. برای مثال، از بین 170 پژوهشگر، چین دارای 36 پژوهشگر پراستناد در مهندسی و علم مواد، 28 پژوهشگر پراستناد در شیمی، 18 پژوهشگر پراستناد در ریاضیات و 16 پژوهشگر پراستناد در فیزیک و علوم زمین است. تقریبا 85 درصد دانشمندان چینی به 6 رشته یاد شده در بالا تعلق دارد.
وضعیت چین در رشته های پراستناد
استاد علم اطلاعات و دانش شناسی بیان کرد: چین فاقد پژوهشگر پراستناد در رشته های هوافضا، اقتصاد و تجارت، روانپزشکی و روانشناسی و علوم اجتماعی است. این کشور تنها دارای یک داشمند پراستناد در هر یک از رشته های پزشکی بالینی، ایمونولوژی، بیولوژی و بیوشیمی، علوم اعصاب و علوم رفتاری و کشاورزی است.
کشورهای کم جمعیت و تعداد بالای پژوهشگر پر استناد
وی خاطرنشان کرد: در کشورهای اروپای شمالی جالب توجه است بدانیم که ایسلند با جمعیتی برابر با 350000 نفر دارای 11 پژوهشگر پراستناد است. نروژ با 1/5 میلیون جمعیت تنها 8 دانشمند پراستناد دارد.
کدام دانشگاه ها دارای برترین پژوهشگران
مهراد گفت: نگاه اجمالی به مؤسسات آموزش عالی نشان می دهد که دانشگاه هاروارد دارای 160 دانشمند پراستناد است. از این تعداد 33 پژوهشگر در پزشکی بالینی، 27 پژوهشگر در بیولوژی مولکولی و ژنتیک، 13 پژوهشگر در علوم اعصاب و رفتاری و 12 پژوهشگر در علم اقتصاد و تجارت مشغول به پژوهش هستند. دانشگاه هاروارد تنها دارای سه پژوهشگر پراستناد در هر یک از رشته های علوم و مهندسی کامپیوتر، ایمونولوژی، میکروبیولوژی و علم مواد و دو پژوهشگر پراستناد در علوم زمین و داروسازی است.
سرپرست ISC ادامه داد: دانشگاه کمبریج در انگلستان از بین 29 پژوهشگر پراستناد 8 دانشمند در بیولوژی مولکولی و ژنتیک و 4 دانشمند پراستناد در بیولوژی و بیوشیمی و علوم اعصاب و رفتاری است.
وضعیت جمهوری اسلامی ایران در میان دانشمندان پراستناد
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران در بین 3215 دانشمند برجسته دارای 10 پژوهشگر پراستناد جهان است. به تعبیر رهبری معظم انقلاب حرکت علمی کشور حرکتی پرشتاب و مضاعف است که در بین کشورهای اسلامی و منطقه جایگاه مهمی را به خود اختصاص داده است. وقتی ایران را با کشور های اسلامی مقایسه می کنیم به تداوم جدی، پرشتاب و همه جانبه نهضت علمی پی می بریم.
مهراد اظهار داشت: دانشگاه تهران با چهار دانشمند پراستناد بیش از سایر دانشگاه های کشور دارای دانشمند پراستناد است. دکتر فرنوش فرید بُد در رشته مهندسی مشترکا با دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر پرویز نوروزی در رشته مهندسی و دکتر سیاوش ریاحی در رشته مهندسی و دکتر محمدرضا گنجعلی در رشته مهندسی از آن جمله است.
وی افزود: دکتر مهدی دهقان در رشته مهندسی و ریاضیات دانشمند برجسته دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. در کل دانشگاه آزاد اسلامی یک دانشمند پراستناد وجود دارد. دکتر حسن علی زمانی در رشته مهندسی وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی ایران است.
رئیس مرکز منطقه ای گفت: دکتر سعید عباس بندی و دکتر مجید عشقی گرجی در رشته ریاضیات به ترتیب پژوهشگران برجسته دانشگاه بین الملل امام خمینی و دانشگاه سمنان است. دکتر مهر اورنگ قائدی و دکتر داوود دمیری گنجی نیز از دانشمندان پراستناد رشته مهندسی هستند که به ترتیب به دانشگاه یاسوج و دانشگاه فنی نوشیروانی بابل تعلق دارند.
برابری ترکیه با ایران و وضعیت کشورهای اسلامی در تعداد دانشمندان پراستناد
مهراد افزود: در ترکیه نیز 10 دانشمند پراستناد وجود دارد که از نظر تعداد برابر با تعداد دانشمندان پراستناد جمهوری اسلامی ایران است. از این تعداد، تعداد 6 پژوهشگر در رشته مهندسی، یک پژوهشگر در رشته ژنتیک و بیولوژی مولکولی، یک پژوهشگر پراستناد در رشته فیزیک، دو پژوهشگر پراستناد در رشته علوم اجتماعی وجود دارد.
سرپرست ISC ادامه داد: تعداد دانشمندان پراستناد مالزی نیز تنها سه نفر است. این افراد در رشته های مهندسی، ریاضی و علوم اجتماعی پژوهش می کنند.
مهراد درباره تنها تفاوتی که جمهوری اسلامی ایران با دو کشور اسلامی یاد شده یعنی ترکیه و مالزی دارد، افزود: این دو کشور در رشته علوم اجتماعی دارای دانشمندان پراستناد هستند و این نکته ای است که دانشگاه های کشور باید بدان توجه کنند.
وی درخصوص کشور عربستان گفت: از عربستان سعودی 207 پژوهشگر پراستناد معرفی شده است. البته از مجموع 207 پژوهشگر پراستناد تنها 17 نفر عربستانی هستند و بقیه ملیت غیر عربستانی دارند. عربستان با این روش، بین المللی سازی دانشگاه های خود را آغاز کرده است و اتفاقا بر همین اساس در سال های اخیر توانسته است در رتبه های بین المللی نیز موفقیت های خوبی را بدست آورد.
رئیس مرکز منطقه ای گفت: اردن به عنوان یک کشور اسلامی و منطقه ای تنها چهار دانشمند پراستناد دارد که سه نفر با دانشگاه های برکلی و انستیتو پلی تکنیک ویرجینیا در آمریکا مقالات پراستناد خود را به رشته تحریر در آورده اند. نفر چهارم نیز به عنوان دانشمند پراستناد با دانشگاه ملک عبدالعزیز در عربستان سعودی همکاری دارد.
استاد علم اطلاعات و دانش شناسی بیان کرد : هندوستان 12 دانشمند پراستناد دارد. هندوستان مانند جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور نوظهور علمی شناخته شده است با این حال، تفاوت این کشور با جمهوری اسلامی ایران در بررسی تعداد دانشمندان پراستناد در آن است که از مجموع 12 دانشمند پراستناد هندی دو نفر در آمریکا اقامت دارد، نفر دیگر مشترکا با یکی از دانشگاه های آمریکایی همکاری داشته، نفر چهارم نیز مقاله خود را بطور مشترک با یکی از دانشگاه های مکزیک تالیف کرده و نفر پنجم هم مقاله خود را مشترکا با عربستان سعودی تالیف کرده است.
وی افزود: در حالیکه 10 دانشمند پراستناد ایران مقالات خود را با همکاری خود و سایر دانشمندان ایرانی و توسط دانشگاه های کشور تالیف و منتشر کرده اند.
مهراد به این نکته اشاره کرد و گفت: استناد نماد کیفیت است و بدین ترتیب اکنون به راحتی می توانیم از انتشارات علمی کشور به عنوان آثار علمی ماندگار و با کیفیت نام ببریم.
مهراد در خصوص فرمایشات مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید دانشگاه ها گفت: در شرایطی که رهبری معظم انقلاب بر تداوم جدی، پرشتاب و همه جانبه نهضت علمی تاکید دارند، شایسته است افتخاری را که دانشمندان ایرانی آفریده اند ارج نهاده و آرزو کنیم مسیری که اکنون گشوده شده است این مسیر را با فعالیت های علمی اثربخش تر همچنان هموار و تاثیرگذار نگه داریم.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.