48 سال از کشف میدان نفتی اسفندیار در فاصله 95 کیلومتری جنوب غربی جزیره خارگ که بین ایران و عربستان مشترک است می گذرد اما قرارداد‌های منعقد شده برای توسعه این میدان همواره با شکست روبه رو شده است.
ورود پترو ایران به پروژه و فسخ قرارداد
در سال 1381 ،قرارداد توسعه میدان نفتی اسفندیار در قالب بیع متقابل با هدف تولید روزانه چهار هزار بشکه نفت، با شرکت پترو ایران منعقد شد. ارزش قرارداد بیش از 395 میلیون و 700 هزار دلار و مدت اجرای پروژه پنج سال و زمان خاتمه آن بهار 1386 بود.
در حالی که پترو ایران عملیات را در میدان نفتی اسفندیار آغاز کرده و طبق برنامه پیش نرفته بود، شرکت نفت فلات قاره به عنوان بهره‌بردار طرح اعلام کرد که میدان نفتی اسفندیار توانایی تولید بیشتری دارد و برهمین اساس شرح کار پروژه تغییر یافت و تغییرات جدیدی در طراحی‌ها و نوع تاسیسات صورت گرفت.
بر این اساس با طولانی شدن زمان اجرای توسعه میدان اسفندیار توسط شرکت پترو ایران از یک طرف و همچنین درخواست تغییر شرح کار اولیه و افزایش ظرفیت تولید از طرف دیگر، تامین مالی پروژه با مشکلات زیادی روبه‌رو شد به طوری که این افزایش هزینه طرح را شورای اقتصاد تصویب نکرد و در نهایت اجرای پروژه متوقف و در نهایت قرارداد اجرای طرح توسعه این میدان با شرکت پترو ایران فسخ شد و اجرای آن به شرکت نفت فلات قاره سپرده شد تا در مرحله اول توسعه میدان اسفندیار روزانه 10هزار بشکه نفت‌خام و در مرحله بعدی 20 هزار بشکه نفت‌خام تولید شود.
از ورود مالزیایی‌ها تا توسعه با توان داخلی
به دنبال واگذاری اجرای طرح توسعه میدان نفتی اسفندیار به شرکت نفت فلات قاره، این شرکت اقدام به برگزاری مناقصه در سال 86 کرد و در نهایت توسعه این میدان نفتی در بهار سال 1388 به صور فاینانس به یک شرکت مالزیایی واگذار شد البته شرکت ملی نفت ایران این مجوز را هم داده بود که چنانچه شرکت مالزیایی به نتیجه نرسید، توسعه میدان اسفندیار به شکل تولید زودهنگام در سال 1388 توسط شرکت نفت فلات قاره آغاز شود .
در پی این امر محمود زیرکچیان‌زاده مدیرعامل وقت شرکت نفت فلات قاره ایران از سرمایه‌گذاری 400 میلیون یورویی بانک ملی قطر برابر با 100 درصد سرمایه اولیه توسعه میدان نفتی مشترک اسفندیار در این پروژه خبر داد که قرار بود با نهایی‌شدن مذاکرات، عملیات اجرایی توسعه میدان مشترک اسفندیار توسط پیمانکار مالزیایی آغاز شود.
البته پس از مدتی بانک ملی قطر اعلام کرد که این بانک هیچ گونه اطلاعی درباره سرمایه گذاری برای توسعه میدان دریایی اسفندیار ندارد و قرار هم نیست که چنین سرمایه‌گذاری توسط این بانک صورت پذیرد و در نتیجه در این شرایط قرارداد با پیمانکار مالزیایی لغو شد.
در این راستا، شهریور ماه 89 بود که وزارت نفت تصمیم به توسعه این میدان با استفاده از توان داخلی گرفت و مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره نیز گفت که که به‌این منظور از محل انرژی فاند (صندوق انرژی) 400 میلیون یورو منابع به توسعه میدان مشترک اسفندیار اختصاص داده شده است. همچنین با تامین منابع مالی، به‌زودی مناقصه‌هایی برای انتخاب پیمانکاران این پروژه آغاز می‌شود.
رستم هم اسفندیار را بلا تکلیف گذاشت!
اما توسعه این میدان تا زمان روی کار آمدن رستم قاسمی، دومین وزیر نفت دولت دهم در سال 90 باز هم بلا تکلیف ماند تا این که وی وعده داد که تکلیف میادین مشترک نفت و گاز تا پایان سال 91 مشخص می‌شود. زیرکچیان زاده در آن زمان گفت که برای توسعه این میدان با دوسه شرکت داخلی مذاکراتی انجام شده است.
البته در این میان اگرچه اخباری مبنی بر سرمایه گذاری بانک پاسارگاد برای توسعه میدان نفتی اسفندیار منتشر شد اما چندی بعد این بانک حضور در این پروژه را رد کرد و به هر حال حتی اگر این بانک اقدام به سرمایه گذاری برای توسعه این میدان کرده باشد، کار به جایی نرسیده اکنون نیز توسعه این میدان نفتی منتظر سرمایه گذار است.
توسعه اسفندیار در گرو جذب سرمایه گذار
در این زمینه اواخر سال گذشته، رکن‌الدین جوادی، معاون وزیر نفت ایران با ارائه گزارشی درباره توسعه سه میدان مشترک نفتی با عربستان سعودی در خلیج فارس، گفت که طرح توسعه تمام میادین مشترک نفتی ایران در خلیج فارس به استثنای فرزاد (ب) و اسفندیار تعیین تکلیف شده است.
وی درباره وضعیت بلاتکلیف توسعه این دو میدان مشترک نفتی با عربستان تصریح کرده است: میادین اسفندیار و فرزاد (ب) در مرحله نهایی مذاکره با سرمایه گذاران قرار دارند.
برآوردها حاکی از آن است که توسعه این میدان مشترک نفتی در خلیج فارس به حدود 500 تا 700 میلیون دلار سرمایه گذاری نیاز دارد.
بر اساس این گزارش در حالی که شرکت ملی نفت درگزارشی، اعلام کرده که در مورد توسعه میدان اسفندیار به دلیل اولویت بندی توسعه میادین با توجه به محدودیت منابع مالی، مذاکرات با شرکت های متقاضی سرمایه گذاری در حال انجام است، اما وزارت نفت شرکت‌های مربوطه را از ارائه هر گونه اطلاعات درباره میادین مشترک به رسانه‌ها منع کرده است.
زیان 1 میلیارد دلاری عدم بهره‌برداری به موقع از اسفندیار
بر این اساس اگر توسعه میدان نفتی اسفندیار طبق طرح اولیه در بهار 86 با ظرفیت تولید روزانه 4 هزار بشکه به بهره‌برداری می‌رسید، با در نظر گرفتن متوسط قیمت نفت در طول سال‌های گذشته، تاکنون درآمدی معادل حداقل یک میلیارد دلار نصیب کشور می‌شد.