گروه ورزشی مشرق - در فوتبال مدرن امروز هر مبحثی در جای خود تقریبا به اوج رسیده و در هر بخشی شاهد تخصص گرایی تا نزدیکی مرز ایده آل آن هستیم. مثال های فراوانی در این عرصه می توان ذکر کرد.

چمن و مهندسی کشاورزی در شاخه اصلاح بذر و چمن استاندارد استادیوم های فوتبال یکی از این مباحث است که این روزها در اوج تخصص گرایی اجرا می شود. سیستم تهویه هوا در رختکن ها یا تاسیسات آبی در بخش تمرین و بدنسازی بازیکنان فوتبال و ده‌ها مثال دیگر که هر کدام تاثیر روشن و خاص خود را در موفقیت یک باشگاه ایفا می کند.

فارغ از موضوع مهم سخت افزاری و امکانات ورزشی، در عرصه ای دیگر به مباحثی مهم چون روان شناسی، مدیریت، تدارکات و از این دست موضوع های مهم برخورد می کنیم. موضوعاتی که هر یک کاربلد خود را می طلبد و شخصی که در عمل متخصص در آن بخش خاص باشد.

در این فرصت به سراغ روان شناسی ورزشی می رویم؛ موضوع مهمی که به رغم پیشرفت های کم و زیاد در سال های اخیر فوتبال ایران، هنوز هم یک دغدغه درجه دوم محسوب می شود و چندان زیر ذره بین مدیران موفق قرار نمی‌گیرد.

برای آن که درد اصلی متخصصان در عرصه روان شناسی ورزشی بیشتر به چشم بیاید، به این نکته مهم اشاره می شود که در بسیاری از باشگاه های کشور، اصولا وجود یک روان شناس امری تزئینی و فانتزی است. گویا تنها باشگاهی که ثروت زیاده از حد دارد و نمی داند با درآمد بالای خود چه کند، به فکر استخدام یک روان شناس ورزشی می افتد!

وقتی به باشگاه های بزرگ دنیا نگاه می کنیم، اهمیت این امر بیشتر روشن می شود. آرسن ونگر، سرمربی فرانسوی تیم فوتبال باشگاه آرسنال لندن در 4 سال گذشته یک روند مشابه در ارایه فهرست خرید بازیکن را رعایت کرده است. اولویت این مربی کاربلد و قدیمی استخدام تدارکات قوی و حرفه ای است. این نشان می دهد برای این مربی بزرگ تا چه حد موضوع تدارکات و آرامش بازیکنان در یک سفر یا حتی تمرین ساده اهمیت دارد.

ونگر پس از مشخص شدن تیم تدارکات خود که معمولا حقوق بالایی هم دریافت می کنند، به سراغ کادر فنی می رود. جالب است بدانید به استناد مصاحبه اختصاصی گاردین در سال 2011 با این مربی فرانسوی، استخدام روان شناس مسلط به چند زبان زنده و متخصص در روان شناسی فوتبال، برای او مهمتر از روشن شدن تکلیف دستیارانش است.

به رئال مادرید سری بزنیم؛ باشگاهی که در سراسر جهان بیش از 140 آکادمی کوچک و بزرگ، شخصی و خیریه و در مقاطع سنی مختلف دایر کرده است. صرف نظر این این همه گستردگی تنها به خود باشگاه در پایتخت اسپانیا می پردازیم؛ جایی که دانشکده حقوق در فوتبال تشکیل شده و از سال گذشته دانشکده روان شناسی ورزش در کنار رشته مدیریت ورزشی در آکادمی افتتاح و سپس درس های متنوع آن تدریس شده است.

در تیم فوتبال رئال مادرید، کادر پزشکی متشکل از 8 پزشک مشهور و متخصص است که هیچکدام جای یک یا دو روان شناس بزرگ را اشغال نکرده اند. در واقع، بخش مربوط به روان شناس ها در رئال کاملا مجزا است و اتاق و کلاس و حتی ساختمان مخصوص به خود را دارند.

در وب سایت رسمی رئال مادرید مقررات مربوط به همکاری بازیکنان و مقامات با روان شناس تیم ذکر شده است. هر بازیکنی موظف است به سوالات روان شناس پاسخ بدهد و روان شناس در صورت لزوم و با هماهنگی مدیر باشگاه حق دارد همسر یا دوستان نزدیک یک بازیکن را برای توضیح بیشتر و کسب اطلاعات کاملتر درباره یک بازیکن احضار کند. البته اصل مهم ایجاد یک رابطه بسیار صمیمی بین بازیکنان و روان شناس ورزشی در این تیم است.

در بارسلونا نیز وضعیت به همین منوال و بلکه تخصصی تر است. لاماسیا به عنوان مکتب فوتبال بارسلون شهرت جهانی دارد و شاید نیازی به توضیح درباره اهمیت تخصص گرایی در این آکادمی فوتبال تاریخی نباشد. در این محیط کودکان در مقاطع سنی متفاوت مشغول تحصیل در کنار آموختن فوتبال هستند و این آکادمی آنها را از پرداختن به درس و مشق محروم نمی‌کند. این وظیفه نیز بر عهده روان شناسان متبحری است که نظارت کاملی بر فرآیندها دارند.

روان شناسی در ورزش اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده و در فوتبال حرفه ای امروز، روان شناسی در شاخه های کودکان، جوانان، بازیکنان بزرگسال و حتی بخش هواداری به صورت کاملا تخصصی گسترش یافته و وارد عرصه های بسیار تخصصی شده است. امید که شاهد پیشرفت این عرصه ها در فوتبال و به طور کلی ورزش ایران نیز باشیم.