باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا روز پنج‌شنبه 16 مردادماه در سخنرانی خود گفت: اگر شبه‌نظامیان داعش امکانات و تسهیلات آمریکایی از جمله کنسولگری این کشور در اربیل را تهدید کنند، حمله نظامی را در دستور کار قرار خواهد داد.
جان کری وزیر خارجه آمریکا نیز حملات داعش علیه ایزدی‌ها و مسیحیان را به شدت محکوم کرده و گفت: نشانه‌های هشداردهنده نسل‌کشی در نقاط تحت نفوذ داعش دیده می‌شود.

دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس روز جمعه ضمن ابراز نگرانی شدید از وضعیت ناامید کننده صدها هزار نفر از مردم شمال عراق، به دنبال حملات گروهک تروریستی داعش، از پیشنهاد باراک اوباما رئیس‌جمهوری آمریکا برای حمله هوایی محدود برای کمک به نیروها عراقی حمایت کرد.
فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه هم با آغاز حمله آمریکا علیه مواضع داعش گفت: فرانسه حاضر است برای پایان دادن به رنج غیرنظامیان، سهم خودش را ادا کند. وی افزود: "جامعه بین‌المللی نمی‌تواند خطری را نادیده بگیرد که با قدرت گرفتن این گروه تروریستی، عراق و همه منطقه را تهدید می‌کند."

در همین حین، حمله هوایی ارتش آمریکا به مواضع داعش در منطقه "مخمور" در جنوب شهر اربیل، روز جمعه 17 مردادماه و علی‌رغم تهدیدات داعش آغاز شد. داعش در پاسخ به اعلام موافقت اوباما با حمله نظامی و آمادگی ارتش آمریکا برای حمله به داعش تهدید کرده بود: اگر اوباما تهدید نظامی خود را علیه پایگاه‌های ما عملی کند، بلافاصله تمام مراکز و چاه‌های نفتی عراق را نابود خواهیم کرد.


با توجه به آن‌چه گفته شد، این سؤال پیش می‌آید که علت موضع‌گیری ناگهانی آمریکا و متحدینش یعنی انگلیس و فرانسه و حمله به مواضع داعش توسط ارتش آمریکا چیست. خبرنگار بین‌الملل مشرق در این خصوص با "سعدالله زارعی" کارشناس مسائل خاورمیانه گفتگو کرده که متن این مصاحبه به شرح زیر است.

با توجه به تحولات اخیر عراق و حمله جنگنده های نیروی هوایی آمریکا به مواضع داعش، آیا می‌توان نتیجه گرفت این تحلیل که "آمریکایی ها با پول سعودی داعش را ایجاد کرده اند" فرضیه ای اشتباه است یا اصولا این اقدام آمریکایی ها ناقض این فرضیه نیست؟

عملیات نیروهای آمریکایی صرفاً یک عملیات نمادین است و تأثیری بر عملکرد یا قوت و ضعف داعش ندارد، همان‌گونه که تأثیری بر تروریسم در عراق هم نگذاشته است. صرفاً یک اقدام نمادین بود که به سه چهار نقطه حمله محدود کردند و هدفشان هم صرفاً این بود که خطوط قرمز خود را به نیروهای داعش تذکر داده باشند.

آمریکایی‌ها در عراق دو خط قرمز دارند: یکی پایگاه نظامی این کشور است که در شمال غرب اربیل واقع شده است و نگران هستند که تحرکات داعش به شمال عراق هم منتقل شود و در نهایت امنیت پایگاه این کشور با مشکل مواجه شود. در حقیقت آمریکایی‌ها با توجه به اتفاقی که در لیبی برای سفارت این کشور و سفیر واشنگتن افتاد، این بار می‌خواهند پیش‌دستی کنند و نگذارند همان اتفاق در عراق و برای پایگاه نظامیشان بیفتد.

دومین خط قرمز آمریکایی‌ها، مسیحیان عراق هستند که با توجه به اتفاقاتی که طی روزهای گذشته در منطقه شمال غرب استان نینوا افتاد و یک شهر مسیحی‌نشین به تصرف داعشی‌ها درآمد و تعداد زیادی از مسیحیان قتل‌عام شدند، آمریکایی می‌خواهند به عوامل داعش تذکر دهند که این اقدامات آن‌ها با برخورد غرب مواجه خواهد شد.

همین اقدامی که آمریکایی‌ها انجام داده‌اند، اگرچه نمادین بوده، اما روحیه نژادپرستانه و تبعیض‌آمیز آن‌ها را نشان می‌دهد آن‌ها مردم را در حقیقت به دو دسته تقسیم کرده‌اند: دسته‌ای که باید از آن‌ها حمایت و حفاظت شود، و دسته‌ای که محافظت از آن‌ها ضرورتی ندارد. خود این رویکرد، ماهیت اقدام به ظاهر ضدتروریستی آمریکا در عراق را زیر سؤال می‌برد.

اوباما در اظهارات اخیر گفته است که مسئله داعش و امنیت عراق به یک اولویت برای آمریکا تبدیل شده، اما حل و فصل مسئله داعش طی چند هفته قابل حل شدن نیست و به زمان بیشتری نیاز دارد. اوباما در بخشی از سخنان خود نیز اشاره کرده است که حل شدن مساله داعش ارتباط مستقیم با تشکیل دولت در عراق دارد. لطفا در مورد مفهوم این سخنان رئیس جمهور آمریکا توضیح دهید.

این ادعا که یک ادعای ریاکارانه است، چون اگر مسئله عراق به یک اولویت برای واشنگتن تبدیل شده است، پس چرا در تجهیز ارتش عراق به سیستم‌های پیشرفته‌ای که بتوانند با آن به تروریست‌های داعش ضربات اساسی وارد کنند، تعلل می‌کنند؟ چرا روی تغییر و تحول در حکومت عراق تأکید می‌کنند، در حالی که در وضعیت فعلی که تهدیدات امنیتی از جانب داعش کشور را آسیب‌پذیر کرده است، صحبت کردن از تغییر در حکومت فقط این وضعیت را بدتر می‌کند؟ بنابراین آن‌چه که اوباما در عراق انجام می‌دهد با چیزی که می‌گوید مبنی بر این‌که امنیت عراق اولویت اول ماست، درتضاد کامل قرار دارد. به نظر می‌آید که اوباما درباره چیزی صحبت می‌کند که برای محقق شدنش هیچ کاری انجام نداده است.

نکته دیگری که هست این‌که آمریکا وظیفه تأمین امنیت در عراق را به نیروهای امنیتی این کشور واگذار کرده است و می‌گوید که نمی‌شود داعش را در مدتی کوتاه جمع و جور کرد. آمریکا باید بگوید که برای حل و فصل بحران امنیتی تروریست‌های داعش در عراق، چه سهمی را حاضر است به عهده بگیرد و چه کارهایی را حاضر است انجام دهد. اما اوباما به جای آن‌که از یک وظیفه معین و یک سری اقدامات مشخص صحبت کند، در واقع مثل یک پیش‌گو فقط درباره طولانی شدن بحران داعش در عراق صحبت کرده است.

در خصوص این مساله که حل شدن مساله گروه تروریستی داعش گره خورده به تشکیل دولت در عراق باید بگویم که این به نوعی دخالت در امور داخلی عراق محسوب می‌شود و آمریکایی‌ها می‌خواهند تحرکات داعش را به نوعی با تغییرات دلخواه خود در حکومت عراق هم‌جهت کنند. این هم باز ادعای بی‌تقصیری آمریکا در تشکیل گروهک داعش و تحرکات آن‌ها در خردادماه در عراق را زیر سؤال می‌برد. بنابراین مشخص می‌شود که آمریکایی‌ها با اهداف داعش که همان تغییر در حکومت عراق است، هم‌جهت هستند.