گروه بین‌الملل مشرق - یکی دو سال پیش بود که سر تیتر اخبار شبکه های خبری جهان پیشروی گروه های مسلح در سوریه بود، آن روزها رسانه های دنیا برای ورود گروه های مسلح به دمشق روزشماری می کردند و همه کار بشار اسد را تمام شده می دانستند، اما با گذشت سه سال از آغاز ناآرامی‌ها در سوریه وضعیت تغییر کرده است، دیگر خبری از ارتش آزاد سوریه نیست، امروز همه جا حرف از حضور داعش در سوریه است و دیگر مخالفان سوری نمی توانند سخن از تشکیل یک دولت ملی پس از بشار اسد بزنند.
سه سال است که کشورهای غربی به همراه رژیم های عربی هر آنچه را که در توان داشتند، برای سرنگون کردن حکومت سوریه صرف کردند، اما هنوز حکومت سوریه با ریاست بشار اسد سر پا است و به فعالیت خودش ادامه می دهد، گروه های مسلح هم هنوز نتوانستند که به هدف خودشان در اشغال تمام سوریه برسند.
یکی از دلایل شکست گروه های مسلح در رسیدن به هدف شان که اشغال شهر دمشق و کل مناطق سوریه بود، همراهی بخش زیادی از ساکنان شهرهای سوریه با حکومت سوریه بود، اما این تنها دلیل نبود، بلکه شکست گروه های مسلح ریشه در عملکرد این گروه ها در دو سال اخیر هم دارد و ما در این مقاله به برخی از دلایل درونی شکست گروه های مسلح در سوریه می پردازیم.
بی ارزش بودن جان مردم از نظر گروه‌های مسلح
اهمیت ندادن گروه های مسلح در سوریه به جان مردم سبب شده است که طرافداران این گروه ها در میان مردم سوریه کمتر شود، گروه های مسلح بیشتر از اینکه عملیات هایشان بر ضد پایگاه های نظامی ارتش سوریه باشد، در مناطق مسکونی عملیات نظامی انجام می دهند و کشیده شدن درگیری ها به مناطق مسکونی منجر به آوارگی مردم شده است.
گروه های مسلح در سوریه علاوه بر این به نام حمله به مقرهای نظامی، مناطق مسکونی را در شهرهای سوریه مانند دمشق و حلب با خمپاره هدف قرار می دهند، هر روز ده‌ها نفر از مردم غیر نظامی در شهرهای سوریه به دلیل حملات خمپاره ای و موشکی گروه‌های مسلح کشته می شوند، گروه های مسلح با وجود اطلاع داشتن از کشته شدن مردم غیر نظامی، مسئولیت این حملات را به عهده می گیرند و حتی دست از حملات خمپاره ای به شهرها هم برنمی دارند.
در ماه های اخیر صدای اعتراضات مردم ساکن در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح خصوصا در حومه دمشق بلند شده است، خواسته مردم این مناطق این است که گروه های مسلح با ارتش سوریه صلح کنند تا امکان برگشت مردم آواره به منازلشان فراهم شود، خواسته مردم یک زندگی آرام در محیطی امن است، اما گروه های مسلح به دنبال ادامه درگیری با ارتش سوریه هستند و آنها هر کسی را که به دنبال صلح با دولت سوریه باشد، را تهدید به قتل کردند.
شکست گروه های مسلح در اداره مناطق اشغالی
گروه های مسلح در ابتدای شروع ناآرامی در سوریه وعده داده بودند که در صورت پیروز شدن در میدان جنگ، مناطق سوریه آباد می شوند و آینده خوبی در انتظار مردم است، اما گروه های مسلح نتوانستند که به این وعده خود عمل کنند، در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح پروژه های عمرانی وجود ندارد و این گروه ها فکری به حال ویرانی های جنگ نکردند.
در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح فرصت شغلی وجود ندارد و به همین دلیل مردم هر روز فقیرتر می شوند، مردم در این مناطق رنگ آب و برق را کمتر می بینند، گروه های مسلح حتی نتوانستند که دانشگاه‌ها را در مناطق تحت سیطره شان فعال کنند و جوانان این مناطق فرصت تحصیل دانشگاهی را از دست داده اند.
کمبود امکانات در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح باعث شده است که بسیاری از مردم برای گذران عمر به مناطق تحت سیطره ارتش سوریه مهاجرت کنند، البته دولت سوریه هم تا حد امکان امکانات لازم را برای زندگی مردم آواره در مدارس و اماکن عمومی فراهم کرده است و هنوز حقوق کارمندان را در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح از سوی دولت سوریه پرداخت می کند.
این روزها جوانان در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح دو راه بیشتر ندارند یا باید برای کسب یک درآمد کم به گروه های مسلح بپیوندند یا باید از این مناطق مهاجرت کنند و شکست مخالفین در اداره مناطق تحت سیطره شان باعث شد که این گروه ها نتوانند مردم مناطق دیگر را راغب کنند که به آنها بپیوندند.
انقلابیون هتل‌نشین!
پس از گذشت چند ماه از شروع ناآرامی ها در سوریه ائتلافی به نام ائتلاف ملی سوریه تشکیل شد که این گروه خود را نماینده مخالفان دولت سوریه می داند، اما تعداد زیادی از افرادی که به عنوان نماینده مخالفان برای عضویت در این ائتلاف انتخاب شدند، سال هاست که در خارج از سوریه زندگی می کنند، این افراد که محل سکونت این روزهایشان هتل های چهار و پنج ستاره شهرهای ترکیه است، سالی یک بار هم به شهرهای تحت سیطره گروه های مسلح نمی روند.
ائتلاف مخالفان دولت سوریه به نام ائتلاف ملی سوریه هیچ کنترلی بر گروه های مسلح در داخل سوریه ندارد، اساسا گروه های مسلح از این ائتلاف ابراز برائت کردند، چون اعضای ائتلاف به جای کمک به گروه های مسلح بیشتر در حال چپاول کردن کمک های دولت ها به مخالفان سوریه هستند و هر روز خبر جدیدی از اختلاس مالی اعضای این ائتلاف در رسانه ها منتشر می شود.
مخالفان سیاسی حکومت سوریه، یک دولت در تبعیدی را با مرکزیت ترکیه برای اداره مناطق تحت سیطره گروه های مسلح تشکیل دادند، اما دفاتر وزرای این دولت به جای سوریه در هتل های ترکیه است و وزاری این دولت به مناطق تحت سیطره گروه های مسلح در سوریه سفر نمی کنند، بلکه با نشستن در هتل های ترکیه حقوق های بالا می گیرند.
غارت اموال مردم به نام انقلاب علیه بشار اسد
گروه ارتش آزاد سوریه در ابتدا فعالیت خودش را در مناطق مرزی سوریه با کشورهای دیگر آغاز کرد و اولین فرماندهان این گروه ها در مناطق مرزی بیشترشان در واقع قاچاقچی های معروف این مناطق بودند، این افراد که در ابتدای ناآرامی ها در سوریه مال و اموال زیادی نداشتند، این روزها جزو ثروتمندان مناطق خود هستند.
گروه های مسلح در سوریه در سال های گذشته پس از تصرف مناطق بسیاری از املاک و اموال مردم را با تهمت ارتباط آنها با دولت سوریه مصادره کردند، همچنین این گروه ها اموال بسیاری از کارخانه های سوریه را از آن خود کردند و ماشین آلات این کارخانه ها را به تاجران کشور ترکیه فروختند.
همچنین در یکی دو سال اخیر بسیاری از فرماندهان گروه های مسلح سوری اموالی را که برای خرید سلاح، تجهیزات و پرداخت حقوق افراد مسلح بدست شان می رسد را اختلاف می کنند و به خارج از سوریه می گریزند تا با این اموال به زندگی خود ادامه بدهند، این روزها فضای بی اعتماد و اتهام زنی بین گروه های مسلح بیداد می کند و این گروه ها برای رسیدن به اموال بیشتر در مناطق مختلف سوریه درگیر می شوند.
پیش از ظهور علنی گروه داعش، گروه های مسلح سلفی بسیاری در سوریه حضور داشتند که بسیاری از اعضای این گروه ها در گذشته در القاعده عضویت داشتند، علاوه بر این گروه های مسلح سوری مانند ارتش آزاد هم جنایت های بسیاری را در حق مردم سوریه انجام می دادند، اما با این حال مخالفان دولت سوریه سعی کردند که هم حضور نیروهای سلفی در درگیری های مسلحانه و هم جنایات گروه های مسلح را انکار کنند.
اما داعش بعد از حضورش در سوریه به صورت صریح حضور خودش را در درگیری های مسلحانه اعلام کرد و این گروه جنایت های خودش را هم بدون هیچ شرمی در رسانه ها منتشر کرد، با ظهور گروه داعش مخالفین دولت سوریه دیگر نمی توانستند جنایات گروه های مسلح را انکار می کنند، گرچه که آنها سعی کردند که این جنایات را محدود به داعش بدانند، اما دیگر کسی این حرف ها را باور نمی کرد.
علاوه بر این ظهور داعش زنگ خطر را در برخی از کشورهای غربی روشن کرد و پیام این زنگ خطر این بود ادامه حمایت آنها از ناآرامی ها در سوریه منجر به سیطره داعش بر سوریه می شود و گروه های مسلح معتدل غرب گرا توان مقابله با این گروه ندارند، لذا برخی از این دولت ها مجبور به بازنگری در سیاست های خود در قبال سوریه شدند.
اما برخی از کشورها همچون ترکیه و عربستان در سیاست های خودشان در قبال سوریه تغییر چندانی ندادند، آن ها با وجود اینکه می دانند که حمایت شان از ناآرامی ها در سوریه منجر به گسترش قدرت داعش می شود، اما برای اینکه چهره خودشان را متزلزل نشان ندهند و اینگونه وانمود کنند که موضع آنها در خصوص سوریه از ابتدا هم درست بود، باز هم به حمایت خود از ناآرامی ها در این کشور ادامه می دهند، اما داعش نشان داده است که به حامیان خود هم رحم نمی کند و روزی این کشورها هم آماج حمله های داعش قرار می گیرند.
آینده سوریه
عملکرد گروه های مسلح و ظهور داعش در سوریه باعث شده است که دولت سوریه بتواند حضور خودش را در این کشور تثبیت کند و این احتمال می رود که در آینده نزدیک برخی از گروه های مسلح سوری به خصوص در مناطق حومه دمشق با دولت سوریه صلح کنند، همچنین به نظر می رسد که درگیری اصلی در آینده سوریه، جنگ تمام عیار بین ارتش سوریه و داعش باشد.
سه سال است که کشورهای غربی به همراه رژیم های عربی هر آنچه را که در توان داشتند، برای سرنگون کردن حکومت سوریه صرف کردند، اما هنوز حکومت سوریه با ریاست بشار اسد سر پا است و به فعالیت خودش ادامه می دهد، گروه های مسلح هم هنوز نتوانستند که به هدف خودشان در اشغال تمام سوریه برسند.
یکی از دلایل شکست گروه های مسلح در رسیدن به هدف شان که اشغال شهر دمشق و کل مناطق سوریه بود، همراهی بخش زیادی از ساکنان شهرهای سوریه با حکومت سوریه بود، اما این تنها دلیل نبود، بلکه شکست گروه های مسلح ریشه در عملکرد این گروه ها در دو سال اخیر هم دارد و ما در این مقاله به برخی از دلایل درونی شکست گروه های مسلح در سوریه می پردازیم.
بی ارزش بودن جان مردم از نظر گروه‌های مسلح
اهمیت ندادن گروه های مسلح در سوریه به جان مردم سبب شده است که طرافداران این گروه ها در میان مردم سوریه کمتر شود، گروه های مسلح بیشتر از اینکه عملیات هایشان بر ضد پایگاه های نظامی ارتش سوریه باشد، در مناطق مسکونی عملیات نظامی انجام می دهند و کشیده شدن درگیری ها به مناطق مسکونی منجر به آوارگی مردم شده است.
در ماه های اخیر صدای اعتراضات مردم ساکن در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح خصوصا در حومه دمشق بلند شده است، خواسته مردم این مناطق این است که گروه های مسلح با ارتش سوریه صلح کنند تا امکان برگشت مردم آواره به منازلشان فراهم شود، خواسته مردم یک زندگی آرام در محیطی امن است، اما گروه های مسلح به دنبال ادامه درگیری با ارتش سوریه هستند و آنها هر کسی را که به دنبال صلح با دولت سوریه باشد، را تهدید به قتل کردند.
شکست گروه های مسلح در اداره مناطق اشغالی
گروه های مسلح در ابتدای شروع ناآرامی در سوریه وعده داده بودند که در صورت پیروز شدن در میدان جنگ، مناطق سوریه آباد می شوند و آینده خوبی در انتظار مردم است، اما گروه های مسلح نتوانستند که به این وعده خود عمل کنند، در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح پروژه های عمرانی وجود ندارد و این گروه ها فکری به حال ویرانی های جنگ نکردند.
کمبود امکانات در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح باعث شده است که بسیاری از مردم برای گذران عمر به مناطق تحت سیطره ارتش سوریه مهاجرت کنند، البته دولت سوریه هم تا حد امکان امکانات لازم را برای زندگی مردم آواره در مدارس و اماکن عمومی فراهم کرده است و هنوز حقوق کارمندان را در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح از سوی دولت سوریه پرداخت می کند.
این روزها جوانان در مناطق تحت سیطره گروه های مسلح دو راه بیشتر ندارند یا باید برای کسب یک درآمد کم به گروه های مسلح بپیوندند یا باید از این مناطق مهاجرت کنند و شکست مخالفین در اداره مناطق تحت سیطره شان باعث شد که این گروه ها نتوانند مردم مناطق دیگر را راغب کنند که به آنها بپیوندند.
انقلابیون هتل‌نشین!
پس از گذشت چند ماه از شروع ناآرامی ها در سوریه ائتلافی به نام ائتلاف ملی سوریه تشکیل شد که این گروه خود را نماینده مخالفان دولت سوریه می داند، اما تعداد زیادی از افرادی که به عنوان نماینده مخالفان برای عضویت در این ائتلاف انتخاب شدند، سال هاست که در خارج از سوریه زندگی می کنند، این افراد که محل سکونت این روزهایشان هتل های چهار و پنج ستاره شهرهای ترکیه است، سالی یک بار هم به شهرهای تحت سیطره گروه های مسلح نمی روند.
مخالفان سیاسی حکومت سوریه، یک دولت در تبعیدی را با مرکزیت ترکیه برای اداره مناطق تحت سیطره گروه های مسلح تشکیل دادند، اما دفاتر وزرای این دولت به جای سوریه در هتل های ترکیه است و وزاری این دولت به مناطق تحت سیطره گروه های مسلح در سوریه سفر نمی کنند، بلکه با نشستن در هتل های ترکیه حقوق های بالا می گیرند.
غارت اموال مردم به نام انقلاب علیه بشار اسد
گروه ارتش آزاد سوریه در ابتدا فعالیت خودش را در مناطق مرزی سوریه با کشورهای دیگر آغاز کرد و اولین فرماندهان این گروه ها در مناطق مرزی بیشترشان در واقع قاچاقچی های معروف این مناطق بودند، این افراد که در ابتدای ناآرامی ها در سوریه مال و اموال زیادی نداشتند، این روزها جزو ثروتمندان مناطق خود هستند.
گروه های مسلح در سوریه در سال های گذشته پس از تصرف مناطق بسیاری از املاک و اموال مردم را با تهمت ارتباط آنها با دولت سوریه مصادره کردند، همچنین این گروه ها اموال بسیاری از کارخانه های سوریه را از آن خود کردند و ماشین آلات این کارخانه ها را به تاجران کشور ترکیه فروختند.
همچنین در یکی دو سال اخیر بسیاری از فرماندهان گروه های مسلح سوری اموالی را که برای خرید سلاح، تجهیزات و پرداخت حقوق افراد مسلح بدست شان می رسد را اختلاف می کنند و به خارج از سوریه می گریزند تا با این اموال به زندگی خود ادامه بدهند، این روزها فضای بی اعتماد و اتهام زنی بین گروه های مسلح بیداد می کند و این گروه ها برای رسیدن به اموال بیشتر در مناطق مختلف سوریه درگیر می شوند.
پیش از ظهور علنی گروه داعش، گروه های مسلح سلفی بسیاری در سوریه حضور داشتند که بسیاری از اعضای این گروه ها در گذشته در القاعده عضویت داشتند، علاوه بر این گروه های مسلح سوری مانند ارتش آزاد هم جنایت های بسیاری را در حق مردم سوریه انجام می دادند، اما با این حال مخالفان دولت سوریه سعی کردند که هم حضور نیروهای سلفی در درگیری های مسلحانه و هم جنایات گروه های مسلح را انکار کنند.
اما داعش بعد از حضورش در سوریه به صورت صریح حضور خودش را در درگیری های مسلحانه اعلام کرد و این گروه جنایت های خودش را هم بدون هیچ شرمی در رسانه ها منتشر کرد، با ظهور گروه داعش مخالفین دولت سوریه دیگر نمی توانستند جنایات گروه های مسلح را انکار می کنند، گرچه که آنها سعی کردند که این جنایات را محدود به داعش بدانند، اما دیگر کسی این حرف ها را باور نمی کرد.
علاوه بر این ظهور داعش زنگ خطر را در برخی از کشورهای غربی روشن کرد و پیام این زنگ خطر این بود ادامه حمایت آنها از ناآرامی ها در سوریه منجر به سیطره داعش بر سوریه می شود و گروه های مسلح معتدل غرب گرا توان مقابله با این گروه ندارند، لذا برخی از این دولت ها مجبور به بازنگری در سیاست های خود در قبال سوریه شدند.
اما برخی از کشورها همچون ترکیه و عربستان در سیاست های خودشان در قبال سوریه تغییر چندانی ندادند، آن ها با وجود اینکه می دانند که حمایت شان از ناآرامی ها در سوریه منجر به گسترش قدرت داعش می شود، اما برای اینکه چهره خودشان را متزلزل نشان ندهند و اینگونه وانمود کنند که موضع آنها در خصوص سوریه از ابتدا هم درست بود، باز هم به حمایت خود از ناآرامی ها در این کشور ادامه می دهند، اما داعش نشان داده است که به حامیان خود هم رحم نمی کند و روزی این کشورها هم آماج حمله های داعش قرار می گیرند.
آینده سوریه
عملکرد گروه های مسلح و ظهور داعش در سوریه باعث شده است که دولت سوریه بتواند حضور خودش را در این کشور تثبیت کند و این احتمال می رود که در آینده نزدیک برخی از گروه های مسلح سوری به خصوص در مناطق حومه دمشق با دولت سوریه صلح کنند، همچنین به نظر می رسد که درگیری اصلی در آینده سوریه، جنگ تمام عیار بین ارتش سوریه و داعش باشد.