به گزارش گروه فرهنگی مشرق، در نشست گپ و گفت این فیلم علاوه بر محسن یزدی فعال رسانه ای و محمدتقی فهیم منتقد سینما، محمدعلی باشه آهنگر کارگردان فیلم نیز حضور داشت.

در ابتدای نشست فهیم با بیان اینکه سینمای بعد از انقلاب، فیلمساز دلداده به انقلاب کم دارد گفت:«فیلمسازانی که زوایای مختلف انقلاب را بشناسند و با این شناخت وارد گود شوند خیلی کم هستند و البته که این نقظه ضعف مدیریت انقلاب است که نتوانسته کادر مفید خودش را تربیت کند.» فهیم ادامه داد:«محمدعلی باشه آهنگر یکی از آن فیلمسازانی است که اتفاقا با شناخت وارد گود شده و اسفا که فردیت خودش باعث ترقی اش شده و نه سیستم فرهنگی. به جرات میتوانم بگویم که آهنگر یکی از سه فیلمساز معتبر دفاع مقدس ماست.»

فهیم با اشاره به یکی از نقاط ضعف سینمای ایران افزود:«فیلمسازان ما به جای فیلمسازی متن مینویسند و مرتب از زبان کاراکترهایشان حرف میزنند اما آهنگر این طور نیست. در فیملهای آهنگر کاراکتر به جای آن که داد بزند با اکتهایش است که بر مخاطب اثر میگذارد و صدالبته که فیلمسازی به این شیوه دشوار است.»

فهیم بعد از این تحسینها به نقد آهنگر پرداخته و اظهار داشت:«رگه های فرم گرایانه ای که از "بیداری رویاها" شروع شد و حالا به "ملکه" رسید به مانند دامی است برای فیلمساز که بهتر است در آن اصرار نورزد.»

از ارتش سپاسگزارم که پول نداشت اما فیلمنامه "سروزیرآب" را تایید کرد

به گزارش روابط عمومی «سینماروایت» بعد از فهیم نوبت به محمدعلی باشه آهنگر رسید که در ابتدا شرح حالی از تازه ترین پروژه خود "سروزیرآب" دهد. وی گفت:«فیلمنامه تازه ام آماده است که البته درباره دفاع مقدس است و باز هم دو سه ماه انتهایی جنگ را تصویرسازی میکند و البته با ادای دین به شهدای گمنام.»

وی ادامه داد:«تا اسفندماه سال گذشته تصور میکردم که تولید فیلم به امسال میرسد و با آن به جشنواره می آیم اما متاسفانه دوستان خلف وعده کردند.» آهنگر در توصیف این خلف وعده گفت:« اولین بار اواخر شهریور91 بود که طرح 18 صفحه ای کار را به مدیران ارائه دادم. بعد از 6 ماه وقتی برای جواب رفتم دیدم به جای صحبت درباره متن پیرامون "بیداری رویاها" و "ملکه" حرف میزنند. این ماجرا ادامه داشت تا خرداد 92 که باز هم همان حرفهای قبلی را درباره دو فیلم قبلی ام زدند اما از همین جا میگویم به شهدای فیلمنامه "سروزیرآب" قسم که تمامی فیلمنامه برآمده است از اسناد بجامانده از دقاع مقدس و البته تحقیقات از خانواده شهدا.»

آهنگر ادامه داد:«از همان ابتدا هم قرار نبود به فیلم کمک کنند. این قدر سراغ اینها رفتم که فهمیدم بناست وقتم را تلف کنند و مرا از طی مسیری که پی گرفته اند خسته کنند. این قدر که من صادق بودم دوستان صداقت به خرج ندادند و ناراحت کننده اینکه بخشی از این بی مهریها به واسطه تعابیری است که برخی دوستان منتقد از "بیداری رویاها" و همین "ملکه" بیرون کشیدند.»

این کارگردان نکته ای را هم درباره حمایتهای ارتش ذکر کرد و گفت:«از ارتش جمهوری اسلامی سپاسگزارم که پول نداشت برای حمایت از تولید کار اما فیلمنامه را کاملا تایید کرد و یک واو آن را غیرواقعی ندانست.»

محمدرضا هنرمند فکر میکرد من نمیگذارم او فیلم بسازد!

صحبتهای آهنگر درباره بی مهریهای برخی منتقدان خیلی زود محمدتقی فهیم را به واکنش داشت و وی با ذکر خاطره ای از سالهای حضورش در انجمن منتقدان خانه سینما گفت:«یادم می آید یک بار در انجمن منتقدان خانه سینما جلسه ای داشتیم که جواد طوسی خبر آورد یکی از فیلمسازانی که چندخطی درباره فیلمش نوشته بودم آمده سراغم! به سراغ فیلمساز که رفتم صراحتا مرا به این متهم کرد که او را از نان خوردن انداخته ام و زندگیش را از بین برده ام!»

وی ادامه داد:«همین آقای محمدرضا هنرمند یک بار در یادداشتی برای مجله "سینما" مرا مگسی قلمداد کرده بود که در کیهان قلم میزند و سپس گلایه کرده بود که امثال ایشان میخواهند فیلم بسازند و ما نمیگذاریم! در صورتی که چنین نیست و اینطور نیست که مقامات مسئول بخاطر نوشته های ما به کسی پروژه ندهند یا بالعکس. اگر اینطور است چرا این هم درباره فیلمسازان شبه روشنفکر می نویسیم کسی توجه نمی کند اما وقتی دو خط درباره آهنگر مینویسم نمیگذارند فیلم جدیدش را بسازد!»

فهیم سپس با مخاطب قرار دادن مدیران گفت:«اتفاقا مدیران ما باید فیلمسازانی مانند آهنگر را روی سرشان بگذارند و حلوا حلوا کنند که دارند خالصانه در ژانر دفاع مقدس کار میکنند ولی این منافی این مساله نیست که فیلمی که در بدنه حکومت ساخته میشود باید به آرمانهای سفارش دهنده وفادار باشد. مثلا در فیلمی مانند "ملکه" نمیتوان به راحتی گفت افسر عراقی هم قربانی وضعیتی است که بر او حاکم شده!»

اثری که دلالت روز نداشته باشد محکوم به نابودی است

به گزارش روابط عمومی "سینماروایت" طبیعی بود که انتقاد صریح فهیم از بخشی از "ملکه" پاسخ صریح باشه آهنگر را در پی داشته باشد. آهنگر با بیان اینکه گردن ما از مو باریکتر است اظهار داشت:«هر کس آزاد است هرگونه که دوست دارد یک اثر را ببیند و درباره اش اظهارنظر کند. اگر جز این بخواهد باشد درست نیست. پس همه سلیقه ها محترمند اما این را هم درنظر بگیرید اثری که وقایع را براساس زمان وقوع اتفاقات بیان کند اثری ناقص است و اثری کامل است که دلالت روز داشته باشد. اثری که دلالت روز نداشته باشد محکوم به نابودی است.»

وی ادامه داد:«من تاریخ نگار نیستم و بنا نیست تاریخ را روایت کنم و با تحلیلی که به متن میزنم است که اثر، ماندگار میشود. امام خمینی جمله ای درباره عراق دارد با این مضمون که "بخدا عراقیها هم مثل ما هستند و فقط یک دیکتاتور آنها را زور کرده!" این عین جمله ای است که در فیلم هم میشنویم اما همه بخاطر این جمله که از امام(ره) است به من ایراد میگیرند. اما بدانید که من هیچ چیز از خودم نگفتم و جمله امام(ره) را نقل کردم و آن را در فیلم اجرایی کردم. نعوذبالله اگر امام اشتباه کرده بیایید بگویید!»

با برادر همین طبرزدی که الان در زندان است، همرزم بودم

آهنگر برای تشریح بیشتر فضای جنگ ادامه داد:«ما از شهریور59 تا بهمن 62 در برابر حملات فراوان عراق به شهرهای ایران حتی یک حمله هوایی به یکی از شهرهای عراق نداشتیم. چرا؟ چون امام(ره) و دیگر بزرگان میگفتند ما با مردم عراق کاری نداریم. حتی بعد از بهمن 62 که فرمان حمله متقابل صادر شد باز هم بنا بر این شد که صبحها به مردمان عراق اعلان دهند تا بیرون بروند و بعد فرمان حمله صادر شود.»

کارگردان "ملکه" درباره رفتار رزمندگان با اسرا هم اظهار داشت:«شخصا در دل جنگ حضور داشتم و به اندازه خودم جنگیدم. با برادر همین طبرزدی که الان در زندان است در عملیات شکست حصر آبادان همرزم بودم و در محاصره، 103 اسیر گرفتیم و به هیچ کدام هم آسیب نزدیم چون استدلال داشتیم. استدلالمان بنا بود بر اینکه خداوند برای رزمنده جهادگر حدود تعریف کرده. رزمنده باید شور و شعور را با هم داشته باشد و رزمنده بدون شعور میشود داعش!»

اینکه کاراکتر اصلی "ملکه" جلوی خودکشی سرگرد عراقی را می گیرد ناشی از شعور کاراکتر است

آهنگر درباره سکانس خودکشی سرگرد عراقی که برخی وی را به خاطر این سکانس مواخذه کرده اند گفت:«آن سرگرد نمادی است از صدام و مبتنی بر حرف امام که گفتند "صدام اگر مرد بود مثل هیتلر خودکشی میکرد". اینکه کاراکتر اصلی فیلم جلوی خودکشی این سرگرد را میگیرد هم ناشی از شعور کاراکتر است و مبین رعایت حدود الهی. البته این شعور هم طی مدارجی به وجود آمده و یک شبه او متحول نشده است.»

وی سپس با بیانی صریحتر هدف خود را از چنین اشاراتی فرزند زمانه خویش بودن عنوان کرد و ادامه داد:«در شرایط فعلی که حدودا 60 درصد مردم عراق شیعه هستند و این کشور یکی از پایگاههای فرهنگی ماست نباید اثری بسازیم که یک عراقی با دیدن آن از ایرانیان فاصله بگیرد. البته میشود دهه شصتی فکر کرد و یک هفته ای اثری ساخت که هم دفاع مقدسی نام گیرد و هم اکران بگیرد و هم تشویق شود اما چنین آثاری جایگاهی در سینما پیدا نمیکنند و شما هم نمیتوانید آن را حتی برای دو نفر عراقی نشان دهید.»

آقای فهیم شما در کدام جبهه جنگیده ای؟!

محمدتقی فهیم در پاسخ دفاعیه طولانی آهنگر از خودش و "ملکه" با تحسین او به واسطه اینکه مانیفست مشخصی برای کارش دارد اظهار داشت:«صحبتهای ایشان یک مانیفست خوب است و البته خیلی خوب هم تفاوت جبهه ما و جبهه دشمن در آن مشخص است اما فکر نمیکنم "ملکه" در این مانیفست جایی داشته باشد.»

وی ادامه داد:«تحول کاراکتر اصلی فیلم به نفع تفکری صورت میگیرد که میخواهد بگوید سرباز عراقی هم بیگناه بوده است و بخشی از فیلم هم که بسیجیان به عنوان شخصیتهایی عجول نشان داده میشوند دور از واقعیت است.»

همین چند جمله از سوی فهیم کافی بود که آهنگر از او بپرسد:«آقای فهیم شما در کدام جبهه جنگیده ای؟» و فهیم پاسخ دهد:«من در هیچ جبهه ای نبوده ام.»

از اینجا به بعد آهنگر رشته کلام را به دست گرفت و گفت:«شما اگر قاعده بازی را آن طور که ما در آبادان دیدیم می دیدی این طور قضاوت نمیکردی. آبادان زمین سوخته شده بود. همین غلام ذرقانی که کاراکتر اصلی فیلم را از او الهام گرفته ام جانبازی است 70 درصد و البته خداراشکر هنوز زنده. بروید با او درباره این اتفاقات صحبت کنید. من که آدمهای داستان را از جیبم نیاورده ام. درباره عجول بودن بسیجیان هم باید بگویم که بسیجیان ما شور داشتند که جانشان را کف دستشان گذاشتند و روی مین رفتند. شما فکر میکنید در هنگام دفاع مقدس چطور خطوط مقدم پر میشد؟ خودم 48 ساعت در کوههای سردشت آموزش دیدم و رفتم خط مقدم.»

به "هفت نرفتم" چون برای حذف "ملکه" از این گفتند که آهنگر رفیق میرحسین است!!!

آهنگز افزود:«شخصا نقد جدی دارم با تحریف اتفاقات دفاع مقدس در یک سری فیلم سطحی. شما میدانید من برای رفتن به درون پالایشگاه آبادان جگرم خون شد؟ شما میدانید که من برای رفتن بالای بویلر حتی جرثقیل هم نداشتم؟! اینها را نمی دانید و مرتب کنایه می زنید.»

محمدعلی باشه آهنگر که صداقت جنوبی اش را چاشنی صحبتها کرده بود نقبی هم زد به برنامه "هفت" و گفت:«آن شب که به برنامه "هفت" دعوت شدم بخاطر حضور همین دوست منتقد نرفتم چون پیشتر حرفهای ایشان را شنیده بودم و بسیاری از دوستان ایشان هم برای حذف فیلم من از این گفتند که آهنگر در جریان فتنه بوده و رفیق میرحسین است!»

آهنگر ادامه داد:«جنگ مملو از اتفاقات مختلف است و به مانند تمامی پدیده ها مقوله ای نسبی. در سینما سیاه و سفید کردن شخصیتها آغاز نابودی است. اجازه رهایی در این دریای غوطه ور را نمیدهند و برای همین است که اثر خوب کم تولید میشود. این همه منفی نگاری برای یک سکانس را می بینند اما انتهای فیلم را نمی بینند که نمایی زیبا از شهری را می بینیم که با رشادتها و ایستادگیها به امروز رسیده است.»

وای به روزی که بخواهیم نقد ساختاری کنیم...

آهنگر از این هم گفت که خیلی دلش میخواست منتقدی پیدا شود و به جای این همه نقد محتوایی "ملکه" را نقد ساختاری کند اما کسی نیست. وی گفت:«این همه میگویید چرا جلوی خودکشی سرگرد عراقی را میگیری اما کسی درباره پلان-سکانسهای فیلم حرفی نمیزند. بخدا دستتان را میبوسم اگر تحلیل ساختاری کنید.» این جمله آهنگر واکنش سریع فهیم را هم به دنبال داشت که گفت:«نقد محتوایی میکنیم و این همه از ما گلایه میکنید وای به روزی که بخواهیم نقد ساختاری کنیم. آن گاه حتما ما را آتش می زنید!»