گروه جهاد و مقاومت مشرق - در آخرین روز تابستان 59 همسایۀ غربی ایران رسماً و در برابر دوربین های تلویزیونی و خبرنگاران متعدد رسانه های مکتوب به حکومت نوپای بعد از انقلاب 57 ایران اعلام جنگ کرد. بی تردید حوادث و اتفاقات بعد از این تجاوز بخش مهمی از تاریخ انقلاب اسلامی ایران هستند و باید بسیار بیش از اینها به آن پرداختـه شود لکن به عقیدۀ نویسنده، 31 شهریورماه 59 را نمی توان به عنوان روز آغاز جنگ در نظر گرفت هر چند قراردادِ یک یا چنـد روز مشخص برای گرامیداشت حماسه و جهاد مردم ایران در آن هشت سال معروف، امری منطقی و قابل پذیرش است.

   پیشینۀ درگیری ها و مناقشات ایران و عراق به سالها پیش از این باز می گردد که پرداختن به آن از حوصلۀ این یادداشت خارج است. هدف از نگارش این چند خط ادای احترام به کسانی است که پیش از سی و یکمین روز شهریور 59 به شهادت رسیـدند و کمتر از آنها شنیده ایم. یکی از مهمترین چالش های آن روزها تلاش دشمن از داخل و خارج برای براندازی نظام انقلابی بود. تحرکات و تجاوزات همسایۀ غربی از یکسو و فتنه های داخلی از سوی دیگر راهبردی ترین ابزار مستکبرین برای به بن بست کشاندن حکومت ایران بودند. نگاهی سطحی به حوادث آن روزها بخوبی این حقیقت را مشخص می سازد که فشارهای خارجی در هنگام تحرکات داخلی فروکش می کرد. نمونۀ این ادعا را می توان در کم شدن اقدامات مرزی عراق همزمان با کودتای نوژه در تیرماه سال 59 مشاهده کرد. گفتنی است که با شکست این کودتا تحرکات مرزی ارتش صدام با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد.

   تجاوزات مرزی عراق در آغاز بصورت پراکنـده و ایذایی انجام می شد ولی به تدریج دامنـۀ دست اندازی های حزب بعث با چراغ سبـز بنی‌صدر گسترش یافت. خان لیلی در 16 شهریور 59 اشغال شد و چند روز بعد ارتش عراق منطقۀ میمک، پاسگاههای رشیدیه، چیلات و بیات و نیز ارتفاع گیسکه را تصرف کرد{1}. این اتفاقات در حالی واقع می شدند که عراق پیش از این گروهکهای معاند داخلی را مسلح کرده بود. آری! ارتش صدام پیش از هجوم سراسری اش در پاییز 59 حملات و شیطنتهای بسیاری در طول مرزهای مشترک داشت که هیچ کدام با پاسخ مناسبی از سوی دولت بنی صدر مواجه نشدند.

   نگاهی به روزنامه های تابستان 59 حقایق دردناکی را بر ملا می سازد. جنگ ایران و عراق به یکباره آغاز نشده بود که نیاز به حضور خودجوش و بدون سازماندهی نیروهای مردمی در برابر ارتش زرهی و مجهز عراق باشد. روزنامۀ کیهان در یکشنبه 2 شهریور 59 از پرواز هواپیماهای عراقی در آسمان ایران و درگیری نیروهای ارتش و سپاه با مزدوان بعثی خبـر می دهد. این در حالی است که مهمترین بحث و جدل سیاسیون آن زمان تصرف کرسی های قدرت شده بود. در تمام روزهای ماه شهریور خبرهایی از این دست در روزنامه های مختلف دیده می شوند که برای نمونه می توان به کیهان روز دوشنبه 10 شهریور اشاره کرد در تیتر اصلی جملۀ «عراق قصر شیرین را به توپ بست» به چشم می خورد. در صفحات داخلی این روزنامه هم خبر «عکسبرداری هواپیماهای عراقی از تأسیسات و یگانهای مرزی خرمشهر» قابل توجه است.

   هدف از ذکر این اخبار و اشاره به حوادث پیش از هجوم سراسری عراق این است بدانیـم لشکر کشی صدام به ایران و اشغال مناطق وسیعی از کشور، ریشه در فتنۀ استکبار و خیانت های داخلی داشته و تشریح وقایع پیش از 31 شهریور در هفتـۀ دفاع مقدس ضروری است. تجاوزات مرزی عراق بیش از 1000 شهید و مجروح و اسیر{2} بر جای گذاشت که متأسفانه د وزنامه های همان ایام نیز خبر چندانی در اینباره منتشر نشده است. توجه اندک کارشناسان و پژوهشگران دفاع مقدس به روزهای پیش از جنگ ممکن است در آینـده برای ما هزینۀ سنگینی داشته باشد. بی شک لازم است که امروز برای اندیشه های پرسشگر نسلهای بعدی پاسخ مناسب را آماده کنیـم.

   حضرت امام خامنه ای در روز جمعه  هفتم شهریورماه سال 1359 خطبۀ دوم نماز جمعۀ تهران را به ریشه یابی همین حقایق اختصاص دادند و ضمن تکریم روحیـۀ شهادت طلبی مردم و تشریح اهداف آمریکا از تحریک حکام عراق برای حمله نظامی به کشور ایران خطاب به رئیس جمهور و نخست وزیر وقت فرمودند: « از رئیس جمهور و نخست وزیر تقاضا می کنم که هر چه زودتر کابینه را تشکیل بدهنـد» و در بخشی دیگر از همین خطبه اضافه نمودند: «ای مسئولین بسیج! مردم را بسیج کنیـد، مردم را مسلح کنیـد، سلاح به مردم یاد بدهیـد، هرگاه مردم سلاح لازمشان شد سلاح در اختیار مردم باشد. ما آماده خواهیـم ماند تا دشمن بهتـر بداند که این توپ های خالی اش در این ملت اثر نخواهد بخشیـد»{3}.

   سخنان امام جمعۀ آن وقت تهران و رهبر امروز بیداران جهان، موید این نکته است که اگر بنی صدر دلش با انقلاب بود نه خرمشهری اشغال می شد و نه خانه هایی مردم د شهرهای مرزی ویران. بازخوانی تاریخ انقلاب در سال 59 این حسرت را در دل ما زنده می کند که کاش نخستین رئیس جمهور انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه ای بودند. بدیهی است که اگر امروز هم از اوامر ایشان غافل شویم آش همان آش است و کاسه همان کاسه.

پی نوشت ها:
   1 و 2 - گزارشي كوتاه / مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی / محسن رشيد
    3 – در مکتب جمعه / مجموعه خطبه های نماز جمعۀ تهران / جلد2
*حمید بنا