به گزارش گروه اجتماعی مشرق، اگرچه رشد اقتصادی در هر کشوری از اهمیت فوق‌العاده برخوردار است، اما از بسیاری جهات، ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری از آن نیز مهمتر است.
در اقتصادهای متعارف دنیا، مسئله رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال دو مسئله مجزا تلقی نشده و حل یکی به معنای حل دیگری هم هست. با این حال، تجربه اقتصاد ایران به خصوص در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که هر نوع رشد اقتصادی به رفع معضل بیکاری در اقتصاد ایران منجر نمی‌شود.
شواهد موجود نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر (قبل از رکود تورمی)، علی‌رغم تجربه رشدهای اقتصادی بعضاً بالا، ایجاد اشتغال بسیار محدود بوده است، نکته مهم در اینجا آن است که تداوم وضع موجود و حتی بازگشت به سال‌های قبل از رکود اقتصادی از نظر رشد اقتصادی، منجر به بروز بحران بیکاری در سال‌های آتی خواهد شد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی ضمن بررسی این موضوع اعلام می‌کند که برآوردهایی از تعداد بیکاران در سناریوهای مختلف تا سال ۱۴۰۰ ارائه شده است که با فرض کیفیت رشد اقتصادی از نظر اشتغال‌زایی در سطح سال‌های اخیر اقتصاد ایران صورت گرفته و نگرانکننده است و این مسئله ضرورت بازنگری در سیاست‌های رشد اقتصادی با هدف ایجاد اشتغال را گوشزد می‌کند.
چنانچه ماهیت رشد اقتصادی از نوع رشد اقتصادی سال‌های اخیر اقتصاد ایران باشد، پیش‌بینی این مطالعه نشان می‌دهد که در دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ نه تنها شاهد کاهش جمعیت بیکار و کاهش نرخ بیکاری در کشور نخواهیم بود، بلکه روند افزایشی در آنها مشاهده می‌شود. لذا باید جهت‌گیری سیاست دولت به قصد افزایش جمعیت شاغل کشور از طریق اتخاذ استراتژی مناسب رشد اقتصادی ایران باشد و توجه صرف به مسئله رشد اقتصادی، مشکل اشتغال در اقتصاد ایران را حل نخواهد کرد.
به منظور پیش‌بینی جمعیت بیکار و نرخ بیکاری کشور طی دوره زمانی ۱۳۹۳-۱۴۰۰، در گام متوسط خالص اشتغال ایجاد شده در اقتصاد کشور را به ازای هر یک درصد رشد اقتصادی برای دوره زمانی ۱۳۸۵-۱۳۹۰ به دست آورده و سپس در گام دوم در قالب ۵ سناریو به پیش‌بینی کل جمعیت کشور، جمعیت شاغل کشور و جمعیت فعال کشور طی دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ می‌پردازیم.
در گام آخر نیز جمعیت بیکار کشور و نرخ بیکاری برای دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ در قالب ۵ سناریوی اشاره شده پیش‌بینی می‌شود.
نتایج مربوط به سناریوهای مختلف پیش‌بینی جمعیت بیکار کشور و نرخ بیکاری کشور طی دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ در جدول آورده شده است.
در سناریوی اول تا پنجم فرض شده است که طی دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰، به ترتیب هر سال یک درصد تا ۵ درصد به نرخ رشد اقتصادی کشور اضافه شود.
علت انتخاب ۵ درصد در سناریوی پنجم به این دلیل است که متوسط نرخ رشد اقتصادی کشور طی دوره ۱۳۶۸-۱۳۹۰ (نرخ رشد بلندمدت) حدود ۵ درصد بوده است.
طبق محاسبات انجام شده، متوسط خالص اشتغال ایجاد شده کشور (در ازای هر یک درصد رشد اقتصادی طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۹۰ بدون در نظر گرفتن سال ۱۳۸۷) برابر با ۲۳.۳۸ هزار نفر است.
جدول . پیش‌بینی جمعیت بیکار و نرخ بیکاری کشور طی سال‌های ۱۳۹۳-۱۴۰۰ با سناریوهای مختلف رشد اقتصادی
درصد رشد اقتصادی ۱ ۲ ۳ ۴ ۵
سال جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد)
در اقتصادهای متعارف دنیا، مسئله رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال دو مسئله مجزا تلقی نشده و حل یکی به معنای حل دیگری هم هست. با این حال، تجربه اقتصاد ایران به خصوص در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که هر نوع رشد اقتصادی به رفع معضل بیکاری در اقتصاد ایران منجر نمی‌شود.
شواهد موجود نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر (قبل از رکود تورمی)، علی‌رغم تجربه رشدهای اقتصادی بعضاً بالا، ایجاد اشتغال بسیار محدود بوده است، نکته مهم در اینجا آن است که تداوم وضع موجود و حتی بازگشت به سال‌های قبل از رکود اقتصادی از نظر رشد اقتصادی، منجر به بروز بحران بیکاری در سال‌های آتی خواهد شد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی ضمن بررسی این موضوع اعلام می‌کند که برآوردهایی از تعداد بیکاران در سناریوهای مختلف تا سال ۱۴۰۰ ارائه شده است که با فرض کیفیت رشد اقتصادی از نظر اشتغال‌زایی در سطح سال‌های اخیر اقتصاد ایران صورت گرفته و نگرانکننده است و این مسئله ضرورت بازنگری در سیاست‌های رشد اقتصادی با هدف ایجاد اشتغال را گوشزد می‌کند.
چنانچه ماهیت رشد اقتصادی از نوع رشد اقتصادی سال‌های اخیر اقتصاد ایران باشد، پیش‌بینی این مطالعه نشان می‌دهد که در دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ نه تنها شاهد کاهش جمعیت بیکار و کاهش نرخ بیکاری در کشور نخواهیم بود، بلکه روند افزایشی در آنها مشاهده می‌شود. لذا باید جهت‌گیری سیاست دولت به قصد افزایش جمعیت شاغل کشور از طریق اتخاذ استراتژی مناسب رشد اقتصادی ایران باشد و توجه صرف به مسئله رشد اقتصادی، مشکل اشتغال در اقتصاد ایران را حل نخواهد کرد.
به منظور پیش‌بینی جمعیت بیکار و نرخ بیکاری کشور طی دوره زمانی ۱۳۹۳-۱۴۰۰، در گام متوسط خالص اشتغال ایجاد شده در اقتصاد کشور را به ازای هر یک درصد رشد اقتصادی برای دوره زمانی ۱۳۸۵-۱۳۹۰ به دست آورده و سپس در گام دوم در قالب ۵ سناریو به پیش‌بینی کل جمعیت کشور، جمعیت شاغل کشور و جمعیت فعال کشور طی دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ می‌پردازیم.
در گام آخر نیز جمعیت بیکار کشور و نرخ بیکاری برای دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ در قالب ۵ سناریوی اشاره شده پیش‌بینی می‌شود.
نتایج مربوط به سناریوهای مختلف پیش‌بینی جمعیت بیکار کشور و نرخ بیکاری کشور طی دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰ در جدول آورده شده است.
در سناریوی اول تا پنجم فرض شده است که طی دوره ۱۳۹۳-۱۴۰۰، به ترتیب هر سال یک درصد تا ۵ درصد به نرخ رشد اقتصادی کشور اضافه شود.
علت انتخاب ۵ درصد در سناریوی پنجم به این دلیل است که متوسط نرخ رشد اقتصادی کشور طی دوره ۱۳۶۸-۱۳۹۰ (نرخ رشد بلندمدت) حدود ۵ درصد بوده است.
طبق محاسبات انجام شده، متوسط خالص اشتغال ایجاد شده کشور (در ازای هر یک درصد رشد اقتصادی طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۹۰ بدون در نظر گرفتن سال ۱۳۸۷) برابر با ۲۳.۳۸ هزار نفر است.
جدول . پیش‌بینی جمعیت بیکار و نرخ بیکاری کشور طی سال‌های ۱۳۹۳-۱۴۰۰ با سناریوهای مختلف رشد اقتصادی
درصد رشد اقتصادی ۱ ۲ ۳ ۴ ۵
سال جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد) جمعیت بیکار (میلیون نفر) نرخ بیکاری (درصد)
| درصد رشد اقتصادی | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||||
| سال | جمعیت بیکار (میلیون نفر) | نرخ بیکاری (درصد) | جمعیت بیکار (میلیون نفر) | نرخ بیکاری (درصد) | جمعیت بیکار (میلیون نفر) | نرخ بیکاری (درصد) | جمعیت بیکار (میلیون نفر) | نرخ بیکاری (درصد) | جمعیت بیکار (میلیون نفر) | نرخ بیکاری (درصد) |
| 1393 | 3.8 | 14.9 | 3.7 | 14.9 | 3.7 | 14.8 | 3.7 | 14.7 | 3.7 | 14.6 |
| 1394 | 4.03 | 15.8 | 3.9 | 15.7 | 3.9 | 15.5 | 3.9 | 15.3 | 3.8 | 15.1 |
| 1395 | 4.3 | 16.7 | 4.2 | 16.4 | 4.2 | 16.2 | 4.1 | 15.9 | 4.0 | 15.6 |
| 1396 | 4.6 | 17.6 | 4.5 | 17.2 | 4.4 | 16.9 | 4.3 | 16.5 | 4.2 | 16.1 |
| 1397 | 4.9 | 18.5 | 4.7 | 18.03 | 4.6 | 17.6 | 4.5 | 17.1 | 4.4 | 16.7 |
| 1398 | 5.2 | 19.3 | 5 | 18.8 | 4.9 | 18.3 | 4.7 | 17.8 | 4.6 | 17.2 |
| 1399 | 5.4 | 20.2 | 5.3 | 19.6 | 5.1 | 19 | 5 | 18.4 | 4.8 | 17.8 |
| 1400 | 5.7 | 21.03 | 5.5 | 20.4 | 5.4 | 19.7 | 5.2 | 19 | 5 | 18.3 |
همان‌طور که جدول فوق نشان می‌دهد، اساساً با روند فعلی رشد اقتصادی ایران از نظر اشتغال‌زایی با نرخ‌های رشد اقتصادی مختلف، تفاوت چندانی در برآورد جمعیت بیکار در سال‌های آتی ایجاد نمی‌کند به نحوی که با فرض رشد اقتصادی یک درصد شاهد ۵.۷ و با فرض رشد اقتصادی ۵ درصد شاهد ۵ میلیون نفر بیکار در سال ۱۴۰۰ خواهیم بود که بسیار نگرانکننده است.
محاسبات فوق، این پیام مهم را منتقل می‌کند که توجه صرف به رشد اقتصادی رافع مسئله مهم اشتغال‌زایی در اقتصاد ایران نیست و بازنگری جدی در کیفیت رشد اقتصادی کشور ضروری است.
به نظر می‌رسد مسئله وابستگی بالای اقتصاد کشور به واردات کالای واسطه‌ای و سرمایه‌ای ناشی از وابستگی اقتصاد کشور به نفت نقش مهمی در کاهش عمق اقتصاد ایران و عدم ایجاد اشتغال با وجود حصول رشد اقتصادی داشته است.
انتخاب سیاست‌های مناسب ارزی، تجاری و بخشی می‌تواند در تغییر رابطه رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی در اقتصاد ایران مؤثر باشد.
مخاطبان محترم گروه اجتماعی مشرق می توانند اخبار، مقالات و تصاویر اجتماعی خود را به آدرس shoma@mashreghnews.ir ارسال کنند تا در سریع ترین زمان ممکن به نام خودشان و به عنوان یکی از مطالب ویژه مشرق منتشر شود. در ضمن گروه اجتماعی مشرق در صدد است با پیگیری مشکلات ارسالی شما از طریق کارشناسان و مشاوران مجرب پاسخی برای ابهامات مخاطبان عزیز بیابد.