به گزارش مشرق، این روزها دو  پدیده بیش از سایر موضوعات بر محافل خبری و حتی سیاسی و تصمیم گیری غربی سایه افکنده است و حتی به یکی از دل‌مشغولی‌های سازمان ملل و شورای امنیت این سازمان تبدیل شده است.

یکی از این موضوعات خطر امنیتی داعش و تلاش‌های مربوط به مقابله با آن است که در چارچوب ائتلاف ضد داعش تجلی یافته است و دومی نگرانی‌های مربوط به گسترش دامنه شیوع بیماری ابولا از آفریقا به کشورهای غربی است که در پی ابتلاء چند پرستار در آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی مانند اسپانیا به این بیماری در حین مراقبت از بیماران مبتلا به این بیماری در کانون توجه محافل خبری و سیاسی غربی قرار گرفته است و بخش عمده‌ای از فضای رسانه‌های غربی را پر کرده است.

حال سوال این است که آیا می‌توان بین این دو پدیده ارتباط قائل شد؟ و اگر هست در چه سطح و وسعتی است و چه شاخص‌هایی در اینباره وجود دارد؟

بررسی امکان ارتباط میان تلاش‌های ضد داعش و محدودیت‌های ایمنی مربوط به شیوع بیماری ابولا

در نگاه اول هیچ ارتباطی بین این دو موضوع مشاهده نمی‌شود چرا که هر کدام به یک حوزه خاص مربوط می‌شود به گونه‌ای که داعش بیشتر در چارچوب معادلات منطقه خاورمیانه و بحران‌های آن از جمله بحران سوریه و یا در دیگر چارچوب‌های مرتبط به‌ آن همچون "اسلام هراسی "،" ایران هراسی"، "شیعه هراسی" و "یا جنگ شیعی و سنی" معنا پیدا می‌کند و خطراتی که غرب از این بابت برای خود متصور است بیشتر خطرات امنیتی است که این نگرانی در ابتدا از احتمال بازگشت تکفیری‌های دو تابعیتی از جنگ‌های عراق و سوریه به کشورهای غربی ناشی می‌شد اما بعد از تشکیل ائتلاف ضد داعش و مشارکت کشورهای غربی در آن از تهدید داعش به انتقام از کشورهای شرکت کننده در این ائتلاف نشات می‌گیرد.

اما بیماری ابولا در زمره بیماری های نوظهور معنا می یابد که در کنار مقاوم شدن ویروس ها و باکتری های شناخته شده گذشته در برابر داروها و‌ آنتی بیوتیک های جدید از تهدیدهای جدید برای جامعه بشری پرده بر می دارد. طبق گزارشها ابولا ویروس مرگباری است که باعث خونریزی داخلی و خارجی غیر قابل کنترل در فرد بیمار می شود. ویروس این بیماری نیز سیستم ایمنی بدن بیمار را دچار اختلال کرده و اندام های داخلی بدن را به هم می ریزد. ویروس ابولا از طریق تماس با ترشحات بدن حیوان آلوده و همچنین تماس با سرنگ و سطح آلوده انتقال می یابد.

"همچنین طبق یافته های جدید دوره‌ی نهفتگی این بیماری از 2 تا 21 روز طول می‌کشد و این امکان وجود دارد شخصی که به این بیماری مبتلا شده است (اما هنوز عوارض آن را نشان نمی‌دهد) وارد یک کشور شود و موجب شیوع این بیماری شود.

از اینرو برای پیشگیری از این بیماری طرح غربالگری در فرودگاه‌های کشورهای اروپایی و آمریکا در قبال مسافران و بخصوص پروازهای آفریقایی اعمال می شود و در این راستا علاوه بر مسافران چمدان ها و وسائل همراه آنها حتی به خارج از فرودگاه انتقال می یابد و به طور دقیق بازرسی و کنترل می شود.

در واقع کنترل ها و بازرسی های صورت گرفته اقدامات صورت گرفته بعد از واقعه 11 سپتامبر سال 2001 آمریکا را در اذهان تداعی می کند و اگر رد آن مقطع هدف اعلامی مقابله با افراد و عناصر القاعده و تروریست بوده اما اکنون شناسایی افراد مبتلا به بیماری ابولاست که البته در پوشش آن افراد و مظنونان به ارتباط با القاعده و داعش و دیگر گروههای تروریستی نیز می توانند در چارچوب اعمال محدودیت های ایمنی جدید مورد شناسایی و پیگیرد قرار گیرند بدون اینکه همانند دوره حاکمیت جمهوریخواهان در سالهای 2000 تا 2008 تبلیغات وسیع در این زمینه به راه بیفتد.

پیشگامی سوال برانگیز ارتش آمریکا در مبارزه با ابولا

در حالیکه انتظار می رفت برای مقابله با بیماری ابولا وزارت بهداشت آمریکا محور تحرکات این کشور قرار گیرد اما در اقدامی معنادار نقش و جایگاه ارتش تقویت می شود. چنانکه جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در اظهاراتی با اذعان به این واقعیت گفت :"ما افتخار می کنیم که اخیرا 258 میلیون دلار به این امر اختصاص داده ایم و برای تسهیل امدادرسانی، چهار هزار سرباز خود را به منطقه می فرستیم و به این علت، بیش از یک میلیارد دلار به تجهیز نیروهای مسلح خود اختصاص داده ایم. ما 17 مرکز درمان ابولا را دایر و آزمایشگاه های سیار و زیرساخت های ارتباطاتی ایجاد کرده ایم."

در همین حال شبکه خبری سی ان ان مصاحبه اختصاصی با ژنرال مارتین دمپسی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا انجام داد و بعد از اینکه نظر وی را در خصوص دلیل نگرانی از بیماری ابولا پرسید یک سوال معنی دار دیگر کرد وآن اینکه آمریکا تا چه اندازه قادر است در مقابل حملات تروریستی با سلاح بیولوژیکی دفاع کند؟ هر چند طرح این سوال از پاسخ آن اهمیت بیشتری داشت اما دمپسی از این فرصت برای تشریح توانایی ها  و‌آمادگی های آمریکا استفاده کرد و گفت: "ما برای مدیریت بیماری های فراگیر، طرح احتیاطی داریم و این مربوط به زمانی است که شهر و حتی ایالت خاصی توان مقابله با بحران را نداشته باشد. این طرح نیز به شکل دوره ای به‌روز می شود. این نیز یکی از مواردی است که طرح را محک می زنیم. ما از نزدیک با مؤسسه ملی بهداشت، سازمان جهانی بهداشت، مرکز کنترل بیماری ها و آژانس توسعه بین المللِ آمریکا برای مهار ابولا در خارج کشور همکاری می کنیم.

"رئیس ستاد ارتش امریکا در پاسخ به سوال دیگر سی ان ان درباره اینکه پیام شما برای شهروندان آمریکایی که از شیوع ابولا وحشت کرده اند، چیست، گفت: "همان طور که ورزشکاران می گویند لازم است بازی در زمین شخص دیگری باشد و به همین علت است که ارتش آمریکا خود را درگیر مسئله ابولا کرده است. ما می خواهیم به سازمان های جهانی بهداشت و سازمان های مردم نهاد کمک کنیم تا شیوع ابولا را به سه کشور آفریقایی محدود کنند. با وجود این، من درباره این بیماری مطالعه داشته ام و خطر تکثیر و شیوع فزاینده بیماری و سرایت آن از یک به دو نفر، از دو به چهار نفر و به همین شکل وجود دارد. بنابراین، واقعاً باید قرنطینه کردن و معالجه بیماران را جدی بگیریم. می توانم به شما اطمینان دهم که نیروهای مسلح آمریکا به نوبه خود، نقش لازم را در همکاری با نهادهای غیرنظامی ایفاء خواهند کرد تا از سرایت بیماری ابولا به داخل آمریکا جلوگیری کنند."

همچنانکه از اظهارات جان کری و ژنرال دمپسی بر می آید ارتش آمریکا نقش و جایگاه ویژه در مقابله با بیماری ابولا برعهده گرفته است.

نتیجه گیری

از آنچه که گفته شد ارتباط میان دو پدیده نوظهور داعش و ابولا (علیرغم اینکه در ظاهر هیچ ارتباطی میان‌انها احساس و مشاهده نمی‌شود) از چند جهت معنی دار به نظر می‌رسد. نخست اینکه مشاهده علائم مربوط به بیماری ابولا در کشورهای غربی این توجیه را برای این کشورها فراهم کرده است که بازرسی‌های امنیتی گسترده را در فرودگاه‌های خود افزایش دهند و حتی برای بررسی بیشتر چمدان‌های مسافران را به خارج از فرودگاه‌ها منتقل کنند که این بررسی اطمینان خاطر کشورهای غربی را برای پیشگیری تهدیدات داعش افزایش می‌دهد که پس از مشارکت کشورهای غربی در ائتلاف ضد داعش آنها را به عملیات تلافی جویانه تهدید کرده است.

دوم اینکه تهدیدها و نگرانی های ناشی از هر دو پدیده نوظهور داعش و ابولا ظهور علائم رکود در اقتصاد کشورهای غربی و بخصوص اروپایی را به محاق برده که در پی تحریم متقابل کالاهای اروپایی از سوی روسیه در پی تشدید بحران اوکراین در اقتصاد این کشور ها ظاهر شده است.

سوم اینکه مقابله با این بیماری با هزینه های سرسام‌آور خود می تواند رونق را در شرکت های داروسازی غربی ایجاد کند و آن را به قوه محرکه سایر بخش ها در آورد کما اینکه پیش از این شرکت های تسلیحاتی چنین نقشی را در اقتصاد غرب بازی می کردند .و چهارم اینکه تصور می شود امریکا در پوشش مبارزه با مقابله با ابولا حوزه نفوذ خود را در آفریقا گسترش دهد و موقعیت خود را در برابر گسترش نفود چین تقویت کند کما اینکه مبارزه با داعش همین نقش را برای آمریکا در خاورمیانه و خلیج فارس بازی می‌کند.