به گزارش مشرق به نقل از دفاع پرس، اهمیت نیروی هوایی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی تحقق سیستم دفاعی کشور و نقش عمده این نیرو در دوران دفاع مقدس، ما را بر آن داشت تا ضمن گفت‌وگویی تفصیلی با امیر خلبان «علیرضا برخور» جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش، به تبیین موضوعات مذکور بپردازیم.
- نیروی هوایی افتخارآفرینی‌های بسیاری در دوران دفاع مقدس داشت؛ به نظر شما این نیرو امروز به کدام دستاوردهای خود می‌بالد؟
نیروی هوایی در واقع به‌عنوان اولین نیروی بیعت‌کننده با حضرت امام(ره) در آغاز انقلاب اسلامی و زمینه‌ساز ورود ایشان به داخل کشور مطرح بوده و سابقه این نیرو در 8 سال دفاع مقدس مملو از سرافرازی و پیروزی‌های مکرر است که همه ملت ایران به آن افتخار می‌کنند.
این نیرو پس از آغاز حمله ناجوانمردانه صدام به خاک کشور، به سرعت با اجرای عملیات‌های بزرگ و کوچک پاسخ دندان‌شکنی به دشمن بعثی داد، که همواره در تاریخ کشور ماندگار خواهد بود. اما افتخار امروز ما در پرورش خلبانان زبده در نیروی هوایی است؛ افتخار ما در کنار سابقه درخشان تاریخی که داریم حفظ تجهیزات نیرو و ارتقای توان رزمی هوایی کشور با استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی داخلی است.
- راجع به سطح تجهیزات نیروی هوایی از گذشته تا به امروز توضیح دهید؟
همان‌گونه که در کتاب‌های درسی خود خوانده بودیم، ایران در گذشته چهارمین ارتش دنیا به لحاظ تجهیزاتی محسوب می‌شد؛ یعنی ارتش به لحاظ تجهیزاتی به شدت تقویت شده بود، به‌طوری که در نیروی هوایی آن دوران، آخرین مدل جنگنده‌ها که در واقع نسل سوم و چهارم هواپیماهای روز دنیا بودند در اختیار ناوگان هوایی ما قرار داشتند. نیروی هوایی ایران آن زمان حرف اول را در سطح دنیا می‌زد، در اختیار داشتن هواپیماهای فانتوم اف4 و جنگنده‌های اف 14 که فقط در کشور ما و آمریکا بودند توان هوایی ایران را در آن دوران دوچندان کرده بود. از طرفی این جریان نشان می‌داد که تا چه اندازه مقامات آمریکایی نسبت به وقوع انقلاب بی‌اطلاع بودند.
جنگنده اف - 4 که در اصطلاح خلبانی به آن می‌گویند "هواپیمای مردی است"ـ به قدری از نظر تجهیزاتی و قدرت ساخت قابل اعتماد و در میان خلبانان جنگنده مشهور است، یک جنگنده بمبر سنگین دورپرواز و بسیار پرقدرت است، که در اختیار نیروی هوایی قرار داشت.
بدین ترتیب وجهه تجهیزاتی ما به اسم و تعداد در وضعیت فوق‌العاده و عالی قرار داشت؛ اما بعد از پیروزی انقلاب به علت کم شدن نفرات متخصص، خروج تعدادی از نیروهای ارتش به خواسته خودشان و خروج تعدادی دیگر از پرسنل به خواست عناصر انقلابی، ناگزیر وضعیت نامناسبی را در کل ارتش ایجاد کرد و بالطبع نیروی هوایی نیز تحت تاثیر آن قرار گرفت و با این وضعیت نامطلوب جنگ هم شروع شد.
- وضعیت نیروی هوایی را در آغاز جنگ تحمیلی تبیین می‌کنید؟
اگر در سه ماه اول جنگ نقش نیرویی را جز نیروی هوایی در جنگ پررنگ و اثربخش بدانیم، در حقیقت رویکرد صادقانه‌ای به جنگ تحمیلی نداشته‌ایم. "امیرپوردستان" چندی پیش به‌عنوان فرمانده نیروی زمینی در گفت‌وگویی تلویزیونی در تبیین وقایع دفاع مقدس گفت: "در سه ماهه اول جنگ، نیرویی جز نیروی هوایی جهت پاسخگویی به تهاجمات دشمن بعثی نداشتیم". این موضوع بیانگر نقش موثر نیروی هوایی در دفاع از کشور بود؛ چرا که در آن برهه این نیرو از انسجام نسبی برخوردار بود.
نیروی هوایی ارتش در آغاز جنگ تحمیلی به دلایل تغییرات سازمانی با شرایط خاصی روبرو شده بود؛ اما با این حال تنها دو ساعت بعد از اولین حمله هوایی رژیم بعث، که طی آن 15 فرودگاه کشور ما را مورد اصابت قرار داده بود، با 8 فروند جنگنده تا بن دندان مسلح از پایگاه بوشهر اولین پاسخ کوبنده را به دشمن متجاوز داد.
بعد از حملات اولیه‌ای که علیه دشمن صورت گرفت کار سرویس و تعمیر هواپیماها آغاز شد که نیاز به تخصص داشت؛ تخصص و اطلاعات فنی که در آن مقطع به‌طور کامل به آن اشراف نداشتیم. نیروهای ما در آن دوران با توانمندی و جسارتی که داشتند کاری را انجام دادند که در واقع خارج از حوزه اختیارشان بود.
-با توجه به نقش بارز نیروی هوایی در دستگیری عبدالمالک ریگی، آیا در راستای پرداختن به این عملیات ارزشمند کار فرهنگی خاصی را مد نظر قرار داده‌اید؟
بله همان‌گونه که عنوان شد نیروی هوایی در رابطه با دستگیری سرکرده گروهک «جیش النصر» نقش عمده‌ای را ایفا کرد، لذا تصمیم گرفته شده که در این رابطه برای تولید یک اثر فرهنگی، با کارگردان و فیلمنامه‌نویسانی دیدار و گفت‌وگو داشته باشیم، اگرچه هنوز برنامه‌ای در این رابطه تدوین نکردیم.
-قدرت امروز نیروی هوایی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ما به هیچ وجه این ادعا را نداریم که امروز به لحاظ قدرت هوایی در جهان در رتبه اول قرار داریم، اما به جرئت می گوییم امروز به دو دلیل در سطح منطقه به‌عنوان یک نیروی هوایی متعارف قدرتمند مطرح هستیم؛ یکی بُعد تجهیزاتی که توانستیم آن را به روز نگهداریم و دوم بُعد نیروی انسانی.
این موارد که به خاطر شجاعت، اعتقاد و همچنین استفاده از تجربه 8 سال دفاع مقدس به‌عنوان یک جنگ کلاسیک درازمدت که در نوع خود کم‌نظیر است، باعث شده تا نیروی انسانی ما به مرحله خود اتکایی و خودباوری برسد؛ تا اندازه‌ای که امروز در تمامی ابعاد از جمله بُعد پروازی که شامل مانورهای پروازی، درگیری‌های هوا به هوا و... می‌شود، و همچنین در بخش تعمیرات و ابعاد فنی هم‌اکنون در منطقه به‌عنوان یک نیروی قدرتمند مطرح هستیم.
-هماهنگی و مانورهای مشترک ارتش و سپاه چقدر می‌تواند در ارتقای توان رزمی کشور موثر باشد؟
بی تردید پیروزی ما در جنگ تحمیلی هم معلول همین اتحاد و همبستگی میان نیروهای مسلح بود؛ البته یک سری اختلافات جزئی وجود داشت، که با هدایت و فرامین راهبردی حضرت امام(ره) برطرف شد.
وظیفه دفاع از تمامیت ارضی کشور بر عهده نیروهای مسلح است، که در این رابطه ارتش وظایفی دارد و بالطبع سپاه نیز یک سری وظایف دیگر را بر عهده دارد، که هر کدام در حیطه وظایف خود تحت فرمان ولی امر مسلمین به اجرای مأموریت‌های محوله می‌پردازند.
همانطوری که گفته شد بخش‌های مختلف نیروهای مسلح با توجه به تقسیم‌بندی کار خود را انجام می‌دهند؛ اما در عین حال در بحث فن‌آوری، توانمندی، دانش‌افزایی و علم‌گرایی، تمامی نیروهای مسلح زیر نظر ستاد کل نیروهای مسلح با یکدیگر ارتباط بسیار قوی و متقابلی دارند؛ یعنی نسبت به پیشرفت یکدیگ احساس مسئولیت کرده، تبادل دانش می‌کنند و تعامل علمی گسترده‌ای دارند که همین عامل باعث شده تا رشد تکنولوژی و فن‌آوری در نیروهای مسلح ما از دیگر سازمان‌ها بیشتر باشد؛ در واقع این روند رو به رشد به‌واسطه تعامل علمی و روحیه اعتقادی حاکم بر نیروهای مسلح ایجاد شده است.
البته در این بین سپاه پاسداران طبق همان تقسیم وظایفی که عنوان شد در راستای تامین امنیت ملی، فعالیت‌هایی را در بیرون از مرزهای کشور اجرا می‌کند که موفقیت و دستاوردهای آن افتخاری برای کل نیروهای مسلح محسوب می‌شود.
-نظرتان راجع به ائتلاف ضد داعش چیست؟ آیا واقعا با بمباران هوایی می‌توان منشأ تروریسم را از بین برد؟
اگر منظور از جنگ با تروریسم، جنگ کلاسیک باشد مسئله کاملا واضح است، زیرا در جنگ کلاسیک جبهه نبرد کاملاً مشخص است؛ یعنی آرایش نظامی رو به دشمن و پشت به دشمن شکل می‌گیرد، بدین نحو که موضع‌گیری و محل استقرار نیروهای دشمن تقریباً مشخص است؛ صرف‌نظر از اینکه در سرزمین خود یا سرزمین دشمن بجنگد موضع مکانی و منطقه‌ای آن مشخص است؛ لذا در این مدل جنگ استفاده از استراتژی نبرد هوایی می‌تواند تعیین‌کننده و مؤثر باشد.
**حمله هوایی در جنگ پارتیزانی مؤثر نیست
اما در بحث جنگ با گروه‌های تروریستی که در واقع نوعی جنگ چریکی و پارتیزانی است مسئله فرق می‌کند؛ چون در این نوع منازعه موضع و محل استقرار دشمن مشخص و ملموس نیست و امکان اینکه حمله هوایی بیش از گروه‌های تروریستی، از مردم عادی تلفات بگیرد بیشتر است؛ لذا ممکن است در این نوع جنگ‌ها موضع مکانی برخی از نفرات دشمن قابل رویت بوده و موضع تیم، دسته و گروهانی دیگر نامشخص باشد و قطعا بمباران چنین سوژه‌ای از نظر من به‌عنوان یک خلبان اگر غیر ممکن نباشد، که 99 درصد انجام شدنی نیست، ولی اگر یک هزارم درصد شدنی باشد مطمئنا در کنارش صدماتی را هم برای نیروهای غیرمعارض و مردمی در پی خواهد داشت.
**آمریکا می خواهد با تشکیل ائتلاف نمایشی، پوشش امنیتی لازم را برای خود در منطقه ایجاد کند
همانطوری که می‌بینیم با بمباران‌هایی که از سوی کشورهای عضو ائتلاف صورت گرفت تعداد زیادی از مردم سوریه و عراق کشته شدند؛ زیرا با بمباران هوایی و هواپیمای شکاری نمی‌شود برای از بین بردن یک نفر اقدام کرد، چون شناسایی و زدن نفر به دو عامل بستگی دارد؛ یکی دقت زدن آن موشک و دوم تحرک نفر است؛ چون با جنگنده نمی‌شود نفر را پیدا و بر روی او قفل کرده و سپس با موشک وی را مورد اصابت قرار داد.
پس با این وضعیت می‌توان نتیجه گرفت جریان ائتلاف ضد داعش صدرصد نمایشی و غیر موثر است و آمریکا به این بهانه می‌خواهد به مداخلات خود در عراق و سوریه ادامه دهد، و از این حیث یک پوشش امنیتی برای خود در سطح منطقه ایجاد کند.
-آیا این رشد علمی در نهاجا صرفا محدود به متخصصین داخل نیروهای مسلح است، یا شما از ظرفیت‌های خارج از نیروهای مسلح مثل دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی هم بهره می‌برید؟
یکی از نکات برتری ارتقای توانمندی تجهیزات نظامی این است که مسائل تحقیقاتی و پژوهشی تنها مختص به نیروهای مسلح نیست، بلکه مراکز علمی و تحقیقاتی چون بنیاد نخبگان، مدیریت نخبگان و نخبگان دانشگاهی در این رابطه فعالیت می‌کنند، و همچنین امتیازاتی که برای نخبگان صاحب ایده در نیروهای مسلح در نظر گرفته شده، باعث ارتباط‌گیری و تعامل قوی ما با دانشگاه‌ها شده است؛ یعنی علی‌رغم اینکه در یک چارچوب حفاظتی و تامین حفاظتی حرکت می‌کنیم، اما ارتباط خوبی با دانشگاه‌ها داریم و اکثر نخبگان دانشگاه‌های معتبر ایران در شهرهای مختلف با نیروهای مسلح ارتباط و تعامل کاری دارند و از دانش این نیروها به‌طور شایسته‌ای استفاده می‌کنیم.
-برای انتقال تجربیات دفاع مقدس به نسل جدید چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟
با توجه به اینکه امروز بخشی از بدنه نیروی هوایی ما دوران دفاع مقدس را درک نکرده‌اند، از نیروهای با تجربه آن دوران که بخش وسیعی از جنگ را درک کرده‌اند، جهت استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود به‌عنوان استاد و مشاور استفاده می‌شود، تا از تجربیاتشان در حوزه‌های فنی و رزم هوایی بهره‌گیری لازم صورت گیرد.
از این اساتید هم در دانشگاه به‌عنوان اساتید دفاع مقدس به‌عنوان اساتید رسمی استفاده می‌کنیم و هم در ساعات غیر رسمی با دانشجویان همراه هستند که هم جنبه تربیتی و هم انتقال تجربه در فضایی صمیمی و امکان پرسش و پاسخ فراهم باشد.
-نسل امروز نیروی هوایی را به لحاظ روحیه و توان رزمی چطور ارزیابی می‌کنید؟
مطمئنم این نسل هم با تمام وجود برای کشورشان خواهند جنگید و با توجه به شناختی که دارم باید بگویم که نسل جوان ما همچون نسل گذشته خطرپذیر هستند و در موقع نیاز از آب و خاک و مکتب خود دفاع خواهند کرد.
-استراتژی نیروی هوایی را در استفاده از سامانه‌های پهپادی تبیین کنید؟
توجه داشته باشید هر هواپیمایی برای مقاصد خاصی استفاده می‌شود؛ یعنی یک هواپیما برای رهگیری هوایی، یک هواپیما برای دفاع هوایی، یک هواپیما با مختصات تهاجم هوایی و هواپیمای دیگر برای پشتیبانی هوایی نزدیک و یک هواپیما به‌عنوان بامبر برای طی مسافت‌های دور ساخته می‌شود.
باید توجه داشت که پهپاد برای ماموریت‌های خاص ساخته شده است و پذیرش این موضوع برای نهاجا خیلی راحت‌تر از دیگر نیروهای مسلح است، رویکرد ما نسبت به پهپادها سیستماتیک است؛ چراکه ما هواپیماهایی بزرگتر از پهپادها را که همان هواپیماهای جنگنده هستند در اختیار داریم، و متناسب با همان ساختارها از سامانه‌های پهپادی هم استفاده می‌کنیم و نگاهی راهبردی و تخصصی‌تر را نسبت به دیگر نیروهای مسلح داریم.
-با توجه به تنوع جنگنده‌های نیروی هوایی، درخصوص رسیدگی فنی و اورهال این تجهیزات توضیح دهید؟
فرمانده نیروی هوایی روسیه که چند سال پیش طی سفری به ایران آمده بود، هنگام بازدید یکی از پایگاه‌های هوایی به بنده گفت "من هواپیماهای شما را دیدم؛ چگونه این هواپیماها را با این سطح از تنوع که از شرق و غرب و اروپا هستند را (از نظر مباحث فنی) جمع می‌کنید"؛ من که در آن زمان فرمانده پایگاه بودم به ایشان گفتم تعجب نکنید، در سطح نیروی هوایی همین مسئله با وسعت بیشتری وجود دارد و کادر فنی نیروی هوایی به نحو احسن از عهده آن برمی‌آید.
مجموعه رسیدگی فنی و اورهال کردن جنگنده و هواپیماهای مختلف یک کار بسیار سنگین و تخصصی است که کادر فنی و زحمتکش نیروی هوایی با تقسیم‌بندی و مونتیکال کردن آن را به اجرا می‌رساند.
-به نظر شما یک مدیر نظامی خوب باید چگونه باشد؟
شعار و اعتقاد من بر این است که یک مدیر لازم نیست که در حیطه کاری خود شاهکاری داشته باشد؛ بلکه هنر یک مدیر نظامی در این است که بتواند از همه توانمندی و ظرفیت‌های موجود در سطح نیرو استفاده کند؛ یعنی اگر این پتانسیل را داشته باشد و بتواند به اجرا رساند در واقع شاهکار کرده است.
-با توجه به ابتکارات شهید سرلشکر عباس بابایی در زمینه نبرد هوایی، از این شهید و ابتکارات ایشان برای ما بگویید؟
شهید عباس بابایی با توجه به سجایای اخلاقی که داشتند در میان مردم به‌عنوان یک عارف از ایشان یاد می‌شد، و همواره به‌عنوان افتخاری برای ارتش محسوب می‌شود. خاطره‌ای را در این رابطه برای شما تعریف می‌کنم؛ چند سال پیش هنگامی که جهت بازدید وارد لشگر 14 امام حسین(ع) اصفهان شدم دیدم که عکس شهید عباس بابایی در رأس منصوب شده است؛ به‌عنوان یک نظامی با دیدن این منظره که گویای ارادت سپاه پاسداران به این شهید ارتشی بود، تحت تاثیر قرار گرفته و به آن افتخار کردم.
**ابتکارات شهید بابایی در نیروی هوایی
ابتکارات شهید بابایی در بعد پروازی تماما نشأت گرفته از ایمان و شجاعت ایشان بود؛ پرواز در شب، سوخت‌گیری در شب، نشاندن برعکس هواپیما بر روی باند، برای اینکه از ترمز استفاده نشود. آموزش‌هایی که مختص ایشان بود همه نشان از توانمندی این شهید گرانقدر داشت.
جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش گفت: فرمانده نیروی هوایی روسیه که چند سال پیش طی سفری به ایران آمده بود، هنگام بازدید یکی از پایگاه‌های هوایی به بنده گفت "من هواپیماهای شما را دیدم؛ چگونه این هواپیماها را با این سطح از تنوع که از شرق و غرب و اروپا هستند را (از نظر مباحث فنی) جمع می‌کنید"؛ من که در آن زمان فرمانده پایگاه بودم به ایشان گفتم تعجب نکنید، در سطح نیروی هوایی همین مسئله با وسعت بیشتری وجود دارد و کادر فنی نیروی هوایی به نحو احسن از عهده آن برمی‌آید.