به گزارش مشرق، اتحادیه اروپا روز جمعه بالاخره جدول زمانبندی دور آخر مذاکرات هسته‌ای را منتشر و تائید کرد که وزیران خارجه ایران و آمریکا با حضور هماهنگ‌کننده گروه 1+5، این بار در عمان، یعنی کشوری که بسیاری آن را نقطه شکل‌گیری توافق ژنو توصیف کرده‌اند، دیدار می‌کنند تا آخرین چانه‌زنی‌ها را پیش از برگزاری نشست جامع، انجام دهند.
بنا بر اعلام بروکسل، «جان کری» و «محمد جواد ظریف» روزهای 18 و 19 آبان (9 و 10 نوامبر) در مسقط خواهند بود تا در نشستی سه جانبه با حضور «کاترین اشتون» که با وجود پایان مأموریت رسمی در اتحادیه اروپا همچنان مسئولیت هماهنگی مذاکرات را بر عهده دارد، شرکت کنند.
وزارت خارجه آمریکا هم روز جمعه تائید کرد که کری بعد از دیدار با همتایان فرانسوی و چینی خود در پاریس و پکن، راهی عمان می‌شود. «بیل برنز» که این هفته رسما از وزارت خارجه آمریکا بازنشسته شد، به دلیل نقشی که در مذاکرات با ایران داشته، همچنان به عنوان مشاور، کری را در این سفر همراهی می‌کند. «وندی شرمن» معاون وزیر خارجه آمریکا و «جیک سالیوان» او هم به عنوان مشاور تیم آمریکایی، همراه با کری پای میز مذاکره خواهند بود.
آنطور که اتحادیه اروپا اعلام کرد، دو روز پیش از نشست مسقط، مدیران سیاسی 1+5 گردهم می‌آیند تا آخرین رایزنی‌ها را با خانم اشتون داشته باشند. این نشست روز 16 آبان در شهر وین برگزار می‌شود و سه هفته بعد، نمایندگان 6 کشور دوباره به این شهر برمی‌گردند تا آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای را با حضور نمایندگان ایران برگزار کنند.
طرفین سال گذشته در شهر ژنو سوئیس متعهد شدند که نهایتا ظرف یکسال به توافق جامعی دست یابند که تحریم‌ها را یکجا حذف کرده و در مقابل محدودیت‌های موقتی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال کند. مهلت یکساله، سوم آذر به پایان می‌رسد.
«مایکل مان» سخنگوی خانم اشتون پس از اعلام برنامه مذاکرات، گفت که طرف غربی در مذاکرات پیش رو به دنبال رسیدن به توافق جامع با ایران تا 24 نوامبر است تا جامعه جهانی درباره ماهیت صرفاً صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران اطمینان حاصل کند.
مذاکرات دشوار و اختلافات پابرجا
وزیر خارجه آمریکا روز جمعه در مصاحبه با شبکه بلومبرگ در حالی که کمتر از یک ماه تا ضرب‌الاجل هسته‌ای باقی مانده، گفت مذاکرات دشوار است و هنوز اختلافاتی باقی مانده که بسیاری از آن‌ها جدی است.
آقای کری در این مصاحبه در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی‌اش از نتیجه مذاکرات چیست، گفت: «امیدوارم، ولی مذاکرات بسیار دشوار است. اختلافاتی وجود دارد که این اختلافات در برخی موضوعات نسبتا زیاد است.»
وی همچنین گفت امیدوار است که ایران نخواهد از موضوعات دیگر نظیر تحرکات داعش در منطقه، به عنوان اهرمی در مذاکرات هسته‌ای استفاده کند.
وی در ادامه بار دیگر به مفهوم ابداعی «زمان گریز» اشاره کرده و گفت که هر توافقی «باید تمامی راه‌ها به سمت یک بمب هسته‌ای را مسدود کرده و زمان گریز به حدی باشد که ما فرصت کافی برای تضمین امنیت هرآنکسی که در این رابطه نگرانی دارد، داشته باشیم.»
بر اساس توافق ژنو، توان غنی‌سازی ایران باید بر اساس «نیازهای عملی ایران» تعین شود، اما کشورهای غربی اصرار دارند که این میزان باید بر حسب فاصله فرضی با توان ساخت یک بمب، تعیین شود.
کری همچنین افزود: «بگذارید از این برنامه پیامی بسیار روشن به ایرانی‌ها بدهم. اینکه ما نباید یک تصمیم سیاسی بگیریم. این یک تصمیم اصولی برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه (هسته‌ای) است. اگر بخواهید، اثبات اینکه برنامه شما صلح‌آمیز است، دشوار نیست. بنابراین، اهرم‌های خارج از این چارچوب، سوریه، داعش یا هرچیز دیگر، ربطی به این مسئله ندارد. این موضوعات به هیچ وجه ما را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. ما مجموعه‌ای از معیارها را (برای توافق) مد نظر داریم.»
وی تصریح کرد که توافق نهایی باید چهار مسیری را که او مدعی است می‌تواند به بمب مدعی شود، یعنی تأسیسات غنی‌سازی در فوردو و نطنز، رآکتور در دست ساخت اراک و احتمالا تأسیسات اعلام‌نشده را مسدود کند.
کری افزود: «انتظار داریم که ایرانی‌ها به همان میزانی که اعلام کرده‌اند، مسئولیت‌پذیر و همان مقدار که وعده داده‌اند برای شفافیت آماده باشند و اجازه دهند که ثابت شود که این برنامه صلح‌آمیز است.»
آمانو: نگفتیم ایران بمب دارد، اما صلح‌آمیز بودن تمام مواد را هم تائید نمی‌کنیم
جمعه روز شلوغی برای بحث هسته‌ای بود و آمانو هم که به ندرت در سخنرانی‌های عمومی ظاهر می‌شود، به اندیشکده بروکینگز رفت و نزدیک به دو ساعت صحبت کرد. بخش اعظم اظهارات آمانو مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و چارچوب همکاری‌ها با تهران بود .
آمانو در این نشست یک بار گفت هرچند نشانه‌ای دال بر انحراف فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود ندارد، اما از آنجا که ایران پروتکل الحاقی را اجرایی نکرده، آژانس نمی‌تواند تائید کند که تمام مواد موجود در ایران صرف اقدامات صلح‌آمیز می‌شود؛ موضعی که آژانس سال‌هاست تکرار می‌کند.
مدیر کل آژانس در این مورد گفت: «می‌خواهم در این رابطه کاملا صریح صحبت کنم، چراکه برخی سوءتفاهمات در این رابطه وجود دارد. آژانس نگفته است که ایران تسلیحات هسته‌ای دارد. ما در مورد اطلاعاتی که در اختیار داریم، در رابطه با ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران، جمع‌بندی نکرده‌ایم. آنچه ما گفتیم این است که ایران باید در مورد این موضوعات شفاف‌سازی کند، چراکه اطلاعات گسترده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد این کشور درگیر اقداماتی از این دست بوده است.»
آقای آمانو افزود: «شفاف‌سازی در مورد ابعاد احتمالی نظامی روندی بی‌پایان نخواهد بود و می‌تواند طی یک چارچوب زمانی معقول، انجام پذیرد. اما اینکه تا کجا و با چه سرعتی می‌توانیم پیش رویم، تا حد بسیار زیادی به همکاری ایران بستگی دارد. من تصریح کرده‌ام که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پس از رسیدن به درکی از تصویر روشن موضوعات مد نظر در رابطه با ابعاد احتمالی نظامی، ارزیابی خود را به شورای حکام ارائه می‌دهد. پس از آن این شورای حکام خواهد بود که در رابطه با اقدامات بعدی تصمیم‌گیری می‌کند.»
مدیر کل آژانس در پایان سخنرانی خود گفت: «باید اشاره کنم که ایران پروتکل الحاقی را اجرا نکرده است، که این برخلاف قطعنامه‌‌های شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل است. اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران، ضروری است تا آژانس بتواند به اطمینان نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در این کشور را اعلام کند. وضعیت کنونی این است که مواد هسته‌ای که تحت نظر پادمان‌های آژانس است، صلح‌آمیز هستند، اما ما نمی‌توانیم با اطمینان اعلام کنیم که تمام مواد موجود در ایران، در فعالیت‌های صلح‌آمیز به کار گرفته شده است. برای رسیدن به آن اطمینان، ایران باید موضوعات مربوط به ابعاد نظامی احتمالی را شفاف‌سازی کرده و پروتکل الحاقی را اجرا کند.»
اما برآیند تمام این اظهارات و اصرار بر پذیرش پروتکل الحاقی، نهایتا به یک نقطه رسید؛ بازرسی از سایت‌های نظامی ایران. وی در ادامه در توضیح پروتکل الحاقی، گفت بر این اساس، آژانس حق خواهد داشت، در صورتی که احساس کرد ممکن است فعالیت هسته‌ای در یک سایت نظامی در جریان باشد، به آن دسترسی یابد. در صورتی که آن کشور از اعطای این دسترسی خودداری کرد، باید دلیلی مشخص برای این امر ارائه دهد و به صرف نظامی بودن یک سایت نمی‌توان از دسترسی مدیریت‌شده به آن جلوگیری کرد. وی افزود: «در برخی موارد مشخص، ما درخواست دسترسی داریم.»
آمانو: عدم پیشرفت مذاکرات آژانس با ایران، نباید مانع توافق شود
مدیر کل آژانس چند ساعت بعد از این نشست با پایگاه خبری المانیتور گفت کند شدن همکاری‌های میان تهران و آژانس، نباید مانع حصول توافق جامع میان ایران و 1+5 شود.
آمانو که چند ساعت قبل از این مصاحبه مدعی شده بود روند همکاری ایران با آژانس از تابستان به بعد کند شده، در این رابطه گفت: «این نباید به یک مانع بازدارنده بدل شود.»
مدیر کل آژانس در نشست بروکینگز با بیان اینکه تعهدات اولیه ایران به خوبی اجرا شد، گفته بود: «از ماه دسامبر سال 2014، پیشرفت‌ها در زمینه اجرای اقدامات مورد توافق، محدود بوده است. دو اقدام عملی مهم که باید دو ماه قبل کامل می‌شد، هنوز اجرایی نشده است. آژانس از ایران دعوت کرد تا اقدامات عملی تازه‌ای برای همکاری‌هایمان، پیشنهاد کند، اما این اقدام صورت نگرفته است.»
وی ادامه داد: «همانطور که می‌دانید، اکنون دو مسیر مذاکره در مورد برنامه هسته‌ای ایران در جریان است. یکی مسیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران است و دیگری مسیر گروه موسوم به 1+5 و ایران است، که آژانس در آن هم ایفای نقش می‌کند. این 6 کشور، یعنی چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده بر سر برنامه مشترک اقدام در نوامبر 2013 با ایران توافق کردند، که هدف از آن رسیدن به راهکار جامعی بلندمدت و مورد توافق طرفین بود که نسبت به صرفا صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران، اطمینان ایجاد کند. همه این هفت کشور از آژانس خواستند تا نظارت و راستی‌آزمایی اقدامات داوطلبانه‌ای که قرار بود ایران انجام دهد، بر عهده بگیرد. ما هم در حال انجام این کار هستیم. مذاکرات 1+5 با ایران هم ادامه دارد.»
آمانو پیش از حضور در نشست بروکینگز با کری دیدار کرده بود و پس از این نشست دوباره به کاخ سفید رفت تا در مورد برنامه هسته‌ای ایران با «سوزان رایس» مشاور امنیت ملی اوباما، گفت‌وگو کند.
تل‌آویو: احتمال توافق هسته‌ای افزایش یافته است
روز پنج‌شنبه بود که اعلام شد (اینجا) رایس با «یوسی کوهن» مشاور امنیتی «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی دیدار کرده است. در این دیدار که ایران موضوع قالب بوده، دو طرف بر همکاری‌های دوجانبه در مسیر مذاکرات هسته‌ای با ایران تأکید کرده‌اند.
در بیانیه بعد از این دیدار آمده بود: «هیئت آمریکایی در این جلسه، بر تعهد ایالات متحده نسبت به بازداشتن ایران از دست یابی به سلاح هسته‌ای تأکید کرد و طرفین تلاش‌های دیپلماتیک جاری از سوی 1+5 و اتحادیه اروپا برای رسیدن به راه‌حل جامع را مورد بررسی قرار دادند، راه‌حلی که از مسیر صلح‌آمیز و قابل راستی‌آزمایی، نگرانی‌های جامعه بین‌الملل در خصوص برنامه(هسته‌ای) ایران را برطرف سازد.»
ساعاتی پس از این دیدار بود که پایگاه المانیتور به نقل از یک منبع اسرائیلی نوشت ارزیابی تل‌آویو از دیدارهای اخیر با مقامات آمریکایی این است که احتمال توافق افزایش یافته است.
وی همچنین مدعی شد که بر اساس این توافق، ایران دستکم 4 هزار سانتریفیوژ ایران را حفظ می‌کند و به همین جهت این یک توافق بد از دید اسرائیل خواهد بود.
تل‌آویو از ابتدای مذاکرات هسته‌ای با ایران، همواره عنوان کرده است که تهران باید به طور کامل برنامه غنی‌سازی خود را متوقف کند. موضعی که اوباما آن را غیرواقع‌بینانه خوانده و گفته بود دوست دارد این هدف محقق شود، اما توان آن را ندارد. یک مقام ارشد دولت آمریکا هم اخیرا در اظهاراتی که جنجال زیادی به راه انداخت، گفت کاخ سفید نتانیاهو را یک «بزدل» می‌داند و اطمینان دارد که او دیگر توان اقدام نظامی علیه ایران را ندارد (مشروح گزارش).
این گزارش و تأکید نتانیاهو بر لزوم برجیده شدن توان غنی‌سازی و در سوی مقابل اظهارات مقامات آمریکایی مبنی بر اینکه ایران باید به غنی‌سازی محدود بسنده کند، در حالی مطرح شده که پایگاه هیل اخیرا در گزارشی نوشت برای رسیدن به توافق خوب و اجرای موفق آن، نتانیاهو باید پلیس خوب و اوباما پلیس بد باشد.
توافق با ایران، بزرگترین هدف سیاست خارجی اوباما
اظهارات تند و مغرورانه کری در مصاحبه با بلومبرگ در حالی مطرح شد که ساعاتی پیش از آن، پایگاه «واشنگتن فری بیکن» گزارش داده بود که «بن رودز» معاون مشاور امنیت ملی آمریکا اخیرا در یک جمع خصوصی حصول توافق با ایران را بزرگترین هدف سیاست خارجی و عملا تنها داشته تیم اوباما توصیف کرده است.
وی در این مورد گفته است: «مسئله این است که این بهترین شانسی است که ما از زمان آغاز دولت رئیس‌جمهور اوباما و حتی شاید از ابتدای جنگ عراق، برای حل دیپلماتیک مسئله هسته‌ای ایران داشته‌ایم. بنابراین، این فرصت کوچکی نیست و مسئله بسیار مهمی است. این احتمالا بزرگترین اقدامی است که رئیس‌جمهور اوباما در دوره دوم خود در زمینه سیاست خارجی انجام می‌دهد. در این چارچوب (سیاست خارجی) این برای ما مثل طرح بیمه خدمات درمانی (بزرگترین طرح داخلی اوباما) است.»