به گزارش مشرق، منطقه «القلمون» این روزها با وجود سرمای شدیدی که بر آن حاکم است، بسیار پر تب و تاب و ملتهب نشان می‌دهد، منطقه‌ای که چه برای گروهکهای تروریستی مسلح تکفیری و چه برای ارتش سوریه اهمیت بسیاری دارد.
دو نما از منطقه القلمون
آشنایی با منطقه القلمون
منطقه القلمون که به دلیل بافت و ساختار جغرافیایی کوهستانی‌اش به «کوه‌های القلمون» معروف شده، در غرب سوریه قرار دارد و از منطقه «الدریج» در جنوب سوریه تا «البریج» در شمال این کشور کشیده شده و دمشق، پایتخت سوریه در شمال شرقی آن قرار دارد.
این سلسله کوه‌ها به سلسله کوه‌های مشابه خود در لبنان مرتبط می‌شوند که در این کشور نیز به «کوه‌های القلمون» معروف هستند.
منطقه القلمون در سوریه شهرها، شهرک‌ها و روستاهای بی‌شماری را در خود جای داده که معروف‌ترین آنها التل، صیدنایا، عین منین، معلولا، رنکوس، تلفیتا، بخعه، جبعدین، حلبون، نبک، قطیفه، رحیبه، جیرود، یبرود، قاره، دیر عطیه، راس المعره، السحل و عسال الورد است.
در کوهپایه‌ها و در دل غارهای کوه‌های القلمون آثار باستانی و تاریخی بسیاری مانند دیرها و معبدها و بناهای تاریخی که برای مسیحیان منطقه مقدس شمرده می‌شود، وجود دارد و همچنان بسیاری از ساکنان این مناطق به زبان «آرامی» یعنی سوری قدیم یا سریانی سخن می‌گویند.
منطقه القلمون بدلیل ساختار جغرافیایی‌اش دارای زمستان‌های زودرس و بسیار سرد است و بسیاری از شهرک‌ها و روستاهای آن بر بلندای کوه‌ها بنا شده‌اند. در این میان شهرک «راس المعره» با جمعیتی بالغ بر 14 هزار نفر بلندترین منطقه مسکونی القلمون شمرده می‌شود.
منطقه القلمون از حیث تقسیمات اداری و کشوری سوریه تابع استان ریف دمشق است و در واقع باید آن را نوار استراتژیکی به طول حدود 120 کیلومتر و عرض 10 کیلومتر که در برخی مناطق به 35 کیلومتر می‌رسد، بشمار آورد.
مساحت منطقه القلمون بالغ بر 25 هزار کیلومتر است و همان طور که گفته شد، در غرب آن سلسله کوه‌های لبنان و در شرق آن راه‌های منتهی به بیابان شام قرار دارد. کوه‌های «عرسال» دروازه ورود به منطقه القلمون شمرده می‌شود که در حال حاضر گروهکهای تروریستی بر آن تسلط دارند.
گروهکهای تروریستی در منطقه القلمون
براساس گزارش‌های ارائه شده برآورد می‌شود که حدود 20 هزار تروریست مسلح در منطقه القلمون حضور و فعالیت داشته باشد که در 3 منطقه اصلی متمرکز هستند، «رنکوس»، «عسال الورد» و «یبرود».
گروهکهای تروریستی مختلفی در القلمون مستقر هستند و فعالیت دارند که مهمترین آنها عبارتند از: «ارتش آزاد» با 5 هزار عنصر مسلح به سرکردگی سرتیپ فراری ارتش سوریه «فراس البیتار»، «جیش الاسلام» به سرکردگی «زهران علوش» با حدود 5 هزار عنصر مسلح، «احرار الشام» با حدود 4 هزار عنصر مسلح، «جبهه النصره»، با هزار عنصر مسلح، «غرباء الشام»، با هزار عنصر مسلح، گردان «مغاویر القصیر» که از شهر القصیر به این منطقه روی آورده‌اند با 2 هزار عنصر مسلح، «گردان القادسیه» با 500 عنصر مسلح.
گروهکهای تروریستی از سال 2013 نگاه ویژه خود را بر این منطقه متمرکز کردند، منطقه‌ای که تنها 45 کیلومتر با «دمشق»، پایتخت سوریه فاصله دارد و دستیابی به آن یا تصرف آن منتهی آرزوی گروهکهای مسلح است، این عامل موجب شد تا شهرها و شهرک‌های حوش عرب، عسال الورد، الجبة، المعرة بخعه، المعره الصرخة، فلیطة، یبرود، نبک، دیر عطیة، قارة و جراجیر مورد حمله و هدف نفوذ تروریست‌های مسلح قرار گیرد.
اهمیت منطقه القلمون
منطقه القلمون به این جهت منطقه مهمی در معادلات نظامی گروه‌های تروریستی است که این گروه‌ها آن را حیات خلوت و کانون امداد و کمک رسانی به دیگر گروهکهای تروریستی به شمار می‌آورند که در استان دمشق و مناطق مرکزی سوریه یعنی استان‌های حمص و ریف حمص و مناطق بیابانی شرق سوریه یعنی استان دیر الزور فعالیت می‌کنند.
آنچه موقعیت منطقه القلمون را مهم‌تر جلوه می‌دهد، نزدیکی آن به مرزهای لبنان، به خصوص مناطق سلفی نشین آن است و همین موجب شده، تروریست‌های فعال در سوریه با ارتباط با تکفیری‌های لبنان که به طور مشخص در منطقه مرزی «عرسال» این کشور اقامت دارند، از آن برای تردد و وارد کردن تجهیزات نظامی به داخل سوریه استفاده کنند.
به همین منظور قطع این ارتباط در اولویت‌های ارتش سوریه قرار گرفت و اواسط نوامبر گذشته نیروهای مسلح و ارتش سوریه در عملیات‌هایی شهرک‌های «قاره» و «دیر عطیه» و «النبک» را پس از پاکسازی از لوث گروه‌های تروریستی آزاد کردند.
بنابراین می‌توان گفت که اهمیت منطقه القلمون برای ارتش سوریه در دو هدف اصلی نمود پیدا می‌کند، هدف اول تامین امنیت دمشق و هدف دوم قطع راه‌های کمک و امدادرسانی به گروه‌های مسلح از لبنان به سوریه.
در این میان شهر «یبرود» برای گروهکهای تروریستی از اهمیت بسیاری در منطقه القلمون برخوردار بود، به گونه‌ای که از آن تحت عنوان «پایتخت انقلاب» مورد ادعای خویش در این منطقه یاد می‌کردند.
اهمیت شهر یبرود در این امر نهفته بود که مرکز اصلی امداد و کمک‌رسانی و حیات خلوت مناطق اطراف خویش به شمار می‌آمد و وجود کارگاه‌های ساخت بمب و سلاح و استقرار بیش از 5 هزار عنصر مسلح در آن، اهمیت این شهرک را دو چندان کرده بود، با آزادسازی این شهرک مهمترین راه ارتباطی گروهکهای مسلح که شمال و جنوب سوریه را به یکدیگر مرتبط می‌کرد، قطع شد، علاوه بر اینکه خروج یبرود از معادلات میدانی به معنای تامین امنیت سلسله کوه‌های القلمون لبنان بود.
قربانیان کمین‌های ارتش سوریه و حزب الله لبنان در منطقه القلمون
در منطقه القلمون چه می‌گذرد
روز چهارشنبه شب گذشته بود که منابع خبری سوری از عملیات نیروهای ارتش سوریه و حزب الله لبنان در منطقه القلمون خبر دادند، عملیاتی که طی آن یکی از مهمترین نشست‌های سرکردگان گروهک تروریستی تکفیری «جبهه النصره» در یکی از مقرهای سری این گروهک در القلمون هدف گرفته شد، تا پس از آن آشکار شود که این نشست تنها سرکردگان النصره را در برنمی‌گرفت، بلکه سرکرده گروهک تروریستی تکفیری «داعش» در منطقه القلمون نیز در آن حضور داشت.
یکی از مناطق کمین ارتش سوریه و حزب الله لبنان در القلمون
به دنبال این عملیات ارتش سوریه، اعلام شد که این حمله بیش از 50 کشته و زخمی از خود برجا گذاشته و در میان کشته‌ها و زخمی‌های این عملیات «ابو مالک التلی»، سرکرده النصره در منطقه القلمون و یکی از بارزترین سرکردگان این گروهک نیز به چشم می‌خورد و همین کافی بود تا اهمیت این عملیات بیش از پیش آشکار شود.
درباره ابو مالک التلی و یادآوری وی همین قدر کافی است که گفته شود، وی و عناصرش در قضیه ربودن راهبه‌های معلولا دست داشت و مدتی بعد آنها را با تعدادی از عناصر دستگیر شده این گروه توسط دولت سوریه در مرزهای لبنان مبادله کرد.
ارتش سوریه در شهرک معلولا پس از آزادسازی
جبهه النصره اگرچه مرگ التلی را انکار کرد و مانند همیشه که ضربه سختی دریافت می‌کند، تلاش کرد، بر این ضربه مهلک با سکوت سرپوش بگذارد، اما نشانه‌ها و دلایل بسیاری براین امر تاکید دارد که اگرچه ابو مالک التلی کشته نشده، اما به شدت زخمی است.
جدیدترین گزارش‌های میدانی بدست آمده از منطقه القلمون تاکید می‌کند که در میان کشته‌های عملیات ارتش سوریه و حزب الله «ابو طلال الحمد» نیز مشاهده می‌شود، کسی که سرکرده گروهک تروریستی تکفیری داعش در منطقه القلمون به شمار می‌آید و اینکه تاکنون مرگ 7 سرکرده النصره مورد تایید قرار گرفته است.
یکی از کاروان‌های النصره در حال عبور از منطقه القلمون
همچنین گزارش شده که گروهکهای تروریستی مستقر در منطقه القلمون ظرف 48 ساعت گذشته در معرض کمین‌های مزدوجی از سوی ارتش سوریه و حزب الله لبنان در منطقه فلیطه و دشت عجرم از توابع عرسال قرار گرفتند، به گونه‌ای که نیروی هوایی و یگان توپخانه ارتش سوریه و توپخانه حزب الله این گروهک‌ها را زیر آتش سنگین خود گرفتند تا در نتیجه این کمین نیز 50 تروریست دیگر کشته و زخمی شوند.
آنچه در نشست اخیر النصره اهمیت دارد، حضور سرکرده داعش در منطقه القلمون در آن است، به ویژه آنکه منابع خبری از 2 روز پیش خبرهایی مبنی بر به نتیجه رسیدن داعش و النصره برای حل اختلافات خود و پایان دادن به درگیری‌های مسلحانه‌اشان منتشر کردند، تا حضور سرکرده داعش در این نشست تایید بر درستی و صحت این خبرها باشد.
یک منبع میدانی سوری درباره تحولات میدانی جاری در منطقه القلمون توضیح داد که این منطقه در آستانه تحولات بزرگی است، به ویژه آنکه طرف لبنانی نیز به دقت این تحولات را زیر نظر دارد.
این منبع آگاه سوری تصریح کرد: «تحولات میدانی که منطقه القلمون در آستانه آن قرار دارد، بدون تردید هیچ راهی برای بقای گروهکهای تروریستی در این منطقه باقی نمی‌گذارد، به ویژه اینکه در این راه با همراهی و همکاری ارتش لبنان نیز مواجه هستند».
منبع مذکور تاکید کرد که «ارتش سوریه و حزب الله لبنان خود را برای نبرد بزرگ آزادسازی منطقه "الزبدانی" آماده می‌کنند که ادامه گستره جبهه القلمون است».
این منبع میدانی سوری با اشاره به اختلافات موجود میان گروهکهای تروریستی مستقر در منطقه القلمون گفت: «بی‌شک اعلام بیعت برخی از گروهکهای تروریستی مستقر در القلمون در این اواخر با داعش بیانگر رویگردانی آنها از جبهه النصره است که در ابتدا با آن بیعت کرده بودند، تا دلیل دیگری بر تشدید و تعمیق اختلافات میان این گروهک‌ها باشد».
نمایی از نبرد آتی در منطقه القلمون
منبع مذکور با بیان اینکه این گروهکهای تروریستی هم اکنون در وضعیتی از بیم و هراس و ناامیدی از وضعیت و سرنوشت خود بدلیل عملیات مستمر ارتش سوریه و حزب الله لبنان بسر می‌برند، اظهار داشت: «ناتوانی ابو مالک التلی در جذب و حفظ این گروهک‌ها و برقراری رابطه با آنها از یک سو و شرایط میدانی حاکم بر القلمون موجب شده تا این گروهک‌ها از النصره رویگردان و به داعش متوسل شوند، به این امید که داعش موجب نجات آنها از این مخمصه شود، غافل از اینکه داعش نیز کاری بیشتر از النصره نمی‌تواند، در قبال ارتش سوریه و حزب الله لبنان پیش ببرد».
به این ترتیب روزهای آینده شاهد تحولات عمیق و گسترده در عرصه میدانی منطقه القلمون چه برای ارتش سوریه و حزب الله لبنان و چه برای گروهکهای تروریستی تکفیری مستقر در این منطقه است و آنچه گذشت مقدمه‌ای بر این تحولات بود.