به گزارش مشرق، هم اکنون بیش از یک هفته است که هتل کوبورگ وین به مرکز بزرگترین رایزنیهای دیپلماتیک قرن تبدیل شده است. میزبانی مذاکرات هستهای ایران، این بنای تاریخی یادگار از عصر پروس را به محل رفت و آمد سران بزرگترین کشورهای جهان تبدیل کرده است. از زمان آغاز این دور از مذاکرات که طبق برنامه از پیش تعیین شده به عنوان آخرین دور از مذاکرات رسمی پیش از حصول به توافق جامع معرفی شده، گمانهزنیهای مختلفی پیرامون سرانجام مذاکرات صورت گرفته است. موفقیت رایزنیها و امضای توافق، احتمال تمدید مذاکرات، گزینه توافق سیاسی و محول کردن مباحث حقوقی و فنی به آینده و یا شکست مذاکرات 4 سناریو محتملی است که پیش روی قرار دارد. اختلافات گسترده درمواضع دو طرف، از جمله ظرفیت غنیسازی ایران و نحوه لغو یا تعلیق تحریمهای اقتصادی از جمله مهمترین موضوعاتی است که مذاکرات را پیچیده کرده است.
در همین راستا با کارشناسان بینالمللی تلاش کرده ایم تا ابعادی از این پرونده پیچیده و سرنوشت آن را آشکار کند.
کلسی دونپورت: شکست مذاکرات جزء گزینههای دو طرف نیست.
«کلسی دونپورت» مدیر بخش سیاست عدم اشاعه انجمن کنترل تسلیحات آمریکا که مذاکرات را از نزدیک دنبال کرده و موسسهای که در آن فعالیت میکند بر سیاستگذاری هستهای واشنگتن اثرگذار است، با بیان اینکه هنوز زمان کافی برای رسیدن به توافق جامع هستهای وجود دارد، شکست مذاکرات را جزو گزینههای طرفین ندانست. دونپورت در این گفتگو نسبت به حصول به توافقی خوب تا تاریخ 24 نوامبر اظهار امیدواری کرد.
این کارشناس ارشد آمریکایی در ادامه توافق خوب را توافقی معرفی کرد که برنامه هستهای صلحآمیز محدودی را برای ایران حفظ کرده و در عین حال تمهیدات نظارتی و راستیآزمایی را برای رفع نگرانیهای جامع جهانی نسبت به اینکه برنامه هستهای ایران کاملا صلحآمیز بماند، اجرایی کند. وی پیامد عدم حصول به توافق را برای طرفین فاجعه بار توصیف کرد.
کوین برت: حتی آمریکا و اسرائیل نیز میدانند که ایران به دنبال سلاح هستهای نیست
پروفسور «کوین برت» کارشناس و تحلیلگر آمریکایی نیز موفقیت مذاکرات و امضای توافق جامع هستهای را ضروری میداند چرا که همه طرفها انگیزه بالایی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات دارند. اروپاییها خواستار آن هستند که بتوانند با ایران وارد تجارت شوند. روسیه و چین به طور کلی از حق ایران برای داشتن انرژی صلحآمیز هستهای حمایت میکنند و دولت باراک اوباما (حداقل حزب دموکرات) تمایل دارد عادیسازی روابط با ایران را بعنوان بخشی از میراث خود برجای گذارد.
به گفته این استاد دانشگاه حتی مأموران اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل نیز توافق دارند که ایران تسلیحات هستهای نمیسازد، بنابراین این مسئله میبایست هرچه سریعتر حل شود. وی تنها مانع جدی توافق را اسرائیل و عاملان آنها در کشورهای گروه 5+1 و به ویژه جمهوریخواهان آمریکایی که هم اکنون کنترل کنگره را نیز بدست گرفتهاند، خواند.
پپ اسکوباز: عربستان و اسرائیل از امضای توافق جامع هستهای واهمه دارند.
«پپ اسکوباز» کارشناس برزیلی و خبرنگار «آسیا تایمز» نیز یکی دیگر از کارشناسانی است که خبرگزاری فارس نظر وی را در خصوص مذاکرات جویا شده است. اسکوبار تمدید مذاکرات را خطرناک خوانده و آن را نشان دهنده تلاش کنگره برای پایان ندادن به تحریمها خوانده است.
این کارشناس برزیلی در ادامه در خصوص اهداف آمریکا از توافق گفت:«کاخ سفید از طرف خود، خواستار یک نوع بسیار خاص از توافق است که بوی تسلیم دهد. لفاظیهای آمریکا لزوماَ مثل قبل بوده و ایران را به عنوان تهدیدی معرفی میکند که باید مهار شود.» اسکوباز در نهایت رژیم صهیونیستی و خاندان آل سعود را دو دشمن اصلی توافق جامع با ایران خواند، چرا که این توافق میتواند قدرت ایران را به عنوان یکی از مهمترین بازیگران ژئوپلتیک در منطقه افزایش دهد.
استیو لواین: توافق با ایران تاثیر بسزایی بر خاورمیانه و اروپا خواهد داشت.
«استیو لواین» استاد دانشگاه جورج تاون و تحلیلگر نشریه کوارتز از جمله کارشناسانی است که به پیشرفت مذاکرات امیدوار است. لواین پیشبینی میکند که به دلیل اهمیت موضوع و پیچیدگی مذاکرات، احتمال تمدید آن در پایان مدت زمان مقرر وجود دارد.
لواین در ادامه گفت:« یک توافق واقعی میتواند به بروز گشایشهای مهم در عرصه سیاست خارجی و مسائل راهبردی منجر شود؛ مواردی که از خاورمیانه آغاز میشود و سپس به اروپا میرسد، که میتواند در سالهای آتی از یک مسیر جدید گاز طبیعی بهرهمند شود.»
گرت پورتر: آمریکا مسئول شکست احتمالی مذاکرات هستهای است.
«گرت پورتر» نویسنده و تحلیلگر سرشناس آمریکایی و نویسنده کتاب «بحران ساختگی» در مورد برنامه هستهای ایران، چشم انداز روشنی را در افق مذاکرات نمیبیند. وی در خصوص پیشبینی نتیجه نهایی مذاکرات، احتمال عدم توافق را بالاتر معرفی میکند و در این صورت آمریکا را مسئول شکست مذاکرات میداند چرا که آمریکا در برابر لغو تحریمهای ایران، آنطور که در توافق موقت ژنو مقرر شده، مقاومت کرده است.
یورام عبدالله ویلر: ممکن است مذاکرات برای یک دوره 6ماهه تمدید شود.
«یورام عبدالله ویلر» خبرنگار و تحلیلگر سیاسی تحلیل مذاکرات هستهای ایران با نمایندگان پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان را در پیوند با تحلیل روابط ایران و آمریکا در طول تاریخ میداند. ویلر با مقایسه مذاکرات فعلی با مذاکرات دولت کارتر و ریگان با جمهوری اسلامی بر سر آزادسازی گروگانهای آمریکایی گفت:« اگر به شباهت مذاکرات گروگانهای آمریکایی در آن سالها و مذاکرات هستهای در این زمان بنگریم درخواهیم یافت که هیچ تعجبی نخواهد داشت اگر در لحظه آخر ایران و آمریکا به توافق برسند.» وی تمدید مذاکرات برای یک دوره شش ماهه را دور از تصور ندانست.
لئونید ساوین: پروژه مذاکرات توسط آمریکا و اسرائیل برای اعمال فشار بر ایران طرحریزی شده است.
«لئونید ساوین» کارشناس و تحلیلگر روس نیز پیشبینی امیدوار کنندهای از سرنوشت مذاکرات ندارد. وی مذاکرات را به طور کلی پروژهای میداند که توسط غرب (آمریکا و اسرائیل) آغاز شده تا به ایران فشار وارد آورد و عقاید خود را بر ژئوپلتیک منطقه بقبولاند. به عقیده ساوین هر گونه نتیجه مثبت در مذاکرات میتواند منجر به افزایش تنشها میان آمریکا و رژیم صهیونیستی و در نتیجه افزایش فشارها بر ایران شود.
آرین طباطبائی: عربستان،اسرائیل و تندروها تنها برندگان شکست مذاکرات خواهند بود.
«آرین طباطبائی» عضو برنامه امنیت بینالملل مرکز بلفر دانشگاه هاروارد نیز یکی دیگر از کارشناسانی است که فارس نظر وی را در خصوص سرنوشت مذاکرات جویا شده است.
طباطبائی تمدید مذاکرات یا رسیدن به نوعی چارچوب توافقنامه و موکول کردن جزئیات به آینده را محتملترین سناریو پیشروی میداند. وی با توجه به اعتبار سیاسی زیادی که دولت ایران و دولت اوباما در آمریکا برای این مذاکرات خرج کردهاند، شکست کامل گفتگوها را برای هر دو به لحاظ داخلی بد توصیف کرده و تنها عربستان، اسرائیل و تندروها را برنده شکست مذاکرات خوانده است.
ثریا سپه پور اولریخ: زرادخانههای اتمی آمریکا خود نقض آشکار بند شش معاهده ان.پی.تی است.
«ثریا سپهپور اولریخ» کارشناس ارشد سیاست خارجه آمریکا و تحلیلگر سیاسی نیز مذاکرات هستهای ایران با گروه5+1 را فرصت خوبی خوانده است که میتواند قوانین و معاهدات بینالمللی را در بوته آزمایش بگذارد.
به گفته خانم سپهپور این قوانین در حقیقت برای برقراری صلح و نظم در جهان وضع شدند. اما همین معاهدات بینالمللی بودهاند که همواره توسط آمریکا و متحدان اروپاییـش نقض شدهاند. در واقع آمریکا با دیکته کردن قوانین معاهدات و قوانین بینالمللی قصد دارد به اهداف خود برای استیلا بر دیگر کشورها برسد تا هژمونی خود را در این کشورها پیاده کند و ایران از این قاعده مستثنی نیست. وی با اشاره به زرادخانههای هستهای آمریکا ادامه میدهد این تناقض آشکاری است که آمریکا با زرادخانههای هستهایاش به نقض آشکار بند 6 معاهده ان.پی.تی دست زده و در عین حال مدعیست قصد دارد ایران را مجبور کند در چهارچوب قواعد ان.پی.تی عمل کند.
هومان مجد: توافق با ایران میتواند سرانجام منافع غرب را در منطقه سامان دهد.
«هومان مجد» نویسنده و تحلیلگر نشریه نیویورکر کارشناس بعدی است که نظر وی را در خصوص مذاکرات هستهای جویا شدهایم. مجد دو نکته مهم را به عنوان واقعیت زمین بازی مذاکرات خوانده است: نخست اینکه هم ایالات متحده و هم ایران خواهان حصول به توافقی هستند که بتوانند در مقابل منتقدان خود از آن دفاع کنند و دوم اینکه هر دو طرف نمیخواهند به آن میزانی که طرف مقابل میخواهد، از موضع خود کوتاه بیایند.
وی با نگاه بر شرایط حاکم بر مذاکرات، شانس رسیدن به توافق را بالا دانسته که ممکن است در قالب توافق جامع و یا توافق بر سر چارچوب کلی محقق شود. مجد احتمال شکست مذاکرات را کمتر از 20درصد خوانده است. تحلیلگر نیویورکر توافق را واجد اثراتی مثبت برای ایران و غرب خوانده است که از آن جمله میتوان به سر و سامان یافتن احتمالی منافع غرب در منطقه، آغاز دوره همکاری بر سر موضوعاتی که طرفین منافع مشترک در آنها دارند و همچنین کاهش تنشها و تحکیم مشروعیت نظام ایران چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی اشاره کرد.
ناتالی گولت:امیدوارم اقدامات اسرائیل بر مواضع فرانسه و آمریکا در مذاکرات اثر نگذارد.
«ناتالی گولت» سناتور برجسته فرانسوی آخرین کارشناسی است که فارس به گفتگو با آن پرداخته است.
گولت که عضو کمیته امور خارجی و دفاعی سنای فرانسه است مدعی شده است که واشنگتن در مذاکرات هستهای از خود حسننیت نشان داده و اظهار امیدواری کرده است که اقدامات اسرائیل بر مواضع آمریکا و فرانسه در مذاکرات هستهای اثر نگذارد.
این سناتور فرانسوی در رابطه با اثرات توافق هستهای گفت: «حصول توافق و پایان تحریمها میتواند جهان جدیدی را به روی ایران گشوده و تبعات زیادی برای وضعیت اقتصادی، اجتماعی و حقوق بشر ایران داشته باشد. »