هند، یک نمونه آزمایشگاهی جذاب
هند با داشتن بیش از یک میلیارد جمعیت، به مقصدی رو به رشد برای این صنعت تبدیل شده و هیچ کمبودی از لحاظ نمونه‌های بالقوه آزمایشی ندارد. شرکت‌های بین‌المللی دارویی و CRO ها به دلیل همین جذابیت برای آزمایشات کلینیکی، هند را انتخاب کرده‌اند اما چیزی که اسمی از آن نمی‌برند، فقری فلج کننده و شکافی رو به فزونی بین فقیر و غنی در آن کشور است که مباحث اخلاقی زیادی را بری انجام این آزمایشات کلینیکی بر می‌انگیزد.
در سال 1984 در شهر «بوپال» واقع در ایالت «مادیا پرادش» در مرکز هندوستان، فاجعه آمیز‌ترین حادثه صنعتی در تاریخ این کشور رخ داد که این کشور را در ماتم فرو برد؛ گازهای سمی کارخانه تولید آفتکش نشت کرد و هزاران نفر مردند، و صد‌ها هزار نفر همچنان تا به امروز از اثرات آن رنج می‌برند. آنان به همه نوع بیماری‌های مزمن دچارند و با مشکلاتی مثل سرطان، دیابت، و آلودگی آب دست به گریبان هستند. این کارخانه متعلق به شرکتی آمریکایی به نام «یونیون کارباید» است که اکنون در مالکیت «داو کمیکال» قرار دارد. این شرکت آمریکایی برای درمان بازماندگانِ نشتی گاز یک بیمارستان بنا کرد اما حالا معلوم شده که آن بیمارستان، به مکانی برای آزمایشات کلینیکی نیز تبدیل شده است.
این بیمارستان بر روی خیلی از افراد آزمایشاتی انجام داده که نمی‌دانستند در یک آزمایش کلینیکی شرکت کرده‌اند. در هر نوع تحقیقی باید به افرادی که بخشی از آن مطالعه هستند، اطلاع رسانی شود وهمچنین باید به آنها مطالعات و نتایج یافته‌ها را توضیح و چگونگی همکاری را برای افراد مورد آزمایش اطلاع دهند که این کار هرگز انجام نشده است.
داستان آزمایشات کلینیکی بوپال زمانی برملا شد که «گروه بوپال برای اطلاع رسانی و اقدام» به سوابق پزشکی برخی از بازماندگان برخوردند. این اسناد نشان می‌داد که بر روی آنها آزمایشات دارویی انجام شده است. "ساتینا سارانگی" از اعضای «گروه بوپال برای اطلاع رسانی و اقدام» که خود برای بازماندگان حادثه نشت گاز اقدام به ساخت کلینیک کرده، می‌گوید: "وقتی درمان‌های پزشکی با آزمایشات کلینیکی ترکیب می‌شود، همیشه مشکل ساز است. چون این دو، منافع متناقض و خطرناکی دارند و در خیلی اوقات، درمان با آزمایشات کلینیکی ترکیب می‌شود. بنابراین ما در اینجا از آدم‌هایی حرف می‌زنیم که هیچ چاره دیگه‌ای به علت فقدان آزادی فردی ندارند."
در «بیمارستان و مرکز تحقیقاتی بوپال»، بیش از صد بازمانده در حداقل شش آزمایش کلینیکی مختلف شرکت کرده‌اند. این آزمایشات بیش از ده میلیون روپیه – معادل 227000 دلار – برای این بیمارستان عایدی به همراه داشته است. پس از افشای این رسوایی، دولت هند هر گونه آزمایشات کلینیکی را در بیمارستان‌های دولتی این کشور ممنوع اعلام کرد.
سواستفاده همیشگی از بی‌اطلاعی شرکت‌کنندگان
بعضی از اعضای کادر پزشکی این نوع آزمایشات در هند معتقدند افراد رضایت‌نامه را امضا می‌کنند پس مشکلی وجود ندارد، اما در واقع تهیه‌کنندگان این مستند به تعدادی از افرادی که هیچ سوادی نداشته، دسترسی پیدا کردند که از محتویات آنچه که امضا کرده‌اند، هیچ خبری نداشتند.
افراد بی‌سواد در هند از محتویات رضایت‌نامه آزمایشات کلینیکی اطلاعی ندارند
در ایالات متحده، شرکت‌هایی که در آزمایشات کلینیکی دست دارند، توسط "انجمن سازمان‌های تحقیقات کلینیکی"، یا اَکرو (ACRO) نمایندگی می‌شوند. این گروه به شدت از جهانی شدن تحقیقات کلینیکی دفاع می‌کنند؛ با این ادعا که آنها نیاز دارند به جمعیت زیادی در خارج از ایالات متحده دسترسی داشته باشند تا بتوانند داروها و واکسن‌های جدید ایجاد کنند. "داک پدی کورد" مدیر عامل این سازمان می‌گوید اطلاعات رضایت‌نامه شرکت در یک آزمایش کلینیکی، باید در سراسر کشورها همسان باشد، حال چه در هند ، و یا در ایالات متحده. او می‌گوید تمام شرکت‌های تحت نظر ما به استانداردهای شغلی ما متعهدند، استانداردهایی که در هند هم فرقی با آمریکا یا اروپا نمی‌کند.
اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا کمتر از یک درصد از تحقیقات کلینیکی برون‌مرزی را بازرسی می‌کند
نظارت بر استانداردهای گفته شده توسط داک پدی کورد، بر عهده بزرگ‌ترین سازمان نگهبان در آمریکا یعنی "اداره مواد غذایی و دارویی" (FDA) است. وزارت بهداشت ایالات متحده بازرسی‌های خود را بر روی تحقیقات کلینیکی خارجی انجام داد که در آن آمده است 80 درصد داروهایی که FDA در سال 2008 تأیید کرده، دارای داده‌هایی از تحقیقات کلینیکی خارجی بوده اما FDA فقط کمتر از یک درصد این مکان‌ها را بازرسی کرده است. در این گزارش همچنین آمده که FDA نمی‌تواند تمام تحقیقات کلینیکی را پیگیری کند، زیرا CRO ها، تمام تحقیقات را ثبت نکرده‌اند.
حمایت مالی از پزشکان یا حق‌السکوت؟
برخلاف کشورهای پیشرفته که حافظان زیادی برای شرکت‌کنندگان آزمایشات پزشکی می‌گمارند، در هند خبری از آن حافظان نیست؛ زیرا سازمان‌های مجری قانون کارآمدی ضعیفی دارند و آنها به علت نداشتن بودجه از تعداد بازرسان کافی برای این امر برخوردار نیستند. از آن طرف CRO ها و شرکت‌های دارویی، اغلب بابت هر شرکت‌کننده به پزشکان مبلغی پول می‌دهند. برخی پزشکان هندی می‌گویند پرداخت این مبلغ باعث ایجاد نوعی تناقض منافع می‌شود، زیرا در اینصورت پزشکان هم برای شرکت‌های دارویی و هم برای بیماران‌شان کار می‌کنند. در صورتی که وظیفه اول هر پزشکی کار برای بیمار می‌باشد نه اینکه برای صنعت کار کند.
پزشکان هندی توسط شرکت‌هاي داروسازي آمريکا به طریق مختلف تامین مالی می‌شوند
اطلاعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه به عنوان بازپرداخت، تجهیزات پزشکی رایگان به دکترها داده شده و حتی خودرو به آنها واگذار کردند؛ همچنین علاوه بر موارد فوق، نه برای جلساتی مانند کنفرانس علمی بلکه برای تعطیلاتی که فقط برای لذت بردن برگزار می‌شود، حمایت مالی انجام می‌گیرد.
فقیرانی که شرکت‌های دارویی را ثروتمند می‌کنند
یکی از دلایلی که این شرکت‌ها به سراغ کشورهایی مانند هند می‌روند، آگاهی از درماندگی بیماران آن کشورها است. آنها بیمه درمانی ندارند و با کمال میل هر چیزی را آزمایش می‌کنند، چون در اینصورت حداقل تحت درمان قرار می‌گیرند. در واقع به این شرایط "رضایتمندی آگاهانه" گفته نمی‌شود بلکه در اینجا عنصر اجبار وجود دارد زیرا به بیماران گفته می‌شود که اگر خواستار درمان هستی، پس باید در این آزمایش‌ها شرکت کنید؛ و آنها نیز شرکت می کنند، چون در غیر اینصورت هیچ چیزی بدست نمی‌آورند.
برای بسیاری از مردمان هند خدمات درمانی دور از دسترس است؛ در هند هر ساله حداقل یک میلیون نفر به علت نداشتن خدمات درمانی می‌میرند و هفتصد میلیون نفر نیز هیچ دسترسی‌ای به پزشک متخصص ندارند. به گفته کارکنان یکی از این مراکز CRO در هند، 95 درصد شرکت کنندگان فقیر و 5 درصد دیگر، دانشجویان دانشگاه هستند.
آزمایشاتی از جنس مرگ
آزمایشات دارویی در هند یک شبکه پیچیده از شرکت‌های غیردولتی بین‌المللی و شرکت‌های چند ملیتی را گرد هم می‌آورد. برای درک بیشتر این مسئله به این داستان جدید توجه کنید.
شرکت مرک که مقر آن در نیوجرسی است، جزء یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دارویی دنیا می‌باشد و فروش جهانی آن در سال 2010 به رقم 46 میلیارد دلار رسید. در سال 2006، اداره مواد غذایی و دارویی، مجوز واکسن "گاردسیل" مرک را صادر کرد، که نخستین واکسن برای پیشگیری از HPV و سرطان دهانه رحم بود. اما از آغاز راه اندازی واکسن گاردسیل، فروش آن به طور ثابت کاهش یافت. و از رقم 1.5 میلیارد دلار در سال 2007، به 988 میلیون دلار در سال 2010 رسید. پیش از شروع سقوط فروش، شرکت مرک با پث (PATH) وارد همکاری شد. پث یک سازمان غیرانتفاعی بین‌المللی است و مقر آن در سیاتل واشنگتن واقع شده و تمرکز آن بر روی سیاست‌های سلامت عمومی می‌باشد. مرک و گلکسو اسمیث کلاین (GlaxoSmithCline)، که یک شرکت دارویی دیگر است، این واکسن را به پث اعطا کردند، و پث با 27.8 میلیون دلار اعانه‌ای که از "بنیاد بیل و ملیندا گیتس" گرفته بود، یک پروژه تجربی را در پرو، اوگاندا، ویتنام، و هند به راه انداخت. یک چهارم موارد سرطان دهانه رحم در دنیا، در هندوستان اتفاق می‌افتد. پث (PATH) در آنجا هزاران دختر را واکسینه کرد تا فرایند عملکرد این دو دارو را بررسی کند. هدف آنها این بود که این واکسن را به بخشی از سیستم خدمات درمانی هند اضافه کنند.
استان گُجرات در ایالات آندراپرادش که شغل اصلی در آنجا کشاورزی بود، انتخاب شد. در این آزمایشات که بر روی دخترهای مدرسه‌ای انجام شد، موجب کشته شدن تعدادی از آنها گشت و همانطور که قابل پیش‌بینی بود، هیچ تحقیقات درستی در این باره صورت نگرفت و فریاد اعتراض خانواده‌ها به هیچ جا نرسید. دولت هند تنها چند هفته پیش از تکمیل پروژه، آن را به حالت تعلیق درآورد. در گزارش دولت آمده است که "از آنجایی که هیچ نیت سوئی در کار نبوده، پس هیچ مسئولیتی نیز نمی‌تواند متوجه شخص واحدی شود". این یک توضیح ناکافی برای اتفاقات دردناک و تلخی می‌باشد که هدف آن گرفتن بازار هند است.
استعمار جدید
شرکت‌هاي داروسازي آمريکا در دهه گذشته، عمليات خود را به خارج از کشور منتقل کرده‌اند و به جاي آزمايش داروهاي آزمايشي بر روي آمريکايي‌ها، تعداد روزافزوني از اين آزمايش‌ها را بر روي مردم فقير در مکان‌هاي دورافتاده انجام مي‌دهند. روسيه، چين، برزيل، لهستان، اوگاندا و روماني کانون انجام پژوهش‌هاي کلینیکی يا کارآزمايي‌هاي کلینیکی هستند. اين صنعت بر روی هيچ کشور ديگري به اندازه هند سرمایه‌گذاری نکرده است.
شرکت‌هاي داروسازی آمريکا برای افزایش ثروت خود مردم فقیر هند را استثمار کرده‌اند
يک زيرساخت پزشکيِ انگليسي زبان در این کشور راه‌اندازي شده که از نگرش‌ها نسبت به صنعت خارجي و مهمتر از همه، از انبوه فقرا و افراد بي‌سوادِ مورد آزمايش که تمايل به امتحان کردن داروهاي جديد دارند، استقبال مي‌کند و سرزمين هند را به آزمايشگاه عظيمي جهت آزمايش داروها تبديل کرده است. اما واقیت این است که استقلال و حاکمیت هند نقض شده و در واقع شرکت‌های آمریکایی با تجاوز به حقوق مردم هند، آن کشور را به مستعمره‌ای برای خود تبدیل کرده‌اند.