هر چند دولت عراق رسما از تصمیم سعودی ها برای بازگشایی سفارت خود در بغداد استقبال کرده است، اما این تصمیم با استقبال و اشتیاق وصف ناپذیر شخصیت های متهم به حمایت از تروریسم در عراق روبرو شده است که این تصمیم سعودی ضمن بازگرداندن امید خارج شدن از انزوا، برای آنها حاشیه امنیت ایجاد می کند، هر چند اکثریت ملت عراق و شخصیت های ملی و مذهبی آگاه و هوشیار در برابر هرگونه اقدام تحریک آمیز و فتنه افکنانه احتمالی عربستان پس از بازگشایی سفارت سکوت نخواهند کرد.

رسانه های رسمی سعودی گزارش داده بودند که هیاتی از عربستان به بغداد سفر می کند تا مقدمات بازگشایی سفارت این کشور را در بغداد پایتخت عراق فراهم کند.

حاکمان عربستان تحرکات خود را در قبال عراق پس از انتخاب حیدرالعبادی به عنوان نخست وزیر جدید عراق در آگوست گذشته آغاز کردند .

خبرگزاری رسمی عربستان به نقل از یک مسئول در وزارت خارجه این کشور گزارش داده بود که عربستان قصد دارد علاوه بر بازگشایی سفارت خود در بغداد، کنسولگری خود را هم در اربیل واقع در منطقه کردستان عراق باز کند.

این رسانه از سفر کمیته ای از کارشناسان وزارت خارجه سعودی به بغداد برای هماهنگی با وزارت خارجه عراق در خصوص اتخاذ هماهنگی های لازم برای انتخاب و آماده سازی ساختمان های مناسب برای هیات های نمایندگی سعودی در عراق در نزدیک ترین زمان ممکن خبر داده است.

حکومت عربستان، در پی حمله ارتش بعثی صدام به کویت، سفارت خود را در سال 1990 در عراق تعطیل کرد، اما پس از سرنگونی این رژیم در سال 2003 به جای بازگشایی سفارت خود، عملا رویکرد خصمانه ای را در قبال عراق پس از دیکتاتور معدوم در پیش گرفت و بارها از سوی مقامات عراق جدید به دست داشتن در اقدامات تروریستی و حمایت از برهم زنندگان امنیت و ثبات عراق متهم شد.

ریاض در تلاش برای منحرف کردن افکارعمومی از نقش خود در ناآرامی های عراق، بارها بغداد را به همسویی شدید با تهران، رقیب اصلی اش در منطقه متهم کرده است، این در حالی است که به گواه و اعتراف رسانه های عراقی از جمله المسله، ایران بر خلاف عربستان، نقش واضح و بسیار آشکار خود را در حمایت از عراق در جنگ با تروریسم و هجمه تروریست های تکفیری ایفا کرده است و حتی شیوخ اهل سنت به صراحت گفته اند قصد دارند از ایران برای جنگ با تروریست هایی که شهرها و روستاهایشان را اشغال کرده اند، خواستار دریافت سلاح و مهمات شوند، درخواستی که جمهوری اسلامی ایران در عمل نشان داده است از همه عراقی ها اعم از شیعه و سنی و مسیحی و طیف های دیگر در نبرد با تروریسم حمایت می کند و حتی مستشاران نظامی خود را به جبهه های نبرد علیه تروریسم اعزام کرده و با مشاوره های خود نقش تعیین کننده ای در برهم زدن معادله قوا و سنگین شدن کفه ترازو به سوی نیروهای ارتش و پلیس عراق در نبرد با تروریست های تکفیری ایفا کرده است.

بازگشت امید به اردوگاه بعثی های صدامی و تکفیری

تصمیم جدید سعودی ها درباره عراق در حالی است که شک و تردیدها درباره تحویل سفارت عربستان پس از بازگشایی به لانه ای علیه عراق  برای توطئه چینی و پناهگاهی برای تروریست ها و قانون شکنان افزایش یافته است.

واکنش سیاستمداران تحت پیگرد دستگاه قضایی عراق به سبب دست داشتن در اقدامات تروریستی و تمجید آنها از بازگشایی احتمالی سفارت عربستان در بغداد پیام های مختلفی به همراه دارد، این افراد، تصمیم سعودی را به زعم خود به عنوان بازگشت روح عربی به عراق قلمداد کرده اند.

در یکی از تویت های تحریک آمیز با لحن طایفه ای درباره تصمیم سعودی چنین ادعا شده است سعود الفیصل قصد دارد سفارت سعودی را در بغداد در حالی بازگشایی کند که اهل سنت از سال 2003 سر بریده می شوند!

یکی از افراد تحت پیگرد دستگاه قضایی عراق که از زمان صدور حکم دستگیری اش به خارج از عراق گریخت و در میان پایتخت های عربی و ترکیه در حال تردد است، کسی نیست جز طارق الهاشمی که زمانی معاون جلال طالبانی رئیس جمهور سابق عراق بود که پس از افشای دست داشتنش در اقدامات تروریستی، از بغداد گریخت.

طارق الهاشمی در واکنش به تصمیم سعودی ها با ذوق و شوق گفته است ای کاش سفارت عربستان، مدت ها پیش گشایش یافته بود.

یک تحلیلگر و کارشناس روابط عراق و عربستان به یک رسانه عراقی گفته است : داعشی های سیاست(اصطلاحی برای سیاستمدارانی که گرایش و طرز تفکر آنها همانند گروه تکفیری داعش بوده و رفتار و عملکردشان هم همسو با این گروه است) به باز شدن سفارت عربستان دل بسته اند تا در لحظه مناسب همانند پناه بردن همقطارانشان به اربیل مقر مسعود بارزانی در شمال عراق که بسیاری از افراد تحت پیگرد دستگاه قضایی عراق به آن فرار کرده اند، به آن پناه ببرند.

ناظران و تحلیلگران سیاسی با ابراز بدبینی درباره ذوب شدن یخ روابط عربستان و عراق و تبدیل آن به تقویت ائتلاف منطقه ای ضد تروریست های داعش تاکید می کنند که مشارکت سعودی در ائتلاف ضد داعش در راستای منافعش بوده نه منافع عراق، زیرا افراط گرایان متهجر داعشی وهابی تلاش خود را برای ایجاد خلافت اسلامی در عربستان بر روی ویرانه های تاج و تخت آل سعود پس از فروپاشی آن آشکار کرده اند.

نکته دیگری که اوج همسویی مواضع گروه تروریستی داعش و آل سعود را با وجود تکذیب و انکار آن از سوی سعودی ها مورد تاکید قرار می دهد، اظهارات اخیر عبدالعزیز بن عبدالله آل الشیخ مفتی کل دربار سعودی است که به زعم خود، برگزاری مراسم جشن سالروز میلاد حضرت محمد(ص)آخرین فرستاده بزرگ الهی را بدعت و کفر خوانده و گروه تکفیری داعش هم دقیقا همین موضع را اعلام و ادعا کرده است که چنین مراسمی بدعت است و به شدت با کسانی که اقدام به برگزاری این مراسم کنند، برخورد خواهد کرد.

عبدالله العسکر رئیس کمیته روابط خارجی مجلس شورای سعودی که کاملا یک نهاد مشورتی و تشریفاتی و بی تاثیر در روند تصمیم گیری های آل سعود به شمار می رود، درباره تصمیم بازگشایی قریب الوقوع سفارت عربستان در بغداد ابراز عقیده کرده است که تحرک ریاض به بازگشت عراق به امت عرب پس از سرنگونی صدام  کمک خواهد کرد.

بر اساس اطلاعاتی که از سفارت آمریکا توسط پایگاه ویکی لیکس به بیرون درز کرده است، مقامات ارشد خاندان سلطنتی در عربستان مدعی شده اند که عراق، عروسکی در دست ایران است که سبب متزلزل شدن اعتماد عراقی ها به مواضع سعودی ها شده است!

حبیب الطرفی از نمایندگان فراکسیون المواطن در پارلمان عراق با بیان اینکه بازگشایی سفارت سعودی در بغداد دلیلی بر موفقیت دیپلماسی عراق است، در عین حال تاکید می کند روابط با همه کشورها به ویژه همسایگان باید مبتنی بر دو اصل عدم دخالت در امور داخلی و منافع مشترک باشد.

مصطفی العانی تحلیلگر عراقی مسائل امنیتی که روابط بسیار گرم و نزدیکی با حاکمان عربستان دارد به تمجید از تصمیم ریاض پرداخته و گفته است علت تحرک جدید عربستان، تغییر در رهبری عراق(تغییر نخست وزیر) و خطر داعش است که ماه ژوئن گذشته حملات برق آسایی را به عراق انجام داد و بر بخش هایی از خاک این کشور مسلط شده است.

العانی معتقد است که سعودی ها بر این باورند که در حال حاضر شکافی وجود دارد و اگر آقای حیدر العبادی را یاری نکنند، وی مجبور خواهد شد به ایرانی ها پناه ببرد!

وی می افزاید با تغییر رهبری و تغییر  شرایط، سعودی ها معتقدند که زمان بازگرداندن عراق به آغوش عربی و کاهش نفوذ ایران فرا رسیده است.

ویژگی ثابت سیاست عربستان در قبال عراق جدید

به گفته تحلیلگران عراقی، سیاست عربستان در قبال عراق به ویژه از سال 2003 که رژیم صدام سرنگون شد، بر تضعیف و بی ثبات کردن عراق مبتنی بوده است، آل سعود به حمایت مالی و حتی تسلیحاتی از بسیاری از سیاستمداران وابسته به اقلیت که گرایش های طایفه ای و همسو با سیاست هایشان دارند، پرداخته است و برخی از سیاستمداران متهم به حمایت از تروریسم به ویژه طارق الهاشمی هر از چند گاهی برای هماهنگ کردن مواضع خود با آل سعود سفرهای سری و علنی به ریاض داشته و دارند و همین تحولات نگران کننده باعث شده است که شک و تردیدها درباره تصمیم سعودی ها برای بازگشایی سفارت خود در بغداد افزایش یابد و حتی نگرانی ها از تلاش ریاض برای تاثیرگذاری بر جنگ ارتش و ملت عراق علیه تروریسم پس از بازگشایی سفارت خود که طی روزهای اخیر موفقیت های چشمگیری محقق کرده است، افزایش یابد

البته در عادی سازی روابط با عربستان، این عراق بود که پیشگام شد و حسن نیت خود را با سفر رسمی فواد معصوم رئیس جمهور این کشور در راس یک هیات بلندپایه نشان داد تا هیچ بهانه ای برای مقامات سعودی نماند که همواره با بهانه تراشی های بی مورد و غیر قابل توجیه از بازگشایی سفارت خود در بغداد طفره می رفتند.

فواد معصوم در نوامبر سال گذشته اولین سفر رسمی خود را به عربستان انجام داد و طی آن با سران این کشور دیدار و گفت و گو کرد که طی این دیدارها بر ضرورت حمایت از عراق در مقابله با تروریسم و تقویت روابط تاکید شد.

سعودی ها در ظاهر می خواهند خود را مصمم به بهبود روابط با عراق پس از سال ها تنش و سردی حاکم بر این روابط نشان دهند.

عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه عربستان که اکنون در بیمارستان بستری است، در پی انتخاب حیدر العبادی به نخست وزیری و فواد معصوم به رئیس جمهوری، مدیریت عراق را به آنها تبریک گفت.

عربستان در دوران نخست وزیری نوری المالکی، همواره به موضع گیری منفی علیه عراق می پرداخت و اتهامات بی اساسی همچون طایفه گری را به وی نسبت می داد، و در مقابل بارها از سوی بغداد به حمایت از تروریسم متهم شد.

هر چند مقامات عراقی هر اقدامی را که برای اعتمادسازی لازم بوده باشد، در راستای نشان دادن حسن نیت خود انجام داده اند، اما در آن سو، مقامات سعودی هیچ گام مثبتی در سطح اقدامات عراق برنداشته اند تا همچنان فضای بی اعتمادی میان دو کشور برقرار باشد.

عربستان در حالی وعده داده است به زودی سفارت خود را در بغداد بازگشایی خواهد کرد که خطر گروه های تروریستی تکفیری که بر بخش هایی از خاک عراق در نتیجه حمایت های گسترده جریان های وهابی تکفیری سعودی و حتی برخی مقامات آل سعود مسلط شده اند، حتی پدرخوانده خود را هم تهدید می کند، اگر چه ریاض برای القای مبارزه با تروریسم به ائتلاف نمایشی به اصطلاح ضد داعش تشکیل شده از سوی آمریکا پیوسته است، اما ادامه حمایت های پیدا و پنهان آل سعود و سیاست های دوپهلوی این رژیم در قبال عراق، فریبکارانه بودن پیوستن سعودی به این ائتلاف بیهوده را آشکار کرده است.

تحلیلگران عرب همسو با عربستان ابراز عقیده می کنند که تصمیم عربستان با هدف جبران اشتباه رها کردن عراق و تنها گذاشتن آن پس از سرنگونی صدام اتخاذ شده است. این در حالی است که آل سعود خود از حامیان سرسخت دیکتاتور معدوم بود و صدها میلیارد دلار را به همراه دیگر رژیم های مرتجع عرب به صدام اهدا کرده بود تا به زعم خود در جنگ تحمیلی هشت ساله، ایران را به زانو درآورد.

به گفته تحلیلگران عرب، تحرک جدید سعودی و گام آن برای بازگشایی سفارت در بغداد در چارچوب تلاش برای برقراری پل ارتباطی و شکستن انزوای منطقه ای عراق به زعم ریاض صورت گرفته است.

تحلیلگران عرب ادعا می کنند که عربستان حداقل کاری که در حال حاضر انجام می دهد، این است که تلاش کند موازنه و تعادلی در روابط بغداد با تهران از یک سو و بغداد و ریاض از سوی دیگر ایجاد کند تا عراق در چنگ ایران نیفتد.

فرضیه ای که این تحلیلگران درباره هدف عربستان از اعلام تصمیم خود برای بازگشایی سفارت در بغداد مطرح می کنند این است که تحولات منطقه پس از سیطره گروه تروریستی داعش و گروه های افراطی دیگر بر برخی مناطق عراق و تبدیل این مناطق به پناهگاه امن برای تروریست ها از جمله تروریست های سعودی، خطری برای امنیت عربستان به سبب داشتن مرزهای طولانی با عراق تبدیل کرده است.

عربستان برای تقویت مرزهایش با عراق تلاش می کند و بارها تاکید کرده است که منطقه مرزی اش امن است، اما دغدغه گسترش فعالیت های تروریست های مورد حمایت ریاض تا مرزهایش همچنان آل سعود را رها نکرده است. حادثه دیروز که در جریان آن دو نیروی امنیتی این کشور در مرز با عراق کشته شده‌اند نمونه ای از آن است.

عربستان علاوه بر پرونده تروریسم و تلاش برای کاهش نقش ایران، پرونده‌های دیگری را در روابط با عراق دنبال می کند که دنبال کردن این پرونده ها، چاره ای برای ریاض جز بازگشایی سفارتش در بغداد باقی نگذاشته است که یکی از این پرونده ها، پرونده سعودی های بازداشت شده در زندان های عراق به اتهام دست داشتن در اقدامات تروریستی است.

با این حال به نظر می رسد عربستان در روابط خود با عراق به سبب روراست نبودن در مساله مبارزه با تروریسم و بر ملا شدن گفتمان طایفه ای اش به نفع یک طیف خاص از ملت عراق در وضع سردرگم و آشفته ای قرار دارد و به حمایت از جداطلبی عشایر وابسته به اقلیت از دولت فدرال و چشم پوشی از ورود تروریست ها به عراق و حتی حمایت از آنها معروف است و حتی بازگشایی سفارت در بغداد هم تاثیری بر مواضع طایفه ای و جانبدارانه آل سعود در قبال عراق به سبب نگاه تمامیت خواهانه و قیم مآبانه به این کشور نخواهد گذاشت و حتی ممکن است به تشدید تنش در روابط بغداد-ریاض با توجه به احتمال تبدیل شدن سفارت عربستان به ملجاء و پناهگاه شخصیت‌های مساله دار و متهم به حمایت از تروریسم در عراق منجر شود.