مدگرایی در گذر تاریخ ایران 

مدگرایی و مد در ایران از زمان قاجار و با سفر ایرانیان به غرب آغاز شد. در آن زمان درباریان به دنبال توسعه ی روابط دیپلماتیک با قدرت‌های اروپایی طی سفر به اروپا برای نخستین بار با پوشش‌های غربی آشنا شدند، همچنین دانشجویانی که برای ادامه ی تحصیل به اروپا رفته بودند نیز زمینه ی تغییر دیدگاه نسبت به سبک پوشش را فراهم آوردند. در زمان سلطنت محمدرضا شاه از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ به دلیل افزایش ارتباطات با کشورهای غربی و آمریکایی سیر تحول لباس و همگون شدن آن با البسه خارجی بیشتر شد. 

بعد از انقلاب و کاهش فراگیری مد و فرهنگ غربی در سطح جامعه و حتی در شهرهای بزرگ، فرهنگ پوشش ایرانیان دچار تحول شد و میل به ساده‌زیستی، دوری از مد و جنگ ایران و عراق، باعث شد مد در دهه ۶۰ شمسی به حاشیه برود. با پایان جنگ و از میان رفتن الزامات خاص اقتصادی و سیاسی آن و آغاز دوره تاثیر همه جانبه رسانه‌هایی چون ویدئو و ماهواره، دوباره موج مدگرایی در جامعه آغاز شد. کاهش سختگیری‌ها و افزایش واردات لباسهای خارجی هم در تشدید این فضا موثر بود بطوریکه در دهه ۷۰ کم‌کم شلوارهای پارچه‌ای جای خود را به جین‌های تنگ داد و پیراهن‌های معمولی مردانه به تی‌شرت تبدیل شد. 

سرعت تحول مد در دهه ۸۰ به علت ظهور اینترنت در خانه‌های مردم بسیار بالا بود، به طوری که شاید هر سال یک مد در جامعه می‌آمد و برچسب "دمده" یا "از مدافتاده" به لباس‌های نه‌چندان کهنه داخل کمدها می‌خورد. مانتو فروشی‌ها آنقدر زیاد و متنوع بودند که قیمت آن کمتر با افزایش روبه‌رو می‌شد و جزو متنوع‌ترین و ارزان‌ترین تن‌پوش‌های دهه ۸۰ بودند. در اواخر دهه هشتاد آشفتگی بازار پوشاک دولت مردان ایرانی را متوجه کرد که تاکنون از این عرصه وسیع رقابتی غفلت کرده‌اند و آنان را وادار کرد تا به طراحی لباس به عنوان یک ابزار فرهنگی توجه داشته باشند و به همین جهت ساماندهی مد و لباس به وزارت ارشاد واگذار شد. این وزارتخانه با برگزاری مسابقه ی طراحی مد و لباس فجر هنرمندان را به رقابت کشاند و برای اولین بار در ایران طراحی مد و لباس به عنوان یک هنر در کنار هنرهای دیگر مطرح شد. 
 

کار از دست وزارت ارشاد خارج می شود 

مزون ها، فروشگاهها و حتي شركتهاي توزيع البسه خارجي و داخلي 10 سالي است كه پا را فراتر گذاشته و خارج از چارچوبهاي قانوني اقدام به عرضه مد و لباس از طريق دخترهاي خوش اندام و پسرهاي شيك پوش با ظاهر آراسته مي كنند. اين مزون ها كه اغلب در خانه هاي مسكوني يا تجاري متمركز هستند بيشتر از طريق تبليغات چهره به چهره شهروندان را تشويق به حضور در مزون مي كنند. 
البته رونق بازار مزون ها و مانكن ها بي تاثير از برنامه هاي ماهواره اي نبوده است، تا آنجا که وزير ارشاد دولت يازدهم خبر از استفاده 71 درصدي تهراني ها از ماهواره مي دهد. 

از جمله دستاوردهای مدگرایی در ایران فعالیت مزون ها با جذب دخترها و پسرهاي شيك پوش و خوش اندام است به طوری که حتی در برخی موارد با اجاره، استخدام و برتن كردن لباسهای مد روز آنها را راهي كوچه و خيابان مي‌كنند. برخي هم پا را فراتر گذاشته و برنامه هاي ويژه اي با عنوان شوي لباس دارند. البته در اين ميان شركتهاي بزرگي هم ايجاد شده كه مزون ها را در اين زمینه پشتيباني مي‌كنند. مدیر یکی از این شرکت های تامین کننده ی مد در گفتگویی در جهت نشان دادن وجاهت خود گفته بود:« اگر مزون و يا فروشگاهي نياز به مانكن داشته باشد ما اين افراد را معرفي مي‌كنيم. البته بستگي دارد براي چه كاري باشند. مثلا برخي براي شوي لباس و برخي هم براي عكس معرفي مي شوند. مانكن ها از 80 تا روزانه 1 ميليون تومان قيمت دارند كه باز هم بستگي به زيبايي، اندام و حتي خوش نام بودن (بازيگر و...) دارند.» اين صاحب مزون مدعي بود كه تنها شركتي است كه مجوز اين كار را از وزارت ارشاد گرفته است! 

صنعتی تقلبی ولی غول پیکر! 

شاید صنعت مد ایران درسالهای اخیربه ظاهرپیشرفتی نداشته است ولی فعالان زیرزمینی آن صنعتی پنهانی ولی بسیارقوی را به وجود آورده اند. این صنعت زیرزمینی همپایه کشورهای صاحب نام دراین صنعت وبا استفاده از معیارها وترازهای آنان پیشرفت کرده به طوری که برخی ازآنان دراین عرصه درمیان رقبای داخلی خود به غولهای مد معروف شده اند. سبک برگزاری شوویا مانکنهای انتخابی وحتی جزئیاتی مانند دکورسالن نمایش مواردی هستند که هرروزبیش ازقبل مورد توجه این فعالان قرارمی گیرد. دراین صنعت یک مانکن علاوه براین که باید شرایط فیزیکی خاصی داشته باشد، بعد ازآموزشهای ارائه شده باید تلاش کند که همواره این شرایط فیزیکی و ظاهر جذاب خود را حفظ کند.  
 

جذب آشکار مانکن و مشتری  

دایره فعالیت شوهای زیر زمینی در حال افزایش است؛ با عبور از کنار برخی مغازه‌ها و آرایشگاه‌های زنانه به خوبی می‌توان کاغذ‌ها و پوسترهایی را دید که شهروندان به ویژه جوانان و نوجوانان را به این شوهای زیر زمینی دعوت می‌کنند. در برخي از سايتها هم بدون اينكه جنسيت مرد يا زن مشخص باشد به آساني با ثبت نام اينترنتي مانكن جذب مي‌كنند. البته اين سايتها بدون فيلتر فعالیت می کنند و حتي شماره حساب، آدرس و تلفن هم دارند! 
 

در این بین رویای ورود به دنیای افراد فشن، خودنمایی و جلب توجه دیگران به قدری در ذهن برخی‌ها نقش می‌بندد که به عاقبت حضور در چنین شوهای زیرزمینی و عکس‌هایی که از آنها گرفته می‌شود، فکر نمی‌کنند. آنها نمی‌دانند که صحنه‌گردانان این شوها در پس این دنیای پر زرق و برق چه دامی برای آنها پهن کرده‌اند؛ همچنین برخی از آرایشگاه‌ها به تازگی اقدام به برگزاری شوی لباس اسپرت و مجلسی زنانه می‌کنند و پس از هماهنگی با برخی از آتلیه‌ها، عکس‌های این شوها را هم به صورت سی دی در اختیار مشتریان قرار می‌دهند! 

در مزون های زیر زمینی چه می گذرد؟ 

بین اختلاط زن و مرد، بی‌حجابی و بسیاری از ناهنجاری‌های دیگر گریبان مشتریان و مدل‌های حاضر در این شوها را می‌گیرد؛ اختلاط‌هایی که به سبک شوهای شبکه‌های ماهواره‌ای و کشورهای غربی برگزار می‌شود. 
 

جدیداً در برخی از این شوها، دخترهایی که به عنوان مانکن و مدل روی صحنه حاضر می‌شوند، با کشف حجاب و پوشیدن لباس‌ها نامتعارف، علاوه بر شکستن قبح عریانی، خواسته یا ناخواسته در بازی خطرناک صاحبان شوهای زیرزمینی قرار می‌گیرند. 

آخرين قيمتهاي برگزاري شوي لباس نشان مي دهد كه برگزاري هر شوي لباس به صورت ميانگين 30 تا 70 ميليون تومان هزينه دارد كه شامل تيم عكاسي، نور، استيج و غيره مي شود.  
 

مسولینی که باید از غفلت بیدار شوند! 

بي‌ترديد تلاش‌هاي متعدد دنياي غرب براي دور كردن عفاف و حجاب از جوامع اسلامي همچون ايران از مسيرهاي گوناگون به جز آنكه با هدف ايجاد بازار مصرف در جوامع در حال توسعه پيگيري مي‌شود، اهداف غايت‌انديشانه‌تري را دنبال مي‌كند و آن تغيير سبك زندگي جامعه، تغيير ارزش‌ها و هنجارها و در نهايت ‌سست كردن بنيان خانواده است چراكه در چنين شرايطي تسلط بر جوامع آسانتر خواهد بود. پروژه‌هاي تغيير در سبك زندگي و جدا كردن زن ايراني از عفاف و حجاب هم در سال‌هاي اخير با گسترش نفوذ ماهواره و فراگير شدن استفاده از اينترنت جدي‌تر شده است. 

هر چند قوانینی که برای ترویج مد ایرانی - اسلامی تدوین شد در ظاهر سبب توقف شوهای زیرزمینی لباس شد، اما آشفتگی در نمایشگاه‌های مد ایرانی- اسلامی این فرصت را برای بسیاری از سودجوها ایجاد کرده است، تا از آشفتگی موجود نهایت استفاده را برده و به ناهنجاری‌های اجتماعی دامن بزنند و در نهایت با سوءاستفاده از دختران، پسران و زنان جوان، بسیاری از این صحنه‌ها را در اختیار شبکه‌های ماهواره‌ای قرار دهند. مسولین فرهنگی کشور باید با تلاش بسیار و دقت نظر و فراهم سازی روش های صحیح از مدل های هشدار دهنده، جلوگیری نمایند. 
 

منبع: شفاف