گروه اقتصادی مشرق-دولت در لایحه بودجه 1394، هیچ گزینه ای برای حذف یارانه اقشار مرفه ارائه نکرد و فضای مجلس نیز به گونه ای است که گویا مجلسی ها هم هیچ عزمی برای اجبار دولت به حذف یارانه پولدارها ندارند.
* خودداری از اجرای قانون
سال گذشته دولت در لایحه بودجه 1393 هیچ اشاره ای به نحوه اجرای هدفمندی یارانه ها نکرده بود.
به همین دلیل نمایندگان مجلس با هدف حذف یارانه مرفهان، یک حکم به لایحه بودجه اضافه کردند که در آن آمده است: «یارانه نقدی صرفاً به سرپرستان خانوار‌های متقاضی که به تشخیص دولت نیازمند دریافت یارانه باشند، پرداخت می‌گردد (مجموع درآمد سالانه آنها کمتر از رقم تعیین شده توسط دولت باشد) و افراد متقاضی دریافت یارانه نقدی باید در موعد تعیین‌شده به مراکز ثبت‌نام مراجعه نمایند. چنانچه پس از تحقیق مشخص گردید که اشخاص با درآمد بیشتر از مبلغ فوق اقدام به دریافت یارانه کرده‌اند به‌میزان سه برابر یارانه دریافتی جریمه می‌شوند. آیین‌نامه اجرائی این تبصره ظرف سه‌ماه توسط معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و با همکاری وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو و صنعت، معدن و تجارت تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.»
با گذشت 10 ماه از سال 1393، دولت یازدهم این حکم قانونی را اجرا نکرد و به بهانه هایی که بارها تکرار شد مثل دشواری شناسایی مرفهان، مخالفت روحانی با سرک کشیدن به حساب های مردم و ترس از تبعات اجتماعی حذف یارانه ها، هیچ اقدامی در راستای این امر مهم صورت نگرفت.
بر این اساس، تخلف از اجرای قانون مذکور بدیهی است که با شعارهای دولت، سازگار نیست.
* حذف صورت مسئله از بودجه 94
با ارائه لایحه بودجه سال 1394 از سوی دولت، مشخص شد حکم الزام به حذف یارانه مرفهان که در لایحه بودجه 1393 از سوی مجلس گنجانده شده بود، در بودجه سال آینده جایی ندارد. به عبارت دیگر، دولت تلاش کرده با حذف صورت مسئله حذف یارانه مرفهان از بودجه 94، دیگر به بی قانونی نیز متهم نشود.
از سوی دیگر، امسال در مجلس نیز عزمی برای الزام دولت در این باره وجود ندارد. به گفته امیرآبادی عضو کمیسیون تلفیق، فضای کلی کمیسیون تلفیق این است که به احتمال خیلی زیاد مبلغ 45 هزار و 500 تومانی یارانه نقدی به روال امسال ادامه یابد و یارانه اقشار پردرآمد نیز حذف نشود.
بدین ترتیب بر خلاف تمامی انتقاداتی که مسئولان دولت یازدهم و نمایندگان مجلس نهم از نحوه اجرای هدفمندی یارانه ها در دولت دهم مطرح می کردند؛ همچنان همان سبک و سلیقه احمدی نژادی بر هدفمندی یارانه ها حاکم است.
* وعده های انتخاباتی روحانی درباره هدفمندی یارانه ها
در این حال، بازخوانی نقدهای حسن روحانی به نحوه اجرای هدفمندی یارانه ها در زمان انتخابات، جالب توجه است:
1.هدفمندی یارانه‌ها حرکت قشنگی بود و مجلس از برنامه دوم و سوم به دنبال تحقق آن بود. اما ای کاش در اجرا همان طور که مجلس تصویب کرده بود، پیش می‌رفت چرا که قرار بود در هدفمندی‌ها به تولید هم برسیم.
2.هدفمندی یارانه عدالت بود و چون مصوبه مجلس و قانون است باید ادامه پیدا کند اما باید قانون را با دقت اجرا کرد و نواقص گذشته را جبران و اشکالات قبلی را رفع کرد.
3.در دولت تدبیر و امید همراه با یارانه‌های نقدی، یارانه‌های کالایی نیز داده می‌شود تا اقشار ضعیف دیگر دغدغه معیشتی نداشته باشند؛ چرا که اساس اقتصاد دولت من آرامش به مردم و از بین بردن نگرانی است.
4.دولت تدبیر و امید به دنبال این است که آن‌چنان مردم را از درآمد سرشار کنند که اصلاً به یارانه 45 هزار تومانی نیازی نداشته باشند.
5.آنچه امروز در هدفمندی یارانه‌ها تحقق‌یافته یارانه‌ها را آن طور که باید و شاید هدفمند نکرده است؛ چرا که علیرغم یارانه نقدی به مردم خیلی کارهای دیگر نیز باید در هدفمندی یارانه‌ها صورت می‌داد.
6.یارانه نقدی 45 هزار تومانی به مردم را ادامه می‌دهیم اما باید دانست که امروز ارزش این یارانه 45 هزار تومان به اندازه 15 هزار تومان است.
7.یخ سرد یارانه در فضای گرم تورم آب می‌شود و لذا باید تورم و گرانی را مهار کرد.
8. در دولت تدبیر و امید در کنار یارانه نقدی یارانه کالایی نیز دیده شده است.
9.یارانه از حالت صدقه باید خارج شود و با تقویت ارزش پول ملی و یارانه کالایی به مردم کمک می‌کنیم.
10.به اعتقاد من هدفمندی یارانه‌ها هنوز هدفمند نشده است و فاز اول آن ناقص و در برخی مواقع هم با تخلف اجرا شد.
11.یارانه برای آن بود که عدالت اجرا شود و مردم راحت‌تر زندگی کنند؛ هدفمندی باید در یک مجموعه مقررات اقتصادی دیده می‌شد ولی امروز مشکلاتی را می‌بینیم که در این رابطه وجود دارد.
12.امروز مردم زندگی خود را با پول یارانه تنظیم کرده‌اند و این بخش باید ادامه پیدا کند ولی در کنار آن باید کارهای دیگری هم انجام شود. چرا که بر اساس محاسبات کنونی ارزش 45 هزار تومان یارانه به اندازه 15 هزار تومان کاهش یافته بر همین اساس باید تورم را مهار کرد.
13.در بحث یارانه به دنبال این هستیم که یارانه کالایی هم بدهیم تا مردم نسبت به کالاهای اساسی دغدغه نداشته باشند.
14. در اجرای فاز اول هدفمندی دو تخلف بزرگ صورت گرفت، یکی این بود که 30 درصد به تولید داده نشد و دوم اینکه قرار بود یارانه از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی پرداخت شود که از منابع دیگر هم پرداخت شد.
15. باید با صاحبان صنایع بنشینیم و ببینیم که بهترین راه برای پرداخت یارانه به صنعت چیست.
16.قانون هدفمندی یارانه‌ها توسط مجلس به تصویب رسیده و باید اجرا شود. البته این قانون تاکنون به درستی اجرا نشده است.
17.اجرای صحیح قانون هدفمندی یارانه‌ها یکی از اولویت‌های دولت است.
18.یارانه کالایی به مردم خواهیم داد. مردم با این یارانه می‌توانند کالاهای اساسی خود را خریداری کنند.
* خودداری از اجرای قانون
سال گذشته دولت در لایحه بودجه 1393 هیچ اشاره ای به نحوه اجرای هدفمندی یارانه ها نکرده بود.
به همین دلیل نمایندگان مجلس با هدف حذف یارانه مرفهان، یک حکم به لایحه بودجه اضافه کردند که در آن آمده است: «یارانه نقدی صرفاً به سرپرستان خانوار‌های متقاضی که به تشخیص دولت نیازمند دریافت یارانه باشند، پرداخت می‌گردد (مجموع درآمد سالانه آنها کمتر از رقم تعیین شده توسط دولت باشد) و افراد متقاضی دریافت یارانه نقدی باید در موعد تعیین‌شده به مراکز ثبت‌نام مراجعه نمایند. چنانچه پس از تحقیق مشخص گردید که اشخاص با درآمد بیشتر از مبلغ فوق اقدام به دریافت یارانه کرده‌اند به‌میزان سه برابر یارانه دریافتی جریمه می‌شوند. آیین‌نامه اجرائی این تبصره ظرف سه‌ماه توسط معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور و با همکاری وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو و صنعت، معدن و تجارت تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.»
با گذشت 10 ماه از سال 1393، دولت یازدهم این حکم قانونی را اجرا نکرد و به بهانه هایی که بارها تکرار شد مثل دشواری شناسایی مرفهان، مخالفت روحانی با سرک کشیدن به حساب های مردم و ترس از تبعات اجتماعی حذف یارانه ها، هیچ اقدامی در راستای این امر مهم صورت نگرفت.
بر این اساس، تخلف از اجرای قانون مذکور بدیهی است که با شعارهای دولت، سازگار نیست.
* حذف صورت مسئله از بودجه 94
با ارائه لایحه بودجه سال 1394 از سوی دولت، مشخص شد حکم الزام به حذف یارانه مرفهان که در لایحه بودجه 1393 از سوی مجلس گنجانده شده بود، در بودجه سال آینده جایی ندارد. به عبارت دیگر، دولت تلاش کرده با حذف صورت مسئله حذف یارانه مرفهان از بودجه 94، دیگر به بی قانونی نیز متهم نشود.
از سوی دیگر، امسال در مجلس نیز عزمی برای الزام دولت در این باره وجود ندارد. به گفته امیرآبادی عضو کمیسیون تلفیق، فضای کلی کمیسیون تلفیق این است که به احتمال خیلی زیاد مبلغ 45 هزار و 500 تومانی یارانه نقدی به روال امسال ادامه یابد و یارانه اقشار پردرآمد نیز حذف نشود.
بدین ترتیب بر خلاف تمامی انتقاداتی که مسئولان دولت یازدهم و نمایندگان مجلس نهم از نحوه اجرای هدفمندی یارانه ها در دولت دهم مطرح می کردند؛ همچنان همان سبک و سلیقه احمدی نژادی بر هدفمندی یارانه ها حاکم است.
* وعده های انتخاباتی روحانی درباره هدفمندی یارانه ها
در این حال، بازخوانی نقدهای حسن روحانی به نحوه اجرای هدفمندی یارانه ها در زمان انتخابات، جالب توجه است:
1.هدفمندی یارانه‌ها حرکت قشنگی بود و مجلس از برنامه دوم و سوم به دنبال تحقق آن بود. اما ای کاش در اجرا همان طور که مجلس تصویب کرده بود، پیش می‌رفت چرا که قرار بود در هدفمندی‌ها به تولید هم برسیم.
2.هدفمندی یارانه عدالت بود و چون مصوبه مجلس و قانون است باید ادامه پیدا کند اما باید قانون را با دقت اجرا کرد و نواقص گذشته را جبران و اشکالات قبلی را رفع کرد.
3.در دولت تدبیر و امید همراه با یارانه‌های نقدی، یارانه‌های کالایی نیز داده می‌شود تا اقشار ضعیف دیگر دغدغه معیشتی نداشته باشند؛ چرا که اساس اقتصاد دولت من آرامش به مردم و از بین بردن نگرانی است.
4.دولت تدبیر و امید به دنبال این است که آن‌چنان مردم را از درآمد سرشار کنند که اصلاً به یارانه 45 هزار تومانی نیازی نداشته باشند.
5.آنچه امروز در هدفمندی یارانه‌ها تحقق‌یافته یارانه‌ها را آن طور که باید و شاید هدفمند نکرده است؛ چرا که علیرغم یارانه نقدی به مردم خیلی کارهای دیگر نیز باید در هدفمندی یارانه‌ها صورت می‌داد.
6.یارانه نقدی 45 هزار تومانی به مردم را ادامه می‌دهیم اما باید دانست که امروز ارزش این یارانه 45 هزار تومان به اندازه 15 هزار تومان است.
7.یخ سرد یارانه در فضای گرم تورم آب می‌شود و لذا باید تورم و گرانی را مهار کرد.
8. در دولت تدبیر و امید در کنار یارانه نقدی یارانه کالایی نیز دیده شده است.
9.یارانه از حالت صدقه باید خارج شود و با تقویت ارزش پول ملی و یارانه کالایی به مردم کمک می‌کنیم.
10.به اعتقاد من هدفمندی یارانه‌ها هنوز هدفمند نشده است و فاز اول آن ناقص و در برخی مواقع هم با تخلف اجرا شد.
11.یارانه برای آن بود که عدالت اجرا شود و مردم راحت‌تر زندگی کنند؛ هدفمندی باید در یک مجموعه مقررات اقتصادی دیده می‌شد ولی امروز مشکلاتی را می‌بینیم که در این رابطه وجود دارد.
12.امروز مردم زندگی خود را با پول یارانه تنظیم کرده‌اند و این بخش باید ادامه پیدا کند ولی در کنار آن باید کارهای دیگری هم انجام شود. چرا که بر اساس محاسبات کنونی ارزش 45 هزار تومان یارانه به اندازه 15 هزار تومان کاهش یافته بر همین اساس باید تورم را مهار کرد.
13.در بحث یارانه به دنبال این هستیم که یارانه کالایی هم بدهیم تا مردم نسبت به کالاهای اساسی دغدغه نداشته باشند.
14. در اجرای فاز اول هدفمندی دو تخلف بزرگ صورت گرفت، یکی این بود که 30 درصد به تولید داده نشد و دوم اینکه قرار بود یارانه از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی پرداخت شود که از منابع دیگر هم پرداخت شد.
15. باید با صاحبان صنایع بنشینیم و ببینیم که بهترین راه برای پرداخت یارانه به صنعت چیست.
16.قانون هدفمندی یارانه‌ها توسط مجلس به تصویب رسیده و باید اجرا شود. البته این قانون تاکنون به درستی اجرا نشده است.
17.اجرای صحیح قانون هدفمندی یارانه‌ها یکی از اولویت‌های دولت است.
18.یارانه کالایی به مردم خواهیم داد. مردم با این یارانه می‌توانند کالاهای اساسی خود را خریداری کنند.