ابوطالبی گروگان‌گیری را «تکذیب»، وزارت خارجه وعده « پیگیری» و دولت «سکوت» کرد تا فرجام اولین نبرد دیپلماتیک دولت یازدهم و دولت اوباما، با عقب نشینی یاران روحانی، تمام شود. با انتصاب تحمیلی غلامعلی خوشرو چالش 344 روزه خالی‌ماندن کرسی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل پایان یافت.

گروه سیاسی مشرق - 344 روز قبل، دولت یازدهم «تدبیر» به انتصاب حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور، به عنوان سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل کرد. «دیپلمات» دولت یازدهم، از منظر «کدخدا» - آمریکا- گروگان‌گیر دوران 444 روز تسخیر جاسوس‌خانه آمریکا در تهران بود، به همین خاطر آنان از صدور روادید برای حمید ابوطالبی امتناع کردند.

ابوطالبی گروگان‌گیری را «تکذیب»، وزارت خارجه وعده « پیگیری» و دولت «سکوت» کرد تا اولین واکنش‌ها نسبت به این رفتار خصمانه آمریکا رقم بخورد گرچه طرف مقابل بر تصمیم خود مصمم بود.

· صف‌آرایی دیپلماتیک

شیپور جدال دیپلماتیک میان «اصرار» دولت روحانی و «انکار» دولت اوباما نواخته شد. حمید ابوطالبی گزینه «غیرقابل اعتماد» کاخ سفید، تنها گزینه وزارت خارجه دولت یازدهم است.

مرضیه افخم سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت:« ایران نیز رسما نظرات خود را منتقل کرده است و ما هم به طور رسمی گفته‌ایم رفتار دولت آمریکا با نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد قابل قبول نیست.»[1] و سپس عباس عراقچی - معاون سیاسی وزارت خارجه و سرپرست تیم مذاکرات هسته‌ای ایران- طی اظهاراتی گفت: «گزینه جایگزین برای آقای «ابوطالبی»، نداریم و موضوع را از طریق مکانیزم‌های حقوقی پیش‌بینی شده سازمان ملل؛ پیگیری می‌کنیم»[2] .

محمد جواد ظریف نیز خبر از پیگیری حل صدور ویزا برای آقای ابوطالبی از طریق «سازوکارهای سازمان ملل متحد» داد، اما واکنش «آمریکا» با اظهارات ملایم دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم متفاوت بود.

سامانتا پاور، نماینده آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد « انتخاب حمید ابوطالبی به‌عنوان نماینده ایران در سازمان ملل قابل قبول نیست و ایران باید فرد دیگری را برای این سمت انتخاب کند.»[3] و سپس جین ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پیرامون عدم روادید سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل تصریح کرد «ما به سازمان ملل و دولت ایران اعلام کرده‌ایم که این ویزا را صادر نخواهیم کرد. این امر تغییری نیافته است. ما به صورت علنی و خصوصی اعلام کرده‌ایم که این انتخاب قابل پذیرش نیست.»[4] و سپس باراک اوباما، فرد بسیارمودب و باهوش به تعبیر حجت‌الاسلام روحانی، قانون مصوب کنگره را که به‌موجب آن واشنگتن می‌تواند از ارائه ویزا به حمید ابوطالبی، نماینده پیشنهادی ایران به سازمان ملل امتناع ورزد، امضا کرد.

· مسافری از سوئیس؛ عقب‌نشینی آشکار دولت یازدهم

«ما می‌خواهیم که از این موضوع عبور کنیم. موضع ما مشخص است و ما گفته‌ایم که به ابوطالبی روادید نخواهیم داد. بهتر است که ایرانی‌‌ها هم از این موضوع عبور کنند.» راوی این جملات ماری هارف‌، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا است که خواهان «عبور» و «عقب نشینی» آشکار دولت یازدهم از تصمیم خود است.

هشتم بهمن 1393 دولت یازدهم از گزینه اصلی خود، حمید ابوطالبی، «عبور» کرد و غلامعلی خوشرو پدر داماد "عبدالحسین حسین فریدون" مدیر کل‌ وزارت علوم  (پسر عموی رییس جمهور محترم) و سفیر کنونی ایران در سوئیس را روانه نیویورک کرد.

این انتصاب از سوی دستگاه دیپلماسی کشورمان در محافل سیاسی تعبیر به «عقب‌نشینی» در عرصه دیپلماتیک قلمداد شد، اگرچه محمدرضا صادق مشاور رئیس‌جمهور در پاسخ به این اظهارنظرها تصریح کرد « جمهوری اسلامی ایران نشان داده که تن به ماجراجویی دیگران نمی‌دهد و با اقتدار و صلابت و تدبیر از پیچ‌ها و موانعی که در دیپلماسی پیش پایش قرار می‌گیرد، عبور می‌کند؛ که این هم به دلیل حقانیت جمهوری اسلامی است.این به هیچ وجه عقب‌نشینی محسوب نمی‌شود؛ نقش‌آفرینی در تعاملات بین‌المللی نیاز به بهره‌گیری کامل از فرصت‌ها و جلوگیری از هدر رفتن آنها دارد.»

فرجام اولین نزاع دیپلماتیک ایران و آمریکا

با انتصاب تحمیلی غلامعلی خوشرو چالش 344 روزه خالی‌ماندن کرسی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل پایان یافت.

اولین فرجام چالش دیپلماتیک میان دولت یازدهم و آمریکا با عقب‌نشینی آرام طرف ایرانی همراه شد و بار دیگر شاهد یک پیام تعاملی از سوی دولت تدبیر و امید در مقابل عدم انعطاف و ایستادگی طرف آمریکایی بر روی مواضع اعلامی خود هستیم.

از سوی دیگر، بار دیگر شاهد آن هستیم که وزرات خارجه از ظرفیت‌های دیپلماتیک و حقوقی خود در عرصه بین‌المللی استفاده نکرده است و این درحالی است که طبق تصریحات مسلم حقوق بین الملل، دولت جمهوری اسلامی ایران توانایی اتخاذ تصمیم مستقل نسبت معرفی به نماینده خود در سازمان ملل و پیگیری آن در مجامع حقوقی را داشته است .

فرای این انتخاب از سوی دولت یازدهم، ما در روزهای آتی شاهد برگزاری مذاکرات هسته‌ای با کشورهای 1+5 هستیم که از شاخصه‌های استراتژیک در منظر منطق سیاسی - امنیتی کشورمان و از اهمیت ملی از سوی مردم ایران برخوردار است، بنابراین دولت یازدهم باید بدون هیچ گونه عقب‌نشینی نسبت به مواضع اصولی و خطر قرمزها، ترسیم رفتار نماید.


[1] - «رفتار دولت آمریکا با حمید ابوطالبی قابل قبول نیست»- «باشگاه خبرنگاران»- 20/1/1393

[2] - « عراقچی: گزینه جایگزین ابوطالبی نداریم»- «خبرگزاری تسنیم»- 23/1/1393

[3] - «سامانتا پاور: ایران باید فرد دیگری را به‌جای ابوطالبی انتخاب کند»- «خبرگزاری تسنیم» - 25/1/1393

[4] - «تأکید دورباره آمریکا بر عدم صدور ویزای ابوطالبی» - «خبرگزاری تسنیم» 27/1/1393