گروه سیاسی مشرق- وزرات علوم و فناوری به عنوان یکی از پرحاشیه ترین وزارتخانه های دولت یازدهم روزهای پر فراز و نشیبی را از سر گذرانده است. تجربه برکناری و استیضاح اولین وزیر دولت در همین وزارتخانه رقم خورد و رضا فرجی دانا به عنوان اولین وزیر دولت یازدهم استیضاح و با رای نمایندگان مجلس برکنار شد. بعد از ان طی مراحل مختلف وزرای پیشنهادی نتوانستند نظر نمایندگان را جلب کنند و طی این روند این وزارتخانه 9 ماه بدون وزیر ماند تا اینکه محمد فرهادی توانست سکان هدایت این وزارتخانه مهم را که چشم های زیادی آن را دنبال می کنند، در دست گیرد.

رسیدگی به دانشگاه هایی که برخی از آنها بدون رئیس و با حضور سرپرست مدیریت می شوند از جمله وظایفی بود که فرهادی با ورود به وزارت علوم از اوائل آذرماه سال جاری باید بدان رسیدگی می کرد. حدود 28 دانشگاه رئیس ندارد و مهلت قانونی برخی از سرپرستان از جمله سرپرست دانشگاه تهران نیز تمام شده است. [1] اما هنوز بلاتکلیفی این دانشگاه ها را می رنجاند و مدیریت موقت و بدون حساب و کتاب و برنامه از جمله مشکلات دانشگاه های محروم از رئیس است.

دانشگاه تهران و سرپرستی که رد صلاحیت شد

حدود یک سال است که دانشگاه تهران به عنوان دانشگاه مادر در بلاتکلیفی به سر می برد. اما اینک پس از سفت شدن جای پای وزیر، سرپرست کنونی دانشگاه تهران از سوی فرهادی برای بررسی تایید صلاحیت به عنوان رئیس پیشنهادی دانشگاه تهران به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شده است. [2]

نیلی احمدآبادی که بیش از 7 ماه سرپرست دانشگاه تهران است. وی در همین مدت و پس از استیضاح رضا فرجی دانا وزیر سابق علوم، به عنوان وزیر پیشنهادی علوم به مجلس هم معرفی شد و در جلسه رای اعتماد از مجلس موفق به جلب نظر نمایندگان نشد.[3]

در جلسه رای اعتماد عملکرد نیلی در دورانی که ریاست پردیس دانشکده فنی دانشگاه تهران را بر عهده داشت، مورد انتقاد نمایندگان مجلس قرار گرفت. برخی از نمایندگان از برگزاری کنسرتهای مختلط و اردوهای خارج از عرفی که در دوره مدیریتی نیلی برگزار شد انتقاد کردند. نمایندگان مجلس همچنین از اینکه نیلی احمدآبادی مرزبندی با جریان فتنه ندارد، وی را برای تصدی وزارت علوم فردی مناسب ندانستند. از این جهت نیلی احمد آبادی با رای قاطع نمایندگان مردم از راه یابی به وزارتخانه علوم و فناوری باز ماند.

برخی چون عزیز اکبریان در جلسه رای اعتماد به نیلی احمد آبادی بیان داشتند، با وجود اینکه وزارت علوم یکی از وزارتخانه های اساسی است اما دولت نتوانسته به درستی به دانشگاه های کشور رسیدگی کند و دیده می شود که برخی از جریانات خاص به دنبال ورود به دانشگاه ها هستند که این موضوع تبعات سوئی برای کشور در بر خواهد داشت. [4]

جالب اینجاست، نیلی احمدآبادی در زمان وزارت فرجی دانا به عنوان یکی از گزینه های تصدی ریاست دانشگاه تهران مطرح بود اما دانا وی را به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی نکرد اما حال فرهادی وی را به عنوان گزینه اصلی ریاست دانشگاه تهران به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی نموده است.

این موضوع برخی از نمایندگان مجلس و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و دانشگاهیان را نگران ساخته است. نگرانی اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی به حدی است که برخی اعضای شورا در جلسه گذشته به دلیل اصرار بیش از حد دولت به گزینه ریاست دانشگاه تهران به رئیس جمهور اعتراض کرده اند. برخی از دانشگاهیان نیز از وزیر علوم به علت معرفی نیلی احمد آبادی انتقاد کرده و در بیان انتقاد خود مطرح کرده اند که:« فرهادی منصب ریاست دانشگاه تهران را سهم اصلاح طلبان تندرو و یک جریان خاص می داند.»[5]

برخی از دانشجویان دانشگاه تهران نیز نگرانی خود را نسبت به حضور برخی فتنه گران در زمان سرپرستی نیلی احمدابادی ابراز داشته اند و با توجه به بکارگیری عوامل اخراجی دانشگاه تهران هشدار می دهند که ممکن است دانشگاه تهران با ریاست نیلی احمدآبادی به پاتوق اعضای نهضت آزادی و جبهه ملی تبدیل می‌شود.[6]

سرپرستی که برنامه بلند مدت طراحی می کند؟!

دانشگاه تهران تنها دانشگاهی نیست که با حاشیه های مختلفی روبروست. دانشگاه فرهنگیان که به عنوان یکی دیگر از دانشگاه های مادر در زمینه تربیت معلمان تاسیس شده، نیز با حواشی جالبی روبرو شده است. دانشگاه فرهنگیان نیز از جمله دانشگاه هایی است که با سرپرست اداره می شده و می شود!

دانشگاه فرهنگیان تاکنون رئیس نداشته است و سرپرستان قبلی آن اسدالله اسدی گرمارودی و جهانبخش محبی‌نیا بوده‌اند. از ۲۴ شهریور ۱۳۹۲، محمود مهرمحمدی به سرپرستی دانشگاه منصوب شده و تاکنون عهده‌دار این سمت است. از این رو مشکلی که در دوره قبل گریبانگیر این دانشگاه بوده در این دولت نیز استمرار یافته است.

موضوع دیگری که این دانشگاه را به خود مشغول ساخته، روند ترمیم ساختاری با توجه به نظریات مختلف از جمله نظر سرپرست فعلی این دانشگاه است. محمود مهرمحمدی، سرپرست این دانشگاه در یادداشتی که در این باره می نویسد، بیان می دارد که تصمیم قاطعی داشت که به بخش اجرایی دیگر پای نگذارد اما با توجه به اهمیت دانشگاه فرهنگیان از تصمیم خود منصرف شده است.

وی با تاکید بر اینکه مساله تربیت معلم بایستی به مساله ملی تبدیل شود، بیان می دارد که روند و ساختار پیشین دانشگاه فرهنگیان مبنی بر جذب دانشجویان از پایه دیپلم کار درستی نبوده است و دانشجویان بایستی در پایه های تحصیلی بالاتر جذب این دانشگاه شوند و روند تربیت معلمان به این روش در این دانشگاه صورت گیرد. بنا به این ایده، دانشگاه فرهنگیان، متولی ارائه خدمات تربیتی برای علاقه‌مندانی خواهد بود که دوره کارشناسی خود را در یکی از دانشگاه‌های معتبر گذرانده‌اند و برای کسب صلاحیت‌های حرفه‌ای متناسب با معلمی در دوره‌های تحصیلات تکمیلی به این دانشگاه وارد می‌شوند.

مهر محمدی اعتقاد دارد در تربیت معلمان آینده بایستی از ظرفیت دیگر دانشگاه ها استفاده شود و تربیت معلمان به طور حرفه ای و نه علمی باید بر عهده دانشگاه فرهنگیان قرار بگیرد. رویکردی که مورد انتقاد کارشناسان دیگر از جمله اسدی گرمارودی، سرپرست سابق دانشگاه فرهنگیان است.

در همین راستا اسدی گرمارودی الگوی «سفارش به دانشگاه‌ها برای تربیت معلم مورد نیاز آموزش و پرورش» را مردود می داند. از نظر وی چون تخلّق به اخلاق الهی و سبک زندگی اسلامی نیاز به استدراج و بستر زمانی دارد، این مهم در غیر از دانشگاه فرهنگیان برآورده نمی‌شود. از این رو باید دانشجو معلمان با مدرک دیپلم جذب شوند و تحت تعلیم و تربیت شبانه‌روزی شایستگی‌های لازم را کسب نمایند. البته وی با استناد به ماده 28 اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، امکان جذب دانش‌آموختگان دانشگاه‌های دیگر به حرفه معلمی را منتفی ندانست، اما بر فرعی بودن چنین شیوه‌های در پذیرش دانشجو معلم تأکید نموده است.[7]

جالب اینجاست که رویکردهای آموزشی مختلف در مورد دانشگاه و تربیت معلم درحالی طی نشست های مختلف هم اندیشی در این دانشگاه مورد بررسی قرا می گیرد که هنوز دانشگاه فرهنگیان روی رئیس به خود ندیده و کماکان سرپرست ها این دانشگاه را اداره می کنند. مدیریت سرپرستی به مدیرت موقت همواره تعبیر می شود و یکی از معضلات مدیریتی به این نحو این است که برنامه ریزی بلند مدت در آن نمی توان انجام داد اما سرپرستان اینک پا را از این نظر فراتر گذاشته و بر روی ساختار و رویکرد آموزشی ان بحث و تبادل نظر می کنند. مدیریت تجربی و آزمایشی که با تغییر سرپرست نیز قطعا پابرجا نمی ماند و تنها گریبان دانشجویان را می گیرد؛ دانشجویانی که بایستی علاوه بر دلهره مدیریت سرپرستی، دلهره سرنوشت تحصیلی شان را نیز داشته باشند. 

با این حال عدم برگزاری جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در روز سه شنبه نیز مزید علت می شود تا بیشتر بر روی حل و فصل مساله سرپرستی دانشگاه ها تاکید شود. بررسی صلاحیت برخی از سرپرستان دانشگاه‌ها و از جمله بررسی صلاحیت محمود نیلی احمدآبادی سرپرست دانشگاه تهران در دستور کار این هفته شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار داشت و با توجه به عدم برگزاری این جلسه وضعیت سرپرستی دانشگاه تهران نیز همچنان بلاتکلیف خواهد ماند.

با این اوصاف با توجه به اینکه به پایان سال نیز کم کم نزدیک می شویم باید سال گذشته از این نظر سال بی ثباتی مدیرتی در دانشگاه های مربوط تلقی کنیم و با توجه به از دست رفتن زمان در سال جاری برای ثبات مدیریتی و همچنین ایجاد تحول جدی در دانشگاه های مربوطه به سال آینده امیدوار باشیم.