به گزارش گروه اجتماعی مشرق، دکتر شهرام رفیعی‌فر سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، در این‌باره گفت: پیشگیری از حوادث تلخی مانند حوادث چهارشنبه سوری، مستلزم ارتقای فرهنگ ایمنی است.
وی افزود: بسیاری از والدین، بدون آگاه سازی و آموزش مناسب فرزندان‌شان، سعی می‌کنند با توسل به زور و اجبار، آنها را از کاری منع یا به کاری ترغیب کنند اما، این شیوه معمولا با شکست همراه است.
رفیعی‌فر ادامه داد: آگاه‌سازی و آموزش نوجوانان و جوانان ضرورت دارد و در روند این آگاه‌سازی باید به شخصیت آنها احترام گذاشت و از جریحه‌دار کردن غرورشان پرهیز کرد. راه ایمنی از آموزش می‌گذرد و پیش شرط آموزش، آگاهی است. آگاهی از خطرهای چهارشنبه سوری و شیوه مقابله با این خطرها احتمال بروز حوادث تلخ را در آخرین ماه سال کاهش خواهد داد.
چهارشنبه‌سوری و خطر سوختگی
وی شایع‌ترین حادثه‌ای که معمولا در چهارشنبه آخر سال رخ می‌دهد را سوختگی درجه یک (سطحی) اعلام کرد و گفت: سوختگی‌های درجه دو (شدید) و درجه سه (شدیدترین نوع سوختگی) نیزدر حوادث چهارشنبه‌سوری، زیاد دیده می‌شوند.
رفیعی‌فر افزود: درد، تورم، تاول و قرمزی پوست ازمهم‌ترین نشانه‌های سوختگی هستند. در میان نواحی مختلف بدن معمولا سوختگی دست از بقیه شایع‌تر است و پس از آن، سوختگی صورت و تنه. قطع عضو و عفونت ثانویه، دو عارضه خطرناک از میان عوارض زودرس سوختگی‌اند و اختلال اعصاب و روان، بویژه افسردگی، یکی از عوارض دیررس سوختگی است. اگر شدت سوختگی خیلی زیاد باشد، حتی گاهی ممکن است کار مصدوم به مرگ نیز بینجامد.
وی افزود: اصابت ترکش‌های ناشی از انفجار مواد محترقه به چشم، باعث بروز آسیب‌هایی در ناحیه پلک و چشم می‌شود و گاهی حتی به نابینایی می‌انجامد.
وی ادامه داد: مراجعه سریع به چشم پزشک، در صورت برخورد هر شیئی به چشم، شدت ضایعه را کاهش می‌دهد. درموارد خفیف، با انجام مراقبت‌های طبی یا انجام اعمال جراحی معمولا می‌توان بینایی فرد را بازگرداند، اما متاسفانه در موارد شدید، گاهی چاره‌ای جز تخلیه چشم باقی نمی‌ماند.
چهارشنبه سوری و خطر انفجار
رفیعی‌فر بیان داشت: ترس ناشی از صدای انفجار، یکی از مشکلات رایج چهارشنبه سوری است که گاهی می‌تواند با تظاهراتی مانند از حال رفتن یا احساس درد در بخشی از بدن، به ویژه قفسه سینه، همراه باشد. این ترس معمولا در کودکان، سالمندان و زنان باردار با عواقب جدی‌تری همراه است.
وی افزود: همچنین افرادی که به بیماری‌های قلبی مبتلا هستند، گاهی ممکن است در اثر شوک ناشی از شنیدن این قبیل صداهای غیر منتظره، دچار حمله قلبی شوند.
نقش رسانه‌ها و 10 توصیه
سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در خصوص نقش رسانه‌ها در این خصوص گفت: نقش رسانه‌ها در کاستن از حوادث تلخ چهارشنبه سوری، انکارناپذیر است. اگر رسانه‌ها در طول سال، در امر آگاهی بخشی و آموزش به خوبی ایفای نقش کنند، احتمال بروز حوادث مرگبار در این ایام کاهش می‌یابد.
وی افزود: توصیه‌های زیر اگر به درستی و به شیوه‌های مناسبی به کودکان، نوجوانان و جوانان ارائه شود، می‌توان آمار تلخی‌های آخر سال را به حداقل رساند:
- وجود یک کپسول آتش‌نشانی پودری در حوالی محوطه‌ای که در آن آتش روشن کرده‌اید، ضروری است. ضمن این که قبل از ترک محل، حتما باید از خاموش بودن آتش اطمینان حاصل کنید و توسط آب، باقیمانده آتش را کاملا سرد و جمع آوری کنید.
- از نگهداری ترقه و سایر مواد محترقه در منزل پرهیز کنید و از آتش بازی در مجاورت وسایل نقلیه‌ای که حامل بنزین و مواد سوختنی هستند، اکیدا بپرهیزید.
- از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند نفت و بنزین بر روی آتش بپرهیزید و از حمل مواد محترقه و آتش‌گیر و انفجاری، حتی به مقادیر بسیار کم، در جیب لباس و کیف خودداری کنید.
- از پرتاب فشفشه و موشک بر روی شاخه‌های درختان، پشت بام و بالکن منازل خودداری کنید و در صورت بروز هرگونه حریق یا حادثه‌ای، ضمن حفظ خونسردی، در اسرع وقت با 125 تماس بگیرید و نوع حادثه و نشانی دقیق محل حادثه را اطلاع دهید.
- وقتی از فشفشه استفاده می‌کنید، دستان‌تان را باز نگه دارید و جلوی صورت‌تان بگیرید تا دچار سوختگی دست نشوید و از انداختن ظروف تحت فشار (کپسول‌ها و اسپری‌های حشره کش) به درون آتش اکیدا خودداری کنید؛ چراکه این ظروف به علت دارا بودن خاصیت انفجاری، ممکن است ذرات را به سمت خودتان پرتاب کنند و به چشم‌هایتان آسیب برسانند.
- از آتش زدن لاستیک، هیزم و کارتن خالی در واحدهای مسکونی یا در معابر، کوچه و خیابان خودداری کنید؛ چرا که در چنین شرایطی، با تشدید آلودگی هوا، خودتان و اطرافیان‌تان را در معرض آسیب‌های تنفسی قرار می‌دهید.
- هرگز مواد منفجره و محترقه را به طرف افراد دیگر پرتاب نکنید و به هیچ عنوان، این مواد را در ظروف شیشه‌ای یا فلزی قرار ندهید چون در صورت انفجار، ذرات شیشه یا فلز، به اطراف پرتاب شده و باعث آسیب‌های شدید خواهند شد. ضمنا هرگزاز ماده محترقه و منفجره‌ای که یک بار استفاده شده، دوباره استفاده نکنید.
- هرگز آتش را در معابر باریک و در مجاورت پست‌های برق یا ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز و پارکینگ‌های عمومی بر پا نکنید و از برپایی آتش‌های حجیم و غیرقابل مهار نیز خودداری کنید.
- ترقه بازی و فشفشه اگرچه ظاهرا بی‌خطرند، ولی اگر به نقاط خاصی از بدن (به ویژه صورت) اصابت کنند، باعث آسیب دیدگی‌های شدید و گاهی غیرقابل برگشت می‌شوند.
- اگر خدای ناکرده دچار سوختگی شدید، از دویدن خودداری کنید و بلافاصله بر روی زمین بغلتید. یادتان باشد که پتو وسیله مناسبی برای خاموش کردن فردی است که لباسش آتش گرفته. آب هم همین طور، ولی هرگز از کپسول آتش نشانی برای خاموش کردن مصدومی که آتش گرفته، استفاده نکنید.
نقش والدین و 5 توصیه
سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت گفت: والدین در پیشگیری از حوادث چهارشنبه‌سوری، نقش مهمی دارند. آنها می‌توانند کودکان و نوجوانان خود را با خطرهای آتش بازی آشنا کنند و به آنها بفهمانند که در مقابل مواد محترقه و منفجره، چقدر آسیب‌پذیرند.
وی افزود: بیان برخی از تجربیات ناگوار گذشته می‌تواند سودمند باشد و بچه‌ها را هوشیارتر کند. این هشدارها حتی اگر تکراری باشند، خالی از فایده نیستند. والدین می‌توانند با توجه به توصیه‌های زیر و به کار بستن آنها احتمال بروز حوادث تلخ چهارشنبه سوری را کاهش دهند:
- بیشتر کودکان، معمولا به دور از چشم والدین، مواد محترقه و منفجره را خریداری و در جیب، کیف یا کمد اتاق پنهان می‌کنند اما این مواد، به دلیل درجه آتش‌گیری پایین، معمولا زود مشتعل می‌شوند و گاهی خسارات جبران ناپذیری به بار می‌آورند .والدین باید علاوه بر توضیح عوارض این مواد آتش‌زا، با نظارت دقیق بر پول توجیبی کودکان و نحوه هزینه‌کرد آن در این ایام، نظارت بیشتری بر رفتار و وسایل فرزندشان داشته باشند و مواد سوختنی و آتش‌زا را از دسترس آنها خارج کنند.
- چهارشنبه‌سوری، سطحی از هیجان را در بیشتر کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کند که برای آنها خوشایند و لذت بخش است و به همین دلیل، ما به عنوان پدر یا مادر، معمولا به سختی می‌توانیم فرزندمان را به کلی از این تجربه هیجانی بازداریم اما می‌توانیم هیجان آنها را تعدیل و رفتارشان را مدیریت کنیم و شرایطی فراهم کنیم که چهارشنبه سوری برای آنها امن‌تر شود.
- یکی از راه‌های امن‌سازی چهارشنبه سوری، این است که خطرهای بالقوه این ایام را به خوبی برای فرزندمان توضیح دهیم و قوانین و چارچوب‌های تربیتی‌مان را به او یادآوری کنیم. اگر کودک با ما همکاری کرد، جواب او پاداش و تشویق است؛ اما اگر او را منع کردیم و نپذیرفت، باید برایش شرط بگذاریم و بهترین شرط این است که خودمان هم کنار او حضور داشته باشیم و بر رفتارهایش نظارت کنیم تا خطری تهدیدش نکند. اگر به هر دلیلی چنین امکانی برایمان فراهم نیست، باید حداقل یک فرد بالغ مورد اعتماد را همراه کودک‌مان بفرستیم.
- کبریت و مواد آتش‌زا مانند نفت و بنزین باید خارج از دسترس کودکان نگهداری شود و هرگز نباید به کودک اجازه داد با آتش زدن بوته، هیزم و امثال آن در محیط خانه یا پارکینگ، جان خود و دیگران را به مخاطره اندازد.
- در پایان شب، بقایای مواد آتش بازی را به سرعت جمع نکنید و حتما برای این کار، حداقل 15 تا 20 دقیقه صبر کنید و بعد از این مدت، آنها را در یک سطل آب بریزید و دور بیندازید. قبل از ترک محل، حتما از خاموش شدن آتش مطمئن شوید.
وی افزود: بسیاری از والدین، بدون آگاه سازی و آموزش مناسب فرزندان‌شان، سعی می‌کنند با توسل به زور و اجبار، آنها را از کاری منع یا به کاری ترغیب کنند اما، این شیوه معمولا با شکست همراه است.
رفیعی‌فر ادامه داد: آگاه‌سازی و آموزش نوجوانان و جوانان ضرورت دارد و در روند این آگاه‌سازی باید به شخصیت آنها احترام گذاشت و از جریحه‌دار کردن غرورشان پرهیز کرد. راه ایمنی از آموزش می‌گذرد و پیش شرط آموزش، آگاهی است. آگاهی از خطرهای چهارشنبه سوری و شیوه مقابله با این خطرها احتمال بروز حوادث تلخ را در آخرین ماه سال کاهش خواهد داد.
چهارشنبه‌سوری و خطر سوختگی
وی شایع‌ترین حادثه‌ای که معمولا در چهارشنبه آخر سال رخ می‌دهد را سوختگی درجه یک (سطحی) اعلام کرد و گفت: سوختگی‌های درجه دو (شدید) و درجه سه (شدیدترین نوع سوختگی) نیزدر حوادث چهارشنبه‌سوری، زیاد دیده می‌شوند.
رفیعی‌فر افزود: درد، تورم، تاول و قرمزی پوست ازمهم‌ترین نشانه‌های سوختگی هستند. در میان نواحی مختلف بدن معمولا سوختگی دست از بقیه شایع‌تر است و پس از آن، سوختگی صورت و تنه. قطع عضو و عفونت ثانویه، دو عارضه خطرناک از میان عوارض زودرس سوختگی‌اند و اختلال اعصاب و روان، بویژه افسردگی، یکی از عوارض دیررس سوختگی است. اگر شدت سوختگی خیلی زیاد باشد، حتی گاهی ممکن است کار مصدوم به مرگ نیز بینجامد.
وی افزود: اصابت ترکش‌های ناشی از انفجار مواد محترقه به چشم، باعث بروز آسیب‌هایی در ناحیه پلک و چشم می‌شود و گاهی حتی به نابینایی می‌انجامد.
وی ادامه داد: مراجعه سریع به چشم پزشک، در صورت برخورد هر شیئی به چشم، شدت ضایعه را کاهش می‌دهد. درموارد خفیف، با انجام مراقبت‌های طبی یا انجام اعمال جراحی معمولا می‌توان بینایی فرد را بازگرداند، اما متاسفانه در موارد شدید، گاهی چاره‌ای جز تخلیه چشم باقی نمی‌ماند.
چهارشنبه سوری و خطر انفجار
رفیعی‌فر بیان داشت: ترس ناشی از صدای انفجار، یکی از مشکلات رایج چهارشنبه سوری است که گاهی می‌تواند با تظاهراتی مانند از حال رفتن یا احساس درد در بخشی از بدن، به ویژه قفسه سینه، همراه باشد. این ترس معمولا در کودکان، سالمندان و زنان باردار با عواقب جدی‌تری همراه است.
وی افزود: همچنین افرادی که به بیماری‌های قلبی مبتلا هستند، گاهی ممکن است در اثر شوک ناشی از شنیدن این قبیل صداهای غیر منتظره، دچار حمله قلبی شوند.
نقش رسانه‌ها و 10 توصیه
سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در خصوص نقش رسانه‌ها در این خصوص گفت: نقش رسانه‌ها در کاستن از حوادث تلخ چهارشنبه سوری، انکارناپذیر است. اگر رسانه‌ها در طول سال، در امر آگاهی بخشی و آموزش به خوبی ایفای نقش کنند، احتمال بروز حوادث مرگبار در این ایام کاهش می‌یابد.
وی افزود: توصیه‌های زیر اگر به درستی و به شیوه‌های مناسبی به کودکان، نوجوانان و جوانان ارائه شود، می‌توان آمار تلخی‌های آخر سال را به حداقل رساند:
- وجود یک کپسول آتش‌نشانی پودری در حوالی محوطه‌ای که در آن آتش روشن کرده‌اید، ضروری است. ضمن این که قبل از ترک محل، حتما باید از خاموش بودن آتش اطمینان حاصل کنید و توسط آب، باقیمانده آتش را کاملا سرد و جمع آوری کنید.
- از نگهداری ترقه و سایر مواد محترقه در منزل پرهیز کنید و از آتش بازی در مجاورت وسایل نقلیه‌ای که حامل بنزین و مواد سوختنی هستند، اکیدا بپرهیزید.
- از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند نفت و بنزین بر روی آتش بپرهیزید و از حمل مواد محترقه و آتش‌گیر و انفجاری، حتی به مقادیر بسیار کم، در جیب لباس و کیف خودداری کنید.
- از پرتاب فشفشه و موشک بر روی شاخه‌های درختان، پشت بام و بالکن منازل خودداری کنید و در صورت بروز هرگونه حریق یا حادثه‌ای، ضمن حفظ خونسردی، در اسرع وقت با 125 تماس بگیرید و نوع حادثه و نشانی دقیق محل حادثه را اطلاع دهید.
- وقتی از فشفشه استفاده می‌کنید، دستان‌تان را باز نگه دارید و جلوی صورت‌تان بگیرید تا دچار سوختگی دست نشوید و از انداختن ظروف تحت فشار (کپسول‌ها و اسپری‌های حشره کش) به درون آتش اکیدا خودداری کنید؛ چراکه این ظروف به علت دارا بودن خاصیت انفجاری، ممکن است ذرات را به سمت خودتان پرتاب کنند و به چشم‌هایتان آسیب برسانند.
- از آتش زدن لاستیک، هیزم و کارتن خالی در واحدهای مسکونی یا در معابر، کوچه و خیابان خودداری کنید؛ چرا که در چنین شرایطی، با تشدید آلودگی هوا، خودتان و اطرافیان‌تان را در معرض آسیب‌های تنفسی قرار می‌دهید.
- هرگز مواد منفجره و محترقه را به طرف افراد دیگر پرتاب نکنید و به هیچ عنوان، این مواد را در ظروف شیشه‌ای یا فلزی قرار ندهید چون در صورت انفجار، ذرات شیشه یا فلز، به اطراف پرتاب شده و باعث آسیب‌های شدید خواهند شد. ضمنا هرگزاز ماده محترقه و منفجره‌ای که یک بار استفاده شده، دوباره استفاده نکنید.
- هرگز آتش را در معابر باریک و در مجاورت پست‌های برق یا ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز و پارکینگ‌های عمومی بر پا نکنید و از برپایی آتش‌های حجیم و غیرقابل مهار نیز خودداری کنید.
- ترقه بازی و فشفشه اگرچه ظاهرا بی‌خطرند، ولی اگر به نقاط خاصی از بدن (به ویژه صورت) اصابت کنند، باعث آسیب دیدگی‌های شدید و گاهی غیرقابل برگشت می‌شوند.
- اگر خدای ناکرده دچار سوختگی شدید، از دویدن خودداری کنید و بلافاصله بر روی زمین بغلتید. یادتان باشد که پتو وسیله مناسبی برای خاموش کردن فردی است که لباسش آتش گرفته. آب هم همین طور، ولی هرگز از کپسول آتش نشانی برای خاموش کردن مصدومی که آتش گرفته، استفاده نکنید.
نقش والدین و 5 توصیه
سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت گفت: والدین در پیشگیری از حوادث چهارشنبه‌سوری، نقش مهمی دارند. آنها می‌توانند کودکان و نوجوانان خود را با خطرهای آتش بازی آشنا کنند و به آنها بفهمانند که در مقابل مواد محترقه و منفجره، چقدر آسیب‌پذیرند.
وی افزود: بیان برخی از تجربیات ناگوار گذشته می‌تواند سودمند باشد و بچه‌ها را هوشیارتر کند. این هشدارها حتی اگر تکراری باشند، خالی از فایده نیستند. والدین می‌توانند با توجه به توصیه‌های زیر و به کار بستن آنها احتمال بروز حوادث تلخ چهارشنبه سوری را کاهش دهند:
- بیشتر کودکان، معمولا به دور از چشم والدین، مواد محترقه و منفجره را خریداری و در جیب، کیف یا کمد اتاق پنهان می‌کنند اما این مواد، به دلیل درجه آتش‌گیری پایین، معمولا زود مشتعل می‌شوند و گاهی خسارات جبران ناپذیری به بار می‌آورند .والدین باید علاوه بر توضیح عوارض این مواد آتش‌زا، با نظارت دقیق بر پول توجیبی کودکان و نحوه هزینه‌کرد آن در این ایام، نظارت بیشتری بر رفتار و وسایل فرزندشان داشته باشند و مواد سوختنی و آتش‌زا را از دسترس آنها خارج کنند.
- چهارشنبه‌سوری، سطحی از هیجان را در بیشتر کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کند که برای آنها خوشایند و لذت بخش است و به همین دلیل، ما به عنوان پدر یا مادر، معمولا به سختی می‌توانیم فرزندمان را به کلی از این تجربه هیجانی بازداریم اما می‌توانیم هیجان آنها را تعدیل و رفتارشان را مدیریت کنیم و شرایطی فراهم کنیم که چهارشنبه سوری برای آنها امن‌تر شود.
- یکی از راه‌های امن‌سازی چهارشنبه سوری، این است که خطرهای بالقوه این ایام را به خوبی برای فرزندمان توضیح دهیم و قوانین و چارچوب‌های تربیتی‌مان را به او یادآوری کنیم. اگر کودک با ما همکاری کرد، جواب او پاداش و تشویق است؛ اما اگر او را منع کردیم و نپذیرفت، باید برایش شرط بگذاریم و بهترین شرط این است که خودمان هم کنار او حضور داشته باشیم و بر رفتارهایش نظارت کنیم تا خطری تهدیدش نکند. اگر به هر دلیلی چنین امکانی برایمان فراهم نیست، باید حداقل یک فرد بالغ مورد اعتماد را همراه کودک‌مان بفرستیم.
- کبریت و مواد آتش‌زا مانند نفت و بنزین باید خارج از دسترس کودکان نگهداری شود و هرگز نباید به کودک اجازه داد با آتش زدن بوته، هیزم و امثال آن در محیط خانه یا پارکینگ، جان خود و دیگران را به مخاطره اندازد.
- در پایان شب، بقایای مواد آتش بازی را به سرعت جمع نکنید و حتما برای این کار، حداقل 15 تا 20 دقیقه صبر کنید و بعد از این مدت، آنها را در یک سطل آب بریزید و دور بیندازید. قبل از ترک محل، حتما از خاموش شدن آتش مطمئن شوید.