وی گفت: ما برای رشد و حرکت به سمت پیشرفت مطلوب در کشور نیاز به معرفت و اخلاق و هم نیاز به فرهنگی داریم که مسیر توسعه ما را پایدار کند و مرکزی که بتواند از نظر اخلاق و معنویت به ما کمک کند حوزه علمیه قم و این دیار مقدس است.
رئیس جمهوری با بیان اینکه ایثار و شهادت اگر نبود انقلاب ما به پیروزی نمی‌رسید و دفاع مقدس هم نمی‌توانست به نقاط مطلوب دست یابد اظهارکرد: اگر ایثار و شهادت برای بقا و استقلال یک ملت است در نهضت اسلامی جایی که شهادت و ایثار در آن آغاز شد شهر مقدس قم بود.
روحانی اضافه کرد: مرحله دوم نهضت اسلامی از بهمن ۴۱ تا بهمن ۵۷ دورانی بود که نهضت پیش رو نیاز به امید داشت که این امید را امام راحل ایجاد کردند.
وی با اشاره به برخی فرمایشات حضرت امام (ره) در مورد نهضت اسلامی اظهار کرد: ایشان فرمودند من از آن آخوندهایی نیستم که حرف بزنم من حرف می‌زنم و پای آن راه می‌روم. امام با سخنرانی و اعلامیه‌هایش امید را ایجاد کرد.
رئیس جمهوری اولین سخنرانی عمومی مهم حضرت امام را مربوط به روز آخر اسفند سال ۴۱ در مسجد اعظم بیان کرد و افزود: ایشان در پایان درس خودشان سخنان مهمی ایراد کردند و دومین سخنرانی مهم ایشان به عاشورای ۴۲ بر می گردد. در سال ۴۳ هم حضرت امام چند سخنرانی مهم داشتند.
وی با بیان اینکه امام اولین فضایی که در جامعه آن روز ایجاد کرد امید بود اظهار کرد: خود امام به روشنی یقین داشت که این نهضت به پیروزی می‌رسد. در کنار امید و تدبیر و برنامه امام، ایشان برای شهادت و ایستادگی آماده بود.
اگر ایثار و شهادت نبود پیروزی انقلاب امکان نداشت
وی با اشاره به اینکه ایثار و شهادت از قم آغاز شد، تصریح کرد: مردم قم خیلی در پیروزی انقلاب نقش داشتند. وقتی در دی ماه ۴۱ که شاه می‌خواست به قم بیاید حضرت امام و علما اعلام کردند مردم به خانه‌هایشان بروند. در آن زمان مغازه‌ها بسته شد و ماموران درهای مغازه‌ها را می‌شکستند تا کسبه‌ها به مغازه‌هایشان بروند. مردم در پشتیبانی از امام مصمم بودند.
حجت‌الاسلام روحانی افزود: مردم قم در نهضت اسلامی و انقلاب اسلامی با همه وجود به صحنه آمدند و اگر ایثار و شهادت نبود پیروزی این نهضت امکان نداشت. اگر در جریان حادثه فیضیه مردم حمایت نمی‌کردند و روحانیت و امام تنها می‌ماند قطعا انقلاب اسلامی به پیروزی نمی‌رسید.
رئیس جمهور با یادآوری دوران رشادت‌های رزمندگان در دوران جنگ تحمیلی اظهار کرد: اگر جوانان و نیروهای مسلح ما در دوران دفاع مقدس فداکاری نمی‌کردند ما نمی توانستیم پیروز شویم. امروز هم به ایستادگی و ایثار و شهادت نیاز داریم تا به مقاصد اساسی برسیم.
وی افزود: اینکه بانوان و زنان در رشته‌های مختلف علمی در حوزه علمیه و مراکز علمی و تحقیقاتی فعال هستند بسیار مهم است. نیمی از جامعه ما را زنان تشکیل می‌دهند و این فکر که زن‌ها صرفا باید به مسائل بچه‌داری و خانه‌داری بپردازند و دنبال مشاغل اجتماعی و علم آموزی نباشند امکان پذیر نیست. البته معنایش این نیست که خانه داری و فرزند داری مهم نیست.
حجت‌الاسلام روحانی با تمجید از توسعه مدارس علمیه بانوان و حضور بانوان در این مدارس، افزود: فضای جامعه و جهان تغییر کرده و امروز کسی نمی تواند نسل جوان را محدود کند.
وی با اشاره به حضور جوانان در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از فیلترشکن تصریح کرد: الان جهان، جهان ارتباطات است و ما اگر از فضای جامعه عقب بمانیم مشکل پیدا می کنیم. هر کجا از فضای جامعه عقب ماندیم دچار مشکل شدیم بنابراین باید همپای جهان پیش برویم.
روحانی ادامه داد: امروز نیمی از صندلی های دانشگاه‌ها را زن‌ها و دختران گرفتند، مگر کسی می تواند مانع پیشرفت دختران شود.
وی با اشاره به تحصیل دو میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجوی دختر در سراسر کشور گفت: در بسیاری از علوم جدید و فناوری‌های نو نقش زن‌ها پیشتاز هستند.
رئیس جمهوری تاکید کرد: در گذشته تصور می‌شد ذوق زن‌ها در زمینه هنر است ولی الان در علوم جدید شاهد حضور مناسب زنان هستیم. بنابراین فضا برای رشد و تعالی توام با اخلاق برای زنان در سراسر کشور باید فراهم شود.
چندصدایی علمی را از قم یاد گرفتیم
روحانی با بیان اینکه چندصدایی را در همه مسائل علمی و تحقیقاتی و معرفتی را از قم یاد گرفتیم، اظهار کرد: من در دانشگاه شاهد بودم دانشجویی دو بار سوال کرد ولی استاد او را از کلاس بیرون کرد در حالی که در درس‌های حوزه یک شاگرد با کمال شهامت در برابر استاد بزرگش که ممکن بود آن استاد مرجع تقلیدش باشد می‌ایستاد و حرف می‌زد و سوال می‌پرسید.
وی تاکید کرد: همان طور که فضای ایثار و شهادت از قم شروع شد، فضای آزادی و اظهار فکر و اندیشه و بیان و استدلال هم از قم آغاز شده. این افتخار ماست که رساله عملیه ما متفاوت است و این خیلی مهم است.
رئیس جمهوری ادامه داد: اینکه در دنیای غرب می‌گویند چندصدایی را به وجود آورده اند حرف ناصحیحی است چون در حوزه‌های علمیه ما فضای آزاد بوده و باید این فضای آزاد را قدر بدانیم و نگذاریم کسی اظهار کند که حرف زدن و اظهار اندیشه و بیان در جمهوری اسلامی ایران خدای ناکرده محدودیت دارد.
وی با تاکید بر اینکه حوزه علمیه قم و قم می‌تواند هم در دیپلماسی دینی و علمی وارد صحنه شود، تصریح کرد: قم چرا ملجایی نباشد که همه افکار و ادیان مختلف در آن بررسی شوند، یعنی همان فکری که شهید مطهری داشت که پیشرفت اسلام را در سایه آزادی می‌داند.
روحانی با بیان اینکه جهان امروز جهان اقناع دیگران است نه ارعاب دیگران، تصریح کرد: باید نسل جوان را قانع کنیم و در این مسئله حوزه علمیه می‌تواند نقش آفرینی کند.
کرسی نظریه‌پردازی ادیان مختلف در قم ایجاد شود
رئیس جمهور تصریح کرد: چه اشکالی دارد که در حوزه قم مراکزی باشد که گروه‌هایی از ادیان مختلف از شهرها و کشورهای مختلف کرسی آزاد اندیشی برگزار کنند. اگر حوزه علمیه می‌خواهد این مرکز را تاسیس کند دولت آمادگی دارد از این اقدام حمایت کند تا کاربری قم از زیارتی به معرفتی تبدیل شود.
وی تاکید کرد: دولت برای پیشرفت کشور نیاز به حضور فعال نخبگان و برگزیدگان در همه استان‌ها دارد و اگر قم بخواهد پیشرفت کند صاحبان تجربه و علم باید وارد عرصه شوند تا ما بتوانیم از نخبگان شهر بهره‌برداری کنیم.
وی با اشاره به عقب ماندگی‌هایی که در قم وجود دارد تصریح کرد: این عقب ماندگی‌ها باید جبران شود و دولت با همه وجود برای توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... قم آمادگی دارد.