گروه سیاسی مشرق – پرونده هسته ای ایران در سالی که گذشت فراز و نشیب‌های مختلفی را طی کرده است. رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در این میان نیز همواره راهگشا بوده است. ایشان در مواقع حساس سخنانی را ابراز داشته‌اند که هم برای تیم مذاکره کننده قوت قلب بوده و هم افکارعمومی را هدایت کرده است و هم اینکه به طرف مقابل در مورد برخی انحرافات پیام هشدار آمیز داده اند.

یکی از مواردی که در سال 93 رهبر معظم انقلاب جلوی انحراف در مذاکرات را گرفتند، تعیین مصداق‌های توافق خوب و بد بود. ایشان صریحات در مورد جریانی که می‌خواهد توافق را به مسیری بکشاند که به سود ملت ایران نیست، موضع گیری کرده و با اشاره به موضوع توافق خوب و بد، بیان داشتند که « توافق بر جزئیات و کلیات باید در یک مرحله و با مفاد واضح و غیر قابل تاویل باشد.» [1]همین موضوع سبب شد بساط برخی‌ها که سعی داشتند با حربه توافق دو مرحله‌ای مذاکرات را به مسیر انحرافی هدایت کنند، برچیده شود.

رهبر معظم انقلاب در طول سال گذشته درباره مذاکره کنندگان آمریکایی و غربی سخنانی ابراز داشته‌اند که به خوبی ماهیت آنان و قصد و نیت‌شان را آشکار می‌سازد و تیم دیپلماسی کشورمان را در مورد نحوه برخود با مذاکره‌کنندگان مقابل رهنمود می‌کنند. در اینجا به ذکر سخنان رهبری در مقاطع مختلف مذاکرات در سال گذشته می‌پردازیم.

آمریکایی‌ها به حیله و فریب نیاز دارند

ایشان با اشاره به یک اشتباه رایج مبنی بر اینکه اشخاص قدرتمند، نیازی به حیله گری ندارند افزودند: برخی فکر می‌کنند آمریکا با این قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی، احتیاجی به نیرنگ و موذیگری ندارد اما برخلاف این تصور، آمریکایی ‌ها به حیله و فریب نیاز فراوانی دارند و الان هم همینگونه عمل می‌کنند و این واقعیت، ما را نگران می‌کند.رهبر انقلاب با تأکید بر مراقبت از شگرد‌های آمریکایی خاطرنشان کردند: آمریکایی ‌ها همیشه در آستانه زمان تعیین شده برای پایان مذاکرات، لحن خود را سخت‌تر، تندتر و خشن‌تر می‌کنند تا اهداف خود را محقق کنند که باید مراقب این حیله بود.حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به سخنان سخیف و مشمئز کننده آمریکایی‌‌ها در هفته‌‌ها و روز‌های اخیر افزودند: یک دلقک صهیونیست در آنجا سخنانی گفت، مقامات آمریکایی هم برای اینکه خود را کنار بکشند مطالبی گفتند اما در همان مطالب، ایران را به حمایت از تروریسم متهم کردند که واقعاً حرف خنده‌آوری است. )دیدار با نمایندگان خبرگان رهبری ۱۳۹۳/۱۲/۲۱) [2]

غربی‌ها دچار یک اشتباه راهبردی هستند

یک نکته‌ی خوبی را رئیس‌جمهور محترم، چندی پیش در یک سخنرانی‌ای برزبان آوردند و آن اینکه مذاکره معنایش این است که دو طرف سعی کنند به نقطه‌ی مشترک برسند؛(۳) خب این معنایش این است که یک‌طرف نخواهد همه‌ی آنچه را مورد علاقه‌ی او و مورد توقّع اواست تحقّق پیدا کند. آمریکایی‌ها این‌جورند. آمریکایی‌ها و چند کشور اروپایی - که مثل بچّه دنبال آمریکا در حرکتند و واقعا اشتباه هم دارند میکنند، دچار یک اشتباه راهبردی هستند این کشورهای اروپایی تابع آمریکا - با پرتوقّعیِ تمام، حرفشان این است که همان‌چه آنها میخواهند، با همان خصوصیات که آنها میخواهند بایستی تحقّق پیدا کند؛ خب این غلط است، این راه مذاکره نیست طرف ایرانی، برخی از کارهایی که میتوانست او را به توافق نزدیک کند انجام داده است. کارهای متعدّدی را انجام داده: گسترش و توسعه‌ی ماشین‌های غنی‌سازی را متوقّف کرده، خب این را لازم دانستند که یک برهه‌ای متوقّف کنند؛ تولید اورانیوم بیست درصد را - که یک کار بسیار بزرگی است رسیدن به دانش و فنّاوری بیست درصد، کار بسیار بزرگی بود؛ این را کسانی که اهل فنّند میدانند که رسیدن از پنج درصد به بیست درصد، اهمّیتش خیلی بیشتر است از رسیدن از بیست درصد به بالا؛ این کار بزرگ را جوانان ما و فنّاوران متعهّد ما انجام دادند - متوقّف کردند، اقتضای مذاکره این بود که متوقّف بکنند؛ کارخانه‌ی اراک را که یکی از کارهای بسیار بزرگ و مهمّ فنّاوری و یک هنر بزرگ فنّاوری است، فعلا متوقّف کرده‌اند؛ فردو را که یکی از برترین ابتکارهایی است که نیروهای ما و عناصر داخلی ما آن را برای امنیت دستگاه‌های سانتریفیوژ ما توانستند تأمین بکنند و تضمین بکنند، فعلا متوقّف کرده‌اند.

این همه کارهای بزرگ انجام داده‌اند، طرف ایرانی بنابراین منطقی عمل کرده است، طبق منطق مذاکره عمل کرده است؛ طرف مقابل زیاده‌خواهی میکند، پررویی میکند، باج‌خواهی میکند؛ خب مسئولین ما اگر چنانچه در این زمینه‌ها ایستادگی نشان بدهند، حق با آنها است، کسی نباید آنها را ملامت بکند، باید ایستادگی به خرج بدهند و دارند به خرج میدهند، ایستادگی به‌خرج میدهند. یعنی جمهوری اسلامی از آغاز و در مسائل گوناگون، با منطق حرکت کرد؛ ما در جنگ تحمیلی، منطق را مبنای کار خودمان قرار دادیم؛ در قبول قطعنامه، منطقی عمل کردیم؛ در قضایای گوناگونی که بعد از جنگ تا امروز وجود داشته است، همه جا بر اساس منطق و استدلال عمل کردیم؛ هیچ کجا جمهوری اسلامی بی‌منطقی نشان نداده است؛ در این قضیه هم با منطق دارد حرکت میکند. منتها طرف مقابل منطق سرش نمیشود؛ طرف مقابل هم به بی‌منطقیِ با تکیه‌ی بر زور - خود آنها هم میگویند که ما توانسته‌ایم ایران را وادار کنیم که دستگاه‌های هسته‌ای را گسترش ندهد، فلان چیز را متوقّف کند، فلان چیز را تعطیل کند؛ راست میگویند، این کارها را جمهوری اسلامی بر طبق منطق مذاکرات انجام داده است - اقرار میکند؛ منتها زیاده‌خواهی میکنند. خب، ملّت ایران زیر بار زیاده‌خواهی و زورگویی نخواهد رفت..( در دیدار با جمعی از فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی 19/11/1393) [3]

دل را باید به نقطه امید بخش حقیقی سپرد

آمریکایى‌ها با کمال وقاحت دارند میگویند «اگر در قضیّه‌ى هسته‌اى ایران کوتاه هم بیاید، تحریمها یکجا و همه برداشته نخواهد شد»، این را صریح دارند میگویند. این نشان‌دهنده‌ى این است که به این دشمن نمیشود اطمینان کرد نمیشود اعتماد کرد. من با مذاکره کردن مخالف نیستم؛ مذاکره کنند؛ تا هروقت میخواهند مذاکره کنند! من معتقدم باید دل را به نقطه‌هاى امیدبخش حقیقى سپرد، نه به نقطه‌هاى خیالى نه به نقطه‌هاى خیالى، آنچه لازم است این است. خب، مسئولین کشور بحمدالله مشغولند، تلاش میکنند، کار میکنند، بنده هم عقیده‌ام این است که همه باید به دستگاه‌هاى مسئول کمک کنند، به دولت همه باید کمک کنند؛ چون کار سخت است، دشوار است. دولتى‌ها هم مراقب باشند، دودستگى در مردم به‌وجود نیاورند، حاشیه‌سازى نکنند، بعضى حرفهاى غیرلازم مطرح نشود؛ این یکپارچگى مردم ما، این همّت بلند مردم ما، این ایمان مردم ما، درست مورد استفاده قرار بگیرد، ان‌شاءالله راه این کشور باز بشود. (دیدار با مردم قم به مناسبت سالروز قیام نوزده دی 17/ 10/1393)[4]

از همه بداخلاق‌تر آمریکایی‌ها هستند؛ از همه موذی‌تر انگلیس‌ها

هیئت مذاکره کننده‌ى ما حقّاً و انصافاً پرتلاش و جدّى هستند؛ ایستادگى میکنند، با منطق حرف میزنند، زیر بار حرف زور نمیروند، دارند کار میکنند؛ این را هم همه توجّه داشته باشند. حالا جزئیّات و آنچه را در این گفتگوها میگذرد، غالباً مردم مطّلع نیستند؛ نه، با جدّیت، با منطق، با دلسوزى دارند کار میکنند و منطقى هم عمل میکنند. برخلاف طرف مقابل و عمدتاً آمریکا که هر روز یک حرفى میزنند - در مجلس خصوصى و در نامه پراکنى یک‌جور حرف میزنند؛ در محضر عموم و در اظهارات عمومى‌شان یک‌جور دیگر حرف میزنند؛ امروز یک حرفى را میزنند، فردا آن حرف را پس میگیرند، خطّ مستقیم و صراط مستقیم وقتى نبود، این است دیگر؛ براى مشکلات داخلى خودشان میخواهند از اینجا و از مذاکرات استفاده کنند؛ لذا مجبورند جورى حرف بزنند، آنجا جورى حرف بزنند اینجا - [امّا] هیئت ما نه؛ هیئت ما با منطق و محکم، در مقابل آنها قرار دارند. البتّه در میان این مذاکره‌کننده‌ها و این چند نفرى که در مقابل ایران [هستند] - ایران یک‌تنه است، آنها یک لشکرند؛ چند کشورند که پشت سرِ هر کدام از آنها یک لشکر دیپلمات و روابط عمومى و عکّاس و تحلیلگر و مانند اینها هست - از همه بداخلاق‌تر آمریکایى‌ها هستند، از همه موذى‌تر انگلیس‌ها هستند. خب، حالا مذاکرات را تمدید کردند، همه بدانند - هم آن کسانى که طرف مذاکره‌اند، هم این کسانى که در داخل نگران این مسئله‌اند و نگاهشان به این مذاکرات است - که اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد، آن که بیش از همه ضرر میکند ما نیستیم، آمریکایى‌ها هستند.(بیانات در دیدار اعضای مجمع عالی بسیج مستضعفین 6/9/1393)[5]

رابطه با آمریکا جز در موارد خاص نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد

حضرت آیت الله خامنه ای با بیان چند دلیل و استدلال درباره نفی تعامل با امریکا تأکید کردند: رابطه با امریکا و مذاکره با این کشور به جز در موارد خاصی برای جمهوری اسلامی نه تنها هیچ نفعی ندارد بلکه ضرر هم دارد و کدام عاقلی است که دنبال کار بی منفعت برود؟!
ایشان افزودند: عده ای اینجور وانمود می کردند که اگر با امریکایی ها دور میز مذاکره بنشینیم بسیاری از مشکلات حل می شود، البته ما می دانستیم اینجور نیست اما قضایای یک سال اخیر برای چندمین بار این واقعیت را اثبات کرد. رهبر انقلاب خاطرنشان کردند: در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان امریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر بخاطر مسائل حساس هسته ای و تجربه ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماسها، نشستها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایده ای عاید نشد بلکه لحن امریکایی ها تندتر و اهانت آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبونهای عمومی بیان کردند.

رهبر انقلاب افزودند: البته مسئولان ما در نشستها در جواب طلبکاری آنها، جوابهای قوی تر و گاهی گزنده تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی ها، به هیچ چیز کمک نمی کند. رهبر انقلاب در همین زمینه، افزایش تحریم ها را مورد اشاره قرار دادند و گفتند: امریکایی ها نه تنها دشمنی ها را کم نکردند بلکه تحریم ها را هم افزایش دادند! البته می گویند این تحریم ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه ی تحریم هم، فایده ای نداشته است. ( در دیدار با مقامات و مسئولان وزارت خارجه‌ 22/5/93)[6]

دشمن می داند جمهوری اسلامی اگر هدفی را بخواهد آن را به دست می آورد

حضرت آیت الله خامنه ای در جمع بندی این بخش از سخنان خود که درخصوص اهمیت مراقبت مسئولان از گرفتار شدن به خطای محاسباتی بود، تأکید کردند: نگذارید دشمن با استفاده از تهدید و تطمیع در دستگاه محاسباتی شما اثر بگذارد.

امروز اگر مذاکرات به دلیل زیاده خواهی دشمن شکست بخورد، دنیا متوجه است که مسئولیت این شکست بر دوش طرف مقابل است و ایران در مسیری قانونی حرکت خود را با پشتیبانی بیش از پیش ملت ادامه خواهد داد.

رهبر انقلاب سپس در زمینه محور اصلی سخنانشان یعنی تلاش سلطه گران بویژه امریکا برای ایجاد خطای محاسباتی در ذهن مسئولان ایرانی، نکته ظریفی را بیان کردند.

ایشان گفتند: دشمن می داند که جمهوری اسلامی اگر هدفی را بخواهد آن را به دست می آورد بنابراین درصدد است با ایجاد اختلال در نظام محاسباتی مسئولان ایرانی، کاری کند که آنها اهداف مغایر با منافع امریکا را، در دستور کار قرار ندهند که این، همان جنگ نرم است که سالها پیش بیان شد.

رهبر انقلاب، این طرح امریکا را نیز منتهی به شکست خواندند و افزودند: جمهوری اسلامی از همان روز اول براساس منطق عقلانی و تکیه بر دو عنصر اساسی یعنی: «اعتماد به خدا و سنن آفرینش» و «شناخت و بی اعتمادی به دشمن»، سیاستها و رفتار خود را بر قوه عاقله متمرکز کرده است و از این پس نیز، چنین خواهد بود.(در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام 16/4/1393)

رفتارهای غیر عقلانی طرف مقابل نشانه شکست قطعی آنهاست

ايشان با اشاره به اظهارات غير عاقلانه و غير هوشمندانه طرف غربي در مذاکره با ايران، بخصوص تاکيد بر محدود شدن توان موشکي کشور، خاطر نشان کردند: آنها درحالي توقع محدود شدن برنامه موشکي ايران را دارند که دائما در حال تهديد نظامي ايران هستند، بنابراين چنين توقعي، احمقانه و ابلهانه است.رهبر انقلاب اسلامي با تاکيد بر اينکه رفتارهاي غير عقلاني طرف مقابل نشان دهنده شکست قطعي آنها در برابر ملت ايران است، گفتند: نيروي هوافضای سپاه بايد کارها و برنامه هاي خود را با دقت به پيش برد و به حد کنوني نيز راضي نباشد. ( بازدید رهبر انقلاب از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران ۱۳۹۳/۰۲/۲۱)[7]