در این استماع به مسائل و موضوعات مهمی چون اهمیت و جایگاه یمن برای عربستان و امریکا، نقش ایران در یمن، ائتلاف متجاوزان و احتمال گسترش آن، نقش مصر، پاکستان و ترکیه در این تحولات، حمله زمینی به یمن، جایگاه حوثی ها در یمن، سیاست خارجی اوباما دریمن، انتقال تروریست های سوریه و عراق به یمن، حضور ناو ایرانی در خلیج عدن، راه‌حل‌های خروج از بحران یمن، انتصاب خالد بحاح به عنوان نخست وزیر و جنگ نیابتی پرداخته و اشاره میشود.
گروه رصد اندیشکده راهبردی تبیین خلاصه ای از مهم‌ترین نکات مطروحه در این استماع را در اختیار کارشناسان و شما مخاطبان گرامی قرار میدهد:
ایلیانا راس لیتنن/ جمهوری‌خواه:
انتقاد شدید از سیاست های اوباما در یمن
در تاریخ دهم سپتامبر سال گذشته، رئیس جمهور اوباما طرح خود مبنی بر تضعیف و نابودی گروه تروریستی حکومت اسلامی عراق و شام (داعش) را به مردم آمریکا ارائه نمود. وی ضمن اعلام نقش آمریکا در جنگ علیه داعش، بر استراتژی ایالات‌متحده در یمن تأکید و این کشور را به عنوان مدلی موفق که میتواند در جنگ علیه داعش نیز مدنظر قرار گیرد، معرفی نمود.
با ابن وجود، در حدود یک هفته پیش، حوثیهای تحت حمایت ایران، پایتخت یمن را اشغال و آن را تحت کنترل خود درآوردند. بااین‌حال، حتی با آنکه از زمان فرار رئیس جمهور هادی از هیچ گونه شریک و دوست مؤثری در خاک این کشور برخوردار نیستیم، اما دولت همچنان به تحسین از عملیات ضد ترور در یمن به عنوان یک مدل موفق ادامه داد.
اما شاید بتوان عدم حساسیت و نگاه کوته نظرانهی نگران کننده به این موضوع را به گونهای حیرت انگیز زمانی دریافت که جاش ارنست، وزیر مطبوعات در یک مصاحبه مطبوعاتی، علیرغم تمامی نشانههای دال بر این تناقض، در پاسخ به این پرسش که آیا این مدل علیرغم سقوط دولت مرکزی در یمن و عقب نشینی تمامی پرسنل ما، شامل نیروهای ویژه، همچنان موفقیت آمیز است، پاسخ مثبت داد، به خوبی آشکار گردد.
سؤال مهم این است: ما اکنون کجا ایستادهایم؟
رئیس جمهور هادی مجبور به فرار شده است، عربستان سعودی رهبری ائتلافی متشکل از 10 کشور عربی را در عملیاتی با نام طوفان قاطع بر عهده گرفته است که تاکنون تنها شامل حملات هوایی بوده است، ولیکن به‌زودی میتواند حملات زمینی را نیز در برگیرد.
مذاکرات هستهای اهرمی برای فشار از جانب ایران، حمایت از متجاوز، اقرار به برتری انصار الله
لیتنن ادامه میدهد: ایران با اهرمی که از طریق مذاکرات هستهای به دست آورده است، در عملکرد خود در یمن احساس جسارت بیشتری میکند. با این وجود، من از موضع مستحکم کشورهای حوزه خلیج فارس علیه ایران و پیشروی آن ها در یمن تقدیر می‌کنم. علیرغم عملیات این کشورها، حوثیها به طور واقعی کنترل قسمتهای بیشتری از خاک یمن را پس از این عملیات به دست گرفتهاند. سفارت ما در یمن بسته شده است و پرسنل ما از خاک این کشور خارج شدهاند و دیگر دولتی با نام هادی که بتوان از آن سخن گفت وجود ندارد.
نگرانی از قدرت گیری بیشتر القاعده
القاعده در شبه جزیره عربستان، از وخامت اوضاع در یمن و جنگ بهره برداری میکند و ما دید اندکی نسبت به عملکرد این گروه داریم. من نگران فعالیت القاعده شبه جزیره عربی (AQAP) هستم. این گروه کنترل شرق یمن را در دست گرفته و تقریباً آزادانه در حال سربازگیری و آموزش است. فراموش نکنید که القاعده شبه جزیره عربی مسئول حملات پاریس در اوایل سال جاری و همچنین حمله به یک زندان و آزادسازی صدها زندانی از جمله یکی از مقامات ارشد القاعده بوده است. رهبر القاعده در شبه جزیرهی عربستان، از پیروان بن‌لادن بوده و به دنبال انجام حملات به اهداف غربی از جمله به خاک ما، ایالات‌متحده است.
اشاره به حضور ناوشکن ایرانی در خلیج عدن
بنابر گزارشات رسیده، ایران نیز در راستای انجام بازی قدرت، یک ناوشکن به نزدیکی یمن که یکی از مهم ترین خطوط کشتیرانی در خلیج عدن به شمار میآید، گسیل داشته است. این منطقه دروازهی میان اروپا و خاورمیانه بشمار میآید و به ایران نمیبایست اجازه داده شود تا به تنشها دامن زده و یا موجب اخلال در خطوط کشتیرانی شود.
از اشتباهاتمان در سوریه عبرت بگیریم
بااین‌حال، ما شاهد هستیم که دولت به ارتکاب اشتباهاتی مشابه آنچه در سوریه انجام داده است، ادامه میدهد؛ و درست همانند سوریه، امروز یمن به واسطه دشمنی و دخالتهای ایران، در یک ناآرامی و آشوب تمام عیار در مقیاسی گسترده به سر میبرد؛ اما ما میبایست پیش از آنکه این اوضاع آشفته بیشتر از کنترل خارج شود، با بهرهگیری از درسهایی که در سوریه گرفته‌ایم، از یک استراتژی جامع در برخورد با بحران یمن استفاده نماییم.
اشاره به عدم راه‌حل سیاسی در یمن از منظره نماینده امریکا
بر اساس طرح کشورهای حوزه خلیج فارس و با توجه به آنکه از سرگیری کنفرانس گفتگوی ملی در اوایل سال 2014 بدون توجه و پرداختن به موضوعات اساسی با شکست مواجه گشت، هیچ گونه راه‌حل سیاسی برای این بحران وجود نخواهد داشت. حوثیها به دلیل عدم وجود منافع از انتقال قدرت در یک دولت متمرکز، تمایلی به مشارکت در گفتگوی ملی نداشتند.
نتیجتاً، حوثیها از گفتگوی ملی عقب نشینی کردند و اکنون آنها صنعا و دیگرمناطق یمن را تحت کنترل خود درآوردهاند؛ بنابراین، چرا دولت چنین میاندیشد که شرایط در یمن به نحوی تغییر کرده است که اجازهی انجام آشتی را مهیا میسازد؟
بنابراین، امروز امیدواریم تا از دولت بشنویم که ما اکنون از طرحی جامع در جهت چگونگی دستیابی به راه‌حل سیاسی برخورداریم تا اینکه با وجود شکافهای اخیر در تواناییهای خود در بخش اطلاعاتی و ضد ترور در یمن و همچنین وضعیت انسانی رو به وخامت، تنها به حمایت از فرآیند آشتی بسنده کنیم؛ زیرا که اگر ما در یمن همانند آنچه در سوریه انجام دادیم، عمل نماییم، بنابراین ما شاهد بحرانی مشابه آنچه در سوریه رخ داده است - جنگ بی پایان، شدت گیری بحران انسانی و افزایش قدرت ایران در منطقه- خواهیم بود.
جرالد ای کانلی[5] / دموکرات:
دفاع از اوباما
بی ثباتی در منطقه تقصیر هیچ دولتی نیست. سؤال ما باید این باشد که درحالی‌که هیچ راه‌حل مناسبی وجود ندارد، چگونه و چه واکنشی از خود نشان دهیم؟ چگونه عمل نماییم تا کمترین آسیب را ببینیم؟ چطور حضور خود را محدود نماییم؟ چگونه به طور غیر مستقیم و به گونه ای مثبت بر نتایج اثر گذاریم؟
من فکر نمیکنم که طرح انتقادهای بیمورد بر دولت در رابطه با سیاستهای اعمالی در عرصه جهانی و به طور ویژه در رابطه با این منطقه مفید واقع شود.
استیو شابوت[6]/ جمهوری‌خواه:
درست است که مشکلات یمن از سالها قبل وجود داشته است اما باید توجه داشت که این مشکلات در دوران مسئولیت دولت کنونی آمریکا بدتر شده است. دولت کنونی آمریکا مدعی است عملکردش در یمن موفقیت آمیز بوده اما می بینیم که وضع یمن به هرچیزی شبیه است به غیر از موفق بودن. مشکل نگران کننده نقش ایران در این زمینه است. ایران در حال حاضر حدود چهار تا پنج پایتخت کشورهای منطقه را در کنترل خودش دارد. این وضع بسیار خطرناک است.
جُو ویلسون[7]/ جمهوری‌خواه:
من با توجه به اهمیت امنیت ایالات‌متحده و متحدانش، مشخصاً در رابطه با خروج آمریکا از یمن نگران هستم. من همچنین دربارهی لیبی، فروپاشی آن، قتلهای به وقوع پیوسته در بن غازی همزمان با رشد و توسعهی داعش در این کشور، شکست توافقنامه وضعیت نیروها با عراق که به بیثباتی در عراق میانجامد، نگران هستم؛ و در پایان من بسیار نگران آشوب و جنگ داخلی در سوریه هستم. خطوط قرمز ادعایی رئیس جمهور، به وضوح از هیچ اعتباری برخوردار نیست.
دیوید سیسیلینی[8]/ دموکرات:
ایالات‌متحده از زمان انتقال دولت در سال 2011 در یمن، تقریباً 900 میلیون دلار را جهت حمایت از عملیات های ضد ترور، آشتی سیاسی، کمک های انسان دوستانه و اقتصادی به این دولت کمک نموده است.
لوئیس فرانکل[9]/ دموکرات:
خوب، ما شنیدهایم که تعدادی از همکاران ما در اینجا، حمایت ایران را از نیروهای حوثی را به مثابه تلاش دیگر ایران برای افزایش قدرت، توصیف میکنند - من نیز به این ارزیابی علاقه مندم.
گفته شده است که حوثیها نزدیک به هزار سال بر شمال یمن حکومت کردهاند و اکنون نیز برای دهه هاست که با روابط مستحکمی که با رژیم پیشین دارند، در جستجوی راه‌حلی برای بازپس‌گیری حاکمیت آن هستند- بنابراین من امیدوارم در صورت تمایل شما، مداخلات ایران در یمن را در سطحی گسترده تر مورد بحث قرار دهید.
و فقط می خواهم این سؤال را به بحث حاضر اضافه کنم که تا چه میزان ایران کنترل حوادث یمن را در دست دارد؟ آیا این کمک بیش از کمکهای مالی، تسلیحاتی است و یا نیروهای ایرانی به طور واقعی مستقیماً همچون آنچه ما در سوریه و عراق شاهد آن بودهایم، وارد عمل شدهاند؟
تئودور دو اچ[10] / دموکرات:
تأکید بر آزمودگی حوثی ها
حوثیها به خوبی آموزش دیدهاند، به خوبی تأمین مالی میشوند و جنگجویان با تجربه آن در سال 2009 با دولت یمن و عربستان سعودی در جنگ بودهاند.
اکنون، کارشناسان و تحلیلگران بسیاری در رابطه با میزان عمق روابط ایران با حوثیها نوشتهاند. برخی بر این ادعا هستند که در رابطه با این روابط اغراق شده است زیرا در حالی که حوثیها از حمایت ایران استقبال میکنند، ولیکن آنها همچون حزب الله، نماینده و بازیگر تام ایران در یمن به شمار نمیآیند.
برخی دیگر نیز میگویند که ایالات‌متحده در گذشته به میزان عمق سطح حمایت ایران از حوثیها و یا آنچه انگیزههای واقعی ایران در حمایت این گروه به شمار میآید، پی نبرده است.
تأکید بر نفوذ و نقش ایران
شاید تمام عیارترین گستره دخالت ایران در یمن همچنان ناشناخته باشد، اما همانگونه که هفته گذشته جان کری وزیر امور خارجه گفت، به طور مشخص از ایران کمک هایی به یمن فرستاده میشود. تعدادی جنگنده هر هفته در حال پرواز در خاک یمن هستند، ما این جنگندهها را ردیابی کردهایم. ما به خوبی به حمایت ایران از حوثیها آگاه هستیم. ایران باید بداند که ایالات‌متحده در مقابل بی ثبات شدن منطقه و درگیر شدن مردم در جنگی آشکار در سراسر خطوط و مرزهای بین المللی سایر کشورها، لحظهای ساکت نخواهد ماند.
حمایت امریکا از حملات سعودی‌ها
سؤال نگرانکنندهای که فکر می‌کنم امروز به بررسی آن میپردازیم این است که آیا منازعه در یمن نشانهای از یک رقابت قدرت بزرگ‌تر در منطقه خلیج (فارس) است. اکنون مداخله نظامی به رهبری عربستان سعودی در هفته سوم به سر میبرد. ایالات‌متحده منابع و امکاناتی فراهم ساخته است تا از شرکای منطقهای که در این عملیات مشارکت دارند، حمایت نماید.
خانم رئیس، من خاطر نشان می‌کنم که این کمک، نمونهای از آن چیزی است که ما میبایست در نزدیک‌ترین همکاری امنیتی با دوستان خلیج (فارس) در رویارویی با فعالیتهای بیثبات کننده ایران در منطقه انجام دهیم.
اشاره به فرمایشات رهبر انقلاب درباره یمن و سعودی‌ها
ایران در واکنش به این اقدام، در حال فرستادن یک ناوگان کوچک به خلیج عدن است و هفته گذشته، در رسانه های جمعی، رهبر ایران شخصاً به عربستان سعودی و وزیر دفاع آن حمله نمود و اظهار داشت که جوانانی بی تجربه زمام امور را در این کشور گرفته اند که در حال جایگزین کردن بربریت به جای کرامت هستند.
تأکید بر اهمیت یمن در منافع ملی امریکا
به عنوان اعضای کنگره، اغلب از سوی موکلین ما این سؤال از ما پرسیده میشود که چرا ایالات‌متحده میبایست در آنچه در منطقه خاورمیانه رخ میدهد، دخالت نماید. آنها به ما میگویند سالها منازعه با مداخله ایالات‌متحده حل نخواهد شد؛ اما یمن یک نمونه آشکار از منافع ملی ایالات‌متحده به شمار میآید.
جرالد ام فیریستین[11]معاون دستیار وزیر امورخارجه آمریکا در امور خاورنزدیک و سفیر پیشین آمریکا در یمن:
در طی هفته گذشته 4-11 آوریل، من به همراه معاون وزیر خارجه، آنتونی بلینکن به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عمان سفر نمودیم. به عنوان بخشی از رایزنیهای خود با رئیس جمهور هادی و اعضای تیم وی، وزرای کشور، دفاع و خارجه عربستان سعودی، وزیر امورخارجه امارات و سایر مقامات عالیرتبه وزارت خارجه و دفاع امارات و همچنین وزیر امور خارجه عمان و معاون وی دیدار نمودیم.
اقرار به عزم متجاوزان در دستیابی سریع به پیروزی
در تمام این ملاقاتها ما به درجه گستردهای از ثبات در اراده آنها برای انجام عملیات طوفان قاطع جهت دستیابی به یک نتیجه سریع و موفقیت آمیز پی بردیم تا از این طریق از دستیابی احزاب دخیل در منازعه به اهداف خود از طریق خشونت و زور جلوگیری شود. در این راستا، چارچوبی برای بازگشت تمامی طرفهای درگیر به میز مذاکرات که به تعهد آشکار و قابل اثبات آنها برای اجرای موافقتنامه و اتمام انتقال سیاسی بر اساس طرح ابتکاری شورای همکاری خلیج فارس، نتایج کنفرانس گفتگوی ملی و قطعنامههای قابل اجرای سازمان ملل میانجامد، تدوین می‌گردد.
ایران حمایت مالی، تسلیحاتی، آموزشی و اطلاعاتی به حوثیها را گسترش داده است. در هفتهها و ماههای اخیر که حوثیها وارد صنعا شده و دولت قانونی را ابتدا مجبور به استعفا و نهایتاً به فرار از پایتخت نموده‌اند، به وضوح گسترش قابل توجه دخالتهای ایران در امور داخلی یمن را، مشاهده نمودهایم.
ایلیانا راس لیتنن/ امریکا اطلاعات مکانی حملات هوایی را در اختیار سعودی‌ها قرار میدهد:
دولت تاکنون کمکهای لجستیکی محدودی را به ائتلاف به رهبری عربستان سعودی نموده است. ما منتظر هستیم تا اطلاعات مورد نیاز آنها همچون مکانی را که آنها باید مورد اصابت قرار دهند، در اختیارشان قرار دهیم. همچنین دولت امیدوار است تا به یک راه‌حل سیاسی بدون بهرهگیری از استراتژی جامع خود در منطقه دست یابد؛ بنابراین ضرورتاً ما منابع سیاست خارجی خود در قبال یمن را از طریق عملکرد شورای همکاری خلیج فارس، ایران و کشورهای حوزهی خلیج (فارس) تأمین مینماییم.
فیریستین/ تلاش امریکا برای ارتباط با حوثی ها:
حوثیها تاکنون از فرصت تعامل با ما خودداری کردهاند. با این وجود، ما قادر بودهایم تا از طریق واسطههای گوناگون با آنها ارتباط برقرار کرده و پیام خود را به آنها برسانیم. علاوه بر این، من باور دارم که حوثیها از دیدگاهها و مواضعی که ما در رابطه با موضوعاتی که همه چیز را به سالهای اوایل قرن بیست و یکم برمیگرداند، اتخاذ کردهایم آگاهی کامل دارند.
ما شنیدهایم که برخی از مردم یمن و دیگران چنین میاندیشند که آنچه ما در جستجوی آن هستیم، بازگرداندن جنگجویان یمنی عضو داعش به یمن است که پیش‌تر در سوریه و عراق در حال فعالیت بودهاند، اما من فکر می‌کنم که این موضوعی است که من نمیتوانم در این لحظه مورد تائید قرار دهم.
ما هیچ‌گونه شاهد مستقیمی دال بر اینکه تجهیزاتی که پیش‌تر فراهم کردهایم در اختیار حوثیها و یا دیگر عناصر قرار گرفته است، نداریم. تعدادی گمانه زنی در این رابطه در مطبوعات مطرح شده است که به دلیل نداشتن اطلاعات مستقل، نمی‌توانیم آن را مورد تائید قرار دهیم.
ایلیانا راس لیتنن:
ما شاهد گزارشهایی هستیم در رابطه با اینکه نیروهای ائتلاف در امتداد مرز عربستان – یمن گرد آمده اند و اینکه تعدادی از نیروهای سعودی وارد خاک یمن شدهاند. آیا شما انتظار دارید تا نیروهای زمینی ائتلاف شورای همکاری خلیج (فارس) را در یمن ببینید؟ نقش مصر در این عملیات چیست؟ و نقش ایالات‌متحده در چنین سناریویی چیست؟
پاسخ فیریستین:
تا این لحظه طرحی برای حمله زمینی وجود ندارد
طبق مذاکرات ما با همتایان خود در ریاض و ابوظبی در هفته گذشته، من فکر می‌کنم آنچه ما فهمیدیم این است که آنها در این لحظه به طور واقعی هیچ‌گونه طرحی برای حضور نیروهای زمینی خود در خاک یمن ندارند. همان طور که شما گفتید، آنها در حال حرکت دادن نیروهای خود به سمت مرزهای یمن هستند. ما بر این باور هستیم که این اقدام عمدتاً در جهت مقاصد دفاعی صورت گرفته است و مسلم است این چیزی است که آنها در صورت لزوم مورد توجه قرار میدهند؛ اما در حال حاضر ما هیچ شاهدی دال بر حمله زمینی به یمن ندیدهایم.
پرهیز مصر از در مشارکت در حمله زمینی
در رابطه با نقش مصر، در مذاکراتی که در جریان است، هیچ‌گونه تعهدی از سوی طرف مصری برای مشارکت در هر گونه فعالیت زمینی که ما از آن آگاه باشیم وجود نداشته است.
سؤال دو اچ:
آقای سفیر، شما اظهار نمودید که از منطقه بازگشتید و شما فکر نمیکنید که عربستان سعودی این ائتلاف را یک کمپین با فعالیتهای نامحدود بداند. آیا شما فکر میکنید که راه‌حل نظامی وجود دارد؟ شما گفتید که آنها طرحی برای شروع جنگ زمینی ندارند. آیا میتوانید پیش بینی کنید که نیروهای زمینی عربستان و ائتلاف قصد ورود به کجا را دارند؟
پاسخ فیریستین:
تحت شرایط حاضر، نه. آنها سناریوهای متفاوتی را مدنظر دارند. ولی با ما بسیار صادق بودهاند و در حال حاضر قصد حمله زمینی به یمن را ندارند. تاریخ یمن نشان میدهد که این کشور جای مناسبی برای نیروهای زمینی خارجی نیست. من فکر می‌کنم که سعودی‌ها به خوبی به این حقیقت واقف هستند.
من باور دارم که طبق مذاکرات صورت گرفته، سعودی‌ها اعتقادی به راه‌حل نظامی برای این منازعه ندارند. آنها همچون ما میدانند که در نهایت تنها راه‌حل، کشاندن طرفهای درگیر به پای میز مذاکره است. قصد آنها این است تا نشان دهند که فعالیتهای نظامی اخیر آنها که یک راه‌حل نظامی برای طرف حوثیها یا علی عبدالله صالح به شمار میآید، مثمر ثمر نبوده و بنابراین آنها نیاز دارند تا به مذاکرات بازگردند.
سؤال دواچ: گفته میشود که امروز ایران بخشی از پیشنویس طرح صلح را منتشر نموده است. آیا میتوانید نظر خود را در این رابطه بیان دارید؟
پاسخ فیریستین: خوب، دیدگاه من در این رابطه این است که این اقدام ایران جالب است که طرح صلحی را در پیش رو قرار داده که مشتمل بر چهار هدفی است که ما حقیقتاً در تلاش برای اجرای آن بودیم، درست زمانیکه حوٍثیها با تحریک ایران مذاکرات را ترک کرده و بحرانی انسانی که امروز ما با آن مواجهیم را خلق کردند؛ بنابراین، از نظر من اگر ایرانیها در رابطه با طرح صلح جدی هستند می بایست در گام نخست، ارسال تسلیحات را به حوثیها متوقف و به آنها توصیه کنند که به پای میز مذاکرات صلح بازگردند.
سؤال دواچ: آیا این منازعه در حال تبدیل شدن به یک جنگ نیابتی میان سعودی‌ها و ایران برای افزایش نفوذ منطقهای است؟
پاسخ فیریستین: از نظر ما، یمن در نزد سعودی‌ها از جایگاه منحصر به فردی برخوردار است و این امر به تهدید مرزهای کشور عربستان مرتبط است که میتواند به طور غیر قبال مقایسهای با سایر موقعیتهای تهدید زا برای این کشور تهدید کننده باشد. البته در منطقه خلیج (فارس) نیز این نگرانی وجود دارد و ما از سوی شرکای خود در این منطقه در رابطه با وضعیت سوریه و عراق و همچنین نگرانی درباره تحولات در لبنان و سایر نقاط منطقه شنیدهایم. من فکر می‌کنم که ادراک ما در رابطه با وضعیت یمن، یک موقعیت متفاوت و بسیار تهدید کننده تر از سایر نقاط منطقه است.
سؤال ویلسون: من حقیقتاً رابطه مستقیمی را میان مذاکرات و آنچه در حال حاضر در یمن میگذرد میبینم و آن عدم وجود اطمینان است. رژیم ایران اظهار میدارد که هیچ گونه حضور، حمایت و منافعی در این رابطه ندارد، سپس همان گونه که اشاره شد، یک ناوگان از کشتیهای این کشور در سواحل یمن حضور مییابند. با این عدم اطمینان اثبات شده و با توجه به انکار ایرانیها دربارهی توسعه توانایی هستهای در حالی که آنها در حال احداث سامانه موشکی هستند، من نمیتوانم تصور کنم که ما اطمینان را جایگزین بیاعتمادی کنیم. آیا شما ارتباط این عدم اطمینان را متوجه میشوید؟
پاسخ فیریستین: خوب من فکر می‌کنم که به طور جدی، رفتار ایران از نزدیک تحت نظارت است و فکر نمیکنم که دولت قصد داشته باشد تا با هرآنچه ایران میگوید به این کشور اطمینان نماید. موضوع مهم ایجاد یک سیستم بسیار مستحکم از تحقیقات است تا ما را قادر سازد در صورت تقلب و یا نقض شرایط توافقات صورت گرفته، آن را دریابیم؛ بنابراین من فکر می‌کنم هیچ اطمینانی در این رابطه وجود ندارد.
سؤال تد یوهو[12] نماینده جمهوری‌خواه:
چه نشانههای هشدار دهندهای پیش از سقوط دولت هادی وجود داشت؟ اکنون ما اوضاع را چگونه میبینیم؟ آیا شما میدانستید که چنین اتفاقی در شرف وقوع است و یا اینکه این رخداد به نوعی غیر منتظره بود؟
پاسخ فیریستین:
من فکر می‌کنم که نگرانیها و نارضایتیهای قانونی و به‌حق حوثیها به دلیل نوع و شیوهی برخورد با آنها طی سالیان متمادی، به خوبی قابل درک بود و این امید وجود داشت که آنها از طریق مذاکرات و اجرای طرح پیشنهادی شورای همکاری خلیج (فارس) و سهم بیشتری از ساختار سیاسی بتوانند با شرایط این کشور انطباق و سازگاری یابند.
سؤال تد یوهو[13] نماینده جمهوری‌خواه:
آیا انتصاب خالد بحاح به عنوان معاون رئیس جمهور، میتواند حوثیها را که در جستجوی نمایندگی در دولت هستند را قانع نماید؟ بخش دیگر این سؤال این است که آیا انتصاب آقای بحاح، در صورت بازگشت رئیس جمهور هادی به قدرت میتواند، تأثیرگذاری وی را به عنوان رئیس جمهور تضعیف نماید؟
پاسخ فیریستین: انتصاب خالد بحاح به عنوان نخست وزیر، بخشی از اصول موافقت نامهای بود که برای حل اولین رویارویی با حوثیها در سپتامبر گذشته به امضاء رسید. آنها انتصاب وی را به عنوان نخست وزیر پذیرفتند اما یک یا دو روز پیش از آنکه وی به عنوان نخست وزیر معرفی گردد به مخالفت با وی برخاستند البته نه به دلیل اینکه درباره وی نگران هستند، من فکر می‌کنم بحاح کسی است که عموماً در داخل یمن مورد احترام است، علت این مخالفت فرایندی بود که به انتصاب وی منجر گردید.
ما فکر میکنیم که آقای بحاح فردی قابل قبول برای تمامی قشرهای جامعه یمن است و اینکه وی بتواند مشروعیت دولت هادی را تضعیف نماید، غیرمحتمل میدانیم. در حقیقت وی تکمیل کننده روندی است که رئیس جمهور هادی برای انجام آن در طولانی مدت مورد تشویق قرار گرفته بود.
سؤال یوهو: با توجه به شرایط این منازعه که شما به وضوح شاهد آن هستید، آیا فکر میکنید که رئیس جمهور هادی به کشور بازگردند و آن را مجدداً اداره نماید؟
پاسخ فیریستین: من فکر می‌کنم هم ایالات‌متحده و به طور گستردهتر، جامعه بینالمللی همچنان رئیس جمهور هادی را به عنوان رئیس جمهور مشروع این کشور به رسمیت میشناسند. اینکه دقیقاً چه چارچوبی میتواند وی را به صنعا بازگرداند، قابل مذاکره است و در صورتی که چارچوب دیگری که برای یمنیها مورد قبول واقع شود، وجود داشته باشد، برای ما نیز قابل قبول خواهد بود.
یوهو: ما میدانیم که ایران برای مدت زمان طولانی بر حوثیها تأثیرگذار بوده است. آیا شما فکر میکنید که دخالت ایران در این منازعه پررنگتر و گستردهتر از گذشته است؟
فیریستین: بله.
یوهو: شما شاهد این افزایش نفوذ بوده‌اید؟
فیریستین: بله.
یوهو: آیا شما احساس کردهاید که با توجه به مذاکرات هستهای در جریان با ایران، فعالیتهای این کشور در یمن نیز افزایش یافته است؟ آنها بیش از پیش جسور شدهاند؟
فیریستین: ما باور داریم که یک تعداد فاکتور از جمله تعاملات این کشور با بخش دیگری از منطقه و همچنین وجود ضعف و بی نظمی در جامعه سنی مذهب، موجب ایجاد احساس برتری در ایران گردیده و ایرانیان ممکن است جسورتر شده باشند؛ اما من فکر می‌کنم مذاکرات هستهای در این رابطه فاکتور تأثیرگذاری نیست.
اقرار به افزایش نفوذ ایران در منطقه و امریکای لاتین علی رغم تحریم ها
یوهو: برای من جالب است که ایرانیان نفوذ خود را توسعه داده و بر بیش از چهار پایتخت جهان تسلط یافتهاند و ما شاهد تأثیر بسیار گسترده آنها در ونزوئلا هستیم، این درحالیست که آنها در تمام این مدت تحت فشار تحریم ها بوده و از نظر داخلی نیز ظاهراً با چالشهایی مواجه بودهاند، بااین‌حال ما شاهد نفوذ بیشتر این کشور هستیم. ایران تنها 800 میلیون دلار را صرف هزینهی خرید سامانه دفاع موشکی از روسیه نموده است و این شرایط همانند شرایط کشوری نیست که با محدودیتهای مالی و یا مشکلاتی برای حضور در عرصه جهانی مواجه است. من فکر می‌کنم گام برداشتن به سوی جلو و نشان دادن این نوع از رهبری در منطقه از سوی ایران، به طور مسلم از آن نوع رهبری نیست که ما خواهان آن باشیم و تأثیری که ما به همراه عربستان سعودی داریم میتواند تأثیرگذارتر و قدرتمندتر باشد. نظر شما در این رابطه چیست؟
فیریستین: خوب، مسلماً، این چیزی است که ما خواهان آن هستیم. شما میدانید، اکنون ما به توافق هستهای دست یافتهایم که میتواند به طور بالقوه به امنیت و ثبات منطقه یاری رساند. مسلماً، حمایت ما از عربستان و ائتلاف تحت رهبری این کشور با نام عملیات طوفان قاطع، اصل و فرصتی مهم برای ما بشمار میآید تا از این طریق به دوستان خود در منطقه نشان دهیم که تعهد ما نسبت به امنیت و ثبات آنها علیرغم مذاکرات هستهای و چارچوب توافقات، متأثر نگردیده و ما به رویارویی و به چالش کشاندن فعالیتهای ایران در صورتی که بر منطقه تأثیر منفی بگذارد ادامه خواهیم داد.
گریس منگ[14] / دموکرات:
سؤال من این است که به نظر میرسد ترکیه و پاکستان حمایت اولیه خود را از این عملیات اعلام داشتهاند. آیا ممکن است در این رابطه صحبت کنید و آیا شما پیشبینی میکنید که این ائتلاف نوظهور اعراب در فراتر از یمن نیز به طور مؤثر عمل نماید؟
فیریستین: من فکر می‌کنم این موضوع برای ترکیه و پاکستان پیچیدهتر است. من با موقعیت پاکستان بیش از ترکیه آشنایی دارم. پاکستان مرزی طولانی با ایران دارد و روابطی مهم میان پاکستان و ایران حکم فرماست که درست به مانند اهمیت ارتباط پاکستان با عربستان است. وضعیت حاضر در یمن یک موقعیت و مسیر رو به جلو برای آنها در جهت مشارکت به حساب میآید. مقامات پاکستانی به طور علنی اعلام داشتهاند که در صورت بروز هرگونه تهدید علیه عربستان سعودی، پاکستان کاملاً به حمایت از این کشور متعهد خواهد بود؛ اما موضوع یمن برای مقامات پاکستانی کمی پیچیدهتر به نظر میرسد و احتملا موضوعی سیاسی در درون پاکستان تصمیم گیری در این رابطه را به شدت مشکل ساخته است. (وی در رابطه با احتمال گسترش حوزه عمل ائتلاف توضیحی نداد).
فیریستین ادامه داد متأسفانه اکنون به دلیل تغییر وضعیت درونی یمن، ما شاهد از دست دادن دستاوردهایی هستیم که در فاصله سالهای 2014-2012 قادر به حصول آنها بودیم. به همین دلیل است که شروع مجدد مذاکرات سیاسی که از طریق آن دولت قانونی مجدداً در صنعا ایجاد گردد برای ما از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا که این دولت بار دیگر با ما در جنگ علیه سازمانهای تندروی خشن همکاری خواهد نمود.
علی رغم هزینه 900 میلیون دلاری، امریکا به اهداف خود در یمن دست نیافته است
یوهو: ما از سال 2011 در حدود 900 میلیون دلار سرمایهگذاری کردهایم اما به نظر نمی‌رسد که به اهداف سیاست خارجی خود دست یافته باشیم. از نظر شما آیا سیاست خارجی ایالات‌متحده در کشوری چون یمن به گونهای هدایت شده است که به نتایج مورد نظر خود دست یابید؟
فیریستین: سؤال خوبی است؛ اما در جایی چون یمن ما میبایست محدودیتهای موجود در جوامع آن را شناخته و این حقیقت را بپذیریم که اگر درصدد ایجاد یک تمایز هستیم، این روند یک سرمایه گذاری بلند مدت از سوی ما خواهد بود. مایه تأسف است که یمن دچار چنین تغییر و دگرگونی شده است؛ اما من فکر می‌کنم وضعیت موجود در این کشور قابل جبران است. با برخی تلاشها از جانب ما و بقیه جامعه بینالمللی، میتوانیم یمن را به مسیر خود بازگردانیم و سپس با ماندن در کنار این کشور به مردم آن در راه دستیابی به نتیجهای مطلوب یاری رسانیم.