گروه بین الملل مشرق - برای مخاطبان گزارش‌های تحولات سوریه، از آخرین تحولات میدانی جبهه «دمشق و حاشیه دمشق» گزارش‌هایی رسیده است که مطالعه آن را به علاقه‌مندان "تحولات در صحنه" سوریه توصیه می‌کنیم؛ با ما همراه باشید.

دمشق آبستن تحولات ناگوار

شهردمشق طی هفته های گذشته صحنه تحولات نظامی – امنیتی ویژه ای بوده است. گذشته از افول تقریبی نبردها در جبهات مختلف منطقه جوبر و غوطه شرقیه که تا حدودی ناشی از تشدید نبردها در محور عملیاتی استانهای جنوب سوریه (درعا و قنیطره میان تروریستها با یکدیگر از سویی و تروریستها با ارتش سوریه از سوی دیگر و همچنین آغاز عملیات نظامی بزرگ القاعده و گروههای همپیمان آن در جبهه ادلب بوده، دو تحول مهم در عرصه میدانی و نظامی استان دمشق رخ داد که مستلزم اشاره و تحلیل می باشد.

چگونگی و پیامدهای حمله داعش به اردوگاه آوارگان فلسطینی یرموک

مهمترین  تحول میدانی شهر دمشق طی هفته های گذشته ، حمله تروریستهای گروه "داعش" با همکاری گروه "القاعده در سوریه (جبهه النصره)" به اردوگاه آوارگان فلسطینی "یرموک" واقع در حاشیه جنوبی شهر دمشق بود که به تصرف بیش از 90 درصد از مساحت این اردوگاه از سوی مهاجمین طی کمتر از 48 ساعت منجر شد. 

هدف اصلی "داعش" و "النصره" از این حمله جلوگیری از اجرای توافقنامه موسوم به "المصالحه الوطنی (آشتی ملی)" مابین دو گروه "ارتش آزاد و اکناف بیت المقدس (بفرماندهی "ابواحمد المشیر) با دولت سوریه بود که از شروط اصلی آن تحویل تسلیحات سنگین و اخراج گروههای تروریستی تکفیری همچون "القاعده ، داعش و جبهه اسلامی" در مقابل بازگشایی راههای ارتباطی منطقه هدف اجرای مصالحه ملی و برقراری خدمات شهری به ساکنان آن است.

از ابتدای بحرانی شدن اوضاع در کشور سوریه ، اردوگاه آوارگان فلسطینی یرموک با خیانت یکی از گروههای فلسطینی مستقر در آن ، یکی از بزرگترین مراکز محل استقرار گروههای تکفیری همچون القاعده ، ارتش آزاد و ... بوده است. بدلیل جنایاتی (موشک باران، ترور، آدم ربایی، بمبگذاری در اماکن عمومی  حمله به مراکز دولتی و نظامی و امنیتی) که این گروهها در حق مردم سایر مناطق شهر دمشق مرتکب شدند، از دو سال پیش، ارتش سوریه و مدافعان حرم حضرت زینب(س) اقدام به محاصره کامل اردوگاه یرموک و "منع ورود و خروج" به آن کرده اند.

مبدأ حمله، از محور جنوبی اردوگاه و از محله "حجر الاسود" در حاشیه جنوبی شهر دمشق بود که در کنترل داعش قرار داشته و از سوی ارتش و دفاع وطنی سوریه و مجاهدین شیعه تحت "شبه محاصره" قرار دارد. استعداد نیروهای داعش و جبهه النصره (القاعده در سوریه) در این هجوم بین "5 تا 7 هزار تروریست" بوده و در نبردهای رخ داده میان آنها با تروریستهای گروه تکفیری - فلسطینی "اکناف بیت المقدس" صدها نفر از طرفین به هلاکت رسیده و صدها نفر دیگر نیز بشدت زخمی شدند.

شدت هجوم و سرعت عمل داعش و حجم بالای تلفات وارد آمده به اکناف بیت المقدس موجب غافلگیری این گروه فلسطینی شده و موجب شد که عناصر و فرماندهان این گروه پس از چند روز مقاومت پراکنده ، با فرار از مناطق تحت سیطره خود در جنوب ، شرق ، غرب و مرکز اردوگاه ، به بخش شمالی آن که در کنترل تشکیلات دفاع وطنی سوریه و کمیته اداره اردوگاه (متشکل از جنبش فتح به رهبری محمود عباس و جبهه خلق برای آزادی فلسطین به رهبری استاد احمل جبرییل) قرار دارد متواری شده و با تحویل برخی از تسلیحات خود به این مراجع ذیصلاح ، تسلیم شوند. 

پس از استقرار داعش در اردوگاه ، موجی از دستگیری فرماندهان گروه اکناف بیت المقدس و اعدام های میدانی آنها به راه افتاد. رسانه های داعش با انتشار تصاویر و ویدیوهایی از سرهای بریده شده برخی از فرماندهان حماس و امامان مساجد در اردوگاه یرموک که بعضا از نزدیکان "خالد مشعل" رهبر شاخه سیاسی جنبش حماس بودند از عزم خود برای ادامه کنترل اردوگاه سخن گفته و وعده نابودی مخالفان خود را دادند.

بنابر اسناد متقن موجود، از لحظه شروع حمله داعش به اردوگاه یرموک ، خالد مشعل رهبر شاخه سیاسی حماس تلاشهای فراوانی را برای برقراری تماس با مسئولان دولت سوریه جهت جلب نظر آنها برای مقابله به حمله داعش به اردوگاه یرموک به عمل آورد. لکن به دلیل استنکاف مسئولان سوری ، وی ضمن برقراری تماس با گروههای "فتح" و "جبهه خلق برای آزادی فلسطین"، تلاش کرد تا آنها نزد مسؤولان دولت سوریه برای دخالت نظامی "ارتش و دفاع وطنی سوریه" وساطت کرده و عناصر گروه تروریستی "اکناف بیت المقدس" را در پناه خود گیرند و از سیطره داعش بر یرموک جلوگیری کنند!

حسب اطلاعات منتشره از سوی نشریه "الاخبار چاپ لبنان" (نزدیک به حزب الله) ، نخستین تماس خالد مشعل با استاد احمد جبرییل رهبر جبهه خلق برای آزادی فلسطین صورت گرفت که طی آن از ایشان درخواست کرد تا واسطه ارتباط میان وی با دولت سوریه باشد اما وی با برشمردن خیانتهای برخی طرفهای فلسطینی در بسترسازی ورود و همکاری با تروریستهای تکفیری القاعده و ...، از ورود به مساله خودداری کرد.

در طول دوره حملات داعش و درگییری آن با سایر گروههای تروریستی رقیب، ارتش و دفاع وطنی سوریه با هماهنگی کمیته برقراری نظم و اداره اردوگاه یرموک، اقدام به امداد رسانی و توزیع گسترده آب و مواد غذایی و همچنین ارائه خدمات درمانی و بهداشتی به آوارگان فلسطینی کرد.

در این میان و بطور همزمان ، گروههای تروریستی تکفیری رقیب داعش مانند "ارتش آزاد ، جبهه اسلامی و اکناف بیت المقدس" با تشکیل ائتلافی اقدام به اعزام هزاران نفر از نیروهای خود به اردوگاه آوارگان فلسطینی یرموک جهت جنگ با داعش کردند. این نیروها از مناطق همجوار با اردوگاه یرموک یعنی "بیت سحم ، یلدا ، ببیلا ، التضامن و التقدم" واقع در شمال شرق و شرق اردوگاه یرموک (و شمال منطقه سیده زینب سلام‌الله علیها) حملات خود را به مواضع داعش و النصره در بخشهای شرقی، جنوب شرقی و مرکز آن آغاز کردند.

با گذشت حدود ده روز از حضور داعش در "اردوگاه آوارگان فلسطینی یرموک" و تلاش آنها برای سیطره کامل بر آن ، بطور ناگهانی داعش شروع به تخلیه نیروهایش از بخشهای وسیعی از اردوگاه و انتقال آنها به مقر اصلی این گروه در جنوب دمشق یعنی محله حجر الاسود کرد! عقب نشینی ناگهانی داعش در ابتدا موجب حیرت ناظران عرصه بحران در سوریه شد لکن طی بررسی های بعمل آمده مشخص شد که این عقب نشینی بنابر دستور "رجب طیب اردوغان" رییس جمهور ترکیه و بر اساس خواهشهای مکرر "خالد مشعل" رییس دفتر سیاسی حماس صورت گرفته است.

گذشته از اینکه داعش در اردوگاه یرموک باقی بماند یا نماند و اینکه نبردها میان طرفین این ماجرا که جملگی از خائنین به آرمان اسلام و فلسطین و از وحشی ترین گروههای تکفیری تروریستی فعال در سوریه می باشند، یک مساله قابل توجه می باشد و آن تشکیل "ائتلاف گروههای تروریستی تکفیری فعال در منطقه "ریف دمشق" است. این موضوع آنجایی اهمیت صد چندان یافته که به موازات خروج داعش از یرموک و کاهش نبردها و ناآرامیها در آن ، تلاشهای دیگری نیز برای یکپارچه سازی گروههای تکفیری مستقر در حاشیه دمشق و برقراری ارتباط میان مناطق محل استقرار این گروهها (عموما تحت محاصره یا مصالحه وطنی ارتش و دفاع وطنی سوریه) در حال وقوع است.

تحلیل سفر اخیر زهران علوش فرمانده جیش الاسلام به ترکیه

در همین راستا در هفته گذشته "زهران علوش" فرمانده گروه تروریستی "جیش الاسلام"(بزرگترین و مجهزترین تشکیلات تروریستی مستقر در استان دمشق با بیش از 15 تا 20 هزار تروریست) وابسته به جبهه اسلامی سوریه(اخوان المسلمین) که مقر اصلی آن در شهر "دوما" در غوطه شرقیه دمشق (تحت محاصره مشترک مدافعان حرم و ارتش و دفاع وطنی سوریه) قرار داشته و بصورت رسمی از مزدوران شناسنامه دار و مورد حمایت "سیاسی ، تسلیحاتی و مالی" کامل دربار و سازمان جاسوسی کشور عربستان سعودی (بزرگترین صادر کننده تروریسم تکفیری در جهان) قراردارد ، به ترکیه سفر کرده و طی این سفر با "رجب طیب اردوغان و حقان فیدان" (رییس جمهور و رییس سرویس اطلاعاتی ترکیه) و فرماندهان گروههای تروریستی تکفیری زیر مجموعه جبهه اسلامی سوریه (وابسته به اخوان المسلمین) مانند "ابوعیسی الشیخ فرمانده گروه تروریستی تکفیری صقورالشام" ، "ابوجابر الشیخ فرمانده گروه تروریستی احرارالشام" و ...  دیدار و گفتگوهای مفصلی انجام داده است.  

بنا بر اخبار غیر رسمی موضوع این جلسات پیرامون افزایش هماهنگی های اجرایی و تشکیل اتاق مشترک عملیات نظامی برای فعالیت در بخشهای مختلف سوریه از جمله اجرای عملیات بزرگ اشغال شهر دمشق و ساقط کردن دولت سوریه از طریق تهاجم همه جانبه تروریستهای پراکنده در بخشهای مختلف استان دمشق شامل "غوطه شرقیه و غوطه غربیه ، جوبر (دروازه شرقیه دمشق که غوطه شرقیه را به شرق دمشق متصل میکند) و چند محله حاشیه شمالی و جنوبی شهر دمشق که از دو سال پیش به این سو یا در محاصره کامل ارتش و مدافعان حرم بوده اند و یا تحت برنامه آشتی ملی قرار داشته اند.

بلافاصله پس از بازگشت زهران علوش به دمشق ، تحرکات وی و گروهش در دو شاخه تشدید شده است:

1 – آموزش ، تجهیز و تسلیح هر چه بیشتر گروه جیش الاسلام

نمود عینی تلاش گروه جیش الاسلام توسعه کمی و کیفی سازمان رزم تشکیلات نظامی خود از طریق افزایش جذب ، آموزش و سازماندهی تروریستهای جدید و اضافه کردن گردانها و تیپهای جدید از تروریستهای تکفیری ساکن در غوطه شرقیه بوده است. تا جایی که چند روز پیش واحد رسانه ای این گروه با انتشار تصاویر و یک قطعه ویدیو به مدت دوساعت ، مراسم فارغ التحصیلی 1700 تروریست تکفیری عضو جیش الاسلام را با حضور فرمانده این گروه تکفیری و سخنرانی مبسوط وی در حاشیه شهر دوما به نمایش در آورده اند! 

(حال اینکه چگونه و با چه احساس امنیتی این حجم نیرو و تسلیحات با حضور فرماندهان درجه اول این گروه بصورت علنی و رسمی ، زیر آسمان مفتوح منطقه محاصره شده و عملیاتی "دوما" جرات عرض اندام ، آنهم به مدت چند ساعت را یافته اند و اینکه هواپیماها و پهبادهای شناسایی و بمب افکن ارتش سوریه و مجاهدین شیعه به چه علت از انهدام این مراسم غافل شده اند جزو سوالات بی پاسخ این مقال می باشد!!)

2 – اتحاد و یکپارچه سازی گروهکهای تروریستی پراکنده فعال در غوطه شرقی و محلات خارج از کنترل دولت سوریه 

تجربه حوادث سوریه و بررسی سیر عملیاتهای گروههای مختلف تروریستی تکفیری فعال در آن نشان داده است که هر گاه آنها تحت پرچم واحدی گرد آمدند سخت ترین و شدیدترین ضربات جبران ناپذیر را بر پیکره ارتش ، دولت و مردم سوریه وارد آورده اند. 

تنها به طور مثال میتوان به عملیات اخیر تروریستها تحت فرماندهی و پرچم "القاعده" و صد البته رابری و هدایت کامل و مستقیم سرویس اطلاعاتی ترکیه در استان ادلب اشاره کرد که تا کنون نتایج فاجعه باری برای حکومت سوریه ببار آورده است و می رود که آخرین مراکز تحت استقرار و سیطره قوای دولتی سوریه در این استان شمالی نیز بطور کامل به اشغال تکفیریهای بین المللی  درآید! 

طی یک هفته اخیر چند گروه نظامی فعال در غوطه شرقیه از جمله "فیلق (سپاه) عمر" با اعلان "بیعت" خود با جیش الاسلام و شخص زهران علوش ، انضمام خود را به تشکیلات نظامی سعودیها در غوطه شرقیه دمشق اعلام کرده اند. به موازات آن و در پی حوادث ناشی از حمله ناگهانی داعش به اردوگاه یرموک نیز شاهد تشکیل اتاق عملیات مشترک ائتلاف ارتش آزاد ، جبهه اسلامی و ... در محلات جنوبی شهر دمشق بوده ایم. 

بطور همزمان ، وقوع برخی تحولات ویژه امنیتی در محلات امن شهر دمشق اعم از ترور برخی افسران ارشد نظامی و اطلاعاتی ، بمبگذاری و تلاش برای ایجاد پلهای ارتباطی میان محلات محصور تحت سیطره تروریستها با یکدیگر (دستگیری 4 فلسطینی ساکن در محله سیده زینب س حین حفر تونل ارتباطی میان سیده زینب و منطقه یلدا ، دو بارتلاش تروریستهای تکفیری النصره برای اجرای عملیات انتحاری در داخل منطقه سیده زینب س) نشان دهنده وجود طرحی مدون برای انتقال بحران به پایتخت سوریه می باشد. 

پیش بینی می شود در صورت اقدام نظامی تروریستها برای اشغال پایتخت ، "فرودگاه بین المللی دمشق"(به دلیل اهمیت راهبردی و نظامی آن در انتقال نیرو و تسلیحات به واحدهای نظامی مستقر در استان دمشق) و منطقه سیده زینب (س) (به دلیل حضور هزاران نیروی نظامی اعم از مدافعان حرم و دفاع وطنی) جزو نخستین اهداف تهاجم سنگین آنها باشند. به همین دلیل لازم است سطح تدابیر امنیتی و نظامی جاری در این دو منطقه و طول مسیر جاده فرودگاه به شهر دمشق ارتقاء یافته و هوشیاری مدافعان حرم و مجاهدین شیعه نسبت به هرگونه تحرکات نظامی ، اطلاعاتی و امنیتی صد چندان گردد.

تصرف شهر میدعا در غوطه شرقیه دمشق

در ادامه عملیات نظامی رزمندگان ارتش سوریه و گروههای هم پیمان آن (دفاع وطنی ، حزب الله ، فاطمیون) در محور عملیاتی حاشیه شهر دوما ، ساعاتی پیش شهر "میدعا" واقع در بخش شرقی غوطه شرقیه (حاشیه شهر دمشق) را به کنترل کامل خود در آورده اند. این شهر به چند دلیل دارای اهمیت راهبردی می باشد که از مهمترین آن باید به اتصال بخش شرقی غوطه به غرب آن و خصوصا شهر دوما مرکز اصلی فعالیتهای گروهای مختلف تروریستی اشاره کرد.

 همچنین شهر میدعا با توجه به نزدیک آن به شهرک الضمیر در منطقه القلمون مسیر الی انتقال محدود صلاح و مهمات و نیروی نظامی به داخل غوطه شرقیه و شهر دوما می باشد. رسانه های کشور سوریه با انتشار خبر آزاد سازی "میدعا" از ادامه نبردهای شدید میان ارتش سوریه و تروریستها در حاشیه آن خبر داده اند. بدیهی است گام بعدی ارتش سوریه عبارت است از تثبیت موقعیت و پاکسازی شهر میدعا و مناطق حاشیه آن و مقابله با پاتکهای احتمالی و شدید گروههای تروریستی تکفیری.