به گزارش مشرق، حجت الاسلام علیرضا نیکزاد، مدیر دانشنامه پبامبر اعظم، ضمن اشاره به سجایای اخلاقی رسول مهربانی ها حضرت محمد (صل الله علیه و آله) گفت: سبک رفتار و تعامل ایشان با دیگران مبتنی بر اصول و ارزش ها و مکارم اخلاقی بود یعنی مبنای رفتار پیامبر صل الله علیه وآله را مکارم و ارزش های اخلاقی تشکیل می داد.
وی تصریح کرد: شاید بی ارتباط نباشد که در روز مبعث آن حضرت به این حدیث از ایشان اشاره کنیم که فرمود « انی بعثت لمکارم الاخلاق» من برانگیخته شدم تا فضایل اخلاقی را به اکمال برسانم. نکته ظریفی می تواند در این حدیث باشد چرا که حضرت نفرمودند من برانگیخته شدم برای این که اعتقادات یا دانش کلامی مردم را به اتمام واکمال برسانم. یا نفرمود من آمده ام تا فقه و احکام الشریعه را به اکمال برسانم. ضمن این که حضرت آنها را هم به مرتبه اکمال و اتمام رساندند.
اما این حدیث شریف حکایت دارد که اخلاق و دستیابی به مکارم اخلاقی به قدری ارزش دارد که اگر کسی اندیشمند کلامی باشد یا به مباحث فقهی کاملا دست یافته باشد اما از اخلاق فاصله گرفته باشد چنین فردی نزد پیامبر (صل الله علیه و آله) دارای کرامت و ارزشمند نیست. یعنی کسی ارزشمند است که بتواند به ارزش های اخلاقی دست یافته باشد.
این پژوهشگر دینی افزود: شخص رسول الله نیز چنین بوده و از این جهت بهترین توصیف هایی که خداوند از پیامبرش در قران دارد یا بهترین تمجیدهایی که از ایشان در قران شده به همین بعد شخصیت پیامبر بازمی گردد. به عنوان نمونه می فرماید «لانک لعلی خلق عظیم » تو به اخلاق عظیم دست پیدا کرده ای!!
همچنین وقتی خداوند می خواهد با مردم سخن گفته و برای آنها نمونه و الگوی عملی معرفی کند پیامبری متخلق به اخلاق را معرفی می کند و می فرماید: «لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه».
وی در اداه با اشاره به روایتی از امام صادق (علیه السلام) گفت: حدیث شریفی از امام صادق علیه السلام نقل است که شاید بتواند اهمیت و جایگاه سلوک اخلاقی را بخصوص در رابطه با شخصیت پیامبر بهتر و بیشتر برای ما تبیین کند.
آن حضرت می فرمایند: خدا پیامبرش را ادب کرد، وقتی ادبش کامل شد آن گاه گفت: توبه اخلاق عظیم و والا متخلق شدی و جالب است که براساس این حدیث می توان گفت بعثت پیامبر مشروط به ادب ایشان بوده چون امام علیه السلام در ادام این روایت می فرماید: آنگاه امر دین و امت را به پبامبر واگذار کرد و او را مبعوث به رسالت نمود تا بندگان را مدیریت و راهنمایی کند . یعنی شرط این که پیامبر مبعوث به رسالت شده و این مسئولیت عظیم را در دین وراهنمایی مردم به عهده بگیرد همان ادب و اخلاق بوده است و امام در ادامه می فرماید : خداوند آنگاه به مردم فرمود: هرچه پیامبر شما را به آن فرا خواند انجام دهید و از هر انچه نهی نمود بر حذرباشید چرا که او متخلق به اخلاق الهی است و خلق عظیم دارد و دیگر مردم را به حب و منافع شخصی خود دعوت نمی کند.
حجت الاسلام نیکزاد خاطرنشان کرد: در مجموع آنچه مبنای رفتار و تعامل پیامبر با اطرافیان و نزدیکانش را تشکیل می داد همین اصول اخلاقی بوده است. از این جهت اگر ما به بیانات حضرت یا سیره ایشان و یا گزارشاتی که از ائمه و یا از صحابه در باره ان حضرت نقل شده، رجوع کنیم درمی یابیم که همه به همین مکارم اخلاقی و محاسن و فضایل اخلاقی که پیامبر داشته اند اشاره می کنند.
به عنوان مثال انس بن مالک نقل می کند: «کان رسول الله احسن الناس خلقا» پیامبر بهترین مردم از نظر اخلاق بود، حسن معاشرت و بهترین برخوردها را با مردم داشت.
یکی از سنت ها و سیره نبوی که بزرگترین سرمایه ما مسلمانان به یادگار از آن حضرت است که اگرآن را در زندگی فردی و اجتماعی خود پیاده کنیم به سعادت دنیا و آخرت دست می رسیم آن است که حضرت به هرکس می رسید سلام می کرد و هیچ کس بر ایشان در سلام کرد پیشی و سبفت نمی گرفت. یا وقتی به نزدیکان و اطرافیانش می رسید مصاحفه می کرد و با آنها دست می داد.
دربرخی روایات آمده که تا وقتی اصحاب دست خود را از دست حضرت بیرون نمی کشیدند ایشان دست خود را جدا نمی کرد. حضرت تا جایی به این سنت سلام کردن پایند بودند که حتی به کودکان نیز سلام می کردند یعنی این گونه نبوده که تنها به بزرگسالان و هم سن و سالها سلام کنند.
و باز همین انس بن مالک می گوید ما کودک بودیم و درکوچه بازی میکردیم پیامبر به ما رسید و وقتی از کنارما می گذشت فرمود: «السلام علیکم یا صبیان!! سلام بچه ها ... » یعنی صمیمی ترین و اخلاقی ترین رفتارها را نسبت به کسانی که در آینده می توانند به یک معنا افراد تاثیرگذار در فرهنگ و مسایل جاری اجتماع خود باشند داشتند.