جدای از خطاهای پزشکی که سالیانه جان تعدادی از بیماران عربستانی را می‌گیرد، عدم رعایت بهداشت و رسیدگی به بیماران و پزشکانی که پایبند به هیچ یک از اصول حرفه‌ای و اخلاقی نیستند، مهمترین ویژگی بیمارستان‌های دولتی عربستان است.
داستان قربانیان خطاهای پزشکی یکی از مهمترین سوژه‌های مطبوعات عربستان است و روزی نیست که داستانی در این‌باره منتشر نشود: اشتباه یکی از پزشکان موجب فلج یک شهروند شد..عمل ساده شکستگی پا، جوان عربستانی را به کشتن داد..تزریق بیش از حد ماده بیهوشی به یک عربستانی موجب به کما رفتن و مرگش شد..و صدها داستان دیگر که بیانگر بخشی از وضعیت بیمارستان‌های عربستان است.
یکی از معروف‌ترین قربانیان خطاها و ناتوانی‌های پزشکی عربستان در سال گذشته «محمد الثبیتی»، روزنامه‌نگار معروف این کشور بود که از قضا درباره وضعیت بیمارستان‌های عربستان قلم می‌زد.
الثبیتی سال گذشته برای خارج کردن غده‌ای در رانش، تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد، اما عدم توانایی تکنیسین اتاق عمل در گذاشتن لوله تنفس در دهانش که طی عمل با مشکلات تنفسی مواجه شده بود، ایست قلبی و به کما رفتن وی بدلیل تاخیر در رسیدن خون به مغز و سرانجام مرگ این روزنامه‌نگار عربستانی شد.
مجازات پزشکان متخلف
نکته مهم مجازات‌های درنظر گرفته شده توسط حکومت عربستان برای کادرهای درمانی و پزشکی متخلف است، مثلا تکنیسین متخلف در قضیه التمیمی به 6 ماه ممنوعیت خروج از کشور محکوم شد.
همچنین مجازات مرگ کودک یک تاجر عربستانی در سال 2012 در اثر خطای پزشکی که جنجال زیادی هم به راه انداخت داد، تعطیلی 60 روزه بیمارستان تحت درمان و دستور به بهبود وضعیت پزشکی و درمانی آن بود.
براساس قوانین عربستان سنگین‌ترین احکام در نظر گرفته شده برای خطاهای پزشکی فراتر از 6 ماه زندان یا پرداخت غرامت مالی تا 100 هزار ریال نیست.
نبود نظارت و مهارت لازم
پایگاه خبری رصیف در گزارشی دلیل بالا بودن خطاهای پزشکی در عربستان را نبود نهادهای نظارتی بر کار پزشکان و ارزیابی سطح سواد و مهارت شغلی آنها می‌داند.
افزون بر آن بسیاری از مراکز پزشکی و درمانی بویژه بخش خصوصی تنها درپی تامین منافع و بالا بردن سودشان هستند، بویژه اگر از پزشکان خارجی استفاده کنند.
در مواردی نیز مشاهده شده، پزشکان با وخیم جلوه دادن وضعیت بیمار، هزینه‌های بیشتری از وی دریافت کنند.
«منی» شهروند عربستانی می‌گوید: برادرش در حادثه رانندگی دچار شکستگی ساده پا شد، اما دکتر معالجش برای کسب پول بیشتر تنها به عمل پای او اکتفا نکرد، بلکه با انجام عملی روی زانویش موجب شد، وی پایش را از دست بدهد.
«ابراهیم نجم الدین»، جوان عربستانی که از اشتباهات پزشکان سعودی جان سالم بدر برده، نقل می‌کند، بخاطر درد دندان به یکی از بیمارستان‌های خصوصی شهر «الدمام» مراجعه کردم. دندانپزشک این بیمارستان پس از سِر کردن فکم می‌خواست 4 دندانم را بکشد، در حالی‌که اصلا نیاز به کشیدن آنها نبود و منشا درد تنها یک دندان بود که با یک آنتی‌بیوتیک ساده درمان می‌شد.
نگاه شهروندان عربستانی
عربستانیها بر این باورند، «پزشکان و بخش درمان به بیماران همچون گاو شیرده نگاه می‌کنند که تا می‌توانند باید آنها را بدوشند»، بهمین دلیل برای افزایش هزینه‌ها از هیچ هزینه‌تراشی دریغ نمی‌کنند، بویژه اگر نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
شهروندان عربستانی تاکید می‌کنند، به تازگی داروخانه‌ها و مراکز فروش تجهیزات پزشکی نیز با پزشکان و بیمارستان‌ها بخصوص بیمارستان‌های خصوصی برای افزایش فروش‌اشان همراهی می‌کنند و با تایید تشخیص پزشکان و داروهای تجویز شده‌اشان تلاش می‌کنند، فروش دارو و تجهیزات پزشکی‌اشان را افزایش دهند ویا تولید کارخانه‌ای خاص ویا دارویی خاص را تبلیغ می‌کنند.
داستان بیمارستان‌های دولتی
اگر مراکز درمانی و پزشکان خصوصی درپی تامین منافع مادی و سودهای خود هستند، بیمارستان‌های دولتی حکایت دیگری دارند.
شهروندان عربستانی بیمارستان‌های دولتی را نماد بی‌توجهی، ازدحام و تراکم، کمبود و نبود پزشک و تجهیزات پزشکی می‌دانند. این موضوعی است که مسئولان وزارت بهداشت عربستان نیز به آن اذعان دارند.
وقوع اغلب خطاهای پزشکی در بخش زنان و زایمان
آمارهای رسمی منتشر شده نشان می‌دهد، 70 درصد خطاهای پزشکی در عربستان در بخش زنان و اتاق‌های زایمان رخ می‌دهد. دلیل آن هم نبود امکانات لازم، بی‌توجهی پزشک ویا عدم مهارت کادر اتاق عمل ویا پرستاران در مراقبت از مادر و نوزاد است.
این گزارش‌ها با بیان اینکه خطاهای پزشکی سالیانه جان 70 عربستانی را می‌گیرد و 140 نفر را در معرض آسیب‌های بیشتر قرار می‌دهد، تاکید می‌کند، نبود نهادهای نظارتی میزان خطاها را تا 50 درصد افزایش می‌دهند.
پرونده پیچیده بخش بهداشت و درمان
پرونده بهداشت و درمان عربستان از جمله پیچیده‌ترین پرونده‌های مطرح در عربستان است، بهگونهای که طی 2 سال 5 وزیر سعودی بخاطر عدم کارآیی مورد بازخواست قرار گرفته و از مقام‌اشان برکنار شدند.
خطاهای پزشکی، ویروس کرونا، عدم ارائه خدمات، شبکه مافیایی دارو و عدم اجرای طرح‌های بهداشتی و درمانی مهمترین اتهاماتی است که وزرای بهداشت عربستان را از سمت‌اشان برکنار کرده است.
نبود زیرساخت‌های بیمارستانی، کمبود تخت و بیمارستان و تجهیزات پزشکی، بالا بودن هزینه‌های درمان و عدم پوشش درمانی اغلب شهروندان عربستانی مهمترین مشکلاتی است که بخش درمان و پزشکی عربستان با آن مواجه است.
آمار و ارقام رسمی چه می‌گویند
گزارش منتشر شده از سوی وزارت بهداشت عربستان تاکید می‌کند، تنها طی سال گذشته میلادی 1759 پزشک و 1945 نفر از کادر درمانی مرتکب خطاهای پزشکی شده‌اند و بیش از 2400 پرونده نیز جهت رسیدگی به کمیته رسیدگی به شکایات پزشکی وزارت بهداشت و در مان ارجاع داده شده است.
این گزارش می‌افزاید، طی سال گذشته جان 315 بیمار عربستانی بخاطر خطاهای پزشکی در معرض خطر جدی قرار گرفت. همچنین بیش از 12 میلیون ریال سعودی بعنوان غرامت با میانگین هر خطا 38 هزار ریال به قربانیان خطاهای پزشکی پرداخت شده و 214 پرونده نیز درحال رسیدگی جهت پرداخت غرامت به است.
همین گزارش‌ها تاکید می‌کنند: با وجودی‌که بودجه وزارت بهداشت سال گذشته 160 میلیارد ریال سعودی مقرر شد، با این حال صرف نظر از مفاسد مالی، میزان عقب‌ماندگی در این بخش بقدری است که این بودجه نیز نیاز این بخش را تامین نمی‌کند.
احداث بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی یک بُعد چالشی است که وزارت بهداشت عربستان با آن مواجه است، بُعد دیگر این چالش تامین کادرهای پزشکی و درمانی متخصص است، چون گزارش‌های وزارت بهداشت عربستان از کمبود شدید در این بخش سخن می‌گویند.
براساس این گزارش‌ها تنها 20 درصد پزشکان (25800 پزشک) و 30 درصد کادرهای درمانی عربستانی در بیمارستان‌های این کشور مشغول بکار هستند که 139 هزار نفر را شامل می‌شوند.
این گزارش‌ها می‌افزایند: 80 درصد نیاز عربستان به پزشک (102 هزار نفر) از خارج تامین می‌شود. این موضوع بر بخش داروسازی نیز منطبق است. داروسازان سعودی تنها 18 درصد نیاز کشورشان را تامین می‌کنند (7 هزار نفر)، مابقی نیاز این بخش نیز از خارج تامین می‌شود (38 هزار نفر).
در بخش کادر درمانی عربستانیها تنها 29 درصد (72 هزار نفر) نیاز کشورشان را تامین می‌کنند که در مقیاس‌های جهانی بسیار پایین است و برای جبران نقص در این بخش 173 هزار کادر درمانی خارجی در عربستان مشغول بکارند.