به گزارش مشرق، احتمال دستکاری آمار جمعیت و رو به رشد نشان دادن آن برای منصرف ساختن مردم از افزایش جمعیت وجود دارد. این یک خبر نگران‌کننده است که آثار خسارت‌بار آن دهه‌های آینده دیده می‌شود.
مهندسی جمعیت یکی از پروژه‌های بلندمدتی است که در حوزه‌های مختلف زندگی بشر امروزی از اقتصاد و اجتماع و فرهنگ، تا امنیت ملی و هویت یک جامعه نقش بسزا و تعیین‌کننده‌ای دارد. در این میان توجه به میزان باروری و ناباروری و کنترل پدیده‌های اجتماعی علت و معلولی در این حوزه یک ضرورت انکارناپذیر است. این در حالی است که برخی با القای توهم توطئه بودن هر نوع احساس خطری در این زمینه، درصدد اثر‌گذاری بر نگاه افکار عمومی هستند، هرچند مثبت شدن نسبی شیب افزایش جمعیت در یک سال اخیر و بعد از تأکید مقام معظم رهبری، رویکرد مردم نسبت به دیدگاه‌های مختلف در این زمینه را نشان می‌دهد و محک خوبی برای میزان آگاهی افکار عمومی جامعه در مباحث کلان و راهبردی کشور است.
اعلام رقم وجود 3 میلیون زوج نابارور وقتی اهمیت دوچندانی می‌یابد که اولاً باید نقش این زوج‌ها را در فرآیند فرزندآوری و مهندسی جمعیت برای یک یا چند نسل متوالی حذف کنیم و از طرفی در شرایطی مجبور به پذیرفتن نادیده گرفتن این ظرفیت می‌شویم که آمار از وجود 11 میلیون جوان در سن فرزندآوری اما مجرد خبر می‌دهند.
اواخر هفته گذشته که مصادف شد با سالگرد صدور ابلاغیه سیاست‌های کلی نظام در حوزه جمعیت از سوی رهبری، بسیاری از گروه‌های مختلف در سه سطح مجری، کارشناس و سیاست‌گذار مسئول و فعال، فعال غیرمسئول، فعال دلسوز، دلسوز غیر‌فعال، فعال غیر‌دلسوز و دلسوزان و دغدغه‌مندان غیرمسئول با برگزاری نشست‌ها و جلساتی علاوه بر ارائه گزارش از روند فرزندآوری و بازخوانی آمارهای یک سال اخیر تغییرات جمعیتی کشور، سعی کردند پویایی سیاست‌های جمعیتی را حفظ و تقویت کنند. البته اتخاذ مواضع متنوع در قبال افزایش جمعیت و اصلاح شیب فرزندآوری فالش‌ها و سازهای ناموافقی نیز دارد که حفظ ارتباط با سیاست‌های جمعیتی دنیا را بر منافع ملی ترجیح می‌دهند و برای توجیه اقدامات خود، توزیع منابع و توازن عدالت را بهانه قرار می‌دهند.
پای برخی از این موافقت‌ها و مخالفت‌ها در رابطه با افزایش و کاهش جمعیت در برگزاری همایش و نشست‌ها با موضوعات یکسان باز شده است، به طوری که جلسه چهارشنبه گذشته که با عنوان دومین هم‌اندیشی ملی چشم‌انداز جمعیتی ایران و موضوع بهداشت باروری که در ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، روز گذشته با ابعادی فراملی با عنوان کنگره بین‌المللی تولید مثل نمود یافت.
سیاسی‌کاری فرصت اصلاح جمعیت را می‌سوزاند
از سوی دیگر واضح است که اصلاح الگوی فرزندآوری و هرم جمعیتی فرصت محدودی دارد. بنابراین امکان انجام آزمون و خطا و سیاسی‌کاری در این رابطه منتفی است و منطقی‌ترین کار اقدام مبتنی بر آورده‌های علمی و مطالعاتی است، هرچند منافع برخی را تأمین نکند یا سیاست‌های گروه دیگری را در داخل یا خارج مرزهای کشور به خطر بیندازد.
چنانچه شاهین آخوندزاده، قائم‌مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت دیروز در افتتاحیه کنگره بین‌المللی تولید مثل، فارغ از سلیقه گروه‌های خاص، آلودگی‌های هوا، صوتی، فست‌فودها، ردپای هورمون‌ها و انواع سموم در مواد غذایی، مشکلات پزشکی، عفونت‌های ویروسی کودکی و آندومتریوز را از عوامل ناباروری در کشور دانست.
آخوندزاده گفت: اولین تحقیقات مربوط به آمار و ارقامی را که درباره زوج‌های نابارور در کشور وجود دارد، پژوهشگاه ابن‌سینا انجام داده است. در تحقیقی که بر 17 هزار زوج انجام گرفت، مشخص شد که نرخ شیوع ناباروری اولیه در کشور حدود 2/20 درصد است و اگر این آمار را با سایر کشورهای جهان مقایسه کنیم که نرخ باروری در آنها بین 12 تا 15 درصد محاسبه می‌شود، ملاحظه می‌کنیم شیوع ناباروری در کشور قابل‌توجه و زیاد است.
وی افزود: آمارها نشان می‌دهد 3 میلیون زوج نابارور در کشور داریم که درصد قابل‌توجهی از جمعیت کشور را شامل می‌شود.
قائم‌مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: آنچه در کشور ما متفاوت دیده می‌شود شیوع بالاتر نرخ ناباروری نسبت به دنیا است.
وی افزود: 40 درصد ناباروری مربوط به فاکتورهای مردانه، 50 درصد فاکتورهای زنانه و 10 درصد نیز ناشناخته است.
وی با بیان اینکه درصد فاکتورهای مردانه در کشور به شدت در حال افزایش است، تصریح کرد: خوشبختانه نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه استیگمای ناباروری در ایران در زوج‌ها کمتر است و فرهنگ عمومی کشور کمک می‌کند که این زوج‌ها بتوانند با کف حمایتی راحت‌تر با این مسئله برخورد کنند.
اظهارات آخوندزاده به عنوان نماینده وزارت بهداشت در حالی مطرح می‌شود که این وزارتخانه در حوزه تنظیم خانواده و گسترش وازکتومی و توبکتومی‌های پرخطر همچنان متهم ردیف اول است و حتی به گفته مهدی مصری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه بقیهًْ‌الله، وزارت بهداشت هنوز زیر بار حذف توبکتومی نرفته است و این به نعل و میخ زدن‌های وزارت بهداشت که وظیفه اجرایی در این حوزه دارد حاصلی جز فرصت‌سوزی در پی ندارد.
با این وجود قائم‌مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ترجیح می‌دهد به فرآیند طی شده در جهت کاهش و درمان ناباروری زوجین به عنوان یکی از راهکارهای اصلاح هرم جمعیتی امیدوار باشد.
وی افزود: بسیاری از کارهای درمانی در کشور متکی بر دانش بومی است. گاهی اوقات سه سیکل درمانی برای زوج‌های نابارور لازم است و دولت‌ها هزینه‌های سرسام‌آوری برای درمان زوج‌های نابارور پرداخت می‌کنند. این هزینه در کشور ما برای هر سیکل بین 2 تا 4 میلیون تومان است و اگرچه برای سرانه درمان بالاست اما در مقایسه با سایر کشورهای جهان بسیار ناچیز است و ایران در تحقیقات ناباروری و تولید مثل در رتبه سی و پنجم جهان قرار دارد و جست‌وجو بر اساس درمان ناباروری نشان می‌دهد که ایران رتبه شانزدهم جهان را به خود اختصاص داده است و از بسیاری کشورهای اروپایی در درمان ناباروری رتبه بالاتری دارد که این مهم مدیون کار بیمه‌بخشی بین علوم پایه و بالینی است و تحقیقات بین‌المللی رتبه قابل‌توجهی در این حوزه به کشور ما داده است.
چراغ خطر جمعیت همچنان روشن است
از سوی دیگر هرچند برخی گزارش‌ها از ترمیم نسبی شیب فرزندآوری و افزایش جمعیت خبر می‌دهند با این حال همچنان چراغ خطر جمعیت در کشور روشن است. به طوری که حجت‌الاسلام رضا غلامی، رئیس بنیاد فرهنگی صدرا با ابراز نگرانی از پیری جمعیت کشور با بیان اینکه عده‌ای معتقدند کشور از ظرفیت اقتصادی و زیستی مناسب برخوردار نیست لذا افزایش جمعیت کشور را با معضل مواجه می‌کند، می‌گوید: این افراد ظرفیت‌های بکر و منحصر به فرد کشور را نادیده می‌گیرند و ضعف دولت‌ها در استفاده از پتانسیل کشور را به حساب نبود ظرفیت می‌گذارند.
وی با بیان اینکه کشور از ظرفیت دو برابر جمعیت فعلی برخوردار است، تصریح می‌کند: غربی‌ها در چند دهه گذشته به دنبال مرتفع کردن پیری جمعیت خود بودند اما برای کشورهای اسلامی برنامه کاهش جمعیت را ارائه دادند که این یک برنامه استعمارگرانه است.
غلامی با بیان اینکه ادامه برنامه کنترل جمعیت یک خیانت بزرگ است، خاطرنشان می‌کند: ورود هوشمندانه و شجاعانه صدا و سیما در این زمینه از اهمیت خاصی برخوردار است و در یک سال اخیر شاهد افتخاراتی در راستای عقلانی شدن جمعیت از سوی صدا و سیما هستیم.
رئیس بنیاد فرهنگی صدرا می‌افزاید: دستیابی به جمعیت معقول کشور امری حیاتی است و دلسوزان نسبت‌به پیر شدن جمعیت احساس نگرانی می‌کنند. لذا باید ارزش‌های جمعیتی به درستی درک شود اما عده‌ای با ژست دلسوزی می‌خواهند راه غربی‌ها و وضع جمعیت را عادی نشان دهند و برای این کار آمار جمعیت را دستکاری می‌کنند.
علاوه بر این چند بعدی بودن مسئله جمعیت در کشور در حوزه‌های اجرا و سیاست‌گذاری و اقدام فرهنگی و بهداشتی و درمانی و حقوقی و قضایی سبب شده است این مسئله راهبردی کشور تابع مواضع متفاوت نهادهای گوناگون باشد. این در حالی است که مواضع یکسان در این حوزه نیز نشان از عملکرد هم‌افزا در این حوزه ندارد و برخی مسئولان همرنگی با جماعت را بر اقدام عملی در حوزه اصلاح الگوی جمعیت کشور ترجیح می‌دهند.
منبع: روزنامه جوان
مهندسی جمعیت یکی از پروژه‌های بلندمدتی است که در حوزه‌های مختلف زندگی بشر امروزی از اقتصاد و اجتماع و فرهنگ، تا امنیت ملی و هویت یک جامعه نقش بسزا و تعیین‌کننده‌ای دارد. در این میان توجه به میزان باروری و ناباروری و کنترل پدیده‌های اجتماعی علت و معلولی در این حوزه یک ضرورت انکارناپذیر است. این در حالی است که برخی با القای توهم توطئه بودن هر نوع احساس خطری در این زمینه، درصدد اثر‌گذاری بر نگاه افکار عمومی هستند، هرچند مثبت شدن نسبی شیب افزایش جمعیت در یک سال اخیر و بعد از تأکید مقام معظم رهبری، رویکرد مردم نسبت به دیدگاه‌های مختلف در این زمینه را نشان می‌دهد و محک خوبی برای میزان آگاهی افکار عمومی جامعه در مباحث کلان و راهبردی کشور است.
اعلام رقم وجود 3 میلیون زوج نابارور وقتی اهمیت دوچندانی می‌یابد که اولاً باید نقش این زوج‌ها را در فرآیند فرزندآوری و مهندسی جمعیت برای یک یا چند نسل متوالی حذف کنیم و از طرفی در شرایطی مجبور به پذیرفتن نادیده گرفتن این ظرفیت می‌شویم که آمار از وجود 11 میلیون جوان در سن فرزندآوری اما مجرد خبر می‌دهند.
اواخر هفته گذشته که مصادف شد با سالگرد صدور ابلاغیه سیاست‌های کلی نظام در حوزه جمعیت از سوی رهبری، بسیاری از گروه‌های مختلف در سه سطح مجری، کارشناس و سیاست‌گذار مسئول و فعال، فعال غیرمسئول، فعال دلسوز، دلسوز غیر‌فعال، فعال غیر‌دلسوز و دلسوزان و دغدغه‌مندان غیرمسئول با برگزاری نشست‌ها و جلساتی علاوه بر ارائه گزارش از روند فرزندآوری و بازخوانی آمارهای یک سال اخیر تغییرات جمعیتی کشور، سعی کردند پویایی سیاست‌های جمعیتی را حفظ و تقویت کنند. البته اتخاذ مواضع متنوع در قبال افزایش جمعیت و اصلاح شیب فرزندآوری فالش‌ها و سازهای ناموافقی نیز دارد که حفظ ارتباط با سیاست‌های جمعیتی دنیا را بر منافع ملی ترجیح می‌دهند و برای توجیه اقدامات خود، توزیع منابع و توازن عدالت را بهانه قرار می‌دهند.
پای برخی از این موافقت‌ها و مخالفت‌ها در رابطه با افزایش و کاهش جمعیت در برگزاری همایش و نشست‌ها با موضوعات یکسان باز شده است، به طوری که جلسه چهارشنبه گذشته که با عنوان دومین هم‌اندیشی ملی چشم‌انداز جمعیتی ایران و موضوع بهداشت باروری که در ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، روز گذشته با ابعادی فراملی با عنوان کنگره بین‌المللی تولید مثل نمود یافت.
سیاسی‌کاری فرصت اصلاح جمعیت را می‌سوزاند
از سوی دیگر واضح است که اصلاح الگوی فرزندآوری و هرم جمعیتی فرصت محدودی دارد. بنابراین امکان انجام آزمون و خطا و سیاسی‌کاری در این رابطه منتفی است و منطقی‌ترین کار اقدام مبتنی بر آورده‌های علمی و مطالعاتی است، هرچند منافع برخی را تأمین نکند یا سیاست‌های گروه دیگری را در داخل یا خارج مرزهای کشور به خطر بیندازد.
چنانچه شاهین آخوندزاده، قائم‌مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت دیروز در افتتاحیه کنگره بین‌المللی تولید مثل، فارغ از سلیقه گروه‌های خاص، آلودگی‌های هوا، صوتی، فست‌فودها، ردپای هورمون‌ها و انواع سموم در مواد غذایی، مشکلات پزشکی، عفونت‌های ویروسی کودکی و آندومتریوز را از عوامل ناباروری در کشور دانست.
آخوندزاده گفت: اولین تحقیقات مربوط به آمار و ارقامی را که درباره زوج‌های نابارور در کشور وجود دارد، پژوهشگاه ابن‌سینا انجام داده است. در تحقیقی که بر 17 هزار زوج انجام گرفت، مشخص شد که نرخ شیوع ناباروری اولیه در کشور حدود 2/20 درصد است و اگر این آمار را با سایر کشورهای جهان مقایسه کنیم که نرخ باروری در آنها بین 12 تا 15 درصد محاسبه می‌شود، ملاحظه می‌کنیم شیوع ناباروری در کشور قابل‌توجه و زیاد است.
وی افزود: آمارها نشان می‌دهد 3 میلیون زوج نابارور در کشور داریم که درصد قابل‌توجهی از جمعیت کشور را شامل می‌شود.
قائم‌مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: آنچه در کشور ما متفاوت دیده می‌شود شیوع بالاتر نرخ ناباروری نسبت به دنیا است.
وی افزود: 40 درصد ناباروری مربوط به فاکتورهای مردانه، 50 درصد فاکتورهای زنانه و 10 درصد نیز ناشناخته است.
وی با بیان اینکه درصد فاکتورهای مردانه در کشور به شدت در حال افزایش است، تصریح کرد: خوشبختانه نسبت به بسیاری از کشورهای منطقه استیگمای ناباروری در ایران در زوج‌ها کمتر است و فرهنگ عمومی کشور کمک می‌کند که این زوج‌ها بتوانند با کف حمایتی راحت‌تر با این مسئله برخورد کنند.
اظهارات آخوندزاده به عنوان نماینده وزارت بهداشت در حالی مطرح می‌شود که این وزارتخانه در حوزه تنظیم خانواده و گسترش وازکتومی و توبکتومی‌های پرخطر همچنان متهم ردیف اول است و حتی به گفته مهدی مصری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه بقیهًْ‌الله، وزارت بهداشت هنوز زیر بار حذف توبکتومی نرفته است و این به نعل و میخ زدن‌های وزارت بهداشت که وظیفه اجرایی در این حوزه دارد حاصلی جز فرصت‌سوزی در پی ندارد.
با این وجود قائم‌مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ترجیح می‌دهد به فرآیند طی شده در جهت کاهش و درمان ناباروری زوجین به عنوان یکی از راهکارهای اصلاح هرم جمعیتی امیدوار باشد.
وی افزود: بسیاری از کارهای درمانی در کشور متکی بر دانش بومی است. گاهی اوقات سه سیکل درمانی برای زوج‌های نابارور لازم است و دولت‌ها هزینه‌های سرسام‌آوری برای درمان زوج‌های نابارور پرداخت می‌کنند. این هزینه در کشور ما برای هر سیکل بین 2 تا 4 میلیون تومان است و اگرچه برای سرانه درمان بالاست اما در مقایسه با سایر کشورهای جهان بسیار ناچیز است و ایران در تحقیقات ناباروری و تولید مثل در رتبه سی و پنجم جهان قرار دارد و جست‌وجو بر اساس درمان ناباروری نشان می‌دهد که ایران رتبه شانزدهم جهان را به خود اختصاص داده است و از بسیاری کشورهای اروپایی در درمان ناباروری رتبه بالاتری دارد که این مهم مدیون کار بیمه‌بخشی بین علوم پایه و بالینی است و تحقیقات بین‌المللی رتبه قابل‌توجهی در این حوزه به کشور ما داده است.
چراغ خطر جمعیت همچنان روشن است
از سوی دیگر هرچند برخی گزارش‌ها از ترمیم نسبی شیب فرزندآوری و افزایش جمعیت خبر می‌دهند با این حال همچنان چراغ خطر جمعیت در کشور روشن است. به طوری که حجت‌الاسلام رضا غلامی، رئیس بنیاد فرهنگی صدرا با ابراز نگرانی از پیری جمعیت کشور با بیان اینکه عده‌ای معتقدند کشور از ظرفیت اقتصادی و زیستی مناسب برخوردار نیست لذا افزایش جمعیت کشور را با معضل مواجه می‌کند، می‌گوید: این افراد ظرفیت‌های بکر و منحصر به فرد کشور را نادیده می‌گیرند و ضعف دولت‌ها در استفاده از پتانسیل کشور را به حساب نبود ظرفیت می‌گذارند.
وی با بیان اینکه کشور از ظرفیت دو برابر جمعیت فعلی برخوردار است، تصریح می‌کند: غربی‌ها در چند دهه گذشته به دنبال مرتفع کردن پیری جمعیت خود بودند اما برای کشورهای اسلامی برنامه کاهش جمعیت را ارائه دادند که این یک برنامه استعمارگرانه است.
غلامی با بیان اینکه ادامه برنامه کنترل جمعیت یک خیانت بزرگ است، خاطرنشان می‌کند: ورود هوشمندانه و شجاعانه صدا و سیما در این زمینه از اهمیت خاصی برخوردار است و در یک سال اخیر شاهد افتخاراتی در راستای عقلانی شدن جمعیت از سوی صدا و سیما هستیم.
رئیس بنیاد فرهنگی صدرا می‌افزاید: دستیابی به جمعیت معقول کشور امری حیاتی است و دلسوزان نسبت‌به پیر شدن جمعیت احساس نگرانی می‌کنند. لذا باید ارزش‌های جمعیتی به درستی درک شود اما عده‌ای با ژست دلسوزی می‌خواهند راه غربی‌ها و وضع جمعیت را عادی نشان دهند و برای این کار آمار جمعیت را دستکاری می‌کنند.
علاوه بر این چند بعدی بودن مسئله جمعیت در کشور در حوزه‌های اجرا و سیاست‌گذاری و اقدام فرهنگی و بهداشتی و درمانی و حقوقی و قضایی سبب شده است این مسئله راهبردی کشور تابع مواضع متفاوت نهادهای گوناگون باشد. این در حالی است که مواضع یکسان در این حوزه نیز نشان از عملکرد هم‌افزا در این حوزه ندارد و برخی مسئولان همرنگی با جماعت را بر اقدام عملی در حوزه اصلاح الگوی جمعیت کشور ترجیح می‌دهند.
منبع: روزنامه جوان