به گزارش مشرق، حضرت آیت‎الله عبدالله جوادی آملی امروز در در مسجد اعظم به ادامه تفسیر سوره مبارکه شوری پرداخت و با قرائت آیه «شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکِینَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی إِلَیْهِ مَن یُنِیبُ ﴿13)»، گفت: بعد از این که فرمود کلید آسمان‌ها و زمین به دست خداوند است و رزق زمینی با کلید آسمانی به دست شما می‌رسد درباره رزق معنوی سخن فرمود که کلید شریعت هم به دست او است.

وی افزود: اگر کلید حیات ظاهر به دست او است، کلید حیات باطن نیز به دست او است، کلید اسرار بهشت و جهنم به دست خداوند است و هیچ امتی بدون شریعت نیست، فرمود هیچ امتی نیست مگر این که هادی و نذیری دارد، تعبیر حصر و قریه و این که هادی دارد، لکن منذران الهی که شریعت را دریافت می‌کنند و به امت‌ها اعلام می‌دارند یکسان نیستند.

مفسر برجسته قرآن کریم خاطرنشان کرد: درباره انبیا فرمود ما برخیاز پیامبران را بر برخی دیگر برتری بخشیدیم و درباره مرسلان هم نیز این چنین فرمود، اما نحوه تفضیل انبیا و نحوه تفضیل مرسلان را در آیات دیگر مشخص کرده است، هیچ ملتی نیست مگر این که رهبر الهی دارد، این انبیا یا مرسلین همسان نیستند و اصل سوم تبیین تفاضل انبیا و مرسلین است، این انبیا برخی دارای کتاب و شریعت و منهاج هستند که این‌ها پنج بزرگوار هستند.

وی با اشاره به این که انبیای دیگر به غیر از پیامبران اولوالعزم کسانی هستند که حافظان شریعت یکی از انبیای اولوالعزم بودند، اظهار کرد: بعد از نوح(ع) هر پیامبری که مبعوث می‌شد، حافظان شریعت حضرت نوح(ع) بود و از حضرت ابراهیم(ع)، حضرت موسی(ع)، حضرت عیسی(ع) و دیگران نیز این چنین بود، مطلب چهارم این است که این بزرگوارانی که انبیا اولوالعزم هستند، این‌ها هم یکسان نیستند.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی به بیان نحوه تبیین تفاضل انبیا اولوالعزم اشاره کرد و گفت: گاه از فعل مفرد و جمع استفاده می‌شود که در آیه محل بحث از فعل جمع استفاده کرد اما درباره حضرت نوح(ع) از فعل مفرد استفاده کرد و گاه درباره نحو وصفی که به کار برد و گاه از نحوه تقدیم و تأخیر این تفضیل مشخص می‌شود که در این آیه این موارد وجود دارد.

وی ابراز کرد: در آیه سوره مبارکه احزاب درباره انبیا اولوالعزم ابتدا نام پیامبر(ص) را می‌برد و سپس نام بقیه انبیا را ذکر می‌کند، تعبیر دیگر درباره پیامبر(ص) فرمود که وی هیمنه دارد بر سایر انبیا و این به دلیل سلطه وحی و سلطه کتاب او است که آن نیز از وحی سرچشمه گرفت، از چند جهت وجود مبارک پیامبر(ص) افضل است.

مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیات با اشاره به این که شریعت الا و لابد منحصرا در اختیار خدای سبحان است، خاطرنشان کرد: عقلی که انسان دارد می‌تواند برنامه‌های عملی خود را مشخص کند و به آن عادت کند و این که زیرمجموعه خودم را چگونه اداره کنم، این‌ها عادت و قابل نسخ، تحویل و تبدیل است و این طور نیست که اگر کم و زیاد شود یا بالا و پایین شود، بهشت و جهنم را به همراه داشته باشد.

نوآوری از الزامات درس خارج فقه است

وی افزود: آن روزها بشر اولی اندک بودند و بسیار ساده و بسیط زندگی می‌کردند، تا رسید به زمان حضرت نوح(ع) که خداوند انبیا را فرستاد تا اختلاف آنان را حل کند و وقتی اختلاف نظر بسیار پیش آمد پیامبرانی آمدند که کتاب آوردند‏‏، کتاب فقه و قضا و قانون آوردند.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی ادامه داد: قرآن یک دستورات بین‌المللی دارد که از آن کل انسان‌ها است، فرمود با مردم درست سخن بگویید، اگر می‌خواهید چیزی بگویید، درست سخن بگویید، من هر گونه که می‌خواهم حرف بزنم، مردم انسان‌ هستند و با انسان مؤدبانه رفتار کنید، چیزی را می‌خواهید صادر کنید، درست صادر کنید.

وی با بیان این که ادب جزو برنامه‌های رسمی ما است، ابراز کرد: آن ظرافت کار را ادب می‌گویند، وقتی مهمان پیش ما آمد، انسان اگر یک ظرف میوه به او تعارف کند، ادب است، او که بیش از یک میوه نمی‌خورد، فرمود ظریفانه با بشر سخن بگویید، یا در جای دیگر فرمود با مردم دنیا تجارت می‌کنید، بهترین کالا و پاک‌ترین کالا را به آنان بدهید، بخس نکنید،«و لاتبخسوا الناس اشیائهم»، نه مفهومی از مفهوم شیء جامع‌تر است و نه مفهومی از مفهوم ناس جامع‌تر است.

مفسر برجسته قرآن کریم گفت: در هیچ چیزی کم نگذارید، در سخنرانی بی‌مطالعه منبر نروید، بی‌مطالعه تدریس نکنید، در درس خارج فقه باید بفهمید که خارج جمع سطوح نیست، بلکه نوآوری خود استاد است، در یادداشت و مقاله انبارداری نکنید، بدون مطالعه با کسی وعده سخن نگویید، وقت مردم را نگیرید و اگر خواستید کالایی را برای کشور دیگر صادر کنید، بهترین و پاک‌ترین میوه را صادر کنید.

وی با بیان این که اسلام می‌تواند یک دین جهانی است چون دستورات همگانی و همیشگی دارد، خاطرنشان کرد: کلیت و دوام همچون قانونی «و لاتبخسو الناس اشیائهم» را می‌طلبد، در آیه محل بحث فرمود که دین را برپا دارید و در آن تفرقه نکنید، الان آل‌سعود آل‌سقوط را می‌گویند که شما فاجعه انسانی راه انداختید، این جا «اشدا علی الکفار» است، آنجا که آنان با نصیحت و صلح قابل هدایت هستند، باید هدایت شوند وگرنه با شمشیر و با سیف و حدید باید این کار را کرد.

هیچ ملتی از اختلاف خیر ندیده است

حضرت آیت‌الله جوادی آملی ادامه داد: اگر کسی اسرائیل و آل‌سعود آل‌سقوط شد، خداوند آهن را برای این نازل کرد، اگر کسی جلوی حق مردم را می‌گیرد و با عدل و خوش‌رفتاری با مردم مخالف است، باید با سیف جلوی او ایستاد، فرمود هر دینی که دارید همان دینتان را برپا دارید و هم در احکام بین‌المللی اسلام نیز اختلاف نکنید، بین اقامه دین و نهی از تفرق جمع شد.

وی با قرائت آیه « وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ وَلَوْلَا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّکَ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى لَّقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ أُورِثُوا الْکِتَابَ مِن بَعْدِهِمْ لَفِی شَکٍّ مِّنْهُ مُرِیبٍ ﴿14﴾»، ابراز کرد: حضرت امیر(ع) به یکی از معاصران خود فرمود که من الان که دارم این حرف را می‌زنم نه این که مورخ هستم و تجربه کردم، من از گذشته و از آینده خبر می‌دهم، این جامعه‌شناسی نیست، بلکه سنت الهی است، بدان که دست خداوند با جماعت است و کسی از اختلاف بهره نمی‌برد، این سنت الهی است.

مؤلف کتاب مفاتیح‌الحیات با تأکید بر این سخن که هیچ ملتی از اختلاف خیر ندید، اظهار کرد: امام علی(ع) در ادامه فرمود هیچ احدی مثل من به وحدت دعوت نکرد و نمی‌کند، من هم شجاع‌ترین و هم باتقواترین مردم امت هستم، من حق غدیر را از دستم گرفتند و سقیفه را از دستم گرفتند اما من صبر کردم که دین قطعه قطعه نشود، اگر اختلاف باشد همه آسیب می‌بینند.

وی اظهار کرد: یک اختلاف داریم بسیار مقدس است و یک اختلاف داریم بسیار خبیث و فتنه‌انگیز است، آن اختلاف مقدس اختلاف قبل از علم است، مانند دو کفه ترازو که هر دو کفه سعی می‌کنند، خود را به هم برسانند و اختلاف را به حداقل برسانند، دو طلبه که بحث می‌کردند تا حق تشخیص داده بشود، عبادت بود اما حالا که حق مشخص شد، فرد باید فورا بپذیرد.

حضرت آیت‌الله جوادی آملی با بیان این که وقتی کسی اهل بغی شدند و وارد جامعه شدند و حق را تشخیص داد، اما پیروی نکرد، دو گناه دارد، ابراز کرد: یکی این که حکم خدا را زیرپا گذاشت و دیگر این که دوست خود را در پیروی از حق تنها گذاشت، هم موظف است همراه حکم خداوند باشد و هم موظف است همراه کسی باشد که او محق است.

از قدرت برای حفظ مردم استفاده کنید نه فاجعه بشری

وی گفت: نه انسان گرفتار انفصال بشود و نه مبتلا به فصل، نه خود از جامعه اسلامی جدا شود و نه بیجا کسی را از جامعه اسلامی جدا کند، تفرقه نه این که خودش جدا بشود، بد است، بلکه دیگری را هم از جامعه اسلامی جدا کند، بد است، حرفی بزند که دیگران یا گروهی از جامعه اسلامی جدا شوند، این نیز بد است، اگر مسیر وحدت الهی را رها کند، به بی‌تمدنی دچار می‌شود.

مفسر برجسته قرآن کریم ابراز کرد: ما باید اختلافات فکری و کلامی که بین ما و اهل‌سنت است، سبب تفرقه ما نشود تا جامعه اسلامی امت واحده شود، با اهل‌کتاب که خدا و پیامبر(ص) را قبول دارند، وحدتی داشته باشیم، با انسان‌های دیگری هم که اصل توحید را قبول دارند، یک وحدتی داشته باشیم، اگر کسی شرعه و منهاج ما را نپذیرفت نباید فورا به جنگ او پرداخت.