شب برات، شب پانزدهم و به قولی چهاردهم ماه شعبان است که در کشورها و مناطق مختلف خاورمیانه و شبه قاره هند مثل ایران، پاکستان، مناطق کُردنشین و از جمله در خراسان مراسم ویژهٔ «برات» با عناوین مختلفی چون عید برات، شب برات، روز برات، چراغ برات… که با آداب و رسوم مختلف برگزار می‌گردد.
وجه تسمیه شب برات به قولی آن بوده است که «هر کس در آن عبادت کند و نیکی به جای آرد، بیزاری یابد از دوزخ». بدین ترتیب، در این شب، آمرزش یافتگان از مجازات تبرئه می‌شوند و به تعبیر مجازی، سند آزادی آنان از کیفر دوزخ صادر می‌شود. به قولی دیگر، شب برات، شب تعیین روزی افراد است و به تعبیر مجازی اسناد ارزاق آنان صادر، و به حکم الهی عمر و رزق هرکس معین می‌شود.