گروه گزارش ویژه مشرق - "دائرة المخابرات العامه" یا همان "سازمان اطلاعات عمومی" (GID- General Intelligence Directorate) سازمان امنیت داخلی و خارجی کشور اردن و شاخه‌ای از ارتش این کشور است. این سازمان، یکی از مهم‌ترین سازمان‌های اطلاعاتی منطقه محسوب می‌شود. تمامی امور امنیتی اردن به این سرویس اطلاعاتی واگذار شده بدین معنا که نهاد واحد اطلاعاتی و امنیتی کشور اردن GID است.



تاریخچه

شاید برای ورود به این بحث، بهترین اشاره را بتوان مطلب 6 ژانویه 2010 روزنامه گاردین دانست که مدعی است که طبق اسناد و گزارش‌های افشا شده، ملک حسین (بن طلال به عبدالله) یکی از نیروهای سازمان CIA‌ بود و پسرش ملک عبدالله دوم نیز بطور همزمان جاسوس و عامل MI6 و CIA است، دانست.



سازمان مخابرات العامه (GID) در سال 1952 با عنوان دایرة المباحث العامه و با ساختار پلیسی و بازپرسی ایجاد شد. در سال 1964، طبق قانون موسوم به "قانون 24" و پس از طی مراحل قانونی مجلس شورای ملی، رسما سازمان مخابرات العامه (GID) تاسیس شد. به ادعای غالب کارشناسان، این سازمان بازوی اصلی آمریکا در منطقه و قوی‌ترین سازمان اطلاعاتی جهان عرب است. GID، به خاطر رصد بسیار عالی اخبار، نظارت بسیار دقیق بر حوادث پیرامونی، و عملکرد بموقع و هوشمندانه‌‌اش پیوسته مورد تحسین تحلیلگران و بخاطر خشونت دهشتناکش نسبت به بازداشت‌شدگان، به شدت مورد تقبیح و اعتراض نهادهای حقوق بشری است. غالب کارشناسان، سازمان اطلاعاتی اردن را بازوی اصلی آمریکا در منطقه می‌دانند به طوری که این سازمان با نفوذ خود به لایه‌های داخلی القاعده، سرانجام با کشف محل اختفای ابومصعب الزرقاوی -رهبر القاعده در عراق که اردنی و با نام اصلی أحمد فاضل النزال الخلایله متولد زرقا بود- و گزارش آن به سازمان CIA، موجبات مرگ او را فراهم آورد.

رییس این سازمان توسط فرمان دربار پادشاه اردن و پس از تصمیم‌گیری هیئت وزرا انتخاب می‌شود. رییس سازمان، پس از انتصاب اقدام به معرفی معاونین خود -که همه آنها دارای تحصیلات عالیه هستند- کرده و پس از تایید دربار، آنها شروع به فعالیت می‌کنند. در مورخ 2 ژانویه 2009، ملک عبدالله دوم طی حکمی اقدام به جایگزینی محمد دعابی با ژنرال محمد رقاد کرد. در سال 2012، محمد دعابی به 13 سال حبس محکوم شد.


GID، نقش بسزایی در خنثی کردن عملیات‌های ترور و تأمین ثبات اردن پس از واقعه سپتامبر سیاه (جنگ داخلی اردن از سپتامبر 1970 تا جولای 1971) داشت. نه تنها بعد از واقعه یازده سپتامبر، که قبل از آن هم اردن یکی از اصلی‌ترین شرکای آمریکا در مبارزه با تروریسم بود. بطور نمونه، در سال 1999، این GID بود که آمریکا را از عملیات‌های تروریستی بوسنیایی‌ها علیه اهداف این کشور در اروپا باخبر کرد.

در آغاز هزاره سوم، این سازمان موفق به کشف سلسله حملات تروریستی تحت عنوان "حملات تروریستی هزاره 2000" شد که طی آن ده‌ها هتل در اردن و آمریکا تحت حمله قرار گرفت. GID، سازمان CIA‌ را در جریان حملات آتی قرار می‌داد و یکی از مهم‌ترین آنها مربوط به حمله 11 سپتامبر بود. اواخر تابستان 2001 بود که سازمان اطلاعاتی یمن، آمریکا را در جریان حمله تروریستی قریب‌الوقوعی که در آن از هواپیما استفاده می‌شود قرار داد. حتی نام رمز عملیات مذکور تحت عنوان "ازدواج بزرگ" در اختیار آمریکا قرار گرفت. این پیام فوق سری، از طریق کانال‌‌های ارتباطی بین دو سازمان در اختیار رهبران سازمان سیا قرار گرفت.

اردن قبل از جنگ خلیج فارس در سال 1991، به هیچ وجه حمله عراق به کویت را محکوم نکرد اما هیچ کمک نظامی هم به صدام حسین نداشت و سعی می‌کرد که اتحاد خود با آمریکا و اسراییل را حفظ نماید. در سال 2003 هم مخالفت خود با حمله نیروهای ائتلاف به عراق را ابراز نمود اما با رویکردی مزورانه اجازه داد که ارتش آمریکا و انگلیس از حریم هوایی و پایگاه‌های این کشور برای برخی از عملیات‌های خود استفاده کنند. اردن، با عقد یک تفاهم‌نامه صلح در سال 1994 با اسراییل و تحکیم روابط با غرب، عملا نشان داد که هیچ میلی ندارد که خود را همتراز دیگر کشورهای جهان عرب بداند و در خدمت غرب بودن را به هر چیز دیگر ارجح می‌داند.

GID با استفاده از ترکیب اطلاعات و نیروهای ویژه که استراتژی تمامی سازمان‌های اطلاعاتی غرب است، سبک جدیدی را در بدنه خود به وجود آورد که از دل آن بریگارد نیروهای ویژه "فرسان الحق" (سرابازان عدالت) بیرون آمد و شامل زبده‌ترین نیروهای اطلاعاتی سازمان می‌شود که عملیات خطیر نفوذ در نقاط مختلف منطقه را بر عهده دارند. یکی از موثرترین عملیات‌های آنان، نفوذ به قبایل مرزنشین عراق بود.

هم اکنون قریب به یکصد تروریست بسیار خطرناک از جمله دانه‌درشت‌های القاعده مثل خالد شیخ محمد و عبدالرحیم النشیری در زندان "الجفر" GID زندانی هستند. اعتماد دو سازمان اطلاعاتی CIA‌ و GID بر مبنای همکاری با یکدیگر در مقابل رادیکالیسم اسلامی پیش می‌رود. این همکاری تا آنجا پیش رفته که القاعده در عراق زمین‌گیر شد و چهره برجسته‌ای چون ابومصعب الزرقاوی ترور گردید. روابط GID و موساد همیشه نزدیک و صمیمی بوده اما ترور نافرجام خالد مشعل در سال 1999 در "امان" پایتخت اردن، موجب بروز بی‌اعتمادی و تضعیف این روابط از ان پس شد.

اولین رییس سازمان در سال 1952 ژنرال محمد سوهیمات و رییس فعلی سپهبد  فیصل الشوباکی است.



نشانه‌ها و معانی سمبل سازمان GID


تاج پادشاهی هاشمی: نمایانگر پادشاهی مشروطه اردن است.
شاخه‌های زیتون‌: شکوفایی، رفاه، و صلح را نشان می‌دهد.
سپر اسلامی-عربی: بر روی این سپر 25 دروازه عربی حک شده که نشان‌دهنده 25 می روز استقلال این کشور و مظهر امنیت و دفاع از ملت و سلامت مرز و بوم است.
عقاب: یکی از قوی‌ترین پرندگان کشور بوده و نشانگر قدرت، آسیب‌ناپذیری، و احاطه بر دشمنان است.
مار: اشاره به دشمن نامحسوس داخلی و خارجی دارد که توسط عقاب شکار شده است.
دو شمشیر: اشاره به استفاده از نیروی قدرت و غضب علیه تروریسم، شیطنت و فساد دارد.
روبان: روبانی که بر روی آن نوشته شده که "بگو که حقیقت آمد -و باطل شکست خورد-"، نشانگر حقیقت و استفاده از آن در مقابل دروغ و نیرنگ است. همچنین یادآور جایگاه قدرتمندی است که دو شمشیر و شاخه‌های زیتون بر آن استوارند.
خطوط روشن نور: این دو خط، نمایانگر مهارت و دقت در کار GID‌ است.

اهداف و وظایف GID
در قاموس سازمان، دفاع از حریم داخلی و خارجی پادشاهی اردن با انجام عملیات‌های لازم و وظایف تعریف شده از سوی شخص نخست وزیر قید شده است.
طبق وب‌سایت رسمی سازمان، وظایف آن عبارت است:

* حفاظت از تاج و تخت پادشاهی اردن و مردم کشور تحت رهبری ملک عبدالله دوم.
* رعایت و احترام به آزادی هموطنان و حفظ دموکراسی تحت رهبری ملک عبدالله دوم.
* سهیم دانستن معتمدین بخش‌های مختلف مملکت در ایجاد زمینه‌های استقرار امنیت و ثبات برای کشور.
* ایجاد اعتماد متقابل و اعتماد بنفس در سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در محیطی کاملا مساعد و امن.




ساختار
سازمان اطلاعاتی اردن با محوریت 4 رویکرد، کار خود را با همه توان ادامه می‌دهد: ضد اطلاعات، ضد جاسوسی، جاسوسی ارتباطات، و ضد تروریسم. تمامی سازمان‌های داخلی و برون مرزی توسط GID تحت کنترل است تا بدینوسیله با جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز، عملیات‌های ضد تروریسم مورد نظر آمریکا محقق گردد. در این مسیر البته عوامل سازمان گاها با خطرات شخصی همچون تهدید جانی خود و خانواده‌هایشان روبرو بوده‌اند.




GID دستگاه شکنجه آمریکا
ابوحمزه التبوکی -شهروند سوری- در خاطره بازداشت خود در افغانستان به جرم تروریست بودن مطالب شنیدنی در مورد GID را بیان می‌کند: "دسامبر 2001 بود که من در افغانستان توسط ماموران اطلاعاتی آمریکا بازداشت شدم. اول در آنجا و سپس در پاکستان بازجویی شدم، و نهایتا با هواپیما به اردن فرستاده شدم. اما چرا اردن؟ من که یک شهورند سوری بودم. اما سبک بازجویی اردنی‌ها متفاوت بود. بی جهت نبود که یکی از ماموران اطلاعاتی آمریکا می‌گفت او را باید به بچه‌های (ماموران اطلاعاتی) اردنی بسپاریم. ماموران اطلاعاتی بازجوی من، از فحش، کتک، شکنجه‌، ایجاد ترس، و آزار بدنی و روحی شدید علیه من استفاده کردند. همچنین تهدید به تجاوز جنسی به من کردند" (طبق گزارش دیده‌بان حقوق بشر، تبوکی یکی از 14 نفری بود که آمریکا در اختیار GID قرارشان داد).

از سال 2001 تا سال 2004، GID در حکم زندانبان سازمان CIA عمل کرد. تمام کسانی که موفق به آزادی از زندان مخوف GID شدند، بعدها از شکنجه‌های این سازمان به عنوان بدترین نوع شکنجه و حتی از نظر میزان وخامت تا دو برابر سازمان CIA یاد کردند.

دیده‌بان حقوق بشر، طی گزراشی مستند از تحویل 14 غیر اردنی از سوی ماموران امنیتی آمریکا به GID پرده برداشته است: 5 یمنی، 3 الجزایری، 2 سعودی، یک موریتانیایی، یک سوری، یک تونسی، و یک چچنی. این افراد یا در کراچی پاکستان و یا در پانکیسی گرجستان بازداشت شده‌اند. همه آنها تحت سخت‌ترین شرایط در زندان بسر برده‌اند و پس از مدت‌ها شکنجه و بازجویی، سه سال تمام در زندان به سر برده‌اند. علی الحاج الشرقاوی -یکی دیگر از بازداشت شدگان- از سلول‌های مخفی در GID‌ تعریف می‌کند. او به دیده‌بان حقوق بشر گفته است که بازجویان علاوه بر تهدید به تجاوز جنسی، وی را به شدت کتک می‌زدند و از سگ و مارهای بزرگ برای ترساندنش استفاده می‌کردند. او به وکیل خود در گوانتانامو گفته بود که بازجویان GID بار روانی بسیار شدیدی را در حین فلک کردن او با تهدید به شکنجه با برق بر او تحمیل کردند و در زمان بازدید نمایندگان صلیب سرخ، وی را پنهان نمودند. همچنین، تاریخ تمامی سفرهای هواپیماهای گالف استریم و بوئینگ 737 آمریکا از افغانستان به مقصد اردن از سال 2001 تا 2004 با تاریخ‌های مورد ادعای بازداشت شدگان مطابقت دارد. در اواخر آگوست 2007، دیده‌بان حقوق بشر در امان جلسه‌ای با چند تن از مقامات GID تشکیل داد و از آنها خواست در این رابطه توضیح دهند. آنها، منکر وجود شکنجه و زندانی کردن این افراد نشدند. اما نمایندگان دیده‌بان، اعلام کردند که به هیچ عنوان قانع نشدند.

دیده‌بان حقوق بشر همچنین به بازداشت صدها اردنی در طی آن سال‌ها اشاره کرده و مدعی است که بسیاری از مخبران این نهاد در طی سال‌های 200 تا 2005 از سوی GID بازداشت و شکنجه شده‌اند.


GID‌ چشم آمریکا در منطقه

سرویس اطلاعاتی اردن، نقش بسیار مهمی در جمع‌آوری اطلاعات محرمانه و نظارت بر شبکه های جاسوسی و آماده کردن جاسوس‌ در عراق و سوریه به نفع آمریکا دارد؛ چرا که اردن دارای شبکه‌هایی است که از سال 2003 در عراق فعالیت می‌کنند و همچنین روابط مستحکمی با عشایر سنی هم‌پیمان داعش دارد و به همین دلیل به دل داعش رخنه کرده است.

علاوه بر این، اردن از فعالیت لجستیکی نیروی هوایی آمریکا پیوسته حمایت به عمل می‌آورد و اجازه استفاده از پایگاه‌های هوایی خود را به آمریکایی‌ها می‌دهد.

طبق ادعای نشریه "فارین پالسی"، مسؤولان آمریکایی بسیار تاکید دارند که به استثنای رژیم صهیونیستی، سرویس اطلاعاتی اردن از كاركشته‌ترین و نزدیك‌ترین سرویس‌های اطلاعاتی به نهادهای اطلاعاتی مختلف آمریكا به شمار می‌رود.

نشریه فارین پالسی در گزارش خود آورده است: روابط آمریكا و اردن در بخش اطلاعاتی مستحكم و سازنده است و اداره اطلاعات كل اردن عمق روابط خود را به عنوان یك شریك نزدیك با سازمان CIA اثبات كرده؛ زیرا اردن توانست در گذشته به داعش نفوذ كند.

طبق گزارش این نشریه، در ژوئن 2014 دیداری بسیار محرمانه از سوی سازمان GID بین وزیر خارجه آمریكا و نمایندگانی از عشایر سنی هم‌پیمان داعش در امان -پایتخت اردن- صورت گرفت و جان کری آنها را تشویق كرد تا رویکرد وفادارانه خود به داعش را تغییر دهند و از گروههای افراطی دوری گزینند.

در سال 2009، سایت‌های مخالف دولت اردن یک نوار صوتی را منتشر کردند که همام خلیل البلوی معروف به ابی دجانه  چند روز پیش از اجرای عملیات انتحاری در آن با اعتراف به اینکه او یک افسر اطلاعاتی سازمان امنیت اردن بوده است، از دست داشتن این سازمان در ترور شهید عماد مغنیه پرده برداشت.


او در این نوار از رابطه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) و سازمان اطلاعات و امنیت اردن (GID) خبر داد و با اذعان به همکاری سرویس‌های جاسوسی آمریکا، اسرائیل، و اردن، بر نقش سرویس اطلاعاتی اردن در به شهادت رسیدن شهید عماد مغنیه تاکید می‌کند.

وی در ادامه با ارائه جزییات بیشتری از همکاری سرویس اطلاعاتی آمریکا، اسرائیل و اردن، از هماهنگی و همکاری این سازمان‌ها در ترور رهبران القاعده در عراق، افغانستان و پاکستان خبر می‌دهد.

قابل ذکر است که همام که به ظاهر پزشک معرفی شده بود، با پشیمانی از فعالیت‌های جاسوسی خود در 30 دسامبر 2009 طی یک عملیات انتحاری منجر به کشته شدن 7 تن از افسران بلند پایه سیا و یک افسر بلند پایه اردن در پایگاه نظامی آمریکا در منطقه "خوست" افغانستان می‌شود.



هیو نیلور (Hugh Naylor) -تحلیلگر بین‌المللی مجله نشنال- معتقد است که آخرین اقدام این جاسوس سه جانبه ضربه بزرگی را به ملک عبدالله دوم که با اقتصاد رو به اضمحلال و فشار جامعه اردن مبنی بر اعمال اصلاحات روبروست، وارد ساخت. علاوه بر این، فارس بریزات -تحلیلگر اردنی و استاد دانشگاه قطر- بر این باور است که اقدام همام مبنی بر افشای حقیقت پشت پرده و حمله انتحاری متعاقب آن، به نفرت مردم اردن و جهان عرب از دخالت امریکا در منطقه افزوده و همکاری و پرسپردگی GID به CIA در نقاط مختلف و بخصوص افغانستان بیش از پیش اثبات گردید.

در اردن اما رسانه‌های کشور به دستور GID به هیچ عنوان حضور اطلاعاتی-امنیتی این کشور در افغانستان را تایید نکردند و مراسم خاکسپاری سروان علی بن زید -مسؤول اطلاعاتی مافوق همام- که در جریان حمله انتحاری وی کشته شد چند روز پیش از اعلام خبر توسط رسانه‌های غربی، انجام گردید. همام بلوی در حد یک خبرچین دون و بن زید به عنوان فعال حقوق بشر در افغانستان معرفی شد. همچنین به خانواده بلوی اخطار داده شد که به هیچ وجه حق گفتگو با رسانه‌ها را ندارند.

 اما الن لیپسون (Ellen Laipson) -رییس مرکز تحقیقاتی استیمسون در واشنگتن- پرده از حقیقت جنجال‌های داخل حکومت و جامعه اردن پس از این فضاحت سیاسی و امنیتی برداشت. جنجالی که محمد المسری -رییس مرکز نظرسنجی دانشگاه اردن- آن را با این سوال مطرح می‌نماید: آیا لزومی به اعزام نیروهای اطلاعاتی به بدنه طالبان و سپس بروز این فضاحت بزرگ در چشم مردم و جامعه بین‌المللی بود؟ و اگر بوده به چه قیمت؟ به قیمت خوش رقصی برای آمریکا یا وارد آمدن ضربه به پیکره نظام اطلاعاتی ما؟

نمونه‌ای از رابطه بسیار نزدیک اطلاعاتی اردن و آمریکا را می‌توان در فیلم "مجموعه دروغ‌ها" ریدلی اسکات به وضوح دید.



وی در ادامه به همکاری GID با CIA در هدایت هواپیماهای بدون سرنشین و هدف گرفتن نیروهای القاعده و تاثیر این اقدام بر رفتارهای بعدی القاعده و طالبان تاکید کرده و حمله تروریستی این گروهها به سه هتل اردن در سال 2005 (که یکی از آنها میزبان یک جشن عروسی بود) که موجب مرگ 60 نفر شد را به عنوان نمونه روشن دادخواهی آنها پیش می‌کشد.

هیو نیلور، در ادامه مطلب خود به این اشاره می‌کند که این سرسپردگی و میل اردن به نوکری برای آمریکا در منطقه، به صدها میلیون دلاری که آمریکا سالیانه در اختیار این کشور به عنوان اجر این خدمت قرار می‌دهد برمی‌گردد؛ و تا زمانی که این خوش‌خدمتی ادامه یابد، عملا امریکا اجازه اعمال اصلاحات در کشور را به حکومت ملک عبدالله دوم نخواهد داد.

ملک عبدالله در سال 2009 مجلس این کشور را منحل کرد و افراد نزدیک به خود را در بدنه دولت گمارد. از طرف دیگر بودجه اقتصاد ریاضتی بابت بدهکاری 14 میلیارد دلاری اردن به جامعه بین‌المللی از سوی آمریکا در عوض خوش‌خدمتی‌های اطلاعاتی در اختیار ملک عبدالله به اسم مساعده قرار گرفت.

علاوه بر این، بارها نهادهای مختلف حقوق بشری از اعمال شکنجه و مرگ در سازمان اطلاعاتی این کشور بر علیه شهروندان و فعالان سیاسی و اجتماعی خبر داده‌اند. بسیاری از کارشناسان از این ابراز نگرانی کرده‌اند که این اقدامات تند بر علیه قشر اسلامگرای معتدل و میانه‌رو، می‌تواند موجب تغییر موضع آنها به تندگرایی علیه حکومت اردن شود.

مروان شهاده -کارشناس اسلام سیاسی- که در اردن زندگی می‌کند معتقد است که کنترل شدید امنیتی اردن بر سلفی‌ها، تندروها، و اعتدالگرایان این کشور، از همه آنها نیروهای پتانسیل‌مند ناراضی علیه حکومت ساخته است و این اصلا به نفع اردن نیست. بطور نمونه می‌توان به اعتراض اخوان المسلمین این کشور پس از انتخابات 2007 اشاره کرد که قائل بر تقلب و دخالت GID در انتخابات بودند.

پروژه استفاده از سوری‌ها علیه سوریه
یکی از مهمترین پروژه‌های GID در همکاری با موساد و سیا، پناه دادن به 1200 افسر و سرباز فراری از سوریه بوده است. آسوشیتد پرس در گزارش خود مدعی شده است که سازمان سیا با ایجاد اردوگاه آموزشی مخفی و با مدیریت افسران برجسته آمریکایی و اردنی تحت نظارت GID، در حال آموزش پیشرفته این 1200 فراری بر علیه حکومت بشار اسد است.

این افراد هم اکنون در منطقه مرزی مفرق در همان پایگاهی که آمریکا در زمان حمله به عراق از آن استفاده می‌کرد، به دور از خانواده‌های خود زندگی می‌کنند. GID‌ تحت شدیدترین تدابیر امنیتی اقدام به حفظ هویت این افراد کرده و آنها تنها اجازه تماس و گفتگو در باب همکاری با جبهة‌النصره را داشته و ملزم هستند از ارائه هرگونه اطلاعات دیگر به شدت حذر کنند. مقامات امنیتی اردن در گفتگو با آسوشیتد پرس فقط با اشاره به نام یکی از این افراد در پی اثبات گفته خود برآمدند. به نقل از آنها، سرهنگ حسن حماده با میگ-21 خود در روز 21 ژوئن 2012 بر خاک اردن نشست.

طبق گزارش آسوشیتد پرس، یکی دیگر از برنامه‌های GID، نفوذ به بدنه سیاسی حکومت سوریه و تطمیع مقامات سوری است. کما اینکه در قضیه ریاض حجاب -نخست وزیر فراری سوریه در سال 2012- نیز می‌توان این را دید. از طرف دیگر، ارسال سلاح برای گروههای جهادی در سوریه که از سال 2012 بصورت مستمر در دستور کار این سازمان اطلاعاتی موجب تخریب مناطق و آواره شدن بسیاری از سوری‌ها شده است. GID نیز با زیرکی سریعا اقدام به پناه دادن این خانواده‌ها به داخل اردن نموده و جوانان آنها را به آموزش نظامی می‌فرستاد تا بر علیه اسد به میدان اعزام نماید و البته در صورت نارضایتی آنان، خانواده‌هایشان در گرو حکومت اردن و سایه سنگین و وحشتناک این سازمان خواهند بود. 

عملیات‌های ضد تروریسم
روزنامه "واشنگتن پست" در مطلب 21 اکتبر 2012 خود به قلم جابی واریک و "اردن تایمز" در مطلب 22 اکتبر 2012 خود به قلم تیلور لاک، از عملیات سازمان GID در دستگیری 11 تروریست القاعده قبل از انجام عملیات حمله به مراکز دیپلماتیک از جمله سفارت آمریکا، و شهروندان اردنی خبر دادند.


طبق گزارش دو روزنامه مذکور، سازمان GID اعلام کرد که تمامی این 11 نفر در عراق آموزش دیده‌اند و تجهیزات و تسلیحات مورد نظر برای حمله تروریستی به سفارت آمریکا در اردن و سایر نقاط دیپلماتیک را از داخل سوریه تهیه دیده‌اند. این حمله [از حیث ابعاد] می‌توانست بزرگترین حمله در تاریخ اردن از زمان حمله تروریستی 2005 [به هتل‌ها] باشد.

طبق اعترافات اخذ شده از آنها توسط GID، برنامه این 11 تروریست از این قرار بود که در منطقه عبدون شهر امان که یکی از مهمترین مناطق سیاسی پایتخت اردن است، از طریق خوردوهای مجهز به بمب، بمب‌گذارهای انتحاری، انواع موشک‌‌انداز، و حملات زمینی فردی به مناطق هدف (مراکز دیپلماتیک) حمله کنند. معین شده بود که در ابتدا دو مرکز خرید بزرگ در غرب امان منفجر شود تا بدینوسیله توجه نیروهای ویژه امنیتی به این انفجار جلب شود و با استفاده از فرصت به دست آمده، حمله به نقاط هدف صورت گیرد. گفتنی است که تا به امروز GID‌ به دلیل حفظ اطلاعات طبقه‌بندی شده، از ارائه جزییات بیشتر در رابطه با این حمله تروریستی خودداری کرده است.

سمیح معیته -سخنگوی وقت دولت اردن و وزیر کنونی اطلاعات این کشور- در آن زمان اعلام کرد که اردن به شدت از مرزهای بین خود و سوریه محافظ کرده و اجازه رسوخ و نفوذ به کشور را به هیچ احدی نخواهد داد. وی، به ضربه شصت اردن که همانا عملیات موفق دستگیری این 11 نفر و بازداشت سه تروریست دیگر -در چند روز قبل از آن- به عنوان برگ برنده سازمان اطلاعاتی اردن در مقابل حریفان و تضمین کننده امنیت و آرامش برای ملت اردن اشاره کرد.



GID و بازگشت بومرنگ فتنه
اولین پایگاه نظامی داعش در اردن برپا شد که نیروهای داعش در آن زیر نظر یک تفنگداران دریایی آمریکا دوره‌های آموزشی و نظامی را گذراندند. پس از آن، این پایگاه‌ها در ترکیه نیز احداث شد.

اتفاقات و بحران سوریه از سال 2011 تاکنون که قطع یقین اردن و سازمان اطلاعاتی‌اش یکی از ارکان اصلی آموزش تروریست‌های جبهة‌النصره و داعش بود، حال دامنگیر خود این کشور شده است. یکی از مقامات امنیتی این کشور در گفتگوی 14 سپتامبر 2014 خود با پایگاه خبری-تحلیلی IHS، به شرط عدم افشای نامش اذعان کرده بود که هم‌اکنون خطر نفوذ داعش، جبهة‌النصره، و انصار بیت‌المقدس به شدت اردن را تهدید می‌کند کما اینکه اخوان المسلمین این کشور به هیچ وجه دل خوشی از نظام اردن ندارد. به همین جهت تمرکز سازمان اطلاعاتی و امنیتی اردن قویا بر روی کنترل و حفاظت از مرزها موقوف گشته است.


به گزارش فارین پالیسی، در سال 2014 نیروهای اطلاعاتی اردن در همکاری با سرهنگ مایکل ناگاتا از ارتش امریکا، اقدام به آموزش دادن نیروهای جبهة‌النصره علیه حکومت سوریه کردند. اما به نقل از "شیعه نیوز" در حال حاضر علاوه بر آموزش جبهة‌النصره، تمرکز را بر آموزش قبایل مرزی سوریه و عراق قرار داده‌اند. ملک عبدالله دوم به شدت از ورود داعش به خاک کشورش هراسناک است، کما اینکه چندی پیش خبرگزاری سی ان ان در فوریه 2015 خبر از اهتزار پرچم داعش در استان "معان" اردن داد. از طرف دیگر، سقوط نظام سوریه هم چندان باب طبع وی نیست، شکی وجود ندارد. کافی است که به اظهار نظر جواد العنانی -معاون پیشین نخست وزیر اردن- اشاره کنیم: "امان منافع اقتصادی مشترک با دمشق دارد و این کشور نمی‌خواهد در پایان با گروه‌های تروریستی در مرز مشترک با سوریه گفت‌ و گو کند و یا مجبور به بستن همیشگی مرزها شود".

هم‌اکنون GID که در پرتاب بومرنگ فتنه به خاک سوریه نقشی مهم داشت، به کمک آمریکا، تمامی تلاش خود را برای جلوگیری از هر گونه پیشروی داعش به سمت مرزهای کشور بکار گرفته و با دو چندان کردن دایره فعالیت خود از هر اقدامی برای شکست داعش در خارج از مرزهای خود دریغ نمی‌کند.



در فوریه 2015 بود که واشنگتن تایمز از اعلام پنتاگون مبنی بر وجود پایگاه آمریکایی-اردنی برای آموزش نیروهای ضد داعش خبر داد. به گفته این روزنامه، مقامات اردنی به شدت این اقدام پنتاگون را محکوم کرد و در پی آن با عذرخواهی از سوی مقامات پنتاگون روبرو شد. اما تحلیل‌گران معتقدند که این اقدام چه به قصور و چه تعمدی صورت گرفته باشد، کاملا به نفع اردن بوده است چرا که به جامعه بین‌المللی نشان می‌دهد که این کشور عزم راسخی برای مبارزه با داعش دارد و حامی این گروه تروریستی نیست. لازم به ذکر است که اردن به دلیل مسائل امنیتی و ترس از اقدام‌های تلافی‌جویانه هرگز جزئیاتی از نحوه حمایت خود از عملیات‌های آمریکایی را عمومی نکرده است.

به نقل از روزنامه تلگراف در می 2015، وزارت دفاع انگلیس خبر از اعزام 85 نیروی زبده برای آموزش مخالفان اعتدالگرای ضد اسد به ترکیه و اردن داد. قرار است این بار این مخالفان، در حدمت جنگ با داعش قرار بگیرند. نیروهای GID نیز در کنار نیروهای نظامی انگلیس و اردن، به همراه مامورین ویژه و اطلاعاتی انگلیس، جدیدترین آموزش‌های اطلاعاتی و امنیتی را به آنها خواهند داد.

بر خلاف سرتیپ عارف الزبن -رییس مرکز آموزش عملیات‌های ویژه ملک عبدالله دوم- که معتقد است اتفاقا اردن به دلیل عدم فرقه‌گرایی و دارا بودن جمعیت 95 درصدی سنی، چندان مشکلی با داعش پیدا نخواهد کرد، یکی از نیروهای اطلاعاتی اردن که در گفتگو با "پایگاه تحلیل اطلاعات امنیتی و دفاعی" (IHS) خود را مصطفی العانی -مشاور ارشد امنیتی و رییس بخش مطالعات تروریسم و امنیت در اتاق فکر مستقل خلیج (فارس) در دوبی-  معرفی‌ کرده است، اردن را به خاطر مشارکت در حمله آمریکا به مواضع داعش در سوریه و عراق، هدف اول این گروه برای انتقام‌جویی می‌داند. او معتقد است که داعش اشتباهات بزرگی مرتکب شد که بسیار به نفع اردن بود. حمله به مردهای اربیل و اعدام خبرنگاران و فعالان حقوق بشر خارجی که موجب خشم و نفرت جامعه بین‌المللی شد، کاملا مورد رضایت اردن بوده است.



جمع‌بندی
1. منطق قضیه به ما می‌گوید که ریشه یهودی ملک عبدالله دوم (به دلیل مادر یهودی‌اش به نام آنتوانت آوریل گاردینر انگلیسی که پس از ازدواج با ملک حسین به مونا الحسین تغییر نام داد) در سرسپردگی وی و سازمان اطلاعاتی متبوعش (GID) به آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها، و اسراییلی‌ها امری غریب نیست.

2. از گفته کارشناسان در رابطه با برخورد امنیتی حکومت اردن با اسلامگرایان متعلق به طیف‌های فکری مختلف اینگونه برمی‌آید که GID با تحریک و خشمگین ساختن آنها سعی در چسباندن برچسب خشونت‌طلب به آنها داشته تا از این ممر، به توجیه سرکوب آنها و حصول اهداف آمریکا دست یابد.

3. نقش GID در حمایت و آموزش گروه‌های تروریستی مخالف اسد بالاخص داعش بسیار پر رنگ بوده و حال با دردسرساز شدن داعش برای حاکمیت اردن، عمده تمرکز برون مرزی سازمان بر ریشه‌کن کردن این گروه با استفاده از تقویت گروه‌های دیگر قرار گرفته است.

4. طبق ادعای کارشناسان از جمله IHS، هم اکنون GID به خوبی می‌داند که اردن به دلیل دارا بودن روابط خوب با غرب، امضای قرارداد صلح با اسراییل، حمایت از تشکیلات خودگردان فلسطین، و پیوستن به ائتلاف ضد تروریسم آمریکا از 11 سپتامبر به بعد، هدف اصلی داعش است. کما اینکه چندی پیش، یکی از مقامات ارشد سازمان به شرط عدم افشای نامش گفت: "از 11 سپتامبر که به ائتلاف ضد تروریسم پیوستیم، مستقیما خود را در مقابل تروریست‌های منطقه قرار دادیم".

5. به ادعای IHS، کارشناسان معتقدند که سازمان GID که از زمان به قدرت رسیدن خاندان هاشمی در اردن، به مدت 68 سال است با منطقه آشنایی بسیار خوبی دارند و در شناخت و مبارزه با گروه‌های جهادی از دهه 1970 ید طولایی دارند، حرفه‌‌ای‌ترین و تواناترین سازمان اطلاعاتی منطقه است.

6. طبق اعتقاد نیل مک فارکوهر (Neil MacFarquhar) خبرنگار نیویورک تایمز، اردن را باید امنیتی‌ترین و پلیسی‌ترین کشور جهان عرب دانست. چرا که اردنی‌ها بیشتر از اینکه به موضوعاتی چون سوریه و عراق تحت بحران بپردازند، به چالش‌های سازمان امنیتی خود می‌پردازند. علاوه بر این، محمود الخربشه -مامور سابق سازمان- یکبار اذعان داشت که سیاست اردن را سازمان اطلاعاتی این کشور تعیین می‌کند و در 90 درصد تصمیم‌گیری‌های سیاسی دخیل است. لذا، دایره فعالیت سازمان از مسئله امنیت فراتر رفته و سیاست، تجارت، و رسانه را در بر می‌گیرد. GID حتی در انتصاب اساتید دانشگاه، سردبیران جراید، و سفرا دخالت می‌کند. اردن پر است از مخبر. بسیاری از مردم از سازمان حقوق گرفته و خبرچینی می‌کنند. مرکز ملی حقوق بشر آمریکا ادعا کرده است که بسیاری از موارد بازداشت‌های این سازمان و بازجویی‌های متعاقب آن به خاطر تغییر دین فرد از اسلام به مسیحیت و یا فعالیت‌های مسیحیان است.


منابع و مآخذ: